• Nie Znaleziono Wyników

"Zmierch ery Gorbaczowa i triumf Jelcyna : mój znikający świat (z "Dziennika moskiewskiego" 1990-1992)", Jan Sobczak, Warszawa 2012 : [recenzja]

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share ""Zmierch ery Gorbaczowa i triumf Jelcyna : mój znikający świat (z "Dziennika moskiewskiego" 1990-1992)", Jan Sobczak, Warszawa 2012 : [recenzja]"

Copied!
5
0
0

Pełen tekst

(1)

Artur Kijas

"Zmierch ery Gorbaczowa i triumf

Jelcyna : mój znikający świat (z

"Dziennika moskiewskiego"

1990-1992)", Jan Sobczak, Warszawa

2012 : [recenzja]

Echa Przeszłości 13, 437-440

(2)

o p r a c o w a n i a . M o ż n a t e ż ś m i a ł o p o w i e d z i e ć , i ż k s i ą ż k a G a r c z y k a j e s t r ó w n o ­ c z e ś n i e h o ł d e m d l a p o s t a w y m n i e j s z o ś c i n a r o d o w y c h P i o t r o g r a d u - L e n i n g r a - d u , s z c z e g ó l n i e w o d n i e s i e n i u d o P o l a k ó w , a z w ł a s z c z a p o l s k i c h k a p ł a n ó w .

A n d r z e j S z m y t

( O l s z t y n )

Jan Sobczak,

Z m i e r z c h e r y G o r b a c z o w a i t r i u m f J e l c y n a . M o j z n i k a j ą ­

c y ś w i a t

(z

„ D z i e n n i k a m o s k i e w s k i e g o ” 1 9 9 0 - 1 9 9 2

)4 z przedmową Euge­

niusza Duraczyńskiego, Warszawa 2012, s. 845 + 4 karty z fotografiami

W k r ę g u z n a j o m y c h i p r z y j a c i ó ł z n a n y j e s t f a k t , ż e o p r ó c z p r a c n a u k o ­ w y c h P r o f e s o r S o b c z a k o d w i e l u l a t p r o w a d z i d z i e n n i k , w k t ó r y m n o t u j e w a ż n i e j s z e w y d a r z e n i a n a s z e r o k i m t l e w y p a d k ó w , n i e o g r a n i c z a j ą c s i ę d o s p r a w p o l i t y c z n y c h c z y s p o ł e c z n y c h . W i e l e m i e j s c a z a j m u j ą w n i m t a k ż e k w e s t i e r o d z i n n e , p r z y j a c i e l e , o p i n i e o l u d z i a c h , k s i ą ż k a c h , p r z e c z y t a n y c h w p r a s i e a r t y k u ł a c h , o b e j r z a n y c h s p e k t a k l a c h t e l e w i z y j n y c h . Z n a l e ź ć w n i m m o ż n a , c o w y n i k a z s z e r o k i c h h o r y z o n t ó w A u t o r a , m n ó s t w o p r z e r ó ż n y c h i n ­ f o r m a c j i , k t ó r e c z y n i ą z d z i e n n i k a f r a p u j ą c ą l e k t u r ę . T y m r a z e m w y d a n y w W a r s z a w i e z o k a z j i 8 0 . u r o d z i n A u t o r a o b s z e r n y t e k s t d o t y c z y p o b y t u P r o f e s o r a w M o s k w i e w l a t a c h 1 9 9 0 - 1 9 9 2 . N a k s i ą ż k ę , p o p r z e d z o n ą k r ó t k ą p r z e d m o w ą p r o f . E u g e n i u s z a D u r a c z y ń s k i e g o i p o s ł o w i e m d z i e k a n a W y d z i a ­ ł u H u m a n i s t y c z n e g o U n i w e r s y t e t u W a r m i ń s k o - M a z u r s k i e g o p r o f . N o r b e r t a K a s p a r k a , s k ł a d a j ą s i ę t r z y r o z d z i a ł y o d n o s z ą c e s i ę d o p o b y t u J a n a S o b c z a k a n a k o n t r a k c i e n a u k o w y m . Z b i e g ł y s i ę o n e w c z a s i e z w y d a r z e n i a m i , k t ó r e r a d y k a l n i e z m i e n i ł y n i e t y l k o r z e c z y w i s t o ś ć , a l e i l u d z i . O d n o t o w u j ą c n o w y r o k 1 9 9 0 , z p e w n y m s m u t k i e m A u t o r k o n s t a t u j e n a p r z y k ł a d , ż e n i k t - t a k j a k t o b y ł o d a w n i e j - n i e z a d z w o n i ł z ż y c z e n i a m i . C h o ć d z i e n n i k o p i s u j e w y d a r z e n i a o d s t y c z n i a 1 9 9 0 r . , c z y t e l n i k o w i n a l e ­ ż y s i ę w y j a ś n i e n i e , ż e P r o f e s o r 1 1 p a ź d z i e r n i k a 1 9 8 9 r . w r a z z ż o n ą I r e n ą i p s e m K u b ą z n a l a z ł s i ę w M o s k w i e . Z a m i e s z k a ł w h o t e l u p r z y u l . A k a d e m i ­ k a P i o t r a K a p i c y 2 6 . N a k a r t a c h d z i e n n i k a p o j a w i a j ą s i ę n a z w i s k a p o l s k i c h b a d a c z y r e p r e z e n t u j ą c y c h r ó ż n e d y s c y p l i n y n a u k o w e , k t ó r z y w ó w c z a s t a k ż e p r z e b y w a l i w t y m m i e ś c i e , m . i n . h i s t o r y k ó w E u g e n i u s z a D u r a c z y ń s k i e g o i R y s z a r d a S z a f l i k a , f i l o z o f a S e w e r y n a D z i a m s k i e g o , e k o n o m i s t y Z b i g n i e w a M a d e j a . M o s k w ę A u t o r d z i e n n i k a z n a ł d o b r z e . N a u n i w e r s y t e c i e m o s k i e w s k i m w l a t a c h 5 0 . X X w . p r z e z k i l k a l a t p r z e b y w a ł b o w i e m n a a s p i r a n t u r z e , p ó ź ­ n i e j z a ś n a s t a ż u w A k a d e m i i N a u k S p o ł e c z n y c h . W i e l o k r o t n i e t e ż w r a m a c h k o m i s j i p o l s k o - r a d z i e c k i c h b y w a ł t a m n a k o n f e r e n c j a c h n a u k o w y c h . M i m o t e g o ż e z a m i e r z a ł z a j ą ć s i ę c e s a r z e m M i k o ł a j e m I I , p r z y d z i e l o n y z o s t a ł d o I n s t y t u t u S ł o w i a n o z n a w s t w a i B a ł k a n i s t y k i , c o b y ł o r o z w i ą z a n i e m n i e n a j ­

(3)

l e p s z y m . C h o ć b y ł a t o i n s t y t u c j a z a s ł u ż o n a w b a d a n i a c h n a d h i s t o r i ą P o l s k i , z w y b i t n y m i u c z o n y m i p r z y j a z n y m i P o l a k o m - I w a n e m K o s t i u s z k o , W ł a d i m i ­ r e m D j a k o w e m , T a m a r ą F i e d o s o w ą , S w i e t ł a n ą F a l k o w i c z , A l e k s a n d r e m M a n u - s e w i c z e m , W ł a d i m i r e m W o ł k o w e m i i n n y m i , s w o i m i z a i n t e r e s o w a n i a m i d a l e k o o d b i e g a ł a o d p r z e d m i o t u s t u d i ó w P r o f e s o r a . P o n a d t o p o s t a ć o s t a t n i e g o w ł a d ­ c y r o s y j s k i e g o i m p e r i u m , p o m i m o z a c i e k a w i e n i a j e g o o s o b ą d z i e n n i k a r z y i p u b l i c y s t ó w , n i e c i e s z y ł a s i ę s p e c j a l n ą s y m p a t i ą m i e j s c o w y c h h i s t o r y k ó w . P o b y t P r o f e s o r a S o b c z a k a w M o s k w i e p r z y p a d ł n a c z a s y t r u d n e - t r a n s ­ f o r m a c j i u s t r o j o w e j w P o l s c e o r a z g ł ę b o k i e g o k r y z y s u i d e m o n t a ż u „ r e a l n e g o s o c j a l i z m u ” w Z w i ą z k u R a d z i e c k i m . T o w a r z y s z y ł y i m z j a w i s k a i n f l a c j i i d r o ­ ż y z n y , c o p r o w a d z i ł o d o w z r o s t u n a p i ę ć s p o ł e c z n y c h . N a o c z a c h A u t o r a d z i e n ­ n i k a p o w o l i r o z p a d a ł s i ę ś w i a t a k c e p t o w a n y c h d o t ą d w a r t o ś c i , i n s t y t u c j i i k o n t a k t ó w . W P o l s c e w ś r ó d l u d z i w y c h o w a n y c h w w a r u n k a c h g o s p o d a r k i u s p o ł e c z n i o n e j l i c z n e z a s t r z e ż e n i a b u d z i ł a p r y w a t y z a c j a . N i c d z i w n e g o z a ­ t e m , ż e n a k a r t a c h d z i e n n i k a n a p r z e m i a n p o j a w i a j ą s i ę l i c z n e w i a d o m o ś c i n a t e m a t d e k o m u n i z a c j i w P o l s c e i k o ń c u p r z e b u d o w y w Z w i ą z k u R a d z i e c ­ k i m . P r o w a d z i ł o t o d o s p a d k u p o p u l a r n o ś c i l u d z i o d p o w i e d z i a l n y c h z a g ł ę b o ­ k i k r y z y s i z w i ą z a n y c h z n i m c o d z i e n n y c h t r u d n o ś c i . N a j w i ę c e j s u r o w y c h o c e n w t e j c z ę ś c i d z i e n n i k a d o t y c z y W o j c i e c h a J a r u z e l s k i e g o i M i c h a i ł a G o r ­ b a c z o w a . T e n o s t a t n i , z d a n i e m P r o f e s o r a S o b c z a k a , n i e t y l k o s i ę w y c z e r p a ł , w y p a l i ł , a l e - w o p i n i i w i e l u - z n i e d a w n e g o p r z y w ó d c y s t a ł s i ę c z ł o w i e k i e m g o d n y m p o ż a ł o w a n i a . Z a g a z e t ą „ D i e ń ” p r z y t a c z a d a n e a n k i e t y o c e n i a j ą c e j n i e z w y k l e k r y t y c z n i e r z ą d y G o r b a c z o w a . B l i s k o 7 5 % r e s p o n d e n t ó w w K a ­ z a c h s t a n i e , 5 9 % n a U k r a i n i e i 4 9 % w R o s j i u w a ż a ł o , ż e p o p e ł n i ł o n w i e l e b ł ę d ó w i p r z y c z y n i ł s i ę d o z n a c z n e g o z u b o ż e n i a k r a j u , a z w ł a s z c z a j e g o o b y ­ w a t e l i . Z a R e u t e r e m w d z i e n n i k u p r z y t o c z o n a z o s t a ł a t e ż w i a d o m o ś ć , ż e k o n s e r w a t y w n a g a z e t a w o j s k o w a z P e t e r s b u r g a p o s t a n o w i ł a z o r g a n i z o w a ć k w e s t ę , b y p o m ó c G o r b a c z o w o w i , k t ó r y w w y w i a d z i e d l a t e l e w i z j i b r y t y j s k i e j n a r z e k a ł , ż e c o d z i e n n e z a k u p y p o c h ł a n i a j ą j e g o c a ł ą p r e z y d e n c k ą e m e r y t u r ę . Z m i a n y z a c h o d z ą c e w P o l s c e p r o w a d z i ł y d o l i k w i d a c j i i n s t y t u c j i p a ń s t w o ­ w y c h i z w i ą z a n y c h z e s t a r y m s y s t e m e m o r g a n i z a c j i p o l i t y c z n y c h . X I Z j a z d P Z P R , n a k t ó r y m r o z w i ą z a n o p a r t i ę , a j e d n o c z e ś n i e j e j p r z y w ó d c y M i e c z y s ł a ­ w o w i R a k o w s k i e m u p o w y s t ą p i e n i u o d ś p i e w a n o

S t o l a t ,

z o s t a ł l a p i d a r n i e s k o m e n t o w a n y :

P o r a z p i e r w s z y s ł y s z a ł e m , b y S t o l a t ś p i e w a n o n a p o g r z e b i e

!

W o g ó le R a k o w s k i o d s z e d ł z e s c e n y h i s t o r y c z n e j g o d n i e , c z e g o n i e m o ż n a p o ­

w i e d z i e ć o w i e l u i n n y c h k a b o t y n a c h - n a s z y c h b y ł y c h „ w o d z a c h ”

. B y ł t o t a k ż e c z a s , k i e d y i n s t y t u c j e f i n a n s u j ą c e b a d a n i a n a d E u r o p ą W s c h o d n i ą u p a d a ł y b ą d ź t e ż w y c o f y w a ł y s i ę z e s w o i c h p o p r z e d n i c h z o b o w i ą ­ z a ń . K ł o p o t y f i n a n s o w e s t y p e n d y s t ó w z m u s z a ł y i c h z a t e m d o p o s z u k i w a n i a d o d a t k o w y c h ź r ó d e ł u t r z y m a n i a . W i e l u b a d a c z y r o s y j s k i c h d o t ą d k r y t y c z n i e n a s t a w i o n y c h d o u c z o n y c h „ b u r ż u a z y j n y c h ” , z w ł a s z c z a a n g l o s a s k i c h , z a c z ę ł a w y c h w a l a ć o s i ą g n i ę c i a n a ­ u k i a m e r y k a ń s k i e j . W k s i ę g a r n i a c h p o j a w i ł y s i ę t ł u m a c z e n i a k s i ą ż e k a u t o ­ r ó w z a c h o d n i c h .

(4)

N i e t y l k o j e d n a k „ s t a r z y ” , u s t ę p u j ą c y p r z y w ó d c y z o s t a l i n i e p r z y c h y l n i e p o t r a k t o w a n i p r z e z A u t o r a d z i e n n i k a . Z o p i n i a m i k r y t y c z n y m i s p o t y k a m y s i ę w n i m r ó w n i e ż w o d n i e s i e n i u d o n o w y c h l i d e r ó w — B o r y s a J e l c y n a c z y t e ż L e c h a W a ł ę s y . J e l c y n a n a z y w a A u t o r „ B o r y s e m U l e g ł y m ” . U j e m n e o c e n y w y p o w i e d z i a n e o n o w y c h b o h a t e r a c h n a p o c z ą t k u s ą j e d n a k ż e n i e k i e d y w e r y ­ f i k o w a n e . T a k j e s t , n a p r z y k ł a d , w o d n i e s i e n i u d o W a ł ę s y :

K i m j e s t t e z s a m

W a ł ę s a -

z a s t a n a w i a s i ę A u t o r —

j a k o c z ł o w i e k , j a k o m ę ż c z y z n a i c o r a z b a r ­

d z i e j d o c h o d z ę d o w n i o s k u , ż e to j e d n a k c z ł o w i e k p r a w y .

T o s a m o d o t y c z y W o j c i e c h a J a r u z e l s k i e g o . B o g a c t w o f a k t ó w i o c e n p o w o d u j e , ż e d z i e n n i k P r o f e s o r a S o b c z a k a j e s t k a p i t a l n y m ź r ó d ł e m d o p o z n a n i a o s t a t n i c h m i e s i ę c y f u n k c j o n o w a n i a p a ń ­ s t w o w o ś c i r a d z i e c k i e j . P r z e d s t a w i a j ą c k o n f l i k t y p o c z ą t k u l a t 9 0 . X X w . w A z e r b e j d ż a n i e i n a L i t w i e , t a r c i a z b r o j n e , p r o t e s t y n a t l e n a r o d o w o ­ ś c i o w y m i m a t e r i a l n y m , s i e r p n i o w y p u c z 1 9 9 1 r . , d w u w ł a d z ę G o r b a c z o w — J e l c y n , A u t o r z a o p a t r u j e j e c z ę s t o w ł a s n y m c i e k a w y m k o m e n t a r z e m . W p e w n y m m o m e n c i e s k r ó t o w o s t w i e r d z a :

Z S R R r o z w a l a s i ę n a c a łe g o .

J e g o w i d o c z n y m i s y m p t o m a m i b y ł o r o z p r ę ż e n i e , n i e g o s p o d a r n o ś ć , d e z o r g a ­ n i z a c j a ż y c i a , n i e p o r z ą d k i , b r u d . W o c z y , w t e j j e d n e j z e u r o p e j s k i c h m e t r o ­ p o l i i , r z u c a ł s i ę , j a k p i s z e ,

w s z e c h o b e c n y t u b r u d - b r u d n e u li c e , b r u d n e

p o d w ó r k a , b r u d n e o t o c z e n i a b u d y n k ó w m i e s z k a l n y c h , b r a k z a d b a n y c h t r a w ­

n i k ó w .

W a ż n ą c z ę ś c i ą d z i e n n i k a s ą o p i s y r o z m ó w i d y s k u s j i o r a z ż y c i a t o w a r z y ­ s k i e g o . Z e b y ł o i c h n i e m a ł o , p o t w i e r d z a d o ł ą c z o n y d o k s i ą ż k i i n d e k s o s ó b , z k t ó r y m i A u t o r s i ę s p o t y k a ł , r o z m a w i a ł , s p ę d z a ł c z a s . W i e l e c i e p ł y c h s ł ó w c z y w r ę c z k o m p l e m e n t ó w , j a k i e z n a l a z ł y s i ę w d z i e n n i k u , d o t y c z y t e ż ż o n y P r o f e s o r a — I r e n y . J e d n a k ż e n i e t y l k o s p r a w y p o l i t y c z n e i t o w a r z y s k i e o r a z p r a c a n a d m o ­ n o g r a f i ą o M i k o ł a j u I I a b s o r b o w a ł y A u t o r a d z i e n n i k a . O d c z a s u d o c z a s u p o j a w i a s i ę z a c h w y t n a d p i ę k n ą p r z y r o d ą r o s y j s k ą , z w ł a s z c z a z i m ą , ś w i a d ­ c z ą c y o d u ż e j w r a ż l i w o ś c i e s t e t y c z n e j P r o f e s o r a . P o t r a f i ł d o s t r z e c

P i ę k n i e

s r e b r e m o s z r o n i o n e d r z e w a z a o k n a m i w o t a c z a j ą c y m le s ie .

W i n n y m n a t o ­ m i a s t m i e j s c u o ś w i a d c z a :

L u b i ę p a t r z e ć n a r o s y j s k i e b r z o z y .

O b c o w a n i e z n a t u r ą j e s t d l a A u t o r a t a k ż e p o w o d e m d o g ł ę b s z e j r e f l e k s j i .

Z a w s z e j e s t e m

— p i s z e —

z a u r o c z o n y p r z y r o d ą . C i s z a , w y s o k i e d r z e w a , ś w i e r g o t p t a k ó w ,

o p u s z c z o n y c m e n t a r z . W i e c z n o ś ć p r z y r o d y i z m i a n a g e n e r a c j i , p o k o l e ń l e ż ą ­

c y c h w t e j z i e m i , p o k t ó r e j s t ą p a m y .

M i m o t e g o , ż e w c e n t r u m n a u k o w y c h z a i n t e r e s o w a ń P r o f e s o r a w c z a s i e p o b y t u w M o s k w i e b y ł M i k o ł a j I I i j e g o c z a s y , w d z i e n n i k u s p o t y k a m y s p o r o o d n i e s i e ń d o d a w n e j i n a j n o w s z e j h i s t o r i i p o w s z e c h n e j . P o d z i w b u d z i s z e r o k i k r ą g z a i n t e r e s o w a ń o r a z o g r o m n a e r u d y c j a A u t o r a , a t a k ż e p a n o w a n i e n a d o b s z e r n y m m a t e r i a ł e m f a k t o g r a f i c z n y m , k t ó r y n i e k i e d y p r z e k a z a n y z o s t a ł z p e w n ą n u t ą i r o n i i . E f e k t e m p o b y t u P r o f e s o r a S o b c z a k a w M o s k w i e s ą p r a c e p o ś w i ę c o n e M i k o ł a j o w i I I , l i c z n e a r t y k u ł y d o t y c z ą c e R o s j i p r z e ł o m u X I X —X X w . ,

(5)

a t a k ż e o p i s y w a n y t u t a j w s p a n i a ł y d z i e n n i k , w i e r n i e o d d a j ą c y g w a ł t o w n e p r z e m i a n y z a r ó w n o w P o l s c e , j a k i w R o s j i . P o d t y t u ł d z i e n n i k a , m i m o n u t y p e s y m i z m u , w i z j i k a t a s t r o f y o s t a t e c z n i e n i e s p e ł n i ł s i ę . P o p o w r o c i e d o P o l s k i J a n S o b c z a k z o s t a ł p r o f e s o r e m U n i w e r s y t e t u W a r m i ń s k o - M a z u r s k i e g o , d y ­ r e k t o r e m I n s t y t u t u H i s t o r i i , w y d a ł k i l k a i n t e r e s u j ą c y c h k s i ą ż e k , s t a ł s i ę c e n i o n y m b a d a c z e m d z i e j ó w p o l i t y c z n y c h E u r o p y W s c h o d n i e j . N a t e m a t n i e ł a t w y c h , p e ł n y c h n a p i ę ć i r o z t e r e k c z a s ó w p o z o s t a ł c i e k a w y z a p i s , b e z k t ó r e g o t r u d n o z r o z u m i e ć t o w s z y s t k o , c o w l a t a c h 1 9 9 0 - 1 9 9 2 d z i a ł o s i ę w t e j c z ę ś c i E u r o p y . Z a p i s o b s z e r n y , w i a r y g o d n y , b e z u p i ę k s z e ń o d d a j ą c y t o w s z y s t k o , c o A u t o r p r z e ż y ł i c o w i d z i a ł . B e z j e g o u w z g l ę d n i e n i a t r u d n o o g a r ­ n ą ć w i e l e m e c h a n i z m ó w i w y d a r z e ń z n a j n o w s z e j h i s t o r i i R o s j i i P o l s k i . O s o b l i w o ś c i ą d z i e n n i k a s ą z d j ę c i a o r a z k r ó t k i e w i a d o m o ś c i z p r a s y z a r ó w n o p o l s k o - , j a k i r o s y j s k o j ę z y c z n e j , k t ó r e u w i a r y g o d n i a j ą s ł o w a A u t o r a , n a d a j ą c j e g o p i s a r s t w u r z e t e l n y c h a r a k t e r .

A r t u r K i j a s

( P o z n a ń )

T r y p t y k d l a F r y d e r y k a ,

p o d r e d . T o m a s z a J a s i ń s k i e g o , W y d . P o l i h y m ­

n i a , L u b l i n 2 0 1 0 , s s . 4 0 1

Z d a t ą r o c z n ą 2 0 1 0 W y d z i a ł A r t y s t y c z n y U n i w e r s y t e t u M a r i i C u r i e - S k ł o - d o w s k i e j w L u b l i n i e w y d a ł p u b l i k a c j ę , z a t y t u ł o w a n ą

T r y p t y k d l a F r y d e r y k a ,

b ę d ą c ą o w o c e m „ p r o j e k t u L u b l i n - M i ń s k - Ł u c k . T r a n s g r a n i c z n a w s p ó ł p r a c a u n i w e r s y t e t ó w : t r a d y c j a , r o z w ó j k u l t u r y i w s p ó l n o t l o k a l n y c h ” . J e s t o c z y w i ­ s t e , i ż p o w s t a ł a o n a w z w i ą z k u z 2 0 0 . r o c z n i c ą u r o d z i n F r y d e r y k a C h o p i n a i d l a u c z c z e n i a t e g o g e n i a l n e g o k o m p o z y t o r a . W t a k s z c z e g ó l n y c h o k o l i c z n o ś c i a c h i w o b e c p o w s z e c h n e j m o b i l i z a c j i ś r o ­ d o w i s k , n i e t y l k o m u z y c z n y c h i a r t y s t y c z n y c h , a l e g e n e r a l n i e c a ł e g o k u l t u ­ r a l n e g o s p o ł e c z e ń s t w a , n i e j e s t ł a t w o s t w o r z y ć i w y d a ć k s i ą ż k ę o n i e p o w t a ­ r z a l n e j o d r ę b n o ś c i , k t ó r a z o s t a ł a b y z a c h o w a n a w p a m i ę c i n a t r w a ł e . Z e s p ó ł , k t ó r y p o d r e d a k c j ą T o m a s z a J a s i ń s k i e g o p r a c o w a ł n a d t y m d z i e ­ ł e m : p r o f . d r h a b . R e m i g i u s z P o ś p i e c h - r e c e n z j a w y d a w n i c z a , W ł o d z i m i e r z P a s t u s z a k - k o n s u l t a c j a e d y t o r s k a c z ę ś c i

A r s

, A r t u r P o p e k - g r a f i k i n a s t r o ­ n a c h t y t u ł o w y c h , D o r o t a K a p u s t a - s k ł a d k o m p u t e r o w y i p r o j e k t o k ł a d k i , M a r e k M r ó z - s k ł a d n u t o w y , J e r z y A d a m k o - t ł u m a c z e n i a n a j ę z y k a n g i e l s k i w s z y s t k i c h t e k s t ó w , W y d a w n i c t w o P O L I H Y M N I A z L u b l i n a ( s k ł a d , d r u k , o p r a w a ) , d o ł o ż y ł w i e l u s t a r a ń , b y p o z i o m p u b l i k a c j i o d p o w i a d a ł r a n d z e w y d a ­ r z e n i a , k t ó r e j ą i n s p i r o w a ł o . J u ż p i e r w s z y k o n t a k t z k s i ą ż k ą w y w o ł u j e p o z y t y w n e o d c z u c i a , o k t ó r y c h d e c y d u j e d o b r y g a t u n k o w o p a p i e r , ł a d n a c z c i o n k a i p o r z ą d n a o p r a w a . M a t e ż

Cytaty

Powiązane dokumenty

Próbą stworzenia takiego systemu, opracowania metody wspomagania zarządzania procesami rewitalizacji miast jest wykorzystanie modelu zorientowanej na czas polityki

Podejście to łączy założenia gospodarki doświadczeń z koncepcją społeczności wokół marki, gdzie doświadczenia, jakie stają się udziałem uczestników danej

Monografia Aliny Słomkowskiej składa się z czterech rozdziałów obejm ujących początki działalności propagandowej PPR w okresie oku­ pacji, kolportaż prasy PPR

Analysis of aggressive behaviours in the group of psychiatrically hospitalised patients and the control group indicated, that the level of aggression expres- sed by the total result

Prace konserwatorskie przy Haus Aus- sel zostały przeprowadzone przez spe­ cjalistów z PP Pracownie Konserwacji Zabytków — O ddział w Olsztynie w dwóch

conservation work on sarcophagi workshop punches have been uncovered that suggest Gdansk’s workshop of the Gie- selers as the place of the execution of

единичнгое кооператив „Магистраль перестройки ” (двери). В области обращений в связи с уходом из области официальных документов слова

While for lifting problem, at any time, the strength of shed vorticity on slip stream behind the body depends on the time history of the solution before the specified time, i.e..