Konferencja PIG-PIB pt. Dzia³ania pañstwowej s³u¿by geologicznej
w zakresie geozagro¿eñ – osuwiska karpackie
oraz konferencja prasowa pt. Unikn¹æ zagro¿enia – geolodzy o osuwiskach
Kraków, 6.09.2010
W dniu 6 wrzeœnia 2010 r. w Krakowie odby³a siê w du¿ej sali kina Kijów konferencja informacyjno-szkolenio-wa pt. Dzia³ania pañstwowej s³u¿by geologicznej w zakre-sie geozagro¿eñ – osuwiska karpackie. Przed jej rozpo-czêciem w ma³ej sali kina odby³a siê konferencja prasowa pt. Unikn¹æ zagro¿enia – geolodzy o osuwiskach z udzia³em Henryka Jacka Jezierskiego – podsekretarza stanu w Mini-sterstwie Œrodowiska i g³ównego geologa kraju, Sta-nis³awa Kracika – wojewody ma³opolskiego oraz Józefa Chowañca – dyrektora Oddzia³u Karpackiego PIG-PIB w Krakowie.
Na spotkaniu z dziennikarzami minister Henryk Jacek Jezierski podkreœli³, ¿e w po³udniowej Polsce zagro¿enia powodowane przez osuwiska s¹ szczególnie du¿e. Przed-stawi³ propozycjê dzia³añ PIG-PIB w zakresie badañ osu-wisk, ich monitorowania i zabezpieczania. Poinformowa³, ¿e w instytucie realizowany jest od 2006 r. projekt System Os³ony Przeciwosuwiskowej SOPO i do koñca 2016 r. powinna powstaæ kompletna mapa osuwisk i terenów zagro¿onych ruchami masowymi dla ca³ej Polski. Woje-woda ma³opolski omówi³ sytuacjê zwi¹zan¹ ze szkodami i zagro¿eniami wywo³anymi przez osuwiska w 2010 r. i zwróci³ uwagê na koniecznoœæ zmiany procedury wydawa-nia pozwoleñ na budowê na terenach zagro¿onych osuwi-skami. Dyrektor Oddzia³u Karpackiego PIG-PIB powie-dzia³, ¿e dysponuje wysoko wykwalifikowan¹ kadr¹
pra-cowników, posiadaj¹cych odpowiednie uprawnienia geo-logiczne do wykonywania prac dotycz¹cych problematyki osuwiskowej. Instytut legitymuje siê ponad 50-letnim doœwiadczeniem w badaniu osuwisk, pocz¹wszy od pierw-szej rejestracji wykonanej w latach 60. XX w., poprzez Katalog osuwisk opracowany w latach 70. XX w., rejestro-wanie osuwisk podczas opracowywania Szczegó³owej mapy geologicznej Polski w skali 1 : 50 000, rejestracjê osuwisk po powodzi w 1997 r., po badania w ramach miê-dzynarodowego projektu ALARM i Systemu Os³ony Prze-ciwosuwiskowej SOPO, komponent A i B. Uczestnicy spotkania zwrócili uwagê na swoist¹ „amnezjê osuwi-skow¹” wœród mieszkañców, którzy nie pamiêtaj¹ szkód powsta³ych w przesz³oœci w miejscu ich zamieszkania, bêd¹cych wynikiem osuwania siê ziemi. Dziennikarzom przedstawiony zosta³ równie¿ nowoczesny sprzêt, jakim dysponuje Pañstwowy Instytut Geologiczny, w postaci urz¹dzenia do wykonywania p³ytkiej tomografii elektro-oporowej na osuwiskach oraz skanera laserowego do dok³adnego okreœlania morfologii powierzchni i bardzo pomocnego w analizowaniu ruchów osuwisk oraz monito-ringu powierzchniowego.
Po briefingu prasowym rozpoczê³a siê konferencja w du¿ej sali kina. Jej organizatorem by³ Pañstwowy Instytut Geologiczny – Pañstwowy Instytut Badawczy, pe³ni¹cy funkcjê pañstwowej s³u¿by geologicznej. Do udzia³u w
958
Przegl¹d Geologiczny, vol. 58, nr 10, 2010
Ryc. 1. Konferencja prasowa Unikn¹æ zagro¿enia – geolodzy o osuwiskach. Od lewej: wojewoda ma³opolski – Stanis³aw Kracik, g³ówny geolog kraju, podsekretarz stanu w Ministerstwie Œrodowiska – Henryk Jacek Jezierski, dyrektor Oddzia³u Karpackiego PIG-PIB – Józef Chowaniec. Fot. A. Krokosz
konferencji zaproszeni zostali m.in. marsza³kowie, woje-wodowie, starostowie, wójtowie, geolodzy wojewódzcy i powiatowi oraz przedstawiciele wojewódzkich i powiato-wych inspektoratów nadzoru budowlanego z województw: ma³opolskiego, podkarpackiego i œl¹skiego, czyli obszarów najbardziej dotkniêtych problemem osuwisk. Obradom prze-wodniczy³ doc. dr hab. Jerzy Nawrocki – dyrektor PIG-PIB. Po przywitaniu ponad 200 uczestników dyrektor instytutu przedstawi³ najwa¿niejsze cele konferencji, wœród których wymieni³ m.in. przekazanie wiedzy o stanie realizacji projektu SOPO oraz mo¿liwoœci wykorzystania przez w³adze samorz¹dowe danych gromadzonych przez instytut. Nastêpnie g³os zabra³ Stanis³aw Kracik, wojewo-da ma³opolski, podkreœlaj¹c rolê jak¹ odgrywaj¹ geolodzy w ocenianiu stopnia zagro¿enia przez powstaj¹ce i uaktyw-niaj¹ce siê w tym roku osuwiska na obszarze po³udniowej Polski. Zaznaczy³ równie¿, ¿e jest konieczne wyci¹gniêcie w³aœciwych wniosków z tegorocznych doœwiadczeñ i podejmowanie w przysz³oœci odpowiednich dzia³añ, aby zniszczenia i straty by³y jak najmniejsze. Wskaza³ na potrzebê wy³¹czania terenów osuwiskowych spod zabudo-wy. Nastêpnie dr Henryk Jacek Jezierski podkreœli³ wagê informacji dotycz¹cych osuwisk, które w ramach realizacji projektu Systemu Os³ony Przeciwosuwiskowej s¹ zbierane i gromadzone przez Pañstwowy Instytut Geologiczny. Minister poda³, ¿e w chwili obecnej w bazie danych SOPO znajduje siê ju¿ 11,5 tys. kart rejestracyjnych osuwisk. Dane dotycz¹ce osuwisk maj¹ byæ powszechnie dostêpne, zarówno dla w³adz samorz¹dowych przygotowuj¹cych plany zagospodarowania przestrzennego, jak i zwyk³ych obywateli, inwestorów, czy firm ubezpieczeniowych. Po wyst¹pieniu g³ównego geologa kraju rozpoczê³a siê sesja, na któr¹ sk³ada³y siê cztery referaty.
Pierwszy referat wyg³osi³ dr in¿. Józef Chowaniec, dyrektor Oddzia³u Karpackiego PIG-PIB. W wyst¹pieniu pt. Uaktywnienie osuwisk w 2010 r. w Karpatach – kata-strofalne skutki i wynik³e zagro¿enia przedstawi³ proble-matykê dotycz¹c¹ osuwisk, które uaktywni³y siê w maju i czerwcu 2010 r. Poda³ przyk³ady zniszczeñ infrastruktury budowlanej i komunikacyjnej. Omówi³ dzia³ania interwen-cyjne podjête przez geologów pañstwowej s³u¿by geolo-gicznej z Oddzia³u Karpackiego PIG-PIB, które polega³y m.in. na opracowaniu kilkuset kart dokumentacyjnych
osu-wisk wraz z opiniami dotycz¹cymi stanu zagro¿enia budynków.
Nastêpnie prof. dr hab. Marek Graniczny – zastêpca dyrektora PIG-PIB, dyrektor ds. pañstwowej s³u¿by geolo-gicznej – wyg³osi³ referat pt. Monitoring osuwisk przy pomo-cy ró¿nych metod – przyk³ady z Polski i zagranipomo-cy. Dyrektor Graniczny omówi³ metody stosowane do powierzchniowego i wg³êbnego monitoringu osuwisk, a które mog¹ s³u¿yæ jako narzêdzia systemu wczesnego ostrzegania. Zaprezentowa³ nowoczesne techniki pomiarowe, wykorzystywane przez PIG-PIB, w tym lotniczy skaning laserowy, który wykorzy-stany zosta³ podczas monitorowania osuwiska w miejscowo-œci K³odne w powiecie limanowskim.
Po przerwie dr Dariusz Grabowski – g³ówny koordyna-tor projektu SOPO – wyg³osi³ referat pt. Co nam daje pro-gram SOPO (System Os³ony Przeciwosuwiskowej)?, zapoznaj¹c uczestników konferencji z celem i zakresem projektu. Zaprezentowa³ aktualny stan jego realizacji, informuj¹c m.in., ¿e badaniami objêto ju¿ 25% powierzch-ni Karpat, gdzie udokumentowano ponad 13 tys. osuwisk, a liczba wszystkich osuwisk na obszarze Karpat szacowana jest na ponad 50 tysiêcy.
Na zakoñczenie sesji referatowej doc. dr hab. Jerzy Nawrocki wyst¹pi³ z prezentacj¹ pt. Oferta pañstwowej s³u¿by geologicznej w zakresie geozagro¿eñ dla w³adz lokalnych. Dyrektor przedstawi³ szerok¹ sferê dzia³añ, jakie mo¿e podj¹æ instytut, m.in. opracowanie map osu-wisk i terenów zagro¿onych ruchami masowymi, wykona-nie ekspertyz okreœlaj¹cych stopieñ zagro¿enia osuwiskowego i ocen mo¿liwoœci stabilizacji osuwisk, opracowanie pro-jektów monitoringu osuwisk i prowadzenie pomiarów monitoringowych. Zaprezentowa³ równie¿ osi¹gniêcia kartografii geologicznej i hydrogeologicznej, podaj¹c, ¿e instytut jest koordynatorem i wykonawc¹ szeœciu edycji seryjnych map geologicznych w skali 1 : 50000 i od lat dostarcza istotnych informacji o œrodowisku naturalnym.
Na zakoñczenie konferencji odby³a siê dyskusja, pod-czas której zaproszeni goœcie mieli mo¿liwoœæ zadawania pytañ lub podzielenia siê uwagami. Podczas dyskusji g³os zabrali Robert Godek – starosta strzy¿owski, Stanis³aw Œlimak – wójt gminy Szaflary, Maciej Nitka z Pracowni Architektury w Chrzanowie, Bo¿ena Stanuch-Kagize z Wojewódzkiego Zespo³u Nadzoruj¹cego Realizacjê Pro-jektu pn. Os³ona Przeciwosuwiskowa przy Wojewodzie Ma³opolskim, Tadeusz Morawiec z Okrêgowej Izby Urbanistów z siedzib¹ w Katowicach, Ryszard Biel – geo-log powiatowy powiatu nowos¹deckiego oraz Piotr W¹sik – geolog powiatowy powiatu limanowskiego. Zasygnalizowano ró¿ne problemy pojawiaj¹ce siê w zwi¹zku z wydawaniem decyzji o warunkach zabudowy w przypadku obszarów osuwiskowych lub zagro¿onych wyst¹pieniem ruchów masowych. Wskazano na piln¹ potrzebê wprowadzenia zmian w obowi¹zuj¹cych uregu-lowaniach prawnych w celu okreœlenia jednoznacznych procedur postêpowania podczas wyst¹pienia katastrofal-nych ruchów masowych. Przestrzegano tak¿e przed zrzu-caniem na barki samorz¹dów lokalnych ciê¿aru ponoszenia wszystkich kosztów zwi¹zanych z likwidacj¹ szkód osuwiskowych.
Pawe³ Marciniec & Ziemowit Zimnal 959 Przegl¹d Geologiczny, vol. 58, nr 10, 2010
Ryc. 2. Dyrektor PIG-PIB Jerzy Nawrocki podczas konferencji
Dzia³ania pañstwowej s³u¿by geologicznej w zakresie geoza-gro¿eñ – osuwiska karpackie przedstawia ofertê pañstwowej
!["Upływa szybko życie. Książka wspomnień", Witold Zechenter, Kraków 1971 : [recenzja]]()