A C T A U N I V E R S I T A T I S L O D Z I E N S I S F O L IA OECONOMICA 25, 1982
3an D u r a j*
WYKORZYSTANIE M IERN IKA PRODUKCJI DODANEJ W PRO C ESIE INTEGROWANIA DZIAŁALNOŚCI PRZED SięBIO RSTW SCALONYCH
Rosnąca r o l a i z n a c z e n ie p r z e d s ię b io r s t w dużych w r e a l i z a c j i ce ló w g o s p o d a rk i s o c j a l i s t y c z n e j wymaga c ią g łe g o d o s k o n a le n ia in s tru m e n tó w z a rz ą d z a n ia tym i podstawowym i Je d n o s tk a m i go s p o d a rc z y m i. Z a jm u ją c s ię w a r t y k u l e t y l k o tą formą o r g a n iz a c y jn ą p r z e d s i ę b io r s t w , k t ó r a p o le g a na trw ałym łą c z e n iu p rz e d s i ę b i o r s t w w Je d e n organizm g o sp o d arcz y drogą f u z j i s a m o d z ie l nych je d n o s te k g o s p o d a rc z y c h , w y tw a r z a ją c y c h w yrob y o c h a r a k t e rz e kom plem entarnym , w skazać n a le ż y , że ta forma i n t e g r a c j i p r z e d s i ę b io r s t w w y ra ź n ie dom inuje w w ie lu p rz e m y s ła c h , Pftty- kładem może być t u t a j p rz e m y s ł s k ó rz a n y cz y l n i a r s k i .
Podstawowym colem a r t y k u łu J e s t u k a z a n ie , że sto so w any o b e c n ie m ie rn ik p r o d u k c ji dod anej w p r z e d s ię b io r s t w a c h w ie lo zak ład o w ych typ u kom binat p rzem ysło w y n ie może in te g ro w a ć d z i a ł a l n o ś c i p r o d u k c y jn e j t a j form y o r g a n i z a c y jn e j p r z e d s ię b io r s t w o r a z s fo rm u ło w a n ie p r o p o z y c ji z a s to s o w a n ia n o w e j, z m ie n io n e j fo rm u ły l i c z e n i a p r o d u k c ji d od an ej d ie kom b inatow ej form y i n t e g r a c j i p r z e d s i ę b io r s t w .
*
K ie r u n k i o d d z ia ły w a n ia m ie rn ik a p rod u k c j i dod anej w p r z e d э i ę b to rs tw a c h i n t e grow anych
p r o w a d z o n y w 1973 r . w w ybranych g a łę z ia c h p rz e m y s łu , zwany wówczas Ja k o nowy syatem e ko n o m icz n o -fin a n so w y p o s t a w ił p rze d kadr$ k ie r o w n ic z y z je d n o c z e ń i p r z e d s ię b io r s t w odmienne ja k o ścio w o wymaganie co do sposobu i metod r e a l i z a c j i p r o d u k c ji i z a rz ą d z a n ia podstawowymi o r g a n iz a c ja m i g o sp o d arcz ym i. G e n e r a l n ie b io r ę c w d ra ż a n iu tego system u e ko n om iczno -finan so w eg o p rz e d s ię b io r s t w t o w a r z y s z y ły z ja w is k a w z ro s tu i n i c j a t y w y k a d ry k i e r o w n ic z e j i Ja g o a k c e p t a c j i . A k c e p t a c ja i u tr w a lo n e - z a u fa n ie k a d ry k ie r o w n ic z e j w toku p i ę c i o l e t n i e g o o k re s u r e a l i z a c j i zadań w edług nowego system u e ko n om iczno -finan so w eg o m ogłoby być n i e z w y k le is to tn y m c z y n n ik ie m w z ro s tu e fe k t y w n o ś c i d z i a ł a ń p r z e m y słu . . '
S y t u a c j a ta n ie oznacza je d n a k , że system ten b y ł w ła ś c iw y i n ie p o w in ie n być d o s k o n a lo n y o ra z dostosow yw any do z m ie n la ję - cych s ię warunków o r g a n iz a c y jn o - p ro d u k c y jn y c h c e ló w p o l i t y k i g o s p o d a r c z e j. Mimo iż ówczesnym ^ystemom o b ję t y c h b y ła w ię k s z o ść p r z e d s ię b io r s t w p rz e m y s ło w y c h , to je d n a k p e ł n i e j s z e upowszech n ie n ie teg o system u powinno z o s ta ć przep row ad zone w p ła s z c z y ź n ie p io n o w e j d z i a ł a n i a p rz e m y s łu . M yślę t u t a j z w ła s z c z a o dużych je s z c z e m o ż liw o ś c ia c h u d o s k o n a le n ia system u w ew nątrz w ie lo z a k ła dowych i w ie lo b ra n ż o w y c h p r z e d s ię b io r s t w , t j , na s z c z e b lu z a k ła dów, w y d z ia łó w , o d d z ia łó w i t p .
S p o s t r z e ż e n i* to o d n o s i e ię ró w n ie ż do s to s o w a n ie na ty c h s z c z e b la c h o r g a n i z a c j i p r z e d s ię b io r s t w a m ie rn ik a p r o d u k c j i doda n e j . M ie r n ik p r o d u k c j i d o d an ej j e s t bowiem n ie t y l k o pod staw o wym k r y t e r iu m o ce n y d z i a ł a l n o ś c i p r z e d s ię b io r s t w i ic h je d n o s te k n ad rz ę d n yc h , le c z s ta n o w i tak ż e p od staw ? u s t a l e n i e i r e a l i z a c j i w ie lu podstaw ow ych k ie ru n k ó w d z i a ł a ń p r z e d s i ę b io r s t w . Wśród n ic h n ie b a g a t e ln y r o lę p e ł n i ę c z y n n ik i d łu g o F a lo w e g o w z ro s tu p rz e d s ię b io r s t w a . Może on zatem d z i a ł a ć in t e g r u jú c o lu b d e z in t e g r u ję - co ne fu n k c jo n o w a n ie w ie lo z a k ła d o w y c h p r z e d s i ę b io r s t w p rz e m y s ło wych typ u kom binatu p rzem ysłow eg o . M ie r n ik ta n n ie J e s t m ie r n i kiem ob o jętn ym d la p ro cesó w i n t e g r a c j i ró w n ie ż z teg o w z g lę d u , i ż s ta n o w i on podstaw ę u s t a l a n i a funduszu p ł a c o k r e ś lo n e j j e d n o s t k i .
S y n te t y c z n y c h a r a k t e r m ie rn ik a p r o d u k c ji d o d an ej s k ła n ia ć może do p o s t a w ie n ie w n io sk u , że z ' m ie rn ik ie m tym n a le ż y w ią z a ć duże n a d z ie je w z a k r e s ie z a c i e ś n ie n ie w ię z i p ro d u k c y jn y c h i o r g a n iz a c y jn y c h w ramach w ie lo z a k ła d o w y c h i w ie lo b ra n ż o w y c h p r z e d s ię b io r s t w p rz e m ysło w ych . Sp ośró d bowiem w ie lu dróg w z ro stu p r o d u k c ji dod anej t a k ie c z y n n ik i o r g a n i z a c j i p r o d u k c ji J a k : spe
c j a l i z a c j a , k o n c e n t r a c ja , k o o rd y n a c ja i kom binowanie znajdow ać s ię w in n y w centrum uw agi k ie r o w n ic tw a p r z e d s ię b io r s t w . Czyn n i k i te p o z w a la ją w sposób i s t o t n y na o s i ą g n i ę c i e t o b n iż k i kosztów p r o d u k c j i, s k r ó c e n ie d łu g o ś c i c y k lu p ro d u k c y jn e g o , le p szą h a rm o n iz a c ję p r a c y p o s z c z e g ó ln y c h ogniw p ro c e s u p ro d u k c y jn e go cz y te ż w z ro stu w y d a jn o ś c i p r a c y .
Powyższe k o r z y ś c i n a le ż y uznać za p o t e n c ja ln a p ozytyw ne e f e k t y i n t e g r a c j i d z i a ł a ń je d n o s te k z ło ż o n y c h . E f e k t y ta mogą uw i d o c z n ić s ię t y l k o w dłuższym o k r e s ie c z a s u . Ma to is t o t n e zna c z e n ie d la s t r a t e g ic z n y c h d z i a ł a ń p r z e d s ię b io r e t w p rze m ysło w ych , w k t ó r y c h e f e k t y cząstk o w e muszą z o s ta ć podporządkowane e fe k
tom końcowym i ogólnym . Taka j e s t bowiem zasad a p o d e jś c ia s y s temowego do p ro c e s u z a rz ą d z a n ia z ło ż o n ym i p r z e d s ię b io r s t w a m i p rzem ysłow ym i. Zasada ta z n a jd u je p o t w ie r d z e n ie s w o je j s łu s z n o
ś c i t y lk o w dłuższym o k r e s ie c z a s u , w którym e f e k t y w y n ik a ją c e z z e s p o le n ie d z i a ł a n i a w s z y s tk ic h u c z e s tn ik ó w p ro c e s u p r o d u k c y jn e go s ta n ą s ię e fe k ta m i s y n e r g i i d z i a ł a ń . D łu g ość tego o k re s u J a s t o d w ro tn ie p r o p o r c jo n a ln a do cz esu p rz y g o to w a n ie p r z e d s ię b io r s t w i ic h z a łó g do p ro c e s u p o łą c z e n ia p r z e d s ię b io r s t w w je d e n z w a r ty orgenizm g o s p o d a rc z y . Błędem b y ło b y Je d n a k ż e t w ie r d z i ć , że r e a l i z a c j a ty c h a fe k tó w uwarunkowana J e s t m ożliw o ś c ia m i d o sto so w yw a n ie p r o d u k c ji p ółw yrob ów do z a p o trz e b o w a n ie zak ład ó w f i n a l n y c h ; w y n ik a ona bowiem ró w n ież z o k re ś lo n e g o s t o p n ie s a m o d z ie ln o ś c i g o s p o d a rc z e j zak ład ó w i c a łe g o p r z e d s ię b io r s tw a w s y s te m ie z a r z ą d z a n ia p rz e m y s łe m 'c z y te ż p r z y j ę t y c h i re a liz o w a n y c h metod i in stru m e n tó w z a rz ą d z a n ie j e s t m ie r n i kiem p r o d u k c j i d o d a n e j.
Ze w zględu na to , i ż p ro d u k c je dodana z a l i c z a s ię do m ie r ników n e t to o b lic z o n y c h od w a r t o ś c i p r o d u k c ji s p rz e d a n e j, » n i e od w a r t o ś c i p r o d u k c ji w y tw o rz o n e j, może ona w ła ś n ie w w arunkach i s t n i e n i a rynku nabyw cy s k ła n ia ć je d n o s t k i p ro d u k c y jn e i gospo d a rc z e do k s z t a łt o w a n ia a s o rty m e n tu p r o d u k c ji zg o d n ie z
zamówią-46
n ia m i o d b io rcó w (w tym ró w n ież zak ład ó w w ła s n e g c p r z e d s i ę b io r s tw o ). Zgodność ta j e s t bowiem warunkiem s p rz e d a ż y półw yrobów i wyrobów f i n a l n y c h .
W ie lk o ś ć p r o d u k c ji dodanej d la p r z e d s ię b io r s t w p rzem ysłow ych o b l ic z a s ię w edług n a s t ę p u ją c e j fo rm u ły s
P d » S + d - P o ~ P z - M - n - z g d z ie i
Pd - w a rto ś ć p r o d u k c ji d o d a n e j, i
S - w a rto ś ć s p rz e d a ż y ogółem wyrobów, ro b ó t i u s łu g w ła s n e j p r o d u k c ji w cenach r e a l i z a c j i ,
d - suma d o t a c j i p rz e d m io to w y ch , z ry c z a łto w a n e g o z w ro tu aku m u la c j i p o ś r e d n ie j,
Po - p o d ate k o b ro to w y , Pz - p o d ate k od z y s k u ,
M - k o s z ty m a t e r ia ln a i n ie m a t e r ia ln e гаzem,
n - s a ld o pom iędzy z a p ła c o n y m i a otrzym an ym i kwotam i k a r umownych za ja k o ś ć i term inow ość d o staw towarów i u s łu g ,
z - k o r e k t y i z m n ie js z e n ia p r o d u k c ji d o d an ej ogółem .
W a r t y k u l e wskazać Je d n a k n a le ż y , że d o ś w ia d c z e n ia f u n k c jo now ania p r z e d s ię b io r s t w p rz e m y s łu s k ó rz a n e g o , l n i a r e k i e g o c z y te ż p a p ie r n ic z e g o w y k a z u ją , i ż sto so w ana fo rm u ła p r o d u k c ji doda n e j i w ią z a n ie z j e j w ie lk o ś c i ą funduszu p ł a c n ie p o z w a la ją na ś c i ś l e j s z e p o w ią z a n ie w ew nętrzn ych p rzep ływ ó w p ro d u k c y jn y c h w ramach w ielo b rarrżo w ycu i w ie lo z a k ła d o w y c h Je d n o s te k g o sp o d ar c z y c h ; w y s t a r c z y bowiem p r z e a n a liz o w a ć ch oćb y b ardzo up roszczoną d l a p o tr z e b n i n i e j s z y c h rozważań fo rm u łę p r o d u k c j i d o d a n e j. Po s t a ć t e j u p ro s z c z o n e j fo rm u ły może p r z e d s t a w ić s ię n a s t ę p u ją c o ?
,Pd * S - M g d z ie s
Pd - w a rto ś ć p r o d u k c ji d o d a n e j,
5 - w a rto ś ć s p rz e d a ż y p r o d u k c ji i u s łu g w edług r z e c z y w is ty c h cen r e a l i z a c j i ,
И - k o s z ty m a t e r ia ln e p r o d u k c j i.
S t o s u ją c w p r a k ty c e ja k o k r y t e r iu m e f e k ty w n o ś c i g lo b a ln ą w s rto ś ć p r o d u k c ji d o d an ej d o s t r z e c n a le ż y , że zm iana p r o d u k c ji dodannj w yn ik ać może z t y t u ł u zm iant
a ) rozm iarów s p rz e d a ż y ,
b ) poziomu w sk a ź n ik a u d z ia łu kosztów m a te ria ło w y c h i ma t e r i a l n y c h ,
c ) p ła c o n y c h o d s e te k i p r o w i z j i od k r e d y tu podstawowego, d ) r ó ż n ic w s t e n i e r o z l ic z e ń m ięd zyok resow ych,
e ) w i e l k o ś c i s p ł a t r a t k r e d y t u , f ) cen s p rz e d a ż y , zakupu, i t p .
A n a liz u j ą c b l i ż e j t y lk o dwa p ie rw s z a t y t u ł y zmian p r o d u k c ji d o d a n e j, t j . zm iany rozm iarów sp rz e d a ż y i poziomu w sk aźn ika kosztów m a te r ia ło w y c h , n a le ż y p o d k r e ś l i ć , że c z y n n ik i te p o s ia d a ją n a j i s t o t n i e j s z y wpływ na k s z t a łt o w a n ie s ię p r o d u k c ji doda n e j w badanych p rz e m y s ła c h (sk ó rz an ym , ln ia r s k im i p a p i e r n i c z y « ) .
U z n a n ie w z ro s tu zmian rozm iarów p r o d u k c ji s p rz e d a n e j za podstawowy c z y n n ik w z ro s tu p r o d u k c ji d od an ej r o d z ić może pewne n ie b e z p ie c z e ń s tw o d e z i n t e g r a c j i d z i a ł a ń w s z y s tk ic h je d n o s te k w ew nętrzn ych s c a lo n y c h p r z e d s ię b io r s t w p rze m ysło w ych . D e z in t e g r a c ja ta p r z e ja w ia ć s ię może ro z lu ź n ia n ie m w ię z i p ro d u k c y jn y c h m iędzy p o s z c z e g ó ln y m i z a k ła d a m i d ostaw czym i a z a k ła d a m i p rod u k c j i f i n a l n e j . Obawa ta w yn ik a s t ą d , iż do p r o d u k c ji s p rz e d a n e j w lic z a s i ę w z a k ła d a c h d o staw czych t y lk o p ro d u k c ję p ó łfa b r y k a tó w sp rz ed a n ych na z e w n ą trz p r z e d s i ę b io r s t w o , n ie w lic z a s ię n a to m ia st p r o d u k c ji półw yrobów p rz e k a z a n y c h własnym zakładom p rz e d s ię b io r s t w a .
Chcąc p r z e to zapew nić r e a l i z a c j ę o k re ś lo n y c h w ię z i p rod u k c y jn y c h w ramach p r z e d s ię b io r s t w w ie lo z a k ła d o w y c h i w ie lo b r a n żowych n a le ż a ło b y a lb o z m ie n ić fo rm u łę tw o rz e n ia p r o d u k c ji doda n e j - a lb o te ż sto so w ać system c e n t r a ln e g o , a d m in is t r a c y jn e g o r o z d z ie la n ia i k ie r o w a n ia p ro d u k c ją i zbytem p ó łfa b r y k a tó w wy tw orzon ych w z a k ła d a c h p r z e d s ię b io r s t w in te g ro w a n y c h . Te d ru g ie r o z w ią z a n ie z n a jd u je z a s to s o w a n ie w badanym p rz e m y ś le skó rzanym , ln ia r s k im i p a p ie rn io z y m . N ie p r z y c z y n ia s ię ono Je d nakże do z in te g r o w a n ia d z i a ł a l n o ś c i p r o d u k c y jn e j Je d n o s te k p o łą cz o n y c h , gdyż w yn ik a g łó w n ie z re a liz o w a n e g o p rz e z c e n t r a l e z je d n o c z e ń p ro c e s u k o o r d y n a c ji, a y n c h r o n iz a c j i i b ila n s o w a n ia - w s k a l i c a łe g o zg ru p ow ania p r z e d s ię b io r s t w - z d o ln o ś c i produk- c y jn y c h zakład ów d o sta w cz ych z p o trz e b a m i zakład ów p r o d u k c ji f i n a l n e j . Sama zaś fo rm u ła l i c z e n i a p r o d u k c ji d o d an ej i w lą
-z a n ls -z n ię d y sp o -z y c y jn e g o fundus-zu pltac J e s t tek a sama d la w s z y s tk ic h różn orod n ych form o r g a n iz a c y jn y c h p r z e d s ię b io r s t w p rzem yslow ych .
P r z e d s ta w io n a obawa o d e z in t a g r a ę y jn y c h a r a k t e r o d d z ia ły w a n i» m ie rn ik a p r o d u k c ji d od an ej n a b ie r a rów nież szcz eg ó ln e g o z n a c z e n ia , gdyż m ie rn ik w a r t o ś c i s p rz e d a n e j p r o d u k c ji j e s t rów n ie ż b ra n y pod uwagę p r z y l i c z e n i u w y d a jn o ś c i p r a c y c z y też ś r e d n ic h p ł a c . S ta n o w i on n a d a l (pomimo m o d y f ik a c ji system u e k o n o R icz n o - f'in a n so w e g o ) podstaw ę k s z t a łt o w a n ia ty c h z ja w is k , k t ó r e d e cy d u jg o ilo ś c io w o - a s o rty m e n ta w e j s t r u k t u r z e p r o d u k c ji. Z d r u g ie j zaś s tr o n y na s z c z e b lu zarówno p r z e d s ię b io r s t w ja k i zokładów w yk a z u je s ię p ro d u k c ję tow arow i}. P r z e t o p o w s ta je s y tu a c j a , że w wypadku o k re ś lo n e g o w z ro s tu p r o d u k c ji p ó łfa b r y k a tó w z a k ła d d o sta w cz y n ie wykona p r o d u k c ji to w a ro w e j.
M ie r n ik .p r o d u k c ji tow aro w ej w y s tę p u je bowiem w h i e r a r c h i i p r e f e r e n c j i d z i a ł a ń zakład ów w y ra ź n ie p rzed m ie rn ik ie m p r o d u k c ji p ó łfa b r y k a tó w . Co w i ę c e j , w s yn te ty c z n y m rachu nku końcowym żadna je d n o s tk a n ie l i c z y p ó łfa b r y k a tó w i do o b l i c z e n i a p r o d u k c ji dod anej b ie r z e s ię t y lk o w ie lk o ś ć s p rz e d a n e j p r o d u k c ji towa ro w e j. W t e j s y t u a c j i brak ś c i s ł e g o zw iązku m iędzy w ytw arzanym i p ó łf a b r y k a t a m i e o cp o w ie d ń i® w y s o k o ś c ią funduszu p ł a c r o d z ić może w z a k ła d a c h d o sta w cz ych dodatkowe te n d e n c je do z w ię k s z a n ie s p rz e d a ż y p ó łfa b r y k a tó w na z e w n ę trz p r z e d s ię b io r s t w a .
Chcęc o p ra c o w a ć , a n a s tę p n ie z asto so w ać mechanizm i system ekonom icznego o d d z ia ły w a n ie na k s z t a łt o w a n ie związków prod uk c y jn y c h i ekonom icznych p om iędzy p o s z c z e g ó ln y m i z a k łe d a m i p rz e d s ię b io r s t w o n a le ż y p o d k r e ś l i ć , i ż w modelu z in te g ro w a n e g o s y s t e mu d ż ie ła .n ia p r z e d s ię b io r s t w a n a le ż y u w z g lę d n ić o d p o w ie d n ią h ie - r j r e h i ę c e ló w d z i a ł a n i a p r z e d s ię b io r s t w a w ie lo z a k ła d o w e g o . . Wy- ciw d z a c z ogólnego s t w ie r d z e n i® , że w k o n c e p c ji z in teg ro w a n eg o f u n ficjo no w aniö systemów g o sp o d arczych л» p ie rw s z y w m ie js c u w h i e r a r c h i i w ażn ości w y s tę p u je c e le c a ł e j o r g a n i z a c j i g osp o d ar c z e j p rzyp om nieć n a le ż y , że c e le podsystem ów w y n ik a ć w in n y z c e lu c a łe g o p r z e d s ię b io r s t w a i że pow inn y on© p r z y c z y n ia ć e ię do r e a l i z a c j i tego c e lu o g ó ln e g o . T a k ie bowiem p o d e jś c ie do p ro cesów d ż i a ł a n i a p r z e d s ię b io r s t w a z m ie rz a do w z ro s tu Je g o ekono m icz n e j e fe k t y w n o ś c i p o p r z e z 'i n t e g r a c j ę . P r z y j ę c i e system ow ej k o n c e p c ji fu n k c jo n o w a n ia p r z e d s ię b io r s t w o i je g o je d n o s te k
w ew nętrznych oznacza zetem k o n ie c z n o ś ć w yp raco w an ia odpow ied n ie g o system u h i e r a r c h i i , d e c y z j i .
System ten in te r p r e to w a ć n a le ż y ró w n ież ja k o ten »ystem ,. w którym na k o le jn y m niższym s z c z e b lu o r g a n i z a c j i g o s p o d a rc z e j r e a l i z u j e s ię c e le sform ułow ane na s z c z e b lu zn a jd u Ję cy m s ię b e z p o śre d n io w y ż e j. D z ia ła n ie ta k ie g o s z c z e b la o r g a n i z a c j i j e e t celo w e o t y l e , o i l e J e s t ono podporządkowane ogólnym celom i zodaniom staw ian ym p r z e d s ię b io r s t w u . Oest ono celo w e wówczas gdy z a k ła d y d ostaw cze z a in te re s o w a n e s$ r e a l i z a c j i ? zadań p rod u k c y jn y c h zgodnych z p o trz e b a m i zak ład ó w p r o d u k c ji f i n a l n e j , z p o trz e b a m i c a łe g o p r z e d s ię b io r s t w a . W ła ś n ie d z i ę k i owej h i e r a r c h ic z n e j s t r u k t u r z e ce ló w zach ow an ia o k re ś lo n y c h podm iotów o s iij- gngć mogę s te n w e w n ę trz n e j z g o d n o śc i i i n t e g r a c j i , gdyż każdy e lem ent w z e s p o le a lt e r n a t y w d z i a ł a n i a j e s t - ja k w yk azu je H. A. Sim on1 - "w ażon y" w o p a r c iu o r o z l e g ł ? s k a lę w a r t o ś c i. D la za kładów d o stew cz ych na czołowym m ie js c u w s k a l i w a r t o ś c i d z i a ł a ń p ro d u k c y jn y c h w id n ie je o b e c n ie w a rto ś ć p r o d u k c ji s p rz e d a n e j na ze w n ętrz p r z e d s ię b io r s t w o , l i c z o n e j w edług cen r e a l i z a c j i . W t e j s y t u a c j i - ja k pokazano w yżej - s ta n i n t e g r a c j i ła ń c u c h a p rod uk c y jn e g o " c e l e - ś r o d k i" n ie może byc o s i ą g n i ę t y w w yn ik u i s t n ie n ia s p r z e c z n o ś c i m iędzy c e l s n i o ra z m iędzy p ła co w ym i środkam i
ic h r e a l i z a c j i .
P r z y j ę c i e k a t e g o r i i ce ló w za punkt w y jś c ia do rozważeń umoż l i w i a z je d n e j s t r o n y p o tr a k to w a n ie o r g a n iz a c ji. ja k o pew nej c a ł o ś c i i u ch w yce n ie n a jw a ż n ie js z y c h d ie j e j fu n k c jo n o w a n ia p ro ce só w , z d r u g ie j zaś - u k a z a n ie w ęższych z ja w is k na t l e 'y c h
2
w łfeśnie p rocesó w . Wymaga to r ó w n ie ż , aby p r z e b ie g r e a l i z a c j i zadań je d n o s te k g o sp o d arczych a n a liz o w a n y b y ł p rz e z podsystem a n a liz a t o r ó w i podsystem wzorców.
W p o d s y s te m ie a n a liz a t o r ó w p od ejm u je s ię d e c y z je co d o ; - m ie js c a p o m ia ru , - sposobu p o m ia ru , - sposobu o c e n y , - sposobu a g r e g a c j i . i Zob. : H, A. S i m o n , D z i a ł a n i e a d m i n i s t r a c j i . Warszawa 1976, s . 167. 2 L . K o l a r s k a , K s z t a łt o w a n ie ce ló w o r g a n iz a c y jn y c h | w : ] O r g a n iz a c je . S o c j o lo g ie s t r u k t u r , p r o c e s ó w , r ó l, re d . W. M o r a w s k i , Warszawa 1976, s . 225.
N a to m ia s t w p o d s y s te m ie wzorców* n a le ż y u s t a l i ć p a ra m e try , opracow ać v z o r y i normy o ra z opracow ać p la n r e a l i z a c j i zadań, 2 с ego w zględu c h c ą c zapew nić r e a l i z a c j ę i n t e g r a c y j n e j f u n k c j i m ie rn ik a p r o d u k c ji dod anej n a le ż y p o c z y n ić pewne zm iany n ie t y l k o w s p o s o b ie j-oj pom iaru i a g r e g a c j i , le c z ta k ż e w s y s t e mie cen cz y t e * r o z d z ie ln ic t w a m a te ria łó w .
P r ó ba mod y f i k a c j i fo rm u ły l i c z e n ia p r o d u k c ji dodanej
4 i tw o rz e n ia funduszu p ła c
w _ p r z e d s ię b io rs tw a c h in te g ro w a n y c h
W y b ie r a ją c do d a ls z y c h rozważań s y t u a c ję p ro d u k c y jn o - o rg a n i- z a c y jn g Jed n eg o l i t y l k o p r z e d s i ę b io r s t w a , t j . P ó łn o c n y c h Za kładów P rz e m y s łu Skórzan eg o " A lk a " w S łu p s k u (zw an ych d a l e j w s k r ó c ie P Z P S : “ A l k a ”) n a le ż y w s k a z a ć , że jednym ze sposobów mogących usunęć wspomnianą d y s p r o p o rc ję m iędzy z a d a n ia m i i śro d kam i ic h w ykonania w je d n o s tk a c h zo rg a n izo w a n ych pionowo może być n a s t ę p u ją c a , bardzo u p ro sz czo n a fo rm u ła l i c z e n i e p ro d u k c j i d o d en ej w tego typ u p r z e d s i ę b i o r s t w i e '1»
g d z i e :
S i z - oznaczę w a rto ś ć s k ó r gotow ych s p rz ed a n ych p r z e z i - t e P
g a r b a r n ie w edług cen r e a l i z a c j i poza p r z e d s ię b io rs tw e m ,
z - w a rto ś ć ko sztó w m a t e r ia ln y c h 1 - s k ó r gotow ych s p rz e d a nych p rz e z i - t e g a r b a r n ie poza p r z e d s ię b io r s t w o ,
S Łp - w a rto ś ć s k ó r gotow ych sp rz ed a n ych p rz e z i - t e g a r b a r n ie własnym zakładom p r z e d s ię b io r s t w a w edług cen z b y tu ,
!!ip ” w o rto á ^ ko sztó w m a t e r ia ln y c h s k ó r gotow ych s p rz e d a nych p rz e z i - t e g & rb a r n ie własnym zakładom p r z e d s ię b io r s t w a ,
- w a rto ś ć sp rz ed a n y ch wyrobów f in a ln y c h w edług cen re a » l i z a c j i p rz e z j - t e n z a k ła d ,
3 pzPS " A lk a " w S łu p s k u s k ła d a ję s i ę z tr z e c h zak ład ó w g a r b a r s k ic h , w y tw a r z a ją c y c h s k ó r y m ię k k ie i tw a rd e . Z a k ła d u Obuwie o r a z F a b r y k i ftękew iczok i O d z ie ż y S k ó r z a n e j.
Mj - w a rto ś ć kosztów m a te r ie ln y c h sp rz ed a n ych wyrobów f i n a ln y c h sp rz ed an ych p rz e z J - t e n z a k ła d ; c z y l i : 3 3 2 Pd » Y ’ Pd* + У ' Pdw + У 1 P d , h i 1 u i 1 i - i j g d z i e :
Pd* - w a rto ś ć p r o d u k c ji d od an ej o s i ą g n i ę t e j w i- tym z a k ła d z ie g a rb a rs k im na p r o d u k c ji to v ja ro w a j,
Pd” - w a rto ś ć p r o d u k c ji dod anej o s i ą g n i ę t e j w i- tym z a k ła d z ie g a rb a re k im na p r o d u k c ji p ó łfa b r y k a t ó w , s p rz ed a n ych w ła s nym J- ty m zakładom ,
Pd^ - w a rto ś ć p r o d u k c ji dod anej p o w s t a łe j w J- ty m z a k ła d z ie fin a ln y m p r z e d s ię b io r s t w a .
Fo rm uła ta może być podstaw ę tw o rz e n ia d y sp o z y c y jn e g o fundu szu p ł a c w edług n a s tę p u ją c e g o schem atu :
Fd - Fo ( l + R * WPd ) + Fo ( l ♦ R * W , ) p p p w w pdw
g d z ia i
Fd - fundusz d y s p o z y c y jn y p ło c p r z e d s ię b io r s t w o , Fop - fundusz bazowy p ł a c zak ład ó w g a r b a r s k ic h , Rp - w s p ó łc z y n n ik R d la zakłed ów g a r b a r s k ic h ,
WPdp - w skaźn ik p r z y r o s t u p r o d u k c ji d o d an ej w z a k ła d a c h g a r b a r s k ic h ,
Fow - fundusz bazowy p ł a c zakład ów p r o d u k c ji f i n a l n e j , Rw - w s p ó łc z y n n ik R d la zak ład ó w p r o d u k c ji f i n a l n e j , WPdw - w skaźn ik p r z y r o s t u p r o d u k c ji d o d an ej w z a k ła d a c h f i - л а 1 п усЬ (o b u w ie o ra z rę k a w ic z e k i o d z ie ż y s k ó r z a n e j) ; lu b г z w w Fd « [ F o p ( l + Rp -W Pdp) + F o p ( l ♦ Rp • WPdp)] * F o w (l + Rw • WPdw) g d z ie : z
Fop - fundusz bazowy p ła c o s i ą g n i ę t y w z a k ła d a c h g a r b a r s k ic h p r z y p r o d u k c ji s k ó r gotow ych z a s p o k a ja ję c y c h p o tr z e b y in nych p r z e d s ię b io r s t w (p r o d u k c ja towarowa g a r b a r ń ) ,
w
Fop - fundusz bazowy p ł a c o s i ą g n i ę t y w z a k ła d a c h g a rb a r s k ic h p r z y p r o d u k c ji s k ó r g o to w ych , z a s p o k a ja ją c y c h p o tr z e b y w ła s n y c h zak ład ó w p r z e d s ię b io r s t w a .
52 Jan Duraj z WPdp w sk aźn ik p r z y r o s t u p r o d u k c ji d o d an ej o s i ą g n i ę t e j na p r o d u k c ji tor^arowej g a rb a r ń , w WPdp - w sk a źn ik p r z y r o s t u p r o d u k c ji d o d an ej o s i ą g n i ę t e j na p r o d u k c ji g a rb a rń z a s p o k a ja ją c e j p o tr z e b y w ła s n y c h za k ła d ó w .
Zm odyfikow ane p o s ta ć t e j fo rm u ły p ozw ala d o s t r z e c , że z i n tegrow ane z o s t a ł y t u t a j fundusze p ł a c zw iąz a n e z r e a l i z a c j ę p ro d u k c j i tow arow ej i p r o d u k c ji p ó łfa b r y k a tó w p rz e z g a r b a r n i e , g d y * :
z z w w z w
Fd ■ Rp(Fop • p d + Fop • WPdp) + (Fo p + Fop ) + * F o w (l + Rw • WPdw)
R o z w ią z a n ie t a k ie l i k w i d u j e zatem sp rz e c z n o ść m iędzy r e a l i z a c ję p r o d u k c ji g a rb a rń na z e w n ę trz i w ew nątrz p r z e d s i ę b io r stwa a p ła co w ym i śro d kam i J e j w yk o n a n ia.
W yd aje s ię je d n a k , że p rz e d s ta w io n a fo rm u ła tw o rz e n ia p ro d u k c j i d o d an ej w PZpS “ A lk a " c e c h u je s ię pewnym schem atycznym ro z w ią z a n ie m , k t ó r e n ie zawsze w y z w a la ło b y te n d e n c je do i n t e g r a c j i d z i a ł a ń . C ho d zi bowiem t u t a j o w y z w o le n ie ekonom icznych cz yn n ik ó w z a in t e r e s o w a n ia g a rb a rń sp rzedaż® s k ó r gotow ych w ła s nym zakładom f in a ln y m . Z tego w zględu n a le ż y ro z w a ż y ć, c z y ' le p sza b y ła b y n a s t ę p u ją c a fo rm u ło tw o rz e n ia d ysp o zycyjn e g t/ funduszu p ł a c w g a r b a r n ia c h : w (1 + Rp • WPpd) + Rp w g d z ie t w . Pdp - w a rto ś ć p r o d u k c j i d o d an ej o s i ą g n i ę t e j na s p rz e d a ż y e k ó r gotow ych własnym zakładom PZ P S " A l k a " ,
W - w ie lk o ś ć p ł a c w ydatkow anych p r z y w y tw a rz a n iu p ó ł f a b r y k ató w ;
o r a z : w
Ä c z y l i ;
Fpd * Fop + Fop Rp * V/pd + Fop • Rp *» z л n 'Fpd * Fop • M -ftp + WPd +
W yd aje s i ę , że tek a fo rm u ła tw o r z e n i« d y sp o z y c y jn e g o fundu szu p ł a c może być k o r z y s t n i e j s z ą - w p o ró w n an iu z p o p rz e d n ią - d la z in t e g r o w a n ia d z i a ł a l n o ś c i p r o d u k c y jn e j i e kon om icznej
za-T a b e l e 1 K s z ta łto w a n ie dochodowości czyn n ika p ra c y w PZPS " A lk a " i ic h zakładach w la t a c h 1974-1977
W y sz cz e g ó ln ie n ie Wortąóć p r o d u k c ji w t y s , z ł w rokudodanej W ielko ść osobowe w t y s . zgo funduszu-płac ł w roku
W artość p r o d u k c ji dodanej przypa- p a d a je c e j na 1 z ł osobowego fun
duszu p ła c w roku
Wskaźnik dynam iki współ czyn n ika dochodowości
funduszu p ła c w %
1974 1975 1976 1977 1974 1975 1976 1977 1974 1975 1976 1977 1975(1974 1977 «1976
i 2 3 4 5 6 7 8 9 10 • 2 >6 11 « 3 17 12 13 14 - l l i l O 15 • 13112
Z a k ład Obuwia w Słupsku 467 577 443 148 264 065 227 059 148 320 141 690 159 261 169 632 3,1525 3,1276 1.6581 1,3385 99,2 80,7
Fabryka Rękawiczek i O dzieży Skó rzan ej n M iastku 127 160 169 125 111 983 141 260 40 077 36 330 46 255 49 918 4,2275 4,6552 2,4209 2,8288 110,1 116,9 G a rb a rn ia w K ęp icach 63 235 83 869 76 638 87 866 35 036 36 060 41 891 46 793 2,3757 2,3258 1,8294 1,8778 97,9 102,6 G a rb a rn ia и D ębnicy , 'K a sz u b sk iej 45 355 50 115 43 468 39 596 21 971 26 267 27 288 28 650 2 ,06433 1,9079 1,5929 1,3821 92,4 86,8 G a rb a rn ia w B ia ło g a r- - d z ie 21 931 21 007 26 085 25 ООО • 5 640 5 921 7 005 7 503 3,8884 3,7246 3,7238 3,3320 95,7 8 9,5 Razem PZ PS " A lk a “ 845 258 767 264 522 239 529 300 241 044 243 268 281 700 302 496 3,5067 3,1539 1,8539 1,7498 89,9 94,4
* W artość p r o d u k c ji dodanej za rok 1976 p r z e lic z o n o na w arunki i . O l . 1977 r .
kładów PZ PS " A l k a " . W ynika to s t ą d , że k s z t a łt o w a n ie s ię r e l a c j i Pd/W o b r a z u ją c e j dochodowość c z y n n ik a p r a c y , d o s ta rc z a w ie lu danych s ta n o w ią c y c h podstaw ę podejm ow ania is t o t n y c h " d e c y z j i g o s p o d a rc z y c h . R e la c j a ta b ę d z ie w pewnym s to p n iu pochodny s t a rań je d n o s te k w ew nętrznych PZPS “ A lk a " o u s p ra w n ie n iu metod wy tw a rz a n ia i o s ią g a n ia c o ra z le p s z y c h e fe k tó w g o sp o d arczych .
Za p o trz e b ę p r z y j ę c i a t a k i e j fo rm u ły tw o rz e n ie d y s p o z y c y jn e go funduszu p ł a c przem aw ia ró w n ież spadek d ochodow ości c z y n n ik a p r a c y w s k a l i PZ PS " A l k a " .
Z p rz e d s ta w io n y c h w ta b . i danych w y n ik a , i ż dochodowość c z y n n ik a p r a c y z m a la ła w 1975 r , w e k e l i c a łe g o p r z e d s i ę b io r stw a o 10,1% w p orów neniu z j e j w ie lk o ś c i ę z 1974 r , N ie w n ika j ą c b l i ż e j w p r z y c z y n y tego sta n u n a le ż y w y ra ź n ie p o d k r e ś l i ć , że spodek dochodow ości c z y n n ik a p r a c y w 1975 r . , w porów naniu z 1974 r . , J e s t n a jw ię k s z y w ła ś n ie w z a k ła d a c h g a r b a r s k ic h . Spa dek ten w y n o si o d p o w ie d n io ; w g a r b e r n i w K ę p ic a c h - 2 ,1 % , w g a r b a r n i w D ę b n ic y K a s z u b s k ie j - 77 ,6 % , w g a r b a r n i w B ia ło g a r d z ie 4 ,3 % . Je d y n ie w F a b ry c e Ręk aw iczek i O d z ie ż y S k ó rz a n e j w M ias tku zanotowano w la t a c h 1974-1975 w z ro s t dochodow ości c z y n n ik a p r a c y o 1 0 ,1 % . Również w l a t a c h 1976-197^ w y s t ą p ił spadek dyna m ik i dochodow ości c z y n n ik a funduazu p ł a c w PZPS " A lk o " . Spadek ten b y ł dość w y so k i w Z a k ła d z ie Obuwie w S łu p s k u . Je d y n io w Z a k ła d z ie G a rb a rsk im w K ę p ic a c h i F a b r y c e Ręk aw iczek 1 O d z ież y S k ó rz a n e j w y s t ą p ił w 1977 r „ w zro3t tego w s p ó łc z y n n ik a w porów n a n iu z je g o w i e l k o ś c i ? w 1976 r .
N a le ż y d od ać, że p rz o d s ta w io n y w t e j fo rm u ło p a ra m e tr Rp można z ró ż n ic o w a ć n ie t y lk o d la p o s z c z e g ó ln y c h g a rb a rń je k ma to m ie js c e w c h w i l i o b e c n e j, a l e ró w n ież w yd a je s ię celo w e z ró ż n ic o w a n ie tyc h param etrów na p ro d u k c ję towarową i w ew nętrzną. W p o d a n e j fo rm u le tw o rz e n ia d y sp o z y c y jn e g o funduszu p ł a c p r z y ją ć n a le ż a ło b y , że :
Rp * -|-(ft2p + Rpw )
D la s tw o rz e n ia s i l n i e j s z e j p r e f e r e n c j i d la p r o d u k c ji p ó ł f a b ryk a tó w z a c h o d z ić może p o trz e b a z r ó ż n ic o w a n ia w a r t o ś c i p a r a metrów Rpz i Rpw. D z i a ł a n i a in t e g r a c y j n e zakład ów g a r b a r s k ic h z o sta n ą wzmocnione w p rz y p a d k u , &dy s p e łn io n a b ę d z ie n ie ró w ność j
P r z y j ę c i e ta k ie g o ro z w ią z a n ie oznecze k o n ie c z n o ść o k r e ś le n ie fo rm u ły tw o rz e n ie d y sp o z y c y jn e g o funduazu p łe ć d ie g a r b a r n i w edług n a s tę p u ją c e g o ró w n a n ia :
Fpd - Fop2 - RpZ( - ~ • + WPdZ ) + Fopw • R p ^ - - 5- ) Rp
g d z ie :
Fop2 - beżowy fundusz p ł a c o s i ą g n i ę t y w g a r b a r n ia c h w w yniku sp rz e d e ż y s k ó r gotow ych no z e w n ętrz p r z e d s ię b io r s t w a ,
Fopw - bazowy fundusz p łn c o s i ą g n i ę t y w g a r b a r n ia c h w w y n i ku s p rz e d a ż y s k ó r gotowych własnym zekładom PZ PS “ A l k a " ,
p o z o s t a łe o z n a c z e n ia Je k w y ż e j.
Można p o w ie d z ie ć zatem , że u s t a la n e p rz e z z ą rz ą d P Z P S " A l k a ” p a ra m e tr y R d ie p o s z c z e g ó ln y c h zak ład ó w w in n y być z ró ż n ico w a n e d ie p ro d u k c y jn y c h d z i a ł a ń z e w n ętrz n ych i w ew nętrzn ych g a rb a rń . Dest to Je d e n z k o le jn y c h warunków p e ł n i e n i a p rz e z m ie r n ik i o ce n y in t e g r a c y j n e j f u n ić c ji d z i a ł a ń p o s z c z e g ó ln y c h Je d n o s te k PZ PS " A l k a " .
U w z g lę d n ia ją c d y s p o z y c y jn ą w ie lk o ś ć funduszu p ł a c ( F p d ) g a r barń PZPS “ A lk a " n e le ż y zauważyć, że w ie lk o ś ć d y sp o z y c y jn e g o fun duazu p ł a c d ie c a łe g o p r z e d s ię b io r s t w a w y n o sić b ę d z ie :
Fd » Fo p 2 • Rzp ( l ^ ♦ WPdz ) ♦ Fopw * Rp* С ™ 2- ) '+ + F o w (l + Rw WPdw) c z y l i : Fd - Fpz ♦ Fp w + Fpw g d z ie : Fp z - fundusz p ł a c o s i ą g n i ę t y w g a r b a r n ia c h na p r o d u k c ji to w a ro w e j, ' F p w - fundusz p ł a c o s i ą g n i ę t y w g a r b a r n ia c h na. p r o d u k c ji p ó łfa b r y k a tó w , Fpw - fundusz p ł a c o s i ą g n i ę t y w z a k ła d a c h f i n a l n y c h .
Podany w ta b . 2 w ycinkow y p r z y k ła d k S z t e łt o w a n ia d y s p o z y c y j nego funduszu p ł a c ś w ia d c z y o tym, że zap rezentow an a metoda l i c z e n i a p r o d u k c ji d o d an ej i w ią z a n ie J e j z systemem tw o rz e
n ie funduszu p ł a c może i s t o t n i e w y z w o lić te n d e n c je in t e g r a c y jn e d z i a ł a l n o ś c i zak ład ó w . Z arz ąd p r z e d s ię b io r s t w a , mogąc reg u low ać d la zakładów w ie lk o ś ć Rpw , k s z t a ł t u j e w dużym s to p n iu - z w ią z k i i n t e g r a c y j n e . W zrost Rpw o 0 ,1 p r z y jednoczesnym w z r o ś c ie r e l a c j i Pdpw/w o 0 ,1 1 w drugim w a r ia n c ie ro z w ią z a n ie p r z y c z y n ił s ię bowiem p r z y p o z o s t a ły c h ele m e n tach n iez m ien n ych do w z ro stu Fd o 245 je d n o s t e k . CJednoatki w ew nętrzn e, w y tw a rz a ją c e p ó ł f a b r y k a t y , mogę zatem z n a le ź ć s ię w k o r z y s t n i e j s z e j s y t u a c j i ze w zględu na w z ro st p r o d u k c ji p ó łfa b r y k a tó w .
N a le ż y też p o d k r e ś l i ć , że podany spofcób l i c z e n i a dyspozy c y jn e g o funduszu p ł a c n ie z m ie n ia o b o w ią z u ją c y c h o g ó ln y c h zasad w tym z a k r e s ie . Wymaga on Jed n ak sz e re g u zmian w metodach p l a now ania i m o ty w a c ji d z i a ł a ń p ro d u k cyjn o - ek o n o m icz n ych je d n o s te k w chodzących w s k ła d PZPS " A l k a " , Do zmian ty c h n a le ż y m in . z a l i c z y ć ;
ł ) k o n ie c z n o ść s to s o w a n ia ś c i s ł e g o rachunku ekonom icznego p rzep ływ ów p r o d u k c ji w ramach P Z P S “ A l k a ': .
2 ) k o n ie c z n o ść l i c z e n i a p r o d u k c ji dodanej d la p r o d u k c ji p ó ł fa b ry k a tó w ;
3 ) p o trz e b ę l i c z e n i a zarówno d y s p o z y c y jn e g o , ja k i w ydatko wanego funduszu p ł a c na w y tw o rz e n ia sp rzed an ych p ó łfa b r y k a tó w ; 4 } p o trz e b ę o p ra co w a n ie 1 z r ó ż n ic o w a n ia param etrów R d ie produkowanych gotow ych s k ó r na z e w n ą trż i na p o tr z e b y p r z e d s ię b io rs tw a ;
5 ) ce lo w o ść w prow adzenia cen w ew nętrznych w p r z e d s i ę b io r stw ach In te g ro w a n y c h , a p rze d e w szystk im
6 ) k o n ie c z n o ść s to s o w a n ia p o d e jś c ia systemowego w z a rz ą d z a n iu z in te g ro w a n y m i p r z e d s ię b io r s t w a m i.
Podane zm iany w ym agają, aby na p ro c e s i n t e g r a c j i d z i a ł a ń ro z p a try w a n yc h p r z e
2
p ryzm at in t e g r u j ą c e j r o l i m ie rn ik ó w ocen y d z i o ł « l n o ś c i zakład ów P Z P S “ A lk a ” s p o jrz e ć pod kątem op racow an ia, a n a s tę p n ie r e a liz o w a n ia o k re ś lo n y c h zasad 1 sposobów fu n k c jo n o w ania wewnątrz k o ro b in a towego ro zrach u n k u g osp od arczego w k tó ry m , z a w a rty b y łb y podstawowy ekonom iczny mechanizm s c a l a n i a d z ia ł a l n o ś c i kom binatów p rz e m ysło w ych . Mechanizm ten w in ie n wyzwa la ć te n d e n c je p r z e d s ię b io r s t w do w z ro stu ekon om icznej e fe k ty w n o ś c i fu n k c jo n o w a n ia drogą i n t e g r a c j i podstawowych je d n o s te k goa- p o d a re z y c h .K e z r a ł to w a n ie d y s p o z y c y jn e g o funduszu p ła c (w w aru nkach r e s l i z s c j i modelu proponow anego)
W y s z c z e g ó l n ie n ie z Fop Rp z WPd z Fp w Fop W R p w Pdp n w Fp Pow Rw w WPd Fwp Fd 3 2 3 4 5 6 7 8 - 9 10 11 12 13 14 15 = 5+10*14 We r i e n t i 1 ООО 0 . 3 15 5 500 1 000 0 .3 1 600 800 600 2 000 0 .4 19 2 152 ' 3 252 W a riarvt I I 1 ООО 0 . 3 15 5 500 1 000 0 .4 1 900 900 845 2 000 0 ,4 19 2 152 8 497
3an D u ra j
UTILIZATION OF PRODUCION ADDED MEASURE IN PROCESS OF INTEGRATING ACTIVITY OF MULTI-iPLANT CORPORATIONS
The a n a l y s i s p erfo rm ed by th e a u th o r shows t h a t the p ro d u c tio n added measure as em ployed to d a y in m u lt i- p la n t co rp o r a t i o n s o f th e i n d u et r ia lc o m b in e ty p e does not prom ote p ro d u c t io n a c t i v i t i e s in t h i s o r g a n i z a t i o n a l form o f com p an ies. New fo rm u la o f e s t im a t in g p r o d u c tio n added and o f c r e a t in g d is p o s a b le wage fund f u l f i l s the c o n d it io n of r e a l i z a t i o n o f the i n t e g r a t i o n f u n c t io n a s p e rfo rm e d by t h i s b a s ic m easure in assessm en t o f a c t i v i t y o f com panies and t h e i r e x t e r n a l u n its # The ehanges prop osed by th e a u th o r im p ly t h a t the p r o c e s s o f i n t e g r a t i o n o f a c t i v i t i e s o f econom ic u n i t s sh o u ld be con s id e r e d a ls o from th e v ie w p o in t o f r a t i o n a l i z a t i o n o f the s e l f - - f l n a c l n g system w i t h i n the i n d u s t r i a l cömbine and a p p l i c a t i o n o f the system s ap p ro ach in a d m in is t r a t io n o f th e s e com panies.
