Okrzemki w osadach organogenicznych interglacjału ferdynandowskiego w Podlodowie (polska Środkowa

20. R z e c how s.k i J.' - Z. Nauk. UAM Ser. Geogr., 1974 nr 10 s. 87 -99.

21. R z e c how ski J. - Quater. Sc. Rev. 1986nr 5,s. 365-372.

22. Sell e W. - Geol. Jb., 1960 nr 77 s. 319-327. 23. S k 0 m p ski S. - Kwart. Geol., 1983 t. 27 nr 1

s.151-188.

24. S k 0 m p ski S. - Geologio Internacia, 1987 vot. 7 s. 71-76.

25. S y w u I aT., Pie t r zen i u k E. - [W:l Bu-dowa Geologiczna Polski, t. III Atlas skamienialoSci przewodnich i charakterystycznych. ~sc 3b. Keno-zoik. Czwarto~. Wyd. Geol., 1989 s. 95-120.

SUMMARY

The section Zwierzyniec is located in southwestern part of the Kurpie Plain (Fig. 1); within a sub-Quaternary depression that has been lately found in the Lower Narew drainage basin (3). Pleistocene sediments are there 211.5 m thick and are underlain by Miocene sandy deposits (Fig. 2). A borehole enabled detailed studies of Quaternary series and supplied with samples for litho-logic-petrographic and mineralogic (8) as well as pa-leontologic analyses.

Paleobotanic (Z. DluZakowa) and faunis~ic (S. Skomp-ski) investigations deal mainly with lake-marshy

sedi-ments in upper part of the section that contained rich plant remains and fossil molluscs. Biostratigraphic results of these analyses compliment one another and sp.-,U for the Mazovian Interglacial age of the studied sediments. As

such it is very important for stratigraphy of the Plei-stocene of northeastern M&.Lowsze.

Basing on all the results and with connections to boreholes in neigh boring areas, the Pleistocene sediments at Zwierzyniec were found to contain series of the South Polish (Nida, San and Wilga) and Middle Polish Glacia-tions as well as of the Malopolska, Kurpie and Mazovian Interglacials. Lithofacies of glacial deposits are described, being equivalents of glacial stages, and also of lake and fluvial series corresponding to separating interglacials.

Results of pal eo botanic studies are presented in detail and illustrated by a pollen diagram (Fig. 3). The latter enabled to distinguish two pollen periods, typical for the

II

and

III

ones of pollen sequences during the Mazovian Interglacial. The period

11

is predominated by Pinus and Betula, with smaller participation of Picea, Abies, Alnus and presence of Osmunda, Sa/vinia and Tsuga. There

are

considerable contents of Carpinus and Quercus, some of Ulmus, Tilia, Taxus, Cory/us, Frangu/a, Evonymus and Hedera helix. During the both periods there are Jug/ana and Pterocarya. Fruits and seeds were also determined. Results of analyses offossil fauna (14 samples) enabled to draw the conclusions on paleoecology, paleoclima-tology and stratigraphy. Animal remains contained molluscs, ostraco<is, fishes, rodents and insects. Two key species of molluscs i.e. Lithoglyphus jahni Urbanski and Viviparus diluvianus (Kunth) speak for the Mazovian Interglacial age of deposits. Ecology and climatic de-mands of molluscs and ostracods suggest 5 phases of lak.e evolution (Fig. 4). A climate of that time was defined as temperately cool with transition to temperately warm.

BARBARA MARCINIAK Instytut Nauk Geologicznych PAN, Warszawa

OKRZEMKI W OSADACH ORGANOGENICZNYCH INTERGLACJALU FERDYNANDOWSKIEGO

W PODWDOWIE (poISKA SRODKOWA)

Stanowisko Podlod6w znajdnje si~ w odlegloSci okolo 18 km na zach6d od Kocka (ryc. 1). Jest ono reprezen-towane przez kred~ jeziornll odslaniajllCll si~ w zboczu doliny potoku

Swinka

uchmiZllcego do Wieprza poniZej Podlodowa. Kreda ta zostala odkryta przez J. Lyczewskll (14), kt6ra skorelowala jll z utworami interglacjalnymi w Ferdynandowie. Sugesti~ t~ potwierdzily ws~pne wyni-ki anaIizy pylkowej wykonanej przez Z. Janczyk-Kopiko-Wll (4, 7, 14), kt6re wykazaly, Ze kreda jezioma z Pod-lodowa odpowiada poziomowi osad6w z dolnego op-timum klimatycznego interglacjalu ferdynandowskiego (fitofaza 3) w profilu Ferdynand6w B (3, 7). Osady !ego interglacjalu byly w Polsce umieszczane pomi~dzy zlodo-waceniem warty i odry (14), a ostatnio pomi~ zlodowa-ceniem wilgi i sanu (5, 6) lub pomi~ zlodowaceniem sanu 1 i sanu 2 (13~ Na Bialorusi odpowiednikiem tego intcrglacjalu jest zapewne interglacjal bialowieski (10, 11, 15), a w Niemczech interglacjal Voigtstedt (2).

Do analizy diatomologicznej kredy jeziornej z Pod-lodowa przeznaczono 16 pr6bek (z ~b. 0,1-1,6 m), kt6re macerowano metodll najc~Sciej stosowanll w przy-padku, gdy osady zawierajll duZo substancji organicznych (por. 20). Liczne okrzemki stwierdzono w 10 pr6bkach (na gI~b. 0,5 -1,3 m i 1,6 m). Po przeliczeniu okolo 1000

UKD 561.26:552581:551.793(438.15) okaz6w okrzemek w wi~kszoSci badanych probek (z wyjlltkiem probek nr 9 i 10, w kt6rych z powodu slabej frekwencji liczono odpowiednio 500 i 200 okaz6w) ze-stawiono diagram ilustrujllCY procentowy udzial okrze-mek dominujllcych w profilu (ryc. 2).

SUKCES1A OKRZEMEK

Na podstawie relatywnej frekwencji okrzemek, domi-nujllCych w analizowanym profilu, wyr6Zniono cztery fazy rozwoju okrzemek (diatomofazy PD1- PD4, gdzie litera P oznacza skrot nazwy stanowiska Podlod6w, a litera D - skr6t diatomofazy~

Diatomoflml PDl. Diatomo~ t~ reprezentu.il! pr6b-ki nr 1 i 2 (gI~b. 1,5 -1,6 m) pochodzllCC z najni.7Bzej ~Sci profilu (ryc. 2). W probce nr 1 okrzemki SIl liczne, natomiast w pr6bce nr 2 wyst~pujll tylko pojedyncze skorupki, kt6rych nie uwzgl~ono na diagramie, a w pr6bce nr 3 nie napotkano okrzemek.

W pr6bce nr 1 zaznacza si~ przewaga rodzaju Aulaco-seira Thwaites (A. ambigua (Grunow) Simonsen ok. 27%, A. granulata (Ehrenberg) Simonsen 22%) nad rodzajem Cyclote/la Kiitzing (ok. 37%) oraz niewielka frekwencja Stephanodiscus Ehrenberg spp., Synedra ulna (Nitzsch)

Ehrenberg i Amphora libyea Ehrenberg (ryc. 2~ Znaczny

udzial Aulacoseira ambigua i A. granulata, okrzemek;

kosmopolitycznycb. obecnie szeroko rozprzestrzenio-nych w planktonie zbiornikow tHodkowodrozprzestrzenio-nych, gl6wnie eutroficznych (22), wskazuje na slltbokowodnll facjlt osa-dow jeziomych oraz umiarkowanie eutroficzny lub mezo--eutroficzny charakter jeziora w Podlodowie w fazie PD1.

CJ1

1\fu]§j)2

§33 mm:J4

B1s

@6

CD7

Ryc. 1. Szkic 10kaJizacyjny atanowis1ca PodladOw wedlug (14) 1 - doliny i obnmmia hoJooeDskie, 2 - tarasy rzeczne piaszczysto-ZWiI'owe, 3 - wysoczyzny polodowcowe, 4 -

wy-Zyna kredowa, 5 - przelomoweodcinki dolin, 6 - kraw~

Wyt.yny Lubelskiej, 7 - stanowiska interglacjalu ferdynandow-skiego

Fig. 1. Location sketch of tlte PodJodOw site after (14) 1 - Holocene valleys and depressions, 2 - sandy-gravel river terraces, 3 - morainic plateau, 4 - Cretaceous upland, 5 -valley gorges, 6 - edge of the Lublin Upland, 7 - sites of the

"'"

_...

..

.0

..

Cl.

::

~

..

e ·0 :;,

....

c: 0 .:J/. I

t ..

a.~

I _~ E ~ GO s:. _Q.

..

~

Cl.

8

30 14 40 13 SO 12 80 11 70 10 80 I 10 8 100 7 110 5 120 5 130 4 140 3 150. ·2 110 I

Ferdynand6w Interglacial age

c oS!

"'"

,g ,~

"

N .5! :;,

""

0 :;,

"'

c:

...

..

.e

e

...

'"

"

0 Po Ci "5

"

U

..

_e III

..

.0 Cl. 0 _0

e

e

.!3 c .~ _'iD 1/1

...

0 ₀ 0 ₀ 0 .!3 _"5

_"

;:;

-i

< u

....

B _~ !! c .-0 0 ;:; ;:; >. >. u u r---....

r---

... "-. / ' ...

~

... ./

-

-

/ ' "-. / ... . /

V

~

r--...

.

---

~ ... D ID 2D 30 40 5D % ! ! ! ! ! !

Ryc. 2. Diagram okrzemek dominujqcych w profzIu osadQw jeziornych interglacjalu ferdynondowskiego w PodJodowie

<i III B ai -0

u

>. U

Diatomofaza POl. Diatomof~ tit (probki nr 4 - 8,

glltb. 0,9 -1,3 m) charakteryzuje zwiltkszenie liczebnoSci

Cyelotella spp. oraz zmniejszenie iloSci Aulaeoseira

am-higua i A. granulata. Wsr6d okrzemek subdominujllCYch

pOCZ/ltkowo wzrasta udzial Stephanodiscus spp.

(mak-symalnie do 16%), a

ruistwnie

rozwija silt Asterionella

formosa Hassal (ok. 16%), kt6ra podobnie jak FragiJaria

erotonensis Kitton stanowi tu nowy skladnik fitoplank-tonu. Asterionella /ormosa jest gatunkiem typowo jezior-nym, oligosaprobowym, obecnie szeroko rozpowszech-nionym zwlaszcza w jezi.orach eutroficznych podobnie jak

Fragilaria erotonensis, ktoraw czystych wodach CZ'tSto

wystwuje masowo i jest gatunkiem halofilnym,

euryhali-nowym (20, 22).

W diatomofazie PD2 obserwuje silt najpelniejsze

spektrum okrzemek planktonowych l~~ silt ze

wzro-stem form nannoplanktonowych (Cyclotella spp. z prze-wagll Cyclotella cf. recziekiae), kt6re w tej fazie oSUlgajll maksimum wystwowania w badanych osadach. Napoty-kane tu najCZ'tsciej okazy Cyelotella Sll bardzo podobne

do Cyelotella reczickiae Chursevich et Loginova, kt6ra

prawdopodobnie jest gatunkiem wymarlym,

charaktery-stycznym dla jezior interglacjalu bialowieskiego i

fer-dynandowskiego (9-11,15-17,19).

Bardzo trudne do identyfikacji za pomoCll

mikro-skopu Swiet1nego SIl okazy wlllczone do grupy

Step-hanodiscus "rotula/niagarae complex"

sensu

E. Theriot

i in. (21). SIl one CZ'tSte nil POCZll,tku fazy PD2. W tej grupie

znajdujll silt dwa typy okryw StephanodisC113 (rye. 3), ktore

Sll bardzo zbliZone do Stephanodiscus rotula (K.iitzing)

Hendey i S. niagarae Ehrenberg. a zwlaszcza do S.

niagarae var. insuetus Chursevich et Loginova znajdowa-nych gl6wnie w osadach interglacjalu bialowieskiego

i ferdynandowskiego (por. 8, 10, 11, 15 -17, 19~ Taksony

te mo~ bye przydatne, jako wskaZniki

biochronologicz-ne dla interglacjal6w srodkowego plejstocenu. Koniecme

~x

..

15.

Ii

0 c· .2 g, . 2 !: B

.:

_re <i 1/1

"

1/1 1/1 0 :;, :;,

"

....

0 0 c: ..Q ~ III "5

"

0

:a

0

"

c: c:

"

..

"

1!

..

0

-a.

"

.c Cl.

..

Cl.

.,

GO c: _E Vi Vi >. \11 < ~ 1 ,

1 1 1%

'ut Cl

..

0

_!

~ c S-.2

e

E 0 Ci g c: 0 .~ .!3 ";: !!

1

1/1 <

..

_~ 0

"'"

e GO N

..

-" ₀ >. N 2 III

.,

1/1

"

s:. Cl. e

.e

"

is PD4 Ft>3 P02 ,

'"

PD1

Fig. 2, Diatoms predominant in the section aflake sediments afthe FerclynandOw Interglacial at PodJodOw

jest jednak scisie okreslenie pozycji systematycznej tych taksonow na podstawie badafl statystycznych za pomocll mikroskopu elektronowego. Badania winny objllc jak

najwj~ksZll liczb\: okaz6w Stephanodiscus pochodzllcych

ze stanowisk interglacjaru mazowieckiego j

ferdynandow-skiego.

Zmiany skladu okrzemek w obr~bie diatomofazy PD2

obecnie trudno jest w petni ocenic pod wzgl~dem

ekolo-gicznym. W fazie tej przewag~ zdobywajll okrzemki

Ryc. 3. Zdj~cia mikroskopowe okrzemek Z 0 adolV kopalnego

jeziora w Podlodowie. Dwa typy okryw Stephanodiscus

"rotu-la/niagarae complex" (sensu E. Theriot i in.; 21)

1, 2 - Stephanodiscus sp., typ 1 (S. ro/ula (Kiitzing) Hendey wedlug G.K. Khursevich; 8), 3, 4 - Stephanodiscus sp., typ 2 (S.

rotula (Kiitzing) Hendey wedlug F.E. Round; 18) lub S. niagarae

var. in uetus Chursevich et Loginova wedlug G.K. Khursevich

(8), 1, 3 - zewn~trzna strona okryw; 2, 4 - wewn~trzna strona okryw; skala = 10 J.I!n

z rodzaju Cyc/ofPlla. kt6rych wymagania ekologiczne

odnosnie warunk6w edaficznych i siedliskowych w

srodo-wisku wodnym Die Sll znane. Pozostala ~sc flory

okrze-mek reprezentuje eutroficzny lub mezo-eutroficzny typ

jeziora. Sukcesja okrzemek tej fazy cbarakteryzuje si~

maksymalnym wyst~powaniem okrzemek planktono

-wych w analizowanym profilu, a tym samym jest zapewne

swiadectwem optymalnego rozwoju kopalnego jeziora

w Podlodowie. Okres ten prawdopodobnie przypadai

Fig. 3. Microscopic photos of diatoms from the buried lake

sediments at PodJodOw. Two valve types of Stephanodiscus

.. rotula/niagarae complex" (sensu E. Theriot et al.; 21)

1,2 - Stephanodiscus sp., type 1 (S. rotula (Kiitz.) Hendey after G.K. Khursevich; 8), 3, 4 - Stephanodiscus sp., type 2 (S. rotula

(Kiitz.) Hendey after F.E. Round; 18) or S. niagarae var. insuetus

Khursevich et Loginova after G.K. Khursevich (8), 1, 3 -outer valve side, 2, 4 - inner valve side; scale = 10 pm

w czasie glownego optimum klimatycznego (3 faza roz-woju roSlinnoSci lQ,dowej) w interglacjale ferdynandow-skim podobnie jak w stanowiskach z Ferdynandowa i BeJ:chatowa, ktorych osady byly badane palinologicznie i diatomologicznie (3, 5, 11, 12, 16, 17).

Diatomofaza PD3. Diatomof~ tee cechuje ogolne zmniejszenie liczebnoSci okrzemek (probki nr 9, 10, gleeb. 0,8 -0,9 m). zwieekszenie udzialu Aulacoseira granuiata

(maksymalnie do 53%), A. ambigua (do 25%). Synedra

ulna (9%) oraz gwahowny spadek relatywnej frekwencji

Cyelotella spp. (ryc. 2).

Wyraina przewaga Aulacoseira granulata w tej, zape-wne k:rotkotrwalej fazie, wskazuje na podniesienie siee statusu troficznego oraz wzrost zasadowoSci woo jeziora, jako Ze wedlug B.I. Cholnoky (1). optimum rozwoju tego gatunku mieSci siee w zakresie pH 7,9-8,2 Powyisze zmiany mogll byc odbiciem naturalnej sukcesji okrzemek lub wynikiem zniszczenia w srodowisku silnie zasadowym czceSci okrzemek 0 bardzo delikatnej budowie skorupek. Swiadczyc 0 tym m02e Die tylko slaba frekwencja, ale rowniez zIy stan zachowania czceSci okrzemek, nosZllCYch niekiCdy wyraine Slady korozji. Taki stan zachowania okrzemek mogl tez byc spowooowany silnym zwiet-rzeniem osadow w okresie p6Zniejszym. wskutek silnego ochlodzenia lub kontynentalizacji klimatu. Znaczny sto-pieD. skorodowania okrzemek stwierdzono takZe w stano-wisku osadow interglacjalu ferdynandowskiego w okolicy -Belchatowa (16, 17).

Diatomofaza PD4. W diatomofazie tej (probki nr 11, 12, glceb. 0,5-0,6 m) zanotowano maksymalne w bada-nym profilu zwieekszenie relatywnej frekwencji

Aulaco-seira ambigua (do 36%) oral dose znaczny udzial A.

granulata (do· 26%).

W porownaniu z poprzednill: fazll: (PD3) nastll:Pilo tu ogolne zwieekszenie ilosci okrzemek, w tym ponowny rozwoj Cyelotella spp. (maksymalnie do 35%) oraz mniej licznych gatunkow Stephanodiscus, Synedra ulna i

Am-phora Jibyea (ryc. 2). . .

Wzrost liczebnoSci Aulacoseira ambigua, Cyclotella

spp. oraz zmniejszenie udzialu Aulacoseira granulata

w fazie PD4 moma IlI:CZYc z nieznacznym obniZeniem trofii jeziora lub tez niewielkim podnjesieniem poziomu .,ody w jeziorze. ProcentoWy udzial oraz sklad okrzemek w fazie PD4 jest najbardziej zbliZony do fazy }iD1

poprzedzaj~j okres ich optymalnego rozwoju. Przyczyn powy:i;szych zmian jakosciowych i iloScio-wych w wysteepowaniu okrzemek najIiczniejszych w fazie PD4 nale:iy upatrywae glownie w grupie czynnik6w paleoekologicznych i paleoklimatycmych. MoZna sll:dzic,

Ze warunki paleohydrologicme towarzysz~ akumulacji osadow (odpowiadajll:Cfch zapewne schylkowej czceSci optimum interglacjaJ:u ferdynandowskiego). pozostawaly na podobnym poziomie lub tylko niewiele siee zmienily. Okrzemki dominuj~ reprezentujl! tu przede wszystkim pelagialnll. glcebSZll strefee jezior 0 wodach zasadowych, bogatych w skladniki pokarmowe.

POOSUMOWANIE

W wyniku jakoSciowej i iloSciowej analizy okrzemek w stanowisku osadow jeziomych w Podlodowie wyroz-niono 4 fazy rozwoju okrzemek (diatomofazy PD1- PD4 na ryc. 2), w ktorych stwierdzono bardzo liczne wy-stcepowanie Aulacoseira granulata i A. ambigua. SI! to gatunki slodkowodne, kosmopolityczne, obecnie szeroko rozpowszechnione w planktonie romych zbiomikow wodnych, glownie eutroficmych (22).

W badanych osadach, a zwlaszcza w fazie P02, napotkano takZe bardzo liczne okrywy Cyelotella cf.

reczickiae oraz mniej licme okazy wstcepnie okreSlone na

podstawie badm w mikroskopie e1ektronowym (ryc. 3) jako Stephanodiscus .. rotula/niagarae complex" sensu

E. Theriot i in. (21). W tej grupie majdujll siee zapewne okrzemki wymarle, najbardziej zbllZone do taksonow opisanych z osadow interglacjalu bialowieskiego na Bia-lorusi (por. 8, 10, 15). SI! one rowniez liczne w osadach interglacjalu ferdynandowskiego w Ferdynandowie (11). W porownaniu z dotychczas zbadanymi palinologicz-nie i diatomologiczpalinologicz-nie stanowiskami interglacjalu bia-lowieskiego i ferdynandowskiego, profil w Podlodowie reprezentuje glownie glcebokowodnll facjee osadow je-ziomych. Osady te utworzyly siee w czasie panowania szczegolnie korzystnych warunkow dla rozwoju bogatej, romorodnej Dory okrzemek planktonowych i nanno-planktonowych (diatomofaza P02). Warunki takie

m:og-Iy istnie6 w Podlodowie, podobnie jak w Ferdynandowie i Belchatowie przede wszystkim w czasie optimum

klima-tycznego interglacjalu ferdynandowskiego (por. 3, 5, 11, 12, 16, 17).

Badania okrzemek Z organogenicmych osadow jeziomych

stanowiska w Podlodowie podj~o Z inicjatywy dr J.

Rm:how-skiego {panstwowy Instytut Geologiczny w Warszawie~

kt6-rem.u autorka. sklada podzi~kowanie za przekamnie probek:

oraz informacje dotyezllCC poloZenia tych osad6w.

LITERATURA

1. C h 0 I n 0 k y B.I. - Die Okologie der Diatomeen in Binnengewassern. I. Cramer, Lehre, 1968. 2. E r d K. - Schriftenr. Geol.· Wiss., 1978 vol. 9 s.

99-119.

3. I a n c z y k - K 0 p i k 0 w a Z. - Biul. Inst. Ge-oL, 1975 nr 290 s. 5-94.

4. J a n c z y k - K 0 p i k 0 w a Z. - Przew.

semi-narium teren.: Stratygrafia i chronologia lessow oraz utworow glacjalnych dolnego i Srodkowego plej-stocenu Polski SE., Lublin, 23 - 29 wrzesma 1980 s. 29-30 .

5. I a n c z y k - K 0 p i k 0 w a Z., M 0 j ski I.E, R z e c how ski I. - Biul. Inst. GeoL, 1981 nr 355 s.65-79.

6. I a n c z y k - K 0 P i k 0 w a Z, M 0 j ski I.E, R z e c how ski I. - Przew. seminarium teren.: Stratygrafia i chronologia lessow oraz utworow gla-cjalnych dolnego i srodkowego plejstocenu Polski SE., Lublin, 23 - 29 wrzeSnia 1980 s. 35 - 36. 7. I a n c z y k - K 0 p i k 0 w a Z, R z e c h 0

w-ski I. - Ibidem, 1980

s.

93-94.

8. K h u r s e v i c h G.K. - Atlas vidov

Stephano-discus y Cyclostephanos (Bacillariophyta) iz

vierkhne-kainozoiskikh otlozbeniy SSSR. F.I. Velichkevich

red.,

Nauka i Tekhnika, MiDsk, 1989.

9. K h u r s e v i c h G.K... Log i n 0 v a L.P.-Ooklady Akademii Nauk BSSR,1984 voL28

s.

52-55. 10. K h u r s e v i c h G.:{{., Log i now a

L.P.-[W:] Pleistotsen Rechitskogo Pridneprovya Byelo-. russiiByelo-. Nauka i Tekhnika, Minsk, 1986 sByelo-. 76-142Byelo-. 11. K h u r s e v i ch G.K., P r z y b y low s k a -. - L a n g e W., Log i n 0 .v a L.P. - Doklady

Akademii Nauk BSSR, 1990 vol. 34 nr 2 s. 179 -183. 12. K r z y s z k 0 w ski D., K u s z e II T. - Przew. 11 Sympozjum Czwartorzced Rejonu Belchatowa, Wroclaw-Warszawa, 1987 s. 125-134.

13. L in d n e r L. - Acta GeoL PoL, 1988 nr 1-4 s.63-83.

14. t, y c z e w s k a J. - Kwart. GeoL, 1977 nr 1 s.

119-140.

15. M a k h n a c h N.A., K h u r s e v i c h G.K.

i in,. - [w:1 Neogenovye otlozheniya Byelorussii,

Nauka i Tekhnika,

Minsle.

1982 s. 37 - 53.

16. M arc i n i a k B. - Diatoms of the

Ferdynan-dovian Interglacial in the Belchat6w region Central Poland (preliminary report). Fol. Quater., 1990 (w druku).

17. M arc i n i a k B. - Dominant diatoms in the

interglacia1lake sediments of the Middle Pleistocene

in Central and Eastern Poland Hydrobiologia, 1990

(w druku).

18. R 0 u n d F.E. - Arch. Protistenk., 1981 nr 124 s.

455-470.

19. R y I 0 v a T.B., K h u r s e v i c h G.K. -

Do-kiady Akademii Nauk BSSR, 1989,. vol. 33 nr 11 s. 1025-1027.

20. Si em ins k a J. - Chrysophyta II.

Bacillario-phyceae - Okrzemki. Flora slodkowodna Polski. 6. PWN. Warszawa, 1964.

21. The r i 0 t E., Q i Y., Y a n g J., L i n g L.

-Diat Res., 1988 vol. 3 z. 1 s. 159-167.

22. Z

a

b i

e

I i

n a

M.M., K i s e I e v J.A.; P r

0-shkina-Lavrenko A.I.,

Sheshuko-va V.S. - Diatomovye vodorosli, Opredelityel

presnovodnykh vodorosli SSSR, 4, Sovetskaya Nau-ka, Moskwa, 1951.

SUMMARY

The site Podlod6w is located about 18 km to the west

ofKock (Fig. 1). It is represented by lake marl exposed at

valley slope of the Swinka rivulet, a tributary to the Wieprz downstream from Podlod6w. The marl was found by J. Lyczewska (14) who correlated it with interglacial sediments at Ferdynand6w. This suggestion was

con-firmed by results of a preliminary pollen analysis by Z.

Janczyk-Kopikowa

(c!

4, 7, 14) that indicated the lake

marl from Podlod6w to correspond to sediments of the

lower climatic optimum of the Ferdynand6w Interglacial (phytophase 3) in the section Ferdynand6w B (3, 4).

Sediments of this interglacial in Poland were located

between the Warta and the Odra glaciations (14), and

lately between the Wilga and the San glaciations (5, 6) or

between the San 1 and the San 2 glaciations (13). It

corresponds presumably to the Bialowieza Interglacial in Byelorussia (10, 11, 15) and to Voigtstedt Interglacial in Germany (2).

Quantitative and qualitative analysis of diatoms from

the lake sediments at Podlod6w enabled to distinguish 4

development phases (diatom phases PD1- PD4 in Fig. 2),

in which numerous Aulacoseira granuJata and A. ambigua were distinguished. They are freshwater and cosmopoli-tan species, at present common in plankton of different, mainly eutrophic reservoirs (22).

The studied sediments contained, especially in the

phase PD2, very common valves of eye/otella cf. reczickioe

and less common specimens, preliminary defined with use

of electron microscope (Fig. 3) as Stephanodiscus "rotula/

/niagarae

complex"

sensu

E. Theriot et al. (21). This group contains probably extinct diatoms, very close to the taxons described from sediments of the Bialowiei:a

Inter-glacial in Byelorussia

(c!

8, 10, 15). They are also common in lake sediments of the Ferdynand6w Interglacial at Ferdynand6w (11) and less common at Belchat6w (16, 17).

If compared with the previously studied sites of the

BialowieZa and Ferdynand6w interglacia1s, the section at Podlod6w represents mainly a deep facies of lake sedi-ments. They were deposited during particularly favorable conditions for development of rich and varying flora of planktonic and nannoplanktonic diatoms (diatom phase PD2). Such conditions could exist at Podlod6w, similarly as at Ferdynand6w and Belchat6w, particularly during the climatic optimum of the Ferdynand6w Interglacial

(3, 5, 11, 12, 16, 17).

JANUSZ W. JEZIORSKI

Panstwowy Instytut Geologiczny,.Warszawa

KOPALNE OSADY ALUWIALNE RZEKI ROZTOKOWEJ

Z OKRESU INTERGLACJALU LUBELSKIEGO ~ZY

WLOCLA WKIEM A ClECHOCINKIEM

Niniejsze opracowanie jest wynikiem badan tereno-wych prowadzonych przez autora w latach 1983 -1990 oraz prac laboratoryjnych (3). Kopalne osady aluwialne

rzeki roztokowej wystwujll w dolinie Wisly mi~y

Wloclawkiem a Ciechocinkiem (rye. 1, 10). Znane sll z 11

odsloni~ terenowych i 46 otwor6w wiertniczych. Ich

najpelniejszeprofile poch<Xizll z odsloni~ Nieszawa 1- 3

i Przypust 4 (rye. 9~

Znajdujll si~ one poniZej warcia.nskiego kO)Ilpleksu

glacjalnego (ryc. 3-4), a powyiej utwor6w zlodowacenia odry. Dotychczas osady te zalicz.a.ne byly przez autora (4, 5) do interstadialu pilickiego. Prace prowadzone w Pan-stwowym Instytucie Geologicznym nad nowelizacjll

po-dzialu stratygraficznego czwartorz~du (1) spowodowaly,

Ze stadialom warty i odry proponuje si~ obecnie rang~

zlodowacen, a dzielllcemu je interstadialowi

pilickie-UKD 551.312.3:551.793(438.212)

mu - rang~ interglacjalu lubelskiego (pilickiego). Do

zmian tych zostal dostosowany podzial stratygraficzny

przyj~ty w niniejszej pracy.

Pozycja stratygraficzna, cechy petrograficzne imine-ralne oraz wyniki datowa.n metod!! TL osad6w zlodowa-cenia warty i odry zostaly szczeg6l0wo om6wione we wczesniejszych pracach autora (4,5).

CECHY TEKSTURALNE OSAD6W ALUWIALNYCH

Uziamienie. 1. W badanych

profil~h

(ryc. 9)

najpo-wszechniej wys~pujll piaski srednioziarniste (1-2q»,

gruboziarniste (0 -1 q», lokalnie zaS drobno- i bardzo

drobnoziarniste (2-4q». Cz~sto domieszk:1l SIl iwiry; ich