"Krajobrazy sprawiedliwości", Anna Martuszewska, "Teksty" nr 6 (1973) : [recenzja]

Marek Gumkowski

"Krajobrazy sprawiedliwości", Anna

Martuszewska, "Teksty" nr 6 (1973) :

[recenzja]

Biuletyn Polonistyczny 17/53, 171

(I) MARTUSZEWSKA Anna: Krajobrazy sprawiedliwości. "Teksty" 1973 nr 6 s. 91-105.

Przedmiotem analizy jest tu poetyka polskiej powieści kry­ minalnej. W utworaoh należącyoh do tego gatunku akoja rozgrywa

się najczęściej w przestrzeni realnej - pojawiają się nazwy miast, ulic, instytucji autentyoznyoh lub sugerująoyoh swą praw­ dziwość. Jednakże przestrzeń, w której działa przestępca, jest obszarem p r o f a n u m , zaś prowadzący śledztwo znajdują się w sferze s a c r u m . Na płaszozyznę przestrzeni realnej n a ­ łożona zostaje płaszczyzna przestrzeni mitycznej, wartośoiują- oej, i ona właśnie dominuje w strukturze semantyoznej polskiego kryminału.

BP/53/5 M.G.

(I) MENCWEL Andrzej: Literatura i soojologia. "Miesięcznik Literacki" 1974 nr 2 s. 50-60.

Autor postuluje ukonstytuowanie socjologii literatury, dys­ ponującej oałośoiową konoepcją zarówno "literatury" (terminem tym obejmuje nie tylko teksty, lecz także ioh społeozne funk­ cjonowanie), jak społeczeństwa. Program ten zarysowany został w opozycji wobeo konoepoji "socjologii form literaokloh" (której zarzuca autonomiozne pojmowanie procesu historycznoliterackiego) oraz wobeo tradyeyjnego marksistowskiego soojogenetyzmu (który dokonuje zabiegu porównywania oałości nieporównywalnych: dowol­ nie wybieranych elementów "literatury" z oałośoiową konoepoją społeozeństwa). V pełni aktualna jest inspiraoja "sublimaoyjna" tego kierunku: troska o rozszerzenie zasięgu literatury na oa- łośó społeozeństwa, o podniesienie do niej mas. Co i dziś, zda­ niem autora, winno być głównym oelem refleksji soojologioznoli- teraokiej, szczególnie wobeo płytkości i zamkniętego charakteru naszego rynku wydawniozego.