M onika Kawalec* Barbara O liwkiewicz
M arcin Osikowicz
P O D S T A W Y R A C H U N K O W O Ś C I
ZAD AN IA I TESTY
Klemens Budzowski, M aria Kapiszewska, Zbigniew Maciąg, Jacek M . Majchrowski
Recenzje
prof. zw. dr hab. Tadeusz Stanisz prof. nadzw. dr hab. A rtur H ołda
Redaktor prowadzący: H alina Baszak-Jaroń
Projekt okładki i stron tytułowych: Joanna Sroka
Adiustacja i korekta: Zespół
C opyright© by Krakowska Szkoła Wyższa im. A ndrzeja Frycza Modrzewskiego Kraków 2009
ISB N 978-83-7571-033-5
Ż adna część tej publikacji nie może być powielana ani magazynowana w sposób umożliwiający ponow ne wykorzystanie, ani też rozpowszechniana w jakiejkolwiek formie za pomocą środków elektronicznych, mechanicznych, kopiujących, nagrywających i innych, bez uprzedniej pisemnej zgody właściciela praw autorskich
N a zlecenie:
Krakowskiej Szkoły W yższej im. A ndrzeja Frycza Modrzewskiego www.ksw.edu.pl
Wydawca:
Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne sp. z o.o. - Oficyna W ydawnicza A FM Kraków 2009
Sprzedaż prowadzi Księgarnia Krakowskiego Towarzystwa Edukacyjnego sp. z o.o. Kampus Krakowskiej Szkoły W yższej im. A ndrzeja Frycza Modrzewskiego ul. G ustaw a H erlinga-G rudzińskiego 1
30-705 Kraków Tel./faks: (012) 252 45 93 e-m ail:ksiegarnia@kte.pl Skład: Joanna Sroka D ru k i oprawa: Tercja
Spis treści
W P R O W A D Z E N IE ... 5
R O Z D ZIAŁ 1. M IĘ D Z Y N A R O D O W E I POLSKIE N O R M Y R A C H U N K O W O Ś C I... 9
1.1. Rachunkow ość jako system in fo rm a cyjn y...11
1.2. Cechy jakościow e in fo rm a c ji...13
1.3. M ię dzyn a ro do w e organizacje w procesie standaryzacji ra c h u n k o w o ś c i...14
1.4. Przegląd m iędzynarodow ych sta n da rd ó w sprawozdawczości fin a n s o w e j...16
1.5. Krajow e sta n da rd y ra ch u n ko w o ści... 18
R O Z D ZIAŁ 2. FU N KC jE I S T R U K T U R A R A C H U N K O W O Ś C I... 25
2.1. Funkcje ra ch u n ko w o ści...27
2.2. S tru ktu ra rachunkow ości p o d m io tu g o spodarczego ...30
2.3. R achunkow ość fin a n s o w a ...32
2.4. R achunkow ość zarządcza...34
2.5. Rachunkow ość p o d a tk o w a ...35
2.6. Sposoby prow adzenia e w id e n cji o p e ra cji w p o d m io ta c h g o s p o d a rc z y c h ... 37
R O Z D ZIAŁ 3. OPERAC)E C O SP O D AR C ZE I IC H D O K U M E N T O W A N IE ...39
3.1. O peracje gospodarcze a zdarzenia gospodarcze ...41
3.2. Klasyfikacja ope ra cji g o sp o d a rcz y ch ...4 3 3.3. D o k u m e n t a do w ó d k s ię g o w y ... 4 9 3.4 Sporządzanie d o w o d ó w k s ię g o w y c h ...53
R O ZD ZIAŁ 4. S P R A W O Z D A N IE F IN A N S O W E I (EC O W A R TO ŚC I P O Z N A W C Z E ...55
4.1. S tru ktu ra b ila n s u ... 57
4.2. Istota i ch arakterystyka a k ty w ó w i p a s y w ó w ... 72
4.3. Analiza ope ra cji gospodarczych - zasada rów now agi b ila n so w e j...74
4.4. Analiza ope ra cji gospodarczych p ro c e s o w o -w yn iko w y c h ... 79
4. 5. Rachunek zysków i strat, zestawienie zm ian w kapitale własnym , rachunek p rze p ływ ó w pieniężnych ...81
5.1. F unkcjo n o w a n ie i klasyfikacja ko n t b ila n s o w y c h ...93
5.2. F unkcjo n o w a n ie k o n t w y n ik o w y c h ... 102
5.3. B udow a planu k o n t... ...117
5.4. Poprawa b łę d ó w k s ię g o w y c h ...122
5.5. Tabelaryczna fo rm a k s ię g o w o ś c i... 126
5.6. Księgow anie ope ra cji od bilansu o tw a rcia d o bilansu zam knięcia w raz ze sporządzaniem spraw ozdań fin a n s o w y c h ... 130
R O Z D Z IA Ł 6. PR O CE DURY K S IĘ C O W E N A KO N IE C OKRESU S P R A W O Z D A W C Z E G O ... 145
6.1. E le m e n ty p ro c e d u r księgow ych w trakcie na koniec okresu sp ra w o zd a w cze g o 147 6.2. Klasy i ty p y zapisów do stoso w a w czych ...148
6.3. Z ap isy dostosow aw cze i zam ykające konta w yn iko w e ...158
6.4. W e ry fik a c ja i p u b lika cja spraw ozdań fin a n s o w y c h ... 161
R O Z D Z IA Ł 7. C H A R A K T E R Y S T Y K A R A C H U N K O W O Ś C I W P R Z E D S IĘ B IO R S TW IE U S Ł U C O W Y M , H A N D L O W Y M I P R O D U K C Y JN Y M ...165
7.1. Procedura księgow a w je d n ostce usługow ej ... 167
7.2. Procedura księgow a w firm ie h a n d lo w e j... 168
7.3. S porządzanie spraw ozdań fina n sow ych firm y handlow ej w arkuszu rob o czym 178 7.4. M e to d a system atycznego ustalania zapasów oraz kosztu to w a ró w sprzedanych w fir m ie h a n d lo w e j... 193
7.5. Procesy gospodarcze p rze d się b io rstw a p rodukcyjnego oraz sporządzanie arkuszy ro b o c z y c h ...2 0 8 A N E K S ...2 2 7 W z o rc o w y plan k o n t...2 2 9 W yka z s y m b o li d o w o d ó w k s ię g o w y c h ... 2 3 0 SPIS LITE R ATU R Y...231
dydaktyczna, ułatwiająca zrozum ienie zasad prow adzenia ksiąg rachunko wych i procedur sporządzania sprawozdań finansowych, zgodnie z un o rm o w aniam i polskim i oraz M iędzynarodow ym i Standardam i Spraw ozdaw czo ści Finansowej.
Um iejętność prow adzenia ksiąg rachunkow ych jest przydatna tak p ra cownikom , jak i zarządzającym jednostkam i gospodarczym i bez w zględu na ich rozm iar czy profil działalności. Z adania i testy obejm ują procedury księ gowe firm usługowych, handlow ych oraz produkcyjnych.
Każda jednostka gospodarcza czy też instytucja działająca w Polsce zo b ligowana jest do prow adzenia ewidencji zdarzeń gospodarczych w oparciu o prawo bilansowe lub podatkow e. Powoduje to potrzebę poznania narzę dzi rachunkowości i ich um iejętnego w ykorzystania przez kadry zarządzają ce oraz pozostałych pracow ników przedsiębiorstw.
W myśl prawa bilansowego za praw idłow ą organizację i prow adzenie ksiąg rachunkowych oraz wiarygodność danych zawartych w spraw ozdaniach finansowych odpow iada kierow nik jednostki oraz członkowie rady nadzor czej lub innego organu nadzorującego jednostki; są oni w pełni odpow ie dzialni za szkody w yrządzone działaniem lub zaniechaniem , stanowiącym naruszenie tego obowiązku. A by sprostać tym wym ogom , osoba zarządzają ca pow inna zdobyć um iejętności w zakresie określania polityki rachunkow o ści, zasad księgowania, sporządzania i analizowania spraw ozdań finansowych - co jest przedm iotem rozważań w zakresie podstaw rachunkowości.
W skrypcie przedstaw iono całokształt procesu dokum entow ania i ew i dencjonowania operacji gospodarczych oraz sporządzania na ich podstaw ie sprawozdań finansowych. Z aw arto zagadnienia dotyczące system u inform a- cyjnego rachunkowości oraz zastosow ania krajowych i m iędzynarodow ych standardów sprawozdawczości finansowej w praktyce polskich przedsię biorstw. U w zględniono rów nież podobieństw a i różnice w zakresie krajo wych i m iędzynarodowych unorm ow ań rachunkowości.
Z adania i testy zaw arte w opracow aniu m ają na celu wyćwiczenie u m ie jętności i uzyskanie kom petencji w zakresie identyfikow ania i klasyfikacji
operacji gospodarczych, a także sporządzania i kontroli dow odów księgo wych, w ykorzystyw anych na co dzień w jednostkach gospodarczych. I n formacje zaw arte w operacjach pozw alają na sam odzielne konstruow anie planu k o n t w jednostce gospodarczej (w zależności od jej p o trzeb ) oraz na nabycie um iejętności w zakresie sporządzania poszczególnych elem entów spraw ozdań finansow ych, takich jak: bilans, rachunek zysków i strat, ze sta wienie zm ian w kapitale w łasnym i rach u n ek przepływ ów pieniężnych.
W opracow aniu przedstaw ione są zasady funkcjonow ania kont bilanso wych i wynikowych, a także sposoby popraw y błędów księgowych. P rzedsta w iono także kom pletną procedurę księgową w oparciu o praktyczne przykłady księgow ania operacji gospodarczych - od bilansu otwarcia, przez księgowa nia w trakcie okresu sprawozdawczego, na obligatoryjnych sprawozdaniach sporządzanych w raz z bilansem zam knięcia kończąc.
P rzejrzysta prezentacja całej procedury pozwala na usystem atyzowanie w iedzy z zakresu rachunkowości. Skrypt obejmuje elem enty procedur księ gowych stosowanych w trakcie oraz na koniec okresu sprawozdawczego, z uw zględnieniem zapisów dostosowawczych i zamykających konta bilanso we i wynikowe. Jako efektywne narządzie poznawcze rachunkowości wyko rzystano arkusz roboczy.
W każdej części opracow ania oprócz zadań do sam odzielnego rozwią zania zam ieszczono zadania z rozwiązaniam i, co pozwala utrwalić zdobyte um iejętności oraz ocenić stopień opanow ania m ateriału z każdego działu.
K onstrukcja zbioru zadań i testów jednokrotnego w yboru wynika z proce dury księgowej. R ozpoczyna się od analizy podstawowych elem entów spra w ozdań finansowych, przez poznanie systemu dokum entow ania i ew iden cjonow ania operacji gospodarczych, a kończy na sporządzaniu kom pletnego spraw ozdania.
S k rypt je st skierow any do szerokiego kręgu odbiorców, w szczególno ści do stu d en tó w kierunków takich jak: ekonom ia, zarządzanie, stosunki m iędzynarodow e, praw o i adm inistracja oraz do stu den tó w studiów pody plom ow ych z zakresu rachunkow ości i finansów. M o że służyć jako narzę dzie um ożliw iające poszerzanie w iedzy z zakresu rachunkow ości a także do podjęcia nauki w celu przekw alifikow ania się i znalezienia atrakcyjnej p ra cy w zaw odzie księgowego.
U niw ersalna konstrukcja skryptu zawiera odpow iednio zestawione treści z zakresu rachunkow ości zarów no na poziom ie podstawowym , jak i rozsze rzonym , co czyni go przydatnym tak dla studentów rozpoczynających naukę rachunkow ości, jak i pom ocnym w kształceniu studentów studiów podyplo m owych.
Treść skryptu jest zgodna ze stanem prawnym na dzień 1 stycznia 2009 ro ku. Treść dostosowana jest do podręcznika Podstaw y rachunkowości w św ietle krajowych i m iędzynarodowych standardów autorstwa Alicji Dziuby-Burczyk.
Międzynarodowe i polskie
normy rachunkowości
so- TEST (1.1.)-1
Rozwiąż poniższy test wybierając popraw ną odpowiedź:
1. System rachunkowości m ożna traktow ać jako:
a) system generow ania inform acji dla użytkow ników zew nętrznych i w e w nętrznych,
b) system rejestracji przyszłych operacji gospodarczych,
c) system inform acji potrzebny tylko bardzo wąskiej zew nętrznej grupie odbiorców,
d) system inform acji tylko dla użytkow ników w ew nętrznych. 2. R achunkow ość jako system inform acyjny obejmuje:
a) strum ień inform acji wyjściowych, proces księgowania, proces zarzą dzania,
b) strum ień inform acji wejściowych, proces przetw arzania danych finan sowych, strum ień inform acji wyjściowych w form ie spraw ozdań finan sowych,
c) podm ioty gospodarcze, zdarzenia gospodarcze, operacje gospodarcze, adm inistrow anie podatkam i,
d) M iędzynarodow e Standardy Sprawozdawczości Finansowej, krajowe standardy rachunkowości, ustawy podatkowe.
3. Każda grupa użytkow ników inform acji systemu rachunkow ości jest: a) zainteresow ana tym i samym i inform acjam i o danym podm iocie g o
spodarczym ,
b) zainteresowana różnymi informacjami o danym podmiocie gospodarczym, c) niezainteresow ana inform acjam i o danym podm iocie gospodarczym , d) zainteresowana terminową spłatą zobowiązań podm iotu gospodarczego. 4. R achunkow ość jako system inform acyjny nie obejmuje:
a) systemu identyfikacji i pom iaru inform acji ekonom icznych, b) danych jakościowych, np. podpisanie um ow y z k ontrahentem , c) procesu kom unikow ania się przy ocenie sytuacji ekonom icznych, d) procesu komunikowania się przy podejmowaniu decyzji menedżerskich.
5. Z e w zględu na odbiorców zew nętrznych i w ew nętrznych, rachunkowość dzieli się na:
a) rachunkow ość finansową i rachunkowość zarządczą, b) audyt w ew nętrzny i audyt zewnętrzny,
c) rachunkow ość bankow ą i finansową,
d) rachunkow ość zarządczą i rachunkowość podatkową. 6. R achunkow ość finansowa:
a) skierow ana jest w głównej m ierze do odbiorców w ew nętrznych, b) nie jest skierow ana do odbiorców zew nętrznych,
c) skierow ana jest wyłącznie do odbiorców zew nętrznych, d) nie jest skierow ana do odbiorców w ew nętrznych. 7. R achunkow ość zarządcza:
a) dotyczy odbiorców w ew nętrznych,
b) jest skierow ana do odbiorców zew nętrznych i w ew nętrznych, c) je st skierow ana wyłącznie do odbiorców zew nętrznych, d) nie jest skierow ana do odbiorców w ew nętrznych. 8. R achunkow ość finansow a obejmuje:
a) księgowość, budżetow anie i kontrolow anie, b) księgowość, analizę spraw ozdań finansowych,
c) rachunek kosztów, budżetow anie i kontrolow anie, analizę progów kry tycznych,
d) księgowość, sprawozdawczość finansową, analizę spraw ozdań finan sowych.
9. U żytkow nicy zew nętrzni rachunkow ości to m iędzy innym i: a) akcjonariusze i udziałowcy,
b) U rząd Skarbowy i kierow nictwo jednostki, c) kontrahenci, inwestorzy, kredytodawcy, d) odpow iedzi „a” i „c” są poprawne.
1.2. Cechy jakościowe inform acji
so- TEST (1.2.)-1
Rozwiąż poniższy test wybierając popraw ną odpowiedź:
1. Cechy jakościowe inform acji zapew niają użyteczność następujących spra wozdań:
a) tylko rachunku przepływ ów pieniężnych i bilansu,
b) bilansu, rachunku zysków i strat, rachunku przepływ ów pieniężnych, zestawienia zm ian w kapitale własnym ,
c) tylko rachunku zysków i strat,
d) tylko zestawienia zm ian w kapitale własnym.
2. N ajistotniejszym i ograniczeniam i dotyczącym i cech jakościowych przy datności i w iarygodności spraw ozdania finansowego są:
a) term inowość, wyważenie korzyści i kosztów, b) ostrożna wycena, istotność,
c) neutralność, istotność, d) kom pletność, term inowość.
3. G łów nym i cecham i jakościowym i spraw ozdania finansowego są: a) term inow ość i neutralność,
b) wiarygodność i neutralność,
c) przydatność, wiarygodność, porównywalność, d) przydatność, term inow ość, neutralność. 4. Cechy jakościowe spraw ozdania finansowego to:
a) zrozum iałość i przydatność, b) tylko wiarygodność, c) tylko porównywalność,
1.3. M iędzynarodowe organizacje w procesie standaryzacji
rachunkowości
>0 - T E S T (1 .3 .)-1
R ozw iąż poniższy test wybierając popraw ną odpowiedź:
1. M iędzynarodow e Standardy Sprawozdawczości Finansowej:
a) stanow ią nadrzędne wzorce w stosunku do ustawodawstwa poszcze gólnych krajów, w problem ach nieuregulowanych w polskim prawie bilansowym ,
b) stanow ią nadrzędne wzorce w stosunku do ustawodawstwa krajowe go rów nież w zakresie problem ów uregulowanych polskim prawem b i lansowym ,
c) nie są pow szechnie akceptow ane przez środowiska księgowe, d) są produktem finalnym rachunkowości.
2. R ada M iędzynarodow ych S tandardów Rachunkow ości (IASB - In tern a tional A ccounting Standards Board):
a) jest organizacją państwową,
b) opracowuje standardy rachunkowości tylko dla krajów U nii Europej skiej,
c) opracowuje M S S F oraz aktualizuje M S R ,
d) opracowuje standardy rachunkow ości tylko dla U S A (G A A P). 3. M iędzynarodow e Standardy Sprawozdawczości Finansowej:
a) są pow szechnie akceptow ane i stanow ią norm y nadrzędne w stosunku do przepisów praw a w każdym państw ie ich stosowania,
b) nie są pow szechnie akceptow ane i stanowią norm y nadrzędne w sto sunku do przepisów prawa w każdym państw ie ich stosowania, c) nie są pow szechnie akceptow ane i nie stanowią norm nadrzędnych
w stosunku do przepisów praw a w każdym państw ie ich stosowania, d) są pow szechnie akceptow ane i nie stanowią norm nadrzędnych w sto
sunku do przepisów prawa w żadnym kraju ich stosowania. 4. M iędzynarodow e Standardy Sprawozdawczości Finansowej:
a) są uw zględniane przy kreowaniu krajowych przepisów rachunkowości na zasadzie dobrowolności,
b) są uw zględniane przy kreowaniu krajowych przepisów rachunkow ości na zasadzie norm y prawnej,
c) nie są uwzględniane przy kreow aniu krajowych przepisów o rach un kowości,
d) nie mają zastosow ania w Polsce.
5. M iędzynarodow e Standardy Sprawozdawczości Finansowej:
a) są obowiązkowo stosowane przez spółki sporządzające skonsolidow a ne sprawozdanie finansowe (banki, spółki akcyjne notow ane na gieł dzie papierów wartościowych),
b) są wykorzystywane do interpretacji nowych zagadnień odnoszących się do istniejących M S R ,
c) są wykorzystywane do inform ow ania o skutkach niew prow adzenia ich w życie gospodarcze,
d) nie są wykorzystywane w spółkach giełdowych.
6. M iędzynarodow a Federacja Księgowych (IFA C - Intern ation al Federa tion o f A ccountants) w N ow ym Jorku:
a) zajmuje się rewizją finansową, ale nie zrzesza stow arzyszeń biegłych rewidentów,
b) zrzesza stowarzyszenia biegłych rewidentów, ale nie opracowuje m ię dzynarodowych wytycznych rewizji finansowej dla nich,
c) nie zrzesza stowarzyszeń biegłych rew identów i nie zajm uje się rew i zją finansową,
d) zrzesza stowarzyszenia biegłych rew identów i opracowuje m iędzyna rodowe standardy rewizji finansowej.
7. M iędzynarodow a O rganizacja Komisji Papierów W artościowych:
a) skupia w swych szeregach przedstaw icieli G iełdy Papierów W artościo wych z najbardziej rozw iniętych krajów świata,
b) kształtuje takie w skaźniki giełd państw członkow skich U nii E uropej skiej, ja k np. W I G w Polsce,
c) nie poszukuje jednolitych standardów, które um ożliwiałyby spółkom sprzedaż swych akcji na dowolnej giełdzie,
d) ujednolica przepisy dotyczące spraw ozdań finansowych tylko europej skich korporacji.
1.4. Przegląd międzynarodowych standardów
sprawozdawczości finansowej
«o- T E S T (1.4.)- l
R ozw iąż poniższy test wybierając popraw ną odpowiedź:
1. M S R -1 Prezentacja spraw ozdań finansowych: a) dotyczy bilansu,
b) dotyczy rachunku zysku i strat,
c) zestawienia zmian w kapitale własnym i rachunku przepływów pieniężnych, d) w szystkich powyższych.
2. M S R -2 Zapasy:
a) określa sposób ujęcia zapasów zgodnie z ich wyceną w edług kosztów historycznych,
b) określa sposób ujęcia zapasów zgodnie z ich wyceną w edług kosztów bieżących,
c) określa sposób ujęcia zapasów zgodnie z ich wyceną w edług kosztów przewidywanych,
d) określa sposób ujęcia zapasów zgodnie z ich wyceną w edług kosztów średnich.
3. M S R -7 R achunek przepływ ów pieniężnych obejm uje przepływy pienięż ne z działalności:
a) usługowej, handlow ej, produkcyjnej, b) operacyjnej, inwestycyjnej, finansowej, c) podstawowej i pom ocniczej,
d) operacyjnej - generującej koszty i przychody.
4. C elem M S R -8 Zasady - polityka rachunkowości, zm iany wartości szacun kowych i korygowanie błędów jest:
a) zapew nienie spójności i porównywalności rachunku zysków i strat w szystkich jed n o stek handlow ych,
b) zapew nienie spójności i porównywalności rachunku zysków i strat w szystkich jed n o stek produkcyjnych,
c) zapew nienie spójności i porównywalności rachunku zysków i strat wszystkich spółek notow anych na giełdzie,
d) zapew nienie spójności i porównywalności rachunku zysków i strat wszystkich jednostek gospodarczych.
5. Standard M S R -1 0 Z darzenia występujące po dniu bilansowym:
a) określa sposób postępow ania w sytuacjach, w których jedn ostka go spodarcza pow inna skorygować sprawozdanie finansowe o skutki zd a rzeń następujących po dniu bilansowym, a przed dniem zatw ierdze nia sprawozdania,
b) określa sposób postępow ania w sytuacjach, w których jedn ostk a go spodarcza pow inna skorygować sprawozdanie finansowe o skutki zd a rzeń następujących przed dniem bilansowym,
c) obliguje do podania term inu zatw ierdzenia skorygowanego sprawo zdania finansowego tylko spółek z W IG 2 0 ,
d) obliguje do podania term inu zatw ierdzenia skorygowanego sprawo zdania finansowego tylko spółek akcyjnych.
6. M S R -1 2 P odatek dochodowy:
a) przedstawia sposób księgowania tylko przeszłych skutków podatkowych, b) przedstawia sposób księgowania tylko przyszłych skutków podatkowych, c) przedstaw ia sposób księgowania bieżących i przyszłych skutków p o
datkowych,
d) nie przedstaw ia sposobu księgowania skutków podatkowych. 7. Standard M S R -1 6 Rzeczowe aktywa trw ałe to:
a) standard zawierający wymogi księgowe dotyczące g run tó w i udziałów własnych,
b) standard zawierający wym ogi księgowe dotyczące g run tó w i innych środków trwałych,
c) standard zawierający w ymogi księgowe dotyczące m ateriałów,
d) standard zawierający wymogi księgowe dotyczące należności od odbiorców. 8. M S R -1 8 Przychody:
a) sugeruje zastosow anie podatku liniowego,
b) zawiera kryteria ujm ow ania przychodów wyłącznie z pozostałej dzia łalności operacyjnej,
c) podaje zalecane progi podatkow e,
d) podaje okoliczności identyfikacji i ujęcia przychodów w księgach ra chunkow ych.
1.5. Krajowe standardy rachunkowości
T E S T (1 .5 .) -1
R ozw iąż poniższy test wybierając popraw ną odpowiedź:
1. Krajowy S tandard Rachunkow ości - 1 „R achunek przepływ ów pienięż nych” dopuszcza następujące m etody sporządzania przepływ ów pienięż nych z działalności operacyjnej:
a) tylko bezpośrednią, b) tylko pośrednią,
c) bezpośrednią lub pośrednią,
d) żadna odpow iedź nie jest poprawna.
2. C elem Krajowego S tandardu Rachunkow ości - 2 „Podatek dochodow y” jest:
a) określenie zasad wyceny prezentacji należności i zobow iązań z tytułu podatku dochodow ego, aktywów i rezerw z tytułu podatku odroczo nego oraz zasad ujaw niania tych inform acji w spraw ozdaniu finanso wym ,
b) określenie m etod ustalania podatku dochodow ego i zasad jego prezen tacji w spraw ozdaniu finansowym,
c) określenie zasad wyceny i prezentacji zobow iązań fiskalnych z tytułu podatku dochodow ego,
d) żadna odpow iedź nie jest popraw na.
3. C elem Krajowego Standardu Rachunkow ości - 1 „R achunek przepływów pienieżnych” j est:
a) określenie m etod oceny stanu środków pieniężnych i płynności finan sowej jednostki,
b) określenie m etod oceny zapotrzebow ania na środki pieniężne w je d nostce gospodarczej,
c) określenie zasad wykazywania w rachunku przepływ ów pieniężnych inform acji o zam ianach stanu środków pieniężnych i ich ekwiwalen tów, jakie nąstapiły w jednostce,
4. Zgodnie z Krajowym Standardem Rachunkow ości - 2 „Podatek docho do w y” odliczenia od dochodu określone są przez:
a) ustawę o rachunkowości, b) przepisy podatkowe,
c) ustawę o rachunkowości i ustawy podatkowe,
d) ustawę o rachunkowości, a tylko w niektórych przypadkach przez ustawy podatkowe.
5. D la celów Krajowego S tandardu Rachunkow ości - 2 „Podatek docho do w y” pojęcie podatku dochodow ego obejmuje:
a) podatki z różnych tytułów obowiązujące na terytorium R zeczypospo litej Polskiej,
b) tylko podatek dochodow y od osób fizycznych obowiązujący na tery to rium Rzeczypospolitej Polskiej,
c) m iędzy innym i podatek dochodow y od osób prawnych,
d) tylko podatek dochodow y od osób prawnych, obowiązujący na tery to rium Rzeczypospolitej Polskiej.
6. Krajowy S tandandard Rachunkow ości - 3 „N iezakończone usługi budow lane” określa:
a) zasady ustalania przychodów i kosztów z niezakończonych um ów o usługi budowlane,
b) zasady ustalania przychodów z niezakończonych um ów o usługi b u dowlane,
c) zasady ustalania kosztów z niezakończonych um ów o usługi b udow lane,
d) żadna odpow iedź nie jest prawidłowa.
7. Krajowy Standard Rachunkowości - 4 „Utrata wartości aktywów” przedstawia: a) procedurę ustalania odpisu aktualizującego wycenę aktywów operacyj
nych w razie utraty przez nie w artości i dotyczy w szystkich aktywów jednostki,
b) procedurę ustalania odpisu aktualizującego wycenę aktywów inw esty cyjnych w razie utraty przez nie wartości i dotyczy w szystkich akty wów jednostki,
c) procedurę ustalania odpisu aktualizującego wycenę zarów no aktywów operacyjnych, jak i aktywów inwestycyjnych w razie u traty przez nie wartości i dotyczy wszystkich aktywów jednostki,
8. Krajowy S tandard Rachunkow ości - nr 6 „Rezerwy, bierne rozliczenia m iędzyokresowe kosztów, zobow iązania w arunkow e” stosuje się m iędzy innym i do:
a) pew nych lub o dużym stopniu praw dopodobieństw a przyszłych zobo w iązań, których kwotę m ożna w sposób w iarygodny oszacować, b) przyszłych zobow iązań, których kwoty nie da się oszacować w sposób
wiarygodny,
c) przyszłych zobow iązań spowodowanych restrukturyzacją, d) żadna z powyższych odpow iedzi nie jest prawidłow a
9. Zgodnie z Krajowym Standardem Rachunkowości - nr 6 „Rezerwy, bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zobowiązania warunkowe” zobowiąza nie to:
a) przyszły obow iązek w ykonania świadczeń o wiarygodnie określonej w artości w określonym czasie,
b) wynikający z przeszłych zdarzeń obowiązek w ykonania świadczeń o w iarygodnie określonej wartości, które spowodują wykorzystanie ju ż posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki,
c) rezerw y zw iązane bezpośrednio z działalnością operacyjną, a więc z w ytw arzaniem , sprzedażą (handlem ) i fazą posprzedażną, a także ogólnym zarządem ,
d) zdarzenie, które pow oduje praw ny lub zwyczajowo oczekiwany obo w iązek w ykonania świadczenia sprawiający, że jednostka nie m a żad nej realnej możliwości niew ypełnienia tego obowiązku.
10. Z godnie z Krajowym S tandardem Rachunkow ości - n r 6 „ Rezerwy, bier ne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zobow iązania w arunkow e” w a runkiem ujęcia rezerwy jest:
a) w ystąpienie dow olnego zdarzenie związane z działalnością gospodar czą,
b) wystąpienie zdarzenia obligującego jednostkę do w ykonania w przy szłości świadczeń,
c) przeszłe zdarzenie gospodarcze,
1.6. Zasady rachunkowości a polskie prawo bilansowe
T E S T (1 .6 .)-1
Rozwiąż poniższy test wybierając popraw ną odpowiedź:
1. Rachunkow ość m em oriałow a pow inna być stosowana we wszystkich spra w ozdaniach finansowych oprócz:
a) bilansu otwarcia,
b) zestawienia zm ian w kapitale własnym , c) rachunku przepływ ów pieniężnych, d) rachunku zysków i strat.
2. Rachunkowość m em oriałow a jest zasadą ujmującą: a) przychody i koszty w m om encie ich zaistnienia,
b) przychody i koszty wówczas, gdy występują z ich tytułów w ydatki i wpływy środków pieniężnych,
c) przychody, ale nie dotyczy kosztów, d) koszty i ich w pływ na kapitał własny. 3. Zasada kasowa polega na identyfikacji:
a) przychodów i kosztów w m om encie ich zaistnienia w przedsiębior stwie,
b) przychodów i kosztów wówczas, gdy występują z ich tytułów w ydatki i wpływy środków pieniężnych,
c) przychodów, ale nie dotyczy kosztów, d) przychodów i ich w pływu na kapitał własny. 4. Zasada kontynuacji działania polega na tym , że:
a) jednostka gospodarcza będzie kontynuow ała swoją działalność, ale w wyraźny sposób ją ograniczy,
b) jednostka gospodarcza nie będzie kontynuow ała swojej działalności w następnym okresie,
c) jednostka gospodarcza będzie kontynuow ała swoją działalność i w wy raźny sposób nie ograniczy jej,
d) jednostka gospodarcza nigdy nie będzie zlikwidowana, ale wyraźnie ograniczy swoją działalność.
5. Z asada w spółm ierności kosztów z przychodam i:
a) określa m o m en t przekształcenia się nakładów w koszty uzyskania przychodów,
b) oznacza, że koszty ujmuje się w rachunku przepływ ów pieniężnych na podstaw ie bezpośredniego związku pom iędzy poniesionym i kosztam i a osiągnięciem konkretnych przychodów,
c) oznacza, że koszty ujm uje się w bilansie zam knięcia na podstawie bez pośredniego zw iązku pom iędzy poniesionym i kosztam i a osiągnię ciem konkretnych przychodów,
d) żadne z powyższych. 6. Z asada ciągłości prezentacji:
a) nie wymaga, aby prezentacja danych była zachowana w tej samej for mie w kolejnych okresach,
b) wym aga, aby prezentacja danych była zachowana w tej samej formie w kolejnych okresach,
c) oznacza, że w przypadku zm ian, na przykład charakteru działalności, jed nostka nie pow inna dokonywać przekształceń w celu zapewnienia
ciągłości,
d) żadne z powyższych.
7. W ed łu g zasady istotności i kumulacji:
a) każdą istotną pozycję należy połączyć z innymi pozycjami w sprawozdaniu, b) każdą isto tn ą pozycję należy wyłączyć ze sprawozdania,
c) każdą isto tn ą pozycję należy ujawnić w spraw ozdaniu oddzielnie, d) nie m a znaczenia, gdzie pozycja jest ujawniona.
8. Z godnie z zasadą kom pensowania:
a) nie należy kom pensow ać aktywów z pasywami, b) należy kom pensow ać aktywa z pasywami,
c) nie m a znaczenia, czy aktywa są kom pensow ane z pasywami, d) żadne z powyższych.
9. W ed łu g zasady porównywalności:
a) nie należy ujawniać danych porównawczych dotyczących okresu p o przedniego w odniesieniu do danych liczbowych zawartych w sprawo zdaniu finansowym,
b) nie należy ujawniać danych porównawczych dotyczących okresu przy szłego w odniesieniu do danych liczbowych zawartych w sprawozda niu finansowym,
c) należy ujawniać dane porównawcze dotyczące okresu przyszłego w o d niesieniu do danych liczbowych zawartych w spraw ozdaniu finanso wym,
d) należy ujawniać dane porównawcze dotyczące okresu poprzedniego w odniesieniu do danych liczbowych zawartych w spraw ozdaniu fi nansowym.
10. W edług zasady kosztu historycznego wycenia się:
a) rzeczowe składniki aktywów obrotowych w edług cen nabycia lub kosz tów w ytw orzenia nie wyższych od cen ich sprzedaży n etto na dzień b i lansowy bez podatku od tow arów i usług,
b) aktywa w edług rzeczywistych cen nabycia lub w edług planow anych cen średnich,
c) pasywa, które z zasady nie wycenia się w edług wartości nom inalnej, d) żadna z odpowiedzi nie jest prawidłowa.
11. W księgach rachunkowych występuje zjawisko okresowości charaktery zujące się tym że:
a) księgi rachunkow e prow adzone są w ciągu roku obrotowego, natom iast sprawozdania finansowe sporządzane są za dany okres sprawozdawczy lub na dzień sprawozdawczy,
b) sprawozdania finansowe funkcjonują w ciągu roku obrotowego, n ato m iast księgi rachunkow e sporządzane są za dany okres spraw ozdaw czy,
c) księgi rachunkowe funkcjonują w ciągu roku obrotowego, natom iast sprawozdania finansowe nie są sporządzane za dany okres spraw o zdawczy lub na dzień sprawozdawczy,
d) sprawozdania finansowe nie funkcjonują w ciągu roku obrotowego, natom iast księgi rachunkow e sporządzane są za dany okres spraw o zdawczy.
to- TEST (2.1.)-1
Rozwiąż poniższy test wybierając popraw ną odpowiedź:
1. Rachunkow ość jako nauka stanowi dyscyplinę ekonom iczną, zajmującą się teorią pom iaru ekonom icznego oraz teorią analizy działalności gospodar czej jednostki w ujęciu retrospektyw nym i prospektyw nym . W środow i sku społeczno-ekonom icznym pełni siedem funkcji. Spośród w ym ienio nych poniżej funkcji wybierz te, które dotyczą rachunkowości:
a) ekonom iczna, sprawozdawcza, podatkow a, kom unikacyjna, dow odo wa, statystyczna, rekrutacji pracowników,
b) ekonom iczna, hom eostatyczna, sprawozdawcza, podatkow a, kom uni kacyjna, dowodowa, statystyczna,
c) hom eostatyczna, dowodowa, ekonom iczna, sprawozdawcza, p o d atk o wa, kom unikacyjna, planow ania inwestycji lokalnych,
d) ekonom iczna, sprawozdawcza, podatkow a, kom unikacyjna, dow odo wa, statystyczna, rekrutacji pracow ników i planow ania wysokości ich w ynagrodzeń.
2. Funkcja ekonom iczna rachunkowości polega na:
a) porozum iew aniu się w działalności gospodarczej zarów no w skali kra jowej, jak i m iędzynarodowej pom iędzy użytkow nikam i inform acji w ew nętrznych, jak i zew nętrznych,
b) m odyfikowaniu wielkości ekonom icznych we właściwych zakresach, c) przekształcaniu danych ksiąg rachunkow ych w celu w ym iaru p o d at
ków z różnych tytułów,
d) systemie pom iaru zasobów, procesów i w yników finansowych je d n o st ki gospodarczej oraz na kom unikow aniu się w sprawie rezultatów te go pom iaru.
3. Funkcja kom unikacyjna rachunkowości jako system inform acji ekono micznej zarów no w skali krajowej, ja k i m iędzynarodowej dotyczy:
a) użytkow ników inform acji w ew nętrznych, b) użytkow ników inform acji zew nętrznych,
c) użytkow ników inform acji w ew nętrznych i zew nętrznych.
d) nie dotyczy ani użytkow ników inform acji w ew nętrznych, ani też ze w nętrznych.
4. Funkcja hom eostatyczna rachunkowości polega na: a) rejestrow aniu wszystkich operacji gospodarczych,
b) utrzym yw aniu jednostki gospodarczej w takim stanie, który zagw aran tuje jej trw anie w czasie i przestrzeni, na skutek utrzym ania wielkości ekonom icznych we właściwych zakresach,
c) polega na generowaniu zbiorów danych niezbędnych do celów zarządzania, d) systemie pom iaru wielkości ekonom icznych i kom unikow aniu się re
zultatam i tego pom iaru.
5. Funkcja statystyczna rachunkowości polega na:
a) system atycznym dostarczaniu inform acji z ksiąg rachunkowych do sporządzania spraw ozdań określonych ze względu na wym ogi staty styki państwowej,
b) systemie pom iaru zasobów, procesów i wyników finansowych jedn ost ki oraz kom unikow aniu się w sprawie rezultatów tego pom iaru, c) przekształceniu danych rachunkowych w dane stanowiące podstawę
w ym iaru podatków z różnych tytułów,
d) dokum entow aniu operacji gospodarczych odpow iednio sporządzony m i dow odam i księgowymi spełniającym i wym ogi form alno-praw ne. 6. Funkcja podatkow a rachunkowości polega na:
a) pom iarze wielkości ekonom icznych i sporządzaniu sprawozdań finan sowych zarów no rocznych, przykładow o takich jak: bilans, rachunek zysków i strat, ja k i raportów w ew nętrznych dla kadry zarządzającej, b) systemie pom iaru zasobów, procesów i w yników finansowych jed n o st
ki oraz kom unikow aniu się w zakresie rezultatów tego pom iaru, c) naliczaniu, deklarowaniu, przekazyw aniu oraz księgowaniu podatków
z różnych tytułów,
d) dokum entow aniu operacji gospodarczych odpow iednio sporządzony m i dow odam i księgowymi, spełniającym i wym ogi form alno-praw ne. 7. Funkcja dow odow a rachunkowości:
a) obejm uje sprawdzanie poprawności sporządzania dow odów księgo wych pod w zględem m erytorycznym i form alno-rachunkow ym oraz ocenę prawidłowości ewidencji księgowej,
b) polega m iędzy innym i na naliczaniu, deklarowaniu, przekazywaniu i księgowaniu podatków i obciążeń z nim i zrównanych,
c) polega na sporządzaniu spraw ozdań na potrzeby G U S,
d) polega na systemie pom iaru zasobów, procesów i wyników finanso wych jednostki.
to- ZA D A N IE (2.1.) - 1
D o poniżej wym ienionych funkcji rachunkowości, scharakteryzowanych w punktach od 1 do 7, dopasuj właściwe określenia (A -G ):
lp. Funkcje rachunkowości Odpowiedź
1 Funkcja komunikacyjna rachunkowości
2 Funkcja homeostatyczna rachunkowości
3 Funkcja statystyczna rachunkowości
4 Funkcja dowodowa
5 Funkcja podatkowa
6 Funkcja ekonomiczna
7 Funkcja sprawozdawcza
Określenia do wyboru
A Polega na utrzym yw aniu jednostki gospodarczej w stanie, który zagw a rantuje jej trw anie w czasie i przestrzeni przez utrzym anie wielkości eko nomicznych we właściwych zakresach.
B Dotyczy kom unikacji zakresie inform acji finansowych zarów no w skali krajowej, ja k i międzynarodowej.
C Polega na rzetelnym , prawdziwym pom iarze w ujęciu pieniężnym (finansowym): 1) dóbr ekonom icznych posiadanych przez jednostkę, 2) działalności operacyjnej, czyli procesu zakupu, produkcji, świadczenia usług, sprzedaży produktów , zarządzania a także procesu działalności inwestycyjnej, finansowej.
D Polega na system atycznym dostarczaniu inform acji z ksiąg rachunkow ych do sporządzania spraw ozdań określonych ze względu na wym ogi statystyki państwowej.
E Polega na dokum entow aniu operacji gospodarczych odpow iednio sporządzonym i dow odam i księgowymi spełniającym i wym ogi form alno prawne.
F Polega na sporządzaniu rocznych spraw ozdań finansowych dotyczących całokształtu jednostki gospodarczej oraz raportów dotyczących wycinków działalności gospodarczej służących do podejm ow aniu efektywnych decyzji zarządczych.
G Polega na w ykorzystaniu danych rachunkow ych w celu ustalenia p od sta wy wym iaru podatków z różnych tytułów.
2.2. Struktura rachunkowości podmiotu gospodarczego
te- T E S T (2 .2 .)-1
R ozw iąż poniższy test wybierając popraw ną odpowiedź:
1. N a system szeroko rozum ianej rachunkowości podm iotu gospodarczego składa się:
a) rachunkow ość finansowa, rachunkowość zarządcza, rachunkowość p o datkow a,
b) rachunek kosztów pełnych, sprawozdawczość finansowa, analiza retro spektyw na i prospektyw na,
c) zarządzanie przez podatki, planow anie operacji gospodarczych w taki sposób, aby zgodnie z literą prawa ponieść optym alne obciążenie p o datkam i, zaś dla m ałych firm wybrać taką form ę działalności, która niesie najm niejsze obciążenie podatkiem dochodow ym ,
d) księgowość, sprawozdawczość finansowa, analiza sprawozdań finan sowych.
2. Częścią w spólną rachunkow ości finansowej i zarządczej jest: a) zarządzanie przez podatki i planowanie operacji gospodarczych, b) problem naliczania, odprow adzania, sporządzania deklaracji z tytułu
różnych zobow iązań podatkowych, c) rachunkow ość podatkow a,
d) rachunek kosztów pełnych.
3. Częścią w spólną rachunkow ości zarządczej i podatkowej jest:
a) zarządzanie przez podatki, planow anie operacji gospodarczych w taki sposób, aby zgodnie z literą prawa ponieść optym alne obciążenie p o datkam i, zaś dla m ałych firm wybrać taką formę działalności, która niesie najm niejsze obciążenie podatkiem dochodow ym ,
b) problem atyka naliczania, odprow adzania, sporządzania deklaracji z ty tułu różnych zobow iązań podatkowych,
c) podejm ow anie decyzji dotyczących zm iany struktury środków gospo darczych i kapitałów jednostki gospodarczej,
4. Struktura rachunkowości składa się z następujących elem entów: a) księgowość i sprawozdawczość finansowa,
b) księgowość, sprawozdawczość finansowa, analiza sprawozdań finansowych, c) analiza spraw ozdań finansowych, rachunkow ość zarządcza, rachunek
kosztów pełnych,
d) rachunkowość podatkow a, sprawozdawczość finansowa. 5. W e współczesnym (szerokim ) ujęciu rachunkowość obejmuje:
a) rachunkowość finansową, zarządczą i podatkow ą, b) rachunkowość finansową jednostek zyskownych,
c) analizę spraw ozdań finansowych oraz rachunkow ość finansową, d) rachunkowość finansową jed n o stek niezyskownych.
6. Funkcja ekonom iczna rachunkowości:
a) to system pom iaru wielkości ekonom icznych: zasobów, procesów i wyników finansowych jednostki gospodarczej,
b) um ożliwia sporządzanie rocznych spraw ozdań finansowych,
c) um ożliwia utrzym anie jednostki w takim stanie który um ożliw ia jej trwanie,
d) to język porozum iew ania się w działalności gospodarczej w skali kra jowej i m iędzynarodowej.
7. Ryczałt ewidencjonowany to:
a) form a ewidencji służąca do ustalania w ym iaru podatku dochodow ego, b) progresywny podatek osobisty z obowiązkiem prow adzenia „ P odatko
wej księgi przychodów i rozchodów ”,
c) form a zryczałtow anego procentow o podatku z obow iązkiem prow a dzenia „Ewidencji przychodów ”,
2.3. Rachunkowość finansowa
t e T E S T (2 .3 .)-1
R ozw iąż poniższy test wybierając popraw ną odpowiedź:
1. R achunkow ość finansowa obejmuje:
a) zasady prow adzenia ksiąg rachunkow ych zgodnie z ustawą o rachun kowości oraz K SR i M SSF,
b) proceduralną stronę, czyli tylko system zapisu danych, wynikających z pom iaru finansowego operacji gospodarczych,
c) zasady rejestracji danych niezbędnych tylko do rozliczeń z tytułu po datku dochodow ego i podatku VAT,
d) zasady rejestracji danych niezbędnych do procesu efektywnego zarzą dzania jed n o stk ą gospodarczą.
2. Księgę rachunkow ą (handlow ą) zgodnie z ustawą o rachunkowości zobli gow ane są prowadzić m iędzy innym i:
a) spółki praw a handlow ego i inne osoby prawne, a także osoby fizyczne oraz spółki cywilne, jaw ne partnerskie osób fizycznych, gdy ich przy chody przekraczają 1 200 000 euro,
b) spółki handlow e i osobowe, a także inne osoby prawne: banki, fundu sze pow iernicze, zakłady ubezpieczeń, giełdy papierów wartościowych, państw ow e i gm inne jednostki budżetow e, ale tylko wówczas, gdy ich przychody przekraczają 1 200 000 euro,
c) osoby fizyczne oraz spółki cywilne, jaw ne, partnerskie w przypadku, gdy ich przychody nie przekraczają 1 200 000 euro,
d) tylko zagraniczne osoby praw ne, banki, fundusze powiernicze, zakła dy ubezpieczeń, giełdy papierów wartościowych, państwowe i gm inne jedn o stk i budżetow e, a pozostałe osoby praw ne mają do wyboru ewi
dencję bilansow ą lub podatkow ą. 3. Ew idencja księgowa w Polsce opiera się na:
a) prawie podatkow ym : podatku dochodow ym oraz podatku VAT, b) tylko na podatku dochodow ym od osób fizycznych,
c) ustawie o podatk u dochodow ym od osób prawnych i fizycznych, d) ustawie o rachunkow ości, K SR oraz M SSF.
4. Z e względu na specyfikę jednostek, w ram ach rachunkow ości finansowej wydzielane są segm enty rachunkowości branżowej, do której się zalicza:
a) rachunkow ość finansową, b) rachunkow ość bankową, c) rachunkow ość podatkow ą, d) rachunkow ość zarządczą.
5. D o rachunkowości branżowych nie zalicza się: a) rachunkowości finansowej,
b) rachunkowości bankowej, c) rachunkowości budżetowej, d) rachunkowości ubezpieczeniowej.
6. R achunkow ość bankow a posiada część w spólną z: a) rachunkow ością finansową,
b) rachunkow ością ubezpieczeniową, c) rachunkow ością budżetow ą,
d) wszystkie powyższe odpow iedzi są prawidłowe. 7. W Polsce rachunkow ość podatkow a obejmuje:
a) tylko rachunkow ość podatkow ą osób fizycznych,
b) tylko rachunkow ość podatkow ą p o dm iotów praw a bilansowego, c) żadna z powyższych odpow iedzi nie jest popraw na,
2.4. Rachunkowość zarządcza
so- TEST ( 2 . 4 .) - 1
R ozw iąż poniższy test wybierając popraw ną odpowiedź:
1. K tóre z poniższych określeń definiuje rachunkow ość zarządczą:
a) obejm uje ona w arunki opodatkow ania i ewidencji dla celów podatko wych,
b) inform uje o stanie finansow o-m ajątkow ym oraz wygenerowanym wy niku finansow ym w jednostce gospodarczej,
c) obejm uje m etody i sposoby pracy m enedżera wykorzystujące zarówno dane z systemu księgowości, ja k i inne dane ilościowe i jakościowe wy generow ane poza system em księgowym,
d) je st system em zapisu danych, wynikających z pom iaru operacji gospo darczych, który podlega ciągłej obserwacji, m ierzeniu i rejestracji da nych w księgach rachunkowych, zgodnie z w ym ogam i ustawy o ra chunkow ości.
2. Spośród poniższych definicji w ybierz tę, która nie dotyczy rachunkow o ści zarządczej:
a) rachunkow ość zarządcza obejmuje m etody i sposoby pracy m enedżera wykorzystujące zarów no dane z systemu księgowości, ja k i dane iloś ciowe i jakościow e wygenerowane poza system em księgowym,
b) rachunkow ość zarządcza jest ściśle zw iązana z procesem zarządzania, a jej celem jest pogłębienie i rozszerzenie możliwości tw orzenia infor macji ekonom icznej racjonalizującej decyzje zarządzających,
c) obszarem jej zainteresow ań są przede w szystkim sprawozdania do tyczące poszczególnych wycinków działalności gospodarczej według ośrodków odpowiedzialności, a w m niejszym stopniu sprawozdania dotyczące jednostki gospodarczej jako całości,
d) zaw iera zasady prow adzenia ksiąg rachunkowych. 3. R achunkow ość zarządcza ściśle zw iązana jest z:
a) rachunkow ością finansową, b) procesem zarządzania,
c) rachunkow ością ubezpieczeniową,
2.5. Rachunkowość podatkowa
to- ZA D A N IE (2.5.) - 1
Proszę wybrać określenie, które nie dotyczy rachunkowości podatkowej
Zaznacz:
tak/nie Opis
Rachunkowość podatkowa obejmuje naliczanie i ewidencjonowanie podatków w księgach rachunkowych zgodnie z wymogami prawem bilansowego w podmiotach rachunkowości finansowej oraz
naliczanie i ewidencjonowanie operacji gospodarczych wymaganych do ustalenia obciążeń podatkowych
w podmiotach rachunkowości podatkowej.
Rachunkowość podatkowa osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą we własnym imieniu i na własne ryzyko obejmuje warunki opodatkowania, ewidencji i rozliczania wynikające z czterech fakultatywnych form opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych: kartą podatkową, ryczałtem ewidencjonowanym oraz podatkiem progresywnym i liniowym na podstawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów.
Ewidencja dla celów podatkowych opiera się na pojedynczym zapisie w formie rejestru przychodów z działalności gospodarczej, bądź przychodów i kosztów identyfikowanych w aspekcie prawa podatkowego.
Rachunkowość podatkowa jest nauką interdyscyplinarną, wykorzystującą i adaptującą różne metody niezbędne do zarządzania firmą z innych dyscyplin takich jak: statystyka, organizacja, zarządzanie, finanse.
^ Z A D A N IE ( 2 . 5 . ) - 2
D o każdej z trzech w ym ienionych form opodatkow ania należy przyporząd kować odpow iednią definicję zam ieszczoną poniżej:
Forma opodatkowania Odpowiedź
Karta podatkowa
Ryczałt ewidencjonowany Zasady ogólne opodatkowania
Definicje do wyboru:
A Jest to form a zryczałtow anego procentow o podatku, z obowiązkiem
prow adzenia „Ewidencji przychodów “ w edług ustawowego wzoru.
B Progresyw ny podatek osobisty z obowiązkiem prow adzenia „Podat
kowej księgi przychodów i rozchodów “ w edług ustawowego w zoru.
C N ajprostsza form a zryczałtow ana kwotowo, praktycznie bez obo
w iązków ew idencyjnych poza sporządzaniem na życzenie klienta ra chunków i ich archiw izow aniem przez pięć kolejnych lat podatko wych.
2.6. Sposoby prowadzenia ewidencji operacji
w podmiotach gospodarczych
to- ZA D A N IE (2.6.) - 1
Spośród poniżej w ym ienionych określeń dotyczących ewidencji uproszczo nej rachunkowości dla celów podatkow ych należy wybrać te, które są praw dziwe i te, które są fałszywe, zaznaczając odpow iednio literą P - praw da, li terą F - fałsz:
lp. Rachunkowość dla celów podatkowych Prawda
(P)
Fałsz (F)
1 Opiera się na prawie podatkowym.
2 Opiera się na prawie bilansowym.
3 Limit kwotowy przychodu uprawniający do prowadzenia
uproszczonej rachunkowości wynosi 1 200 000 euro.
4
Jednostki prowadzące uproszczoną rachunkowość dla celów podatkowych mogą stosować następujące formy opodatkowania: 1) kartę podatkową, 2) ryczałt ewidencjonowany, 3) podatkową księgę przychodów i rozchodów.
5
Jednostki uprawnione do uproszczonej rachunkowości podatkowej nie mogą zrezygnować z uproszczonej ewidencji na rzecz pełnej ewidencji bilansowej w postaci księgi rachunkowej.
6
Jednostki zagraniczne prowadzące działalność na terenie Polski mogą prowadzić uproszczoną rachunkowości dla celów podatkowych.
Operacje gospodarcze
i ich dokumentowanie
^ ZA D A N IE (3.1.) - 1
Spośród poniżej w ym ienionych faktów z działalności firm y w ybierz te, k tó re podlegają ewidencji (O G ) oraz te, które nie podlegają ewidencji (Z G ), za znaczając krzyżykiem odpow iednio w tabeli:
lp. Treść Zdarzenie gospodarcze podlegające ewidencji (O G ) Zdarzenie gospodarcze nie podlegające ewidencji (ZG)
1 Podpisanie umowy o pracę
z pracownikiem (umowa).
2
Wystawienie bankowi polecenia przelewu środków pieniężnych
z własnego rachunku bieżącego na rzecz dostawcy towarów (polecenie przelewu)
3
Zapłacono przelewem z rachunku bieżącego firmy za transport towarów (WB).
4
Zarejestrowanie działalności gospodarczej w Urzędzie
Statystycznym, nie podlegające opłacie skarbowej (RG-1).
5
Zgłoszenie pracownika do
ubezpieczenia społecznego w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (ZUS ZUA).
6
Wypłata wynagrodzeń pracownikom z rachunku bieżącego na podstawie listy płac (WB).
lp. Treść Zdarzenie gospodarcze podlegające ewidencji (OG) Zdarzenie gospodarcze nie podlegające ewidencji (ZG) 7
Sporządzenie faktury własnej za wykonanie usługi, za którą kontrahent zapłaci w następnym miesiącu (Fa VAT).
8
Wycofanie przez właściciela firmy części gotówki na własne potrzeby, na podstawie dowodu kasowego (KW).
9
Zapłacono z rachunku bieżącego czynsz za wynajem pomieszczeń biurowych (WB).
10 Zakup materiałów biurowych za
gotówkę (KW).
11 Zawarto umowę dotyczącą najmu
pomieszczeń biurowych (umowa).
12
Zapłata przelewem składek ZUS za bieżący miesiąc z rachunku bieżącego (WB).
13
Otrzymano fakturę za remont wykonywany w hali produkcyjnej, zapłata nastąpi w terminie późniejszym (Fa VAT)
14 Odbiorca towaru wpłacił swoją
3.2. Klasyfikacja operacji gospodarczych
to- ZA D A N IE ( 3 .2 .) - 1
W spółce „Zuzia” m iały miejsce następujące operacje gospodarcze. O kreśl typ każdej operacji gospodarczej, zaznaczając krzyżykiem odpowiednio w tabeli:
Typ operacji gospodarczej
lp. Treść operacji gospodarczej
A k ty w n a Pa sy wn a A k ty w n o -Pa sy wn a W y n ik o w a
1 Właściciel jednostki gospodarczej wpłacił środki
pieniężne na rachunek bieżący firmy w banku.
2 Zakupiono za gotówkę materiały biurowe, które
przyjęto do magazynu.
3 Zakupiono samochód dostawczy, za który
zapłacono przelewem z rachunku bieżącego.
4 Otrzymano fakturę i uregulowano gotówką
czynsz za wynajem pomieszczeń biurowych.
5 Zaciągnięto krótkoterminowy kredyt bankowy,
który wpłynął na rachunek bieżący.
6 Wystawiono fakturę z odroczonym terminem
płatności za wykonaną usługę dla firmy Y.
7 Zapłacono za zakupione w ubiegłym miesiącu
towary.
8 Przekazano część zysku z okresu poprzedniego na
podwyższenie kapitału zapasowego spółki.
Rozwiązanie:
1) operacja aktyw no-pasyw na, 2) operacja aktywna, 3) operacja aktywna, 4) operacja wynikowa, 5) operacja aktywno-pasywna, 6) operacja wynikowa, 7) operacja aktyw no-pasyw na, 8) operacja pasywna.
to- Z A D A N IE (3.2.) - 2
U zupełnij poniższą tabelę stosując odpow iednie symbole do określenia cha rakteru poszczególnych operacji gospodarczych:
lp. Opis + A /-A + P /-P + A /+ P -A /-P Zmn iejs ze nie su m y b il a n so w e j Zw iększen ie su m y b il a n so w e j Z m ia n a str u k tu ry a k ty w ó w Z m ia n a str u k tu ry p a sy w ów 1 Właściciel przedsiębiorstwa wniósł aport w postaci samochodu dostawczego. 2 Zakupiono na kredyt kupiecki towary i przyjęto je do magazynu. 3 Zapłacono przelewem z rachunku bieżącego zobowiązanie z tytułu zakupionych towarów. 4 Właściciel opłacił z rachunku bieżącego firmy rachunek za zużycie energii elektrycznej we własnym domu. 5 Udzielono firmie X pożyczkę gotówkową na okres 18 miesięcy. 6 Zakupiono za gotówkę materiały i przekazano je do magazynu.
lp. Opis + A /-A + P /-P + A /+ P -A /-P Zmn ie js zen ie su m y b il a n so w ej Zw ię ks ze ni e su m y b ila n so w ej Z m ia n a str u k tu ry a k tyw ów Z m ia n a str u k tu ry pasy wów 7 Zakupiono maszynę produkcyjną z odroczonym terminem płatności. 8 Zaciągniętego kredyt bankowy, którym bezpośrednio uregulowano zobowiązanie wobec dostawcy maszyny. 9 Odbiorca spłacił należność przelewem bankowym Objaśnienia do tabeli:
+A /-A - operacja gospodarcza pow odująca zwiększenie jednego składni
ka aktywów i zm niejszenie drugiego o tę sam ą kwotę,
+ P /-P - operacja gospodarcza powodująca zwiększenie jednego składni
ka pasywów i zm niejszenie drugiego o tę sam ą kwotę,
+A/+P — operacja zwiększająca aktywa i pasywa,
ko- Z A D A N IE (3.2.) - 3
Przedsiębiorca X 1.09.200X r. założył działalność gospodarczą - zakład usług blacharsko-lakierniczych. W pierw szym miesiącu działalności wystąpiły na stępujące operacje gospodarcze, które należy zakwalifikować do operacji b i lansowych lub wynikowych:
lp. Opis Operacja
bilansowa
Operacja wynikowa
1
Przedsiębiorca otworzył rachunek bieżący w banku, na który wpłacił środki pieniężne firmy.
2 Zakupiono sprzęt lakierniczy, za który
zapłacono przelewem.
3 Zakupiono używany samochód z odroczonym
terminem płatności.
4 Zakupiono za gotówkę paliwo do samochodu.
5 Wystawiono fakturę za wykonanie usługi
blacharskiej. Zapłata nastąpi później.
6 Odbiorca zapłacił przelewem za wykonaną
usługę.
7 Otrzymano rachunek za energię elektryczną.
Zapłata nastąpi w terminie późniejszym.
8 Otrzymano kredyt w banku, środki przelano
na rachunek bieżący firmy.
9 Sporządzono listę płac.
10 Wypłacono przelewem zaległe wynagrodzenia
io- ZA D A N IE (3.2.) - 4
Określ typ operacji gospodarczej, używając odpowiedniego symbolu w tabeli:
lp. Opis - A /-K w i (k o sz t)
B
,2I
i \ N+ +A/+ K w ł (p rz y ch ó d ) -Z / + K w i (p rz y ch ó d )1 Sprzedano towary wystawiając fakturę własną
sprzedaży z odroczonym terminem płatności.
0 Wydano z magazynu towary po koszcie ich
nabycia.
Otrzymano fakturę za wykonaną usługę księgową, zapłata nastąpi później.
4 Wystawiono fakturę za wykonaną usługę.
Kontrahent zapłacił gotówką.
c Umorzono przedawnione zobowiązania
wobec dostawców towarów.
6 Naliczono pracownikom wynagrodzenia.
7/ Naliczono odbiorcy towarów odsetki za
nieterminową wpłatę. Objaśnienia do tabeli: -A /-K w ł (koszt) +Z/-K w ł (koszt) +A/+Kwł (przychód) -Z/+K w ł (przychód)
- operacja kosztowa, pow odująca zm niejszenie ak tywów oraz zm niejszenie kapitału własnego, - operacja kosztowa, pow odująca zw iększenie zo bo
w iązań oraz zm niejszenie kapitału własnego, - operacja przychodowa, pow odująca zwiększenie
aktywów i zwiększenie kapitału własnego,
- operacja przychodowa, pow odująca zm niejszenie zobow iązań i zwiększenie kapitału własnego.
to- Z A D A N IE (3.2.) - 5
O kreśl typ operacji gospodarczych, używając odpow iednich symboli:
lp. Operacje gospodarcze Typ operaqi
1 Sprzedano za gotówkę towary.
2 Zakupiono za gotówkę materiały, które przyjęto do magazynu.
3 Wydano do zużycia materiały biurowe.
4 Właściciel firmy zainwestował gotówkę w działalność gospodarczą wpłacając ją na rachunek bieżący firmy. 5 Otrzymano fakturę za zużycie energii elektrycznej, zapłata
nastąpi później.
6
Zaksięgowano listę płac brutto za bieżący miesiąc, zapłata nastąpi przelewem na rachunki osobiste pracowników (ROR-y).
7 Naliczono składki ZUS od wynagrodzeń pracowników będące na udziale pracodawcy.
8 Zapłacono przelewem z rachunku bieżącego zobowiązania wobec dostawcy energii elektrycznej.
9 Zakupiono za gotówkę towary, które przekazano do magazynu.
Zastosuj poniższe symbole:
-A /-K w ł (koszt), +Z /-K w ł (koszt), +A/+Kwł (przychód), -Z /+ K w ł (przychód), + A /-A , +P/-P, +A/+P, -A /-P .
3.3. Dokum ent a dowód księgowy
to- ZA D A N IE (3.3.) - 1
Zakwalifikuj poniżej w ym ienione dowody księgowe w edług rodzaju p rz ed m iotu ewidencji:
Rodzaj przedmiotu ewidencji
iP. Nazwa dokumentu
D o w o d y k a so w e D o w o d y b a n k o w e D o w o d y ob ro tu m a te r ia ło w e go i to w a r o w e g o D o ku m ent y śr od k ów tr w a ły c h D o ku m ent y p ła c o w e D o ku m ent y in w e n ta r y z a c y jn e D ok u m en ty r o z li c z e ń z b u d ż e te m i KP - Kasa przyjmie 2 RK - Raport kasowy 3 W z - Wydanie materiałów na zewnątrz
4 Faktura VAT zakupu lub
sprzedaży
5 O T - Przyjęcie środka
trwałego
6 Lista płac brutto
7 WB - Wyciąg bankowy
8 M m - przesunięcia
magazynowe
9 Arkusz spisu
10 Ewidencja środków trwałych
11 Rejestr nabyć dla celów
podatku VAT
12 Czek gotówkowy obcy
13 Polecenie wyjazdu
służbowego
Rozwiązanie:
1) dow ód kasowy, 2) dow ód kasowy, 3) obrotu m ateriałow ego i towarowe go, 4) rozliczeń z budżetem , 5) środków trwałych, 6) płacowy i rozliczeń z pracow nikam i, 7) dow ód bankowy, 8) obrotu m ateriałow ego i towarowego, 9) dow ód inwentaryzacyjny, 10) środków trwałych, 11) rozliczeń z budżetem , 12) dow ód kasowy, 13) płacowy i rozliczeń z pracownikam i.
»=> Z A D A N IE (3 .3 .) - 2
W firm ie produkującej m eble m iały miejsce następujące operacje gospodar cze. O kreśl rodzaj dow odu księgowego dla każdej z poniższych operacji go spodarczych:
Operacje gospodarcze:
1) przyjęto do m agazynu drewno, które m a służyć do produkcji mebli, 2) w ydano z m agazynu drew no do zużycia,
3) zw rócono niew ykorzystane m ateriały w procesie produkcyjnym , 4) przyjęto z produkcji wyroby gotowe do m agazynu,
5) w ydano z m agazynu sprzedane krzesła, 6) przyjęto do użytkow ania środek trwały,
7) zlikw idow ano prasę do m ebli całkowicie um orzoną, 8) zapłacono gotów ką z kasy za tran sp o rt mebli, 9) przyjęto gotów kę do kasy za sprzedane meble,
#0 - T E S T (3 .3 .)-1
Rozwiąż poniższy test wybierając popraw ną odpowiedź:
1. Które z w ym ienionych poniżej zdarzeń m ożna zaliczyć do operacji gospo darczych:
a) podpisanie um ow y o dzieło z pracow nikiem adm inistracyjnym , b) omyłkowe otrzym anie faktury VAT, która została wysłana na b łęd
ny adres,
c) w ypłata w ynagrodzeń za bieżący miesiąc,
d) zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych pracowników. 2. Operacje wynikowe powodują:
a) zm ianę wartości jednego składnika aktywów bądź pasywów i je d n o czesne poniesienie kosztu lub osiągnięcie przychodu,
b) zm iany wyłącznie w wartości aktywów bądź pasywów, c) zawsze zm iany w przepływ ach pieniężnych,
d) pow stanie wyłącznie operacji kosztowych. 3. D ow odem księgowym jest:
a) każdy dokum ent w ystawiony przez firmę, b) um ow a dotycząca przyszłej dostawy usług, c) lista płac bru tto sporządzona za dany miesiąc, d) dokum ent sporządzony w języku i walucie obcej. 4. D ekretacja polega na:
a) uporządkow aniu dow odów księgowych w edług rodzaju,
b) stw ierdzeniu, że dany dokum ent zawiera wszystkie cechy form alno praw ne dow odu księgowego,
c) kontroli m erytorycznej dow odu księgowego przed zaksięgowaniem , d) nadaniu każdem u dowodowi kolejnego num eru w ew nętrznego litero-
wo-łiczbowego oraz um ieszczeniu sposobu jego ewidencji. 5. Błędy w dow odach księgowych własnych m ożna korygować:
a) przez skreślenie błędnej treści lub kw oty z zachow aniem czytelności a następnie wpisanie treści poprawnej w raz z datą popraw ki i p o d p i sem osoby upoważnionej do dokonania korekty,
c) jedynie poprzez wystawienie dokum entu sprostow ania w raz z uzasad nieniem ,
d) p rzez skreślenie pod w arunkiem , że błędy nie dotyczą pojedynczych liter i cyfr.
6. W ed łu g ustaw y o rachunkowości długość okresu archiwizacji ksiąg ra chunkow ych wynosi:
a) 5 lat od daty bilansu, b) 1 rok od daty bilansu, c) 50 lat od daty bilansu, d) 3 lata od daty bilansu.
7. D o w ó d księgowy, w przypadku gdy jed n ą ze stron jest k on trahent zagra niczny:
a) m oże być zaksięgowany w walucie obcej,
b) jego w artość musi być przeliczona z w aluty obcej na polską, c) nie m usi być sporządzony w sposób trwały,
d) żadne z powyższych stw ierdzeń nie jest poprawne.
8. Z w ro t niew ykorzystanych m ateriałów w procesie produkcyjnym dokonuje się na podstaw ie następującego dow odu księgowego:
a) W z , b) Pw, c)L T , d) Zw.
9. W y p ła ta w ynagrodzenia pracow nikom przelew em bankow ym księgowana je st w m om encie otrzym ania:
a)K P , b) KW , c) W B , d) W z .
3.4. Sporządzanie dowodów księgowych
ko ZA D A N IE (3.4.) - 1
N a podstawie poniższych zdarzeń stycznia 200X roku - sporządź dow ody kasowe K P (kasa przyjm ie) i K W (kasa wyda). Stan początkow y kasy w yno si 14 000 zł:
1.12.01 - pracow nik X pobrał zaliczkę na podróż służbową 500 zł,
2. 13.01 - zapłacono przedsiębiorstw u Z Z Z za zakupione wcześniej m ate riały 1460 zł,
3. 15.01 - otrzym ano należność od jednostki A A A za w ykonaną usługę 830 zł,
4. 18.01 - uregulow ano płatność na rzecz T P S.A. za usługi telekom unika cyjne 157 zł,
5.18.01 - pracow nik X zwrócił niewykorzystaną część zaliczki 80 zł,
6. 18.01 - k o ntrahent G G G w płacił odsetki za nieterm inow ą spłatę należ ności 139 zł,
7.20.01 - przekazano gotówkę z banku do kasy 4000 zł,
8.31.01 - w ypłacono pracownikowi X w ynagrodzenie za styczeń 2100 zł, 9. 31.01 - uregulow ano gotów ką karę um ow ną za nieterm inow e w ykonanie
usługi na rzecz przedsiębiorstw a C C C 510 zł,
10. 31.01 - kontrahent A B C wpłacił zaliczkę na przyszłe usługi 1300 zł.
to- ZA D A N IE (3 .4 .) -2
N a podstawie danych z zadania (3.4.) - 1 sporządź rap ort kasowy za styczeń 200X roku.
Sprawozdanie finansowe
i jego wartości poznawcze
to- ZA D A N IE (4 .1 .)-1
Uzupełnij brakujące kw oty w rów naniu równowagi bilansowej dla każdej z trzech rozpatryw anych jednostek gospodarczych:
A ktyw a Z obow iązania K apitał w łasny
Jednostka gospodarcza X zł 20 000 zł 30 000 zł
Jednostka gospodarcza Y 75 000 zł zł 40 000 zł
Jednostka gospodarcza Z 45 600 zł 22 600 zł zł
to ZA D A N IE (4 .1 .) -2
Firm a produkcyjna „Pinokio” na dzień rozpoczęcia działalności gospodarczej posiada następujące składniki majątku:
1) aktywa trw ałe (m aszyny produkcyjne, sam ochód) 70 000 zł,
2) aktywa obrotow e (surowce do produkcji, środki pieniężne w kasie i na ra chunku bankow ym ) 50 000 zł.
Sporządź uproszczony bilans otwarcia (B O ) firm y „Pinokio”, zakładając, że wyłącznym źródłem finansow ania m ajątku są udziały właścicieli.
to- ZA D A N IE (4.1.) - 3
M enedżer firmy usługowej ,X enon” był zm uszony sporządzić bilans podczas choroby księgowego. M enedżer był świadom , że bilans pow inien się rów no ważyć i w tym celu tak uzupełnił kapitał własny, aby doprow adzić do rów nowagi. N iestety bilans zawiera błędy, poniew aż sum a kapitału w łasnego nie jest prawidłow a, natom iast sum y innych składników bilansu są właściwe.
Polecenia do wykonania:
1) usuń z bilansu te elementy, które nie stanowią składników ani aktywów, ani pasywów i nie pow inny się znaleźć w bilansie,
