Dwusetna rocznica pierwszego wydania Encylopaedia Britannica

R ecenzje

₄₁₅

przedstawicieli ośw iecenia żydow skiego w Polsce. W rzędzie n a jb a rd z ie j św iatły ch u m ysłów ![...] średniow iecza M ajm o n ides zajm u je poczesne m iejsce. G ło sił sokrate- sow ską zasadę nierozerw alności w iedzy i cnoty, co znalazło odbicie w jego deonto- logii lekarskiej” (s. 924).

N ry 11 i 12 przyniosły dalsze p ublikacje doc. D ąb ro w sk ieg o : o poglądach etyczno- lekarskich B. S. P r ie obr aż e ń skieg o i N . A . Siem aszko oraz Z historii rozpoznawania choroby w ieńcow ej serca w Polsce. Ostatni arty k u ł przypom ina p racę J. Rormpal- skiego z 1850 r., która „w yprzedza o 27 lat o bserw ację K orczyńskiego o zatorze tętni­ cy w ieńcow ej serca, uw ażaną do tej pory za p ierw szy rozpoznany w P o lsce za życia przypadek zatoru tętnicy w ie ń co w ej” (s. 1171).

W 1968 r. rw nrach 2 i 3 znalazły się d w a tematy historycznomedyczne o aspek­ tach organizacyjnospołecznych i ideow o-polityczn ych służby zd ro w ia n a ziem iach polskich w X I X i X X w .10.

Teresa Ostrowska

Z C Z A S O P I S M Z A G R A N I C Z N Y C H M A T E R I A Ł Y K O N F E R E N C J I P O Ś W IĘ C O N E J N E W T O N O W I

Trzeci zeszyt z 1968 r. czasopisma „T exas Q u a rte rly ”, w y d a w a n e g o przez U n i­ w ersytet Teksaski w Austin, zaw iera p od staw ow e m ateriały konferen cji poświęconej" N ew to n o w i, k tó ra odbyła się w listopadzie 1966 r. w tym un iw ersytecie z in icjatyw y jego W y d z ia łu Filozoficznego. O k a zją do zorganizow ania konferen cji b y ła trzechsetna rocznica roku 1666, w którym N ew to n d ok on ał — ja k sam później stw ierd zał — k ilk u w iekopom nych odkryć: ukształtował rachunek różniczkowy i całkow y, udo­ w o d n ił złożoną strukturę św iatła słonecznego o raz w y k a z a ł obliczeniowo, że siła przyciągania ziem skiego utrzym uje Księżyc na jego orbicie *. Pośw ięcon a w zasadzie upam iętnieniu o w e g o annus mirabilis, jako przełom ow ego w dziejach nauki n o w o ­ żytnej, konferen cja pom yślana b y ła równocześnie jak o bodziec do dalszych bad ań nad N ew tonem i na tym polegała je j w ła ś c iw a rola.

K o n feren cja zgrom adziła uczonych z różnych k r a jó w i różnych dziedzin nau k i, a w śró d au torów opu blikow anych w „T exas Q u a rte rly ” re fe ra tó w zn ajd u ją się m in .: Ch. H ill (N e w to n i jeg o społeczeństw o), A . R. H a ll i M . B oas H a ll (N e w to n i teoria materii), J. H e riv e l (Osiągnięcia N ew tona w dynam ice), P. C ostabel ( Dynam ika N ew tona i dynamika Leibniza), B. Cohen (Drugie prawo N ew ton a i pojęcie siły w „Principiach”), D. T. W hiteside (Źródła i siła w czesnej m yśli m atem atycznej N ew tona). W tych i innych referatach rozważano życie, w ielostron ny d orobek n a u ­ k o w y i w p ły w N ew to n a, zarów n o z p unktu w id ze n ia historii nauki, ja k i jej filo zo fii.

M. T.

D W U S E T N A R O C Z N I C A P IE R W S Z E G O W Y D A N I A E N C Y C L O P A E D I A B R I T A N N I C A

Dw ieście lat upłynęło od chw ili ukazania się w E dyn b u rgu p ierw szego w y d a n ia trzytom owej w ó w cza s Encyclopaedia Britannica, k tó ra pretenduje do m iana n a j ­

10

1

416

lep iej re d ag o w a n ej encyklopedii świata. A rty k u ł pośw ięcony ;tej rocznicy zamieściło czasopismo „T he L ib r a r y W o r ld ” w n rze 819 z 1968 r. Podkreślono tu fakt, że za­ ró w n o in icjaty w ę i koncepcję tej w sp a n ia łe j p u blik acji, j.ak jej o pracow an ie i za­ opatrzenie w 160 doskonałych m iedziorytów — należy zawdzięczać Szkotom. P ie r w ­ szym redak torem encyklopedii b y ł Szkot W illia m Sm ełlie, któ ry — choć liczył w ó w czas 28 lat — uchodził za autorytet w edynburskich kołach n au kow ych i inte­ lektualnych. D la upam iętnienia dw usetn ej rocznicy w ydan o w E d yn b u rg u replik ę .pierw szego w y d a n ia encyklopedii; e d y c ja ta — czytamy w artyku le — p ozw ala

sk o n fron to w ać stan w ie d zy dwieście lat temu i teraz.