Irena Kutyłowska
Stołpie, gm. Nowosiółki, woj.
chełmskie
Informator Archeologiczny : badania 13, 268-269
268 Do n a jc ie k a w s z y c h o b ie k tó w z a lic z y ć m o ż n a o w a ln ą w r z u c i e j a m ę o n ie z n a c z n e j m i ą ż s z o ś c i , w k t ó r e j z n a le z io n o p o n a d 300 b r y łe k b u r s z ty n u z e ś la d a m i o b ró b k i o r a z 10 c a łk o w ic ie i c z ę ś c io w o z a c h o w a n y c h k r ą ż k o w a - ty c h p a c io rk ó w b u r s z ty n o w y c h . N ie lic z n y m a t e r i a ł c e r a m i c z n y z te g o obiektu! p o z w a la o d n ie ś ć go do s c h y łk o w e j fa z y p ó ź n e g o o k r e s u la te ń s k ie g o . P o z a j a m a m i o ró ż n y m k s z t a ł c i e i p r z e z n a c z e n iu o d k r y to ta k ż e k ilk a o b ie k tó w m ie s z k a ln y c h /p ó łz ie m ia n k i i bu d o w le n a z i e m n e / o r a z d w ie s tu d n ie jedn% o k o n s t r u k c j i k a m ie n n e j, druge^ d r e w n ia n e j, O b ie s tu d n ie z o s ta ły c z ę ś cio w o z b a d a n e .
Do c ie k a w s z y c h o b ie k tó w n a le ż y ta k ż e p r o s to k ą tn y p ie c w a p ie n n ic z y . G ó r n ą p a r t i ę w y p e łn is k a tw o r z y ły d u ż e b r y ły p o le p y z lic z n y m i o d c is k a m i b e le k z a p e w n e po n a z ie m n e j k o n s tr u k c ji p ie c a . P o d w a r s tw ą p o le p y z n a jd o w a ły s i ę d w ie w a r s tw y w a p n a o m i ą ż s z o ś c i o k o ło 20 c m p r z e d z ie lo n e k ilk u c e n ty m e tr o w y m i w a r s tw a m i s p a le n iz n y . W p a r t i i p r z y d e n n e j w y s tą p iły p o je - d y ń c z e u ła m k i c e r a m i k i . P o n a d to z n a le z io n o : b r ą z o w ą i ż e la z n ą f ib u lę , f r a g m e n t b r ą z o w e j k l a m r y do p a s a , n ó ż ż e la z n y , n a r z ę d z i a k o ś c ia n e i ro g o w e , a ta k ż e u ła m k i c e r a m i k i to c z o n e j. W y s tą p iły ta k ż e p o je d y ń c z e k r z e m i e n i e k u l t u r y ja n i s ł a w i c k i e j o r a z u ła m k i n a c z y ń k u ltu r y łu ż y c k ie j z p ó ź n e g o o k r e s u h a ls z ta c k ie g o . N a p o d s ta w ie u z y s k a n y c h m a te r ia łó w o s a d ę d a to w a ć m o ż n a w s tę p n ie n a p ó ź n ą f a z ę p ó ź n e g o o k r e s u la te ń s k ie g o i p ó ź n y o k r e s w pływ ów r z y m s k ic h . B a d a n ia b ę d ą k o n ty n u o w a n e . S T O Ł P E E , g m . N o w o sió łk i U n iw e r s y te t w o j. c h e łm s k ie im . M a r i i 3 tl o d o w s k i e j - C u r i e w L u b lin ie Z a k ła d A r c h e o lo g ii P o ls k i B a d a n ia p r o w a d z iła m g r I r e n a K u iy ło w s k a , F in a n s o w a ł W y d z ia ł K u ltu ry UW w C h e łm ie , T r z e c i s e z o n b a d a ń . G ró d e k w c z e s n o ś r e d n i o w ie c z n y Χ1-Χ Π w . B a d a n ia a r c h e o lo g ic z n e w 1978 r o k u m ia ły n a c e lu : 1 . p r z e b a d a n ie s o n d a ż e m te r e n u na w sc h ó d od w ie ż y w c e lu u c h w y c e n ia e w e n tu a ln e j fo sy ; 2 . o d s ło n ię c ie o d s a d z k i fu n d a m e n to w e j w ie ż y w ś ro d k o w e j p a r t i i ś c ia n y z a c h o d n ie j. A d . 1. W ykop s o n d a ż o w y d łu g o ś c i 5 ra /d o o g r o d z e n ia p r y w a tn e j p o s e s j i / s z e r o k o ś c i 1 ,5 ra z a ło ż o n o w p rz e d łu ż e n iu w ykopu 9 w k ie r u n k u w s c h o d n im i o z n a c z o n o ja k o w y k o p 9B . W k o ń co w y m o d c in k u w y k o p u , w o d le g ło ś c i 3 m o d ś c ia n y w s c h o d n ie j w ie ż y i 6 m od p o d sta w y g r ó d k a u c h w y co n o o b n iż e n ie - w k o p w y k o n an y w c a lc u . W y ra ź n ie p ionow o w y p ro filo w a n e w m a r g lu k re d o w y m /w a r s t w a V II/ o b n iż e n ie , k tó r e g o dno le k k o o p a d a w k i e ru n k u w sc h o d n im w y p e łn io n e j e s t p r z e m i e s z a n ą c z a r n ą z ie m i ą / r ę d z i n a - w. V I/ z d o m ie s z k ą m a r g lu k re d o w e g o . P o n ie w a ż s t r o p o b n iż e n ia w ią ż e s ię z w a r s tw ą V! - c a lc o w ą i łą c z n ie z n ią p r z y k r y ty j e s t w a r s te w k ą
269
/ g r u b o ś c i do 10 c m / r u m o в zu w a p ie n n e g o m o ż n a h ip o te ty c z n ie p r z y ją ć , 4 e o d s ło n ię to w e w n ę trz n e z b o c z e s z tu c z n ie p r z e k o p a n e j fo s y . P o w y ż e j z a l e g a j ą p r z e m i e s z a n e w a r s tw y g ru z u z m a t e r i a ł e m n o w o ż y tn y m . N a k r a w ę d z i o b n iż e n ia w id o c z n y j e s t w k o p po s łu p ie , d r u g i w k o p po s łu p ie z n a jd u je s i ę w o d le g ło ś c i 40 c m o d w s c h o d n ie j ś c ia n y w ie ż y i 260 c m od k r a w ę d z i o b n iż e n ia - fo s y . B yć m o ż e s ą to p o z o s ta ło ś c i po s łu p a c h s ta n o w ią c y c h dw a r z ę d y p a lis a d y m ię d z y w ie ż ą a f o s ą . D a ls z y c ią g o b n iż e n ia - fo s y p r z e ś l e d z i ć b ę d z ie m o ż n a n a t e r e n i e p r y w a tn e j p o s e s j i .
A d . 2. W ykop 11 o w y m ia r a c h 4 x 2 ,6 m z a ło ż o n o p r z e d w e jś c ie m do w i e ży w o d le g ło ś c i 1 ,5 m o d j e j p ó łn o c n o - z a c h o d n ie g o n a r o ż n ik a . O d s ło n ię to w n im l i c a fu n d a m e n to w e p ra w e g o i le w e g o m u r u n ie is tn ie ją c y c h o s k a r p o - waA p r z e d w e jś c ie m do w ie ż y . M u ry te w y k o n a n e s ą z g łazó w z le p ie ń c a w rz u c o n y c h i z a le w a n y c h z a p r a w ą w e w k o p ach p r z e c in a ją c y c h n a w a r s t w i e n ia w c z e s n o ś r e d n io w ie c z n e g r ó d k a . S to p ę fu n d a m e n to w ą o b a m u r y m a j ą p o sa d o w io n ą n a s t r o p i e n a s y p u g r ó d k a / w a r s t w a I V / . N a s t r o p i e w a r s tw y IV z a le g a b ru k k a m ie n n y , n ad n i ą w a r s tw a III z a w ie r a ją c a w y łą c z n ie ę i a t e r i a ł za b y tk o w y X I - X I I l- w ie c z n y z w ią z a n y z u ż y tk o w a n ie m g r ó d k a . P o w y ż e j z a le g a w a r s tw a II p r z e m i e s z a n e j s y p k ie j z ie m i, w k t ó r e j obok m a te r ia łó w X I-X III- w ie c z n y c h w y s tę p u ją m a t e r i a ł y m ło d s z e i n o w o ż y tn e . W o d le g ło ś c i 1 m o d ś c ia n y z a c h o d n ie j w ie ż y na o d c in k u d łu g o ś c i 2, 4 m o d s ło n ię to ru m o w is k o p r z e p a lo n y c h b e le k i g r u d s p ie c z o n e g o m a r g l u . R u m o w is k o to le k k o z a g łę b io n e j e s t w w a r s tw ie III, a n a sw o ic h o b r z e ż a c h p r z y k r y w a s t r o p te j w a r s tw y . J e s t to p o z o s ta ło ś ć k o n s tr u k c ji d re w n ia n y c h b y ć m o ż e z w ią z a n y c h z p o d s ta w ą p o d u m o c n ie n ie d re w n ia n e g o w e jś c ia n a p i e r w s z ą k o n d y g n a c ję w ie ż y , O d s a d z k a fu n d a m e n to w a w ie ż y z n a jd u je s i ę na ty m s a m y m p o z io m ie ^ c o w w y k o p ie 9, to j e s t n a p o z io m ie 10, 5 0 - 10, 70 m /w gr w a r to ś c i p o m ia ró w f o t o g r a m e t r y c z n y c h / . N a je j p o z io m ie w n a s y p ie g ró d k a /w a r s tw a IV / z a le g a w a r s tw a b u d o w la n a / w .V2/ z a w ie r a ją c a d u ż ą i l o ś ć z a p r a w y , g r u z c e g la n y i p o tłu c z o n e p ły tk i c e r a m i c z n e z g l a z u r ą b r ą z o w ą , z ie lo n ą i ż ó łtą . Ś w ia d c z y to , ż e p r a c e p r z y b u d o w ie górnych p a r t i i w ie ż y /Ш k o n d y g n a c ja lic o w a n a c e g ł ą / tr w a ły w o k r e s i e k ie d y n a s y p g r ó d k a o s ią g n ą ł p o z io m o d - e a d z k i fu n d a m e n to w e j w ie ż y . Do c ie k a w s z y c h z n a le z is k n a le ż y m a ły f r a g m e n t d e ta lu a r c h ite k to n ic z n e g o z n a le z io n y w w a r s tw ie II p ra w d o p o d o b n ie p o c h o d z ą c y z w y s tr o ju III k o n d y g n a c ji w ie ż y , co m o ż e p o m ó c p r z y j e j d a to w a n iu . M a te r ia ły z n a jd u ją s i ę w z b io r a c h Z a k ła d u A r c h e o lo g ii P o ls k i UM CS. B a d a n ia b ę d ą k o n ty n u o w a n e . S Z C Z E B R Z E S Z Y N w o j. z a m o js k ie B a d a n ia p r o w a d z iła d r S ta n is ła w a H o c z y k -S iw k o w a / a u t o r s p r a w o z d a n i a / p r z y w s p ó łu d z ia le m g r m g r I r e n y i A n d r z e ja K u ty ło w s k ic h . F in a n s o w a ł W KZ w Z a m o ś c iu . P i e r w s z y s e z o n b a d a ń . S ta n o w isk o w ie lo k u ltu ro w e . U n iw e r s y te t im . M a r i i Ekłodow a k ie j - Cu r i e w L u b lin ie Z a k ła d A r c h e o lo g ii P o ls k i
