Jacek Wójcicki
Cień złotych skrzydeł : polskie opcje
napoleońskie w literaturze
Napis. Pismo poświęcone literaturze okolicznościowej i użytkowej 13, 3-5
ItA P IS
Seria XIII 2007Cień złotych skrzydeł.
Polskie opcje napoleońskie w literaturze
W
dniach 22-23 października 2007 roku, z okazji 200-lecia utworzenia Księstwa W arszawskiego (którego konstytucję N apo leon zatwierdzi! 22 lipca 1807 roku — ta data dzienna znacząco zaważy jeszcze na polskiej h isto rii...), odbyła się dw udnio wa konferencja naukowa, pośw ięcona różnym aspektom obecności m otyw ów napo leońskich w literaturze i kulturze polskiej, zarów no w czesnodziew iętnastow iecznej, ja k późniejszej, aż do czasów obecnych. C zęść je j plonu składa się na główny zrąbniniejszego tom u „N ap isu ” .
W spółorganizatoram i konferencji były następujące instytucje i jedn ostk i naukowe: O środek Studiów Epoki N apoleońskiej Akadem ii H um anistycznej im. Aleksandra G ieysztora w Pułtusku, M u zeu m R om antyzm u w O pinogórze, Pracownia Literatu ry O kolicznościow ej i Użytkow ej Instytutu Literatury Polskiej Wydziału Polonistyki U niw ersytetu W arszawskiego oraz Z espól Badań O bszarów Trzecich Literatury przy Pracowni Literatury II Połowy X I X W ieku Instytutu Badań Literackich Polskiej Aka dem ii N au k w Warszawie.
W poniedziałek 22 października 2007 roku obrady odbyły się w siedzibie gosp o darza — Bibliotece Głów nej Akadem ii I Ium anistycznej im. Aleksandra G ieysztora w Pułtusku, w G abinecie im. W iktora i Ju liu sza W iktora G om ulickich. Po oficjalnym otw arciu w ygłoszono następujące referaty:
1. dr Ryszard N ow icki (U niw ersytet Kazim ierza W ielkiego, Bydgoszcz), Wizerunek
Napoleona w świetle „Mowy hrabi Skórzewskiego” z 1809 r [referat odczytany przez orga
nizatora] ;
2. dr Anna Łysiak-Łątkow ska (U niw ersytet G dański), Opis epoki napoleońskiej w pa
miętnikach Luizy Radziwiłłowej „Czterdzieści pięć lat mojego życia (1770 do 1815)”;
3. dr Andrzej N ieuw ażny (Akadem ia H um anistyczna im. A. Gieysztora, Pułtusk),
4 C ień złotych skrzydeł. Polskie opcje napoleońskie w literaturze
4. dr D ariusz D ybek (U niw ersytet W rocławski), Polak — obywatel nieba... Wojciecha
Sarnina kazania z czasów kościuszkowskich i napoleońskich;
5. dr Jacek Wójcicki (Instytut Badań Literackich PA N , W arszawa), Postau>y irobec
Napoleona ir poezji okolicznościoiutj środowiska akademików krakowskich.
Po pierwszej części obrad odbyła się dyskusja. W części popołudniow ej zaprezen tow ano wystąpienia:
6. dr G rzegorz Zając (U niw ersytet Jagielloński, Kraków ), Napoleońskie siady w twór
czości Kazimierza Brodzińskiego;
7. dr Eligiusz Szym anis (Akadem ia H um anistyczna im. A. G ieysztora, Pułtusk),
Cienie legendy napoleońskiej w twórczości Adama Mickiewicza;
8. m gr N atalia Lipszyc (U niw ersytet W arszawski), Wątki napoleońskie w wybranych
tekstach Jacka Kaczmarskiego — próba interpretacji „Somosierry” i „Karmanioli”\
9. dr A gnieszka Kruszyńska (Akadem ia H um anistyczna im. A. G ieysztora, P u ł tusk), Napoleon Waldemara Łysiaka. Wybrane aspekty tworzenia postaci bohatera n> „Sznań-
skiej balladzie”',
10. dr Lech Gieniza (Katolicki U niw ersytet Lubelski Jan a Pawła II), „C zarn a” i „bia
ła ” legenda napoleońska. O powieści „Warunek” Eustachego Rylskiego.
O żyw iona dyskusja zakończyła również i tę część pierw szego dnia obrad.
D rugi dzień obrad (w torek 23 października 2007) odbył się w M u zeu m R om anty zm u w O pinogórze. W ygłoszono następujące referaty:
1. prof. dr hab. M arian Skrzypek (Instytut Filozofii i Socjologii PA N , W arszawa),
„Protnemoria Bounaparcie” — antynapoleońska broszura Sylvain Maréchala;
2. prof. dr hab. Z bigniew C hojnow ski (U niw ersytet W arm ińsko-M azurski, O l
sztyn), Napoleon i jego wojska w oczach M azurów;
3. dr Tom asz Slęczka (U niw ersytet W rocławski), Rosja i je j mieszkańcy w oczach pol
skich jeńców wojennych X V II i początków X I X wieku;
4. dr K rzysztof O strow ski (Akadem ia H um anistyczna im. A. G ieysztora, Pułtusk),
Napoleon w polskich lożach masońskich.
Po dyskusji nad zaprezentow anym i w ystąpieniam i uczestnicy spotkania zwiedzili M u zeu m R om antyzm u pod kierunkiem je g o długoletniego dyrektora Jan u sza Królika, a następnie przez obecnego dyrektora R om ana Kochanow icza zostali podjęci poczę stunkiem , podczas którego w miłej i koleżeńskiej atm osferze dokonano pod su m o w a nia i zam knięcia obrad. U czestnicy konferencji podkreślali zarów no w agę poznaw czą przedstaw ionych referatów, ja k i spraw ność organizacyjną i życzliw ość gospodarzy. N ależy tu z w dzięcznością w spom nieć zarów no D yrekcję O środka Studiów Epoki N apoleońskiej w osobie dra Krzysztofa O strow skiego, ja k i A dm inistrację tej jedn ostk i
w osobie Pani Elżbiety Brengos, dzięki której staraniom pobyt grupy uczestników kon ferencji w Pułtusku i O pinogórze był zorganizow any perfekcyjnie.
„O , roku ów !” — chciałoby się zawołać za w ieszczem , mając na m yśli rok 1807 — także pełen nadziei, jeszcze niezawiedzionych. Społeczeństw o polskie w prawdzie nie widziało w ów czas zdarzeń tak spektakularnych ja k zwycięstwa rodaków nad au striackim i najeźdźcam i dwa lata później, ani tak pow szechnie przejm ujących serca i um ysły ja k M ickiew iczow ski „rok u ro dzaju” , „rok w ojny” , niestety także rok w iel kiej klęski, słow em : 1812. N iem n iej to właśnie dokładnie wtedy „bóg w ojny” zstąpił na naszą zie m ię... i od tego m om entu w odniesieniu do naszego bytu narodow ego i sam ośw iadom ości zaczęło się — co prawda nie „w szystko” , nie w takiej kosm icznej skali, ja k pragnęli tego panegiryści, przypisujący N apoleonow i boską m oc sprawczą, lecz niewątpliwie — bardzo wiele.
Z apraszam y serdecznie do lektury.
