Wiesława
Matuszewska-Kola,Andrzej
Kola,Gerard Wilke
Ryńsk, gm. Wąbrzeźno, woj.
toruńskie
Informator Archeologiczny : badania 13, 235-236
235
O d s ło n ię to r ó w n ie ż d a ls z y c ią g m u r u o b ro n n e g o , k tó r y t u i z a l i n i ą b u d y n k u s k r ę c a z je d n e j s t r o n y w k ie r u n k u ś c ia n y z a m k u , a z d r u g ie j w k ie r u n k u k r a w ę d z i s k a r p y . T e n o d c in e k m u r u b ie g n ą c y n a o s i N - E na p o łu d n io w y - z a c h ó d z n a jd u je s i ę n a l i n i i m ie je k ie g o , ś r e d n io w ie c z n e g o m u r u , z a c h o w a n e g o W p o b liż u z a m k u , p r z y p le b a n ii. P r z y k r a w ę d z i s k a r p y r a u r z o s t a ł z a b e z p ie c z o n y p r z e d o b s u w a n ie m e l ę m u r e m c e g la n y m w y b u d o w an y m p ra w d o p o d o b n ie w X V III w ie k u . Z a m u r e m , p r z y p o łu d n io w e j ś c i a n ie z a m k u o d k r y to c z ę ś c io w o k a m ie n n e fu n d a m e n ty n a s tę p n e g o b u d y n k u m ie s z k a ln e g o , k tó r y w y b u d o w an o p o d k o n ie c XVI w ie k u .
W a rs tw y k u ltu r o w e w o b r ę b ie w ykopu b y ły p r z e m i e s z a n e w s k u te k l ic z n y c h p r a c z ie m n y c h p ro w a d z o n y c h p r z y z a m k u , p o c z ą w s z y o d XVI po XX w ie k . S k ła d a ły s i ę p r z e w a ż n ie z g r u z u c e g la n e g o , w k tó r y m o p r ó c z d a c h ó w e k z n a la z c y s i ę u ła m k i n a c z y ń i k a f li n o w o ż y tn y c h o r a z f r a g m e n ty c e r a m i k i ś r e d n io w ie c z n e j n a w tó r n y m z ło ż u , T y lk o n a m a ły m o d c in k u w p ó łn o c n e j c z ę ś c i w y k o p u , z a c h o w a ła s i ę w a r s t w a p r ó c h n ic y z f r a g m e n ta m i n a c z y ń g lin ia n y c h z w c z e s n e g o ś r e d n io w ie c z a . Od s t r o n y z a c h o d n ie j z a m k u , na t e r e n i e ś r e d n io w ie c z n e j fo s y , z a s y p a n e j w p o ło w ie XIX w ie k u p r z e p r o w a d z o n o b a d a n ia e o n d a ż o w e , k tó r y c h c e le m b y ło u s ta le n ie s z e r o k o ś c i 1 g łę b o k o ś c i fo e y o r a z o d k r y c ie m u r u o p o ro w e g o o d s t r o n y m i a s t a . B a d a n ia b ę d ą p ro w a d z o n e w p r z y s z ł y m r o k u . RU M IA p a t r z w o j, g d a ń s k ie o k r e s h a l s z t a c k i S ta n o w is k a 1 RY Ń SK , g m , W ą b r z e ź n o U n iw e r s y te t im . M ik o ła ja K o p e r n ik a w o j. to r u ń e k ie w T o ru n iu I n s ty tu t A r c h e o lo g ii i E tn o g r a f ii B a d a n ia p r o w a d z ili m g r W ie s ła w a M a tu s z e w s k a - K o la o r a z d r A n d r z e j K o la i d r G e r a r d W ilk e / a u t o r z y s p r a w o z d a n i a / . F in a n s o w a ło M in is te r s tw o N a u k i, S z k o ln ic tw a W y ż s z e g o i T e c h n ik i w r a m a c h te m a tu " B a d a n ia n ad b itw ą g r u n w a ld z k ą " . P i e r w s z y s e z o n b a d a ń . G r o d z is k o p ó ź n o ś r e d n io w ie c z n e . O b ie k te m b a d a ń a r c h e o lo g ic z n y c h b y ło p ó ź n o ś r e d n io w ie c z n e g r o d z i s k o w R y ń sk u , u to ż s a m ia n e z s i e d z i b ą p rz y w ó d c y Z w ią z k u J a s z c z u r c z e g o - M ik o ła ja , P r z y s t ę p u j ą c d o s y s te m a ty c z n y c h p r a c w y k o p a lis k o w y c h z a ło ż o n o 5 w ykopów o r o z m i a r a c h 4 x 4 m , O b ję to n im i w e w n ę tr z n ą s to p ę w a łu i p r z y l e g a j ą c ą d o ń c z ę ś ć m a jd a n u , u s y tu o w a n y c h w z a c h o d n ie j c z ę ś c i o b ie k tu . E k s p l o r a c j a p r o w a d z o n a w w y k o p a c h p r z e c i ę t n i e n a g łę b o k o ś ć o d 250 c m do 420 cm u ja w n iła z r ó ż n ic o w a n y u k ła d s t r a t y g r a f i c z n y . Z n a c z n a g łę b o k o ś ć z a le g a n ia w a r s tw k u ltu ro w y c h n ie p o z w o liła o s ią g n ą ć c a l e c w d w ó c h w y k o p a c h / w e w n ę tr z n y s t o k w a łu w y k o p E - l l D 1 ś r o d e k m a jd a n u - w ykop E - 1 3 С / .
236
A n a liz a u k ła d u s t r a t y g r a f i c z n e g o u m o ż liw iła w s tę p n ie w y d z ie lić n a w a r s tw ie n ia o d p o w ia d a ją c e dw om fa z o m u ż y tk o w a n ia g r o d u , o r a z f a z ę t r z e c i ą - n a jm ło d s z ą . T a o s t a t n i a j e e t r e l i k t e m p o tę ż n e j n iw e la c ji z ie m n e j, w k t ó r e j w y n ik u p o d n ie s io n o m a jd a n o b ie k tu p r z e c i ę t n i e o o k o ło 100 c m . W t e j o s t a t n i e j 'f a z i e n ie s tw ie r d z o n o n a w a r s tw ie ń ś w ia d c z ą c y c h o d a ls z y m u b y tk o w a n iu g ro d u . E k s p l o r a c j a w s p o m n ia n y c h n a w a r s tw ie ń u ja w n iła , p o z a m a s o w o w y s tę p u ją c y m m a t e r i a ł e m c e r a m i c z n y m , w y łą c z n ie p ó ź n o ś r e d n io w ie c z n y m z X IV i X V w ie k u , d u ż y z e s p ó ł z a b y tk ó w m e ta lo w y c h , o b e jm u ją c y c h łą c z n ie 393 p o z y c je in w e n ta r z o w e . W z e s p o le ty m n a jw ię k s z ą g r u p ę s ta n o w ią g w o ź d z ie i h a k i p o c h o d z ą c e z a p e w n e z d re w n ia n y c h k o n s t r u k c j i w e w n ę tr z n e j z a b u d o w y g r o d u . D u ż ą t e ż g r u p ę s ta n o w ią p r z e d m io ty ż e la z n e b ę d ą c e e le m e n t a m i w e w n ę tr z n e g o w y p o s a ż e n ia p o m ie s z c z e ń m ie s z k a ln y c h i g o s p o d a r c z y c h . O d d z ie ln ą w r e s z c i e g r u p ę s ta n o w ią m i l i t a r i a , g łó w n ie g r o ty b e łtó w d o k u s z y , z t r z e p i e n i e m i z tu le jk ą . B a d a n ia w R y ń s k u d o s t a r c z y ł y w y łą c z n ie m a t e r i a ł u z a b y tk o w e g o p ó ź n o ś r e d n io w ie c z n e g o ; b r a k n a to m ia s t z u p e łn ie m a te r ia łó w w c z e s n o ś r e d - , n io w ie c z n y c h . W y ja ś n ie n iu t e j k w e s tii p o ś w ię c ić t r z e b a b ę d z ie s z c z e g ó ln ą u w a g ę w p r z y s z f y c h b a d a n ia c h , ja k o że b a d a n e g r o d z is k o p ó ź n o ś r e d n io w ie c z n e z o s t a ł o w z n ie s io n e w o b r ę b i e w c z e s n o ś r e d n io w ie c z n e g o z a ło ż e n ia o b ro n n e g o . SK A R SZEW Y P P P r a c o w n ie K o n s e r w a c ji w o j. g d a ń s k ie Z a b y tk ó w . P r a c o w n ia A r c h e o lo g ic z n o -K o n s e r w a to r s k a O d d z ia ł w W a r s z a w ie B a d a n ia p r o w a d z iła m g r M a r ty n a M ile w s k a . F in a n s o w a ł W K Z w G d a ń s k u . C z w a r ty s e z o n b a d a ń . Z a m e k ś r e d n io w ie c z n y / o d k o ń c a Χ Π Ι w , / K o n ty n u o w an o b a d a n ia n a t e r e n i e d z ie d z iń c a z a m k o w e g o , z a k ła d a j ą c c z t e r y w ykopy o łą c z n e j p o w ie r z c h n i 59 m 2 . W p o łu d n io w e j je g o c z ę ś c i o d s ło n ię to d a ls z y f r a g m e n t /w s c h o d n i/ k a m ie n n e g o f u n d a m e n tu ś r e d n io w ie c z n y c h m u ró w o b ro n n y c h , s a d o w io n y w p i a s z c z y s t y m c a lc u n a g łę b o k o ś c i o k o ło 1, 5 m p o n iż e j o b e c n e g o p o z io m u d z ie d z iń c a . N a tr a f io n o t a k ż e n a d o s ta w io n y d o m u ró w o d s t r o n y z a m k u с e g la n o - k a m ie n n y fu n d a m e n t b u d y n k u s a d o w io n e g o o k o ło 3 m p o n iż e j d z i s i e j s z e g o p o z io m u . U k ła d n a w a r s tw ie ń , z n a le z ie k a r u c h o m e o r a z t e c h n ik a w z n o s z e n ia fu n d a m e n tu s u g e r u j ą , i ż w y s ta w io n o g o w c z a s a c h n o w o ż y tn y c h , p ra w d o p o d o b n ie w XV II w ie k u . B a d a n ia w n a jb liż s z y m s ą s i e d z t w i e z a m k u /p ó łn o c n a c z ę ś ć d z i e d z i ń c a / p o tw ie r d z iły p r z y p u s z c z e n i a o n iw e la c ji t e r e n u w o k r e s i e n o w o ż y tn y m . P o d n a w a r s tw ie n ia m i z te g o w ła ś n ie o k r e s u , z k tó r y c h w y d o b y to n i e l i c z n e u ła m k i n a c z y ń g lin ia n y c h , s z k la n y c h , k a f li o r a z p rz e d m io tó w ż e la z n y c h , z a le g a ły n a c a lc u n a w a r s tw ie n ia w c z e s n o ś r e d n io w ie c z n e o c h a r a k t e r z e o s a d n ic z y m , z a w i e r a j ą c e z n a c z n ą l i c z b ę u ła m k ó w n a c z y ń g l i n i a n y c h d a to w a n y c h na V III-IX w ie k .
