Analiza obowiązujących planów zagospodarowania przestrzennego w strefie podmiejskiej Olsztyna

(1)

Sławomir Sobotka

Analiza obowiązujących planów

zagospodarowania przestrzennego w

strefie podmiejskiej Olsztyna

Acta Scientiarum Polonorum. Administratio Locorum 13/3, 79-107

(2)

ANALIZA OBOWIĄZUJĄCYCH PLANÓW

ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

W STREFIE PODMIEJSKIEJ OLSZTYNA

Sławomir Sobotka

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Streszczenie. W artykule przedstawiono wyniki badań w ram ach pracy doktorskiej pt.: „Gospodarka przestrzenna w strefie podmiejskiej Olsztyna na tle przekształceń krajo brazu rolniczego”. Na zakres przestrzenny badań złożyły się wszystkie wsie (w liczbie 200) położone w sześciu gminach w strefie podmiejskiej Olsztyna. W celu omówienia przemian przestrzennych przeanalizowano obowiązujące plany zagospodarowania prze strzennego. W dziennikach urzędowych województwa warmińsko-mazurskiego, w latach 1996-2010, opublikowano 196 planów zagospodarowania przestrzennego w części lub ca łości dla 86 wsi (43% stanu). Większość planów dotyczy rozwoju przede wszystkim funk cji mieszkaniowej jednorodzinnej (MN) i mieszkaniowo-usługowej (MU). Orientacyjna po wierzchnia terenów objętych planami zagospodarowania przestrzennego wynosi 8594,8 ha. Stanowi to 6,3% obszaru strefy podmiejskiej Olsztyna (dane na koniec 2010 r.). Są to dane poniżej średniej dla Polski. Podobnie sytuacja się przedstawia ze średnią powierzchnią pla nów zagospodarowania przestrzennego. Związane jest to w dużej mierze z anulowaniem (na podstawie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 2003 r.) planów zago spodarowania przestrzennego opublikowanych przed 1995 r. Spowodowało to w badanych gminach chaos przestrzenny. Wzmocniony dodatkowo przez fakt wprowadzenia decyzji o wa runkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Około 2/3 powierzchni planów obowiązują cych w gminach, stanowią opracowania sporządzone na podstawie Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 2003 r.

Słowa kluczowe: plany zagospodarowania przestrzennego, stopień pokrycia planami zagospodarowania przestrzennego, strefa podmiejska

W P R O W A D Z E N IE

G ospodarka przestrzenna je st je d n y m z istotniejszych elem entów w pływ ającym n a ja kość i po zio m życia. A kty praw ne dotyczące p la n o w a n ia przestrzen n eg o i uchw alone w la ta c h 1 9 2 8 -2 0 0 3 w s k a z u ją n a p ię ć m o d e li p la n o w a n ia m ie jsc o w e g o w P o lsce : Adres do korespondencji - Corresponding author: Sławomir Sobotka, Katedra Architektury Krajobrazu i Agroturystyki, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul. Romana Prawo- cheńskiego 17, 10-720 Olsztyn, e-mail: slaw116@wp.pl

(3)

architektoniczno-urbanistyczny, uproszczony, centralistyczny, kom p lek so w y oraz sam o rządowy. P odane m odele w sensie czasow ym ściśle do siebie przylegają, ew oluują i łączy je ciągłość p lanow ania m iejscow ego [G iedych, Szum ański 2000].

C ele p la n o w a n ia p rz e strz e n n e g o w P o lsce po ra z p ie rw sz y o k re ślo n o w 1961 r. W 1994 r. po jaw ił się czynnik społeczny, tj. m ożliw ość zap o zn an ia się z planem oraz w noszenia uw ag i zarzutów (uczestnictw o społeczne) [G iedych i Szum ański 2000].

G o s p o d a rk a p r z e s trz e n n a n a b ra ła s z c z e g ó ln e g o z n a c z e n ia po 2001 ro k u , k ie d y w strefie podm iejskiej O lsztyna (w gm inach: Dyw ity, B arczew o, Jonkow o, G ierzw ałd, Staw iguda i Purda) zaczęła gw ałtow nie się zw iększać liczba budynków . N ależy to u to ż sam iać z ruchem budow lanym . Z w iązane je s t to z procesem suburbanizacji.

N iedoskonałością system u planow ania przestrzennego w Polsce je st zm ienność p rze p isów praw nych. D otyczy to głów nie okresu po 1989 r. O bjął on U staw ę o zagospodaro w a n iu p r z e s tr z e n n y m z 19 9 4 r. [D z .U . z 1994 r. n r 89, p o z . 41 5 z p ó ź n . zm .] i U staw ę o planow aniu i zagospodarow aniu przestrzennym z 2003 roku [Dz.U. z 2003 r. n r 80, poz. 717 z późn. zm.]. D użym utrudnieniem ,w kontekście realizacji założeń ładu p rze strzen n e g o , b y ły dw ie zm ia n y w p ro w a d zo n e w ostatniej z w y m ie n io n y ch ustaw . A nulow ano plany zagospodarow ania przestrzennego uchw alone p rzed 1995 r. i w p ro w a dzono decyzję o w arunkach zabudow y i zagospodarow ania terenu. P oza tym praw o g o spodarki przestrzennej nie koncentruje się n a przeciw działaniu rozproszenia się zab u d o w y i o ch ro n ie p rz e strz e n i o tw arte j. P o d k re śla się ró w n ież , że re g u la c je p ra w n e nie n ad ążają za obecnym i potrzebam i społecznym i. M ierzejew ska [2003] zauw aża również, że pró b y definiow ania ładu przestrzennego w aktach praw nych ra ż ą ogólnikow ym ch a rakterem .

N ajbardziej kom pleksow e badania (oparte n a w ysyłanych do gm in ankietach) d oty czące planow ania przestrzennego dla całego kraju podejm ow ane są od 2007 r. w p u blika cjach Insty tu tu G eografii i P rzestrzennego Z agospodarow ania Polskiej A kadem ii N auk w W arszawie. N ajistotniejsze w nioski, które dotychczas sform ułow ano:

- stopień pokrycia kraju planam i zagospodarow ania przestrzennego je st niezadowalający; - bariera finansow a je s t g łó w n ą p rzeszkodą w postępie prac planistycznych;

- w zw iązku z ro sn ą c ą lic z b ą uch w alo n y ch p lan ó w zago sp o d aro w an ia p rzestrzennego pow inna m aleć liczba w ydaw anych decyzji o w arunkach zabudow y;

- struktura funkcjonalna planów zagospodarow ania przestrzennego, polegająca n a do m i nacji jednej funkcji, tj. m ieszkaniow ej je s t w adliw a;

- bilans w pływ ów i w ydatków je s t u jem ny w skali Polski, w odniesieniu do sporządza nych planów zagospodarow ania przestrzennego, po stronie w pływ ów w ym ienia się p o datek od czynności cyw ilnopraw nych, opłatę planistyczną, opłatę ad iacencką i w zrost podatku od nieruchom ości. Szczególnie dw ie ostatnie opłaty nie trafiają je d n a k do kas gm in, ale stanow ią dochód w łaścicieli gruntów, często w w yniku działań spekulacyj nych. Z kolei po stronie w y datków zn ajduje się w ykup gruntów p o d drogi, budow a dróg gm innych i infrastruktury technicznej [Śleszyński i in. 2014].

B adania geograficzne nad planow aniem i zagospodarow aniem przestrzennym są p ro - w adzone w różnych skalach, biorąc po d uw agę podział adm inistracyjny kraju [Śleszyń ski i in. 2007]. U dział geografów w planow aniu przestrzennym datuje się o d lat 30. X X w ieku. W tedy L eszczycki prow adził prace zw iązane z ro z w o je m re g io n a ln y m P o d h a la

(4)

[L eszczycki 1938]. Po II w o jn ie św iatow ej g eografow ie p o d jęli szczegółow e b ad an ia n ad podstaw am i społeczno-gospodarczym i planow ania i zagospodarow ania przestrzenne go m ia s t [D z ie w o ń sk i i in. 1957]. U ję c ie g e o g ra fic z n e b y ło o b e c n e w p la n o w a n iu za gospodarow ania przestrzennego kraju. B yło to zw iązane z te m aty k ą problem ów w ę złow ych, koordynow anych przez Instytut G eografii i P rzestrzennego Z agospodarow ania PAN [Leszczycki i in. 1971, D ziew oński 1974, 1979, M edtody analiz... 1979, Potrykow - ski 2000, W ęcław ow icz i in. 2006a, W ęcław ow icz i in. 2006b]. W raz z przyw róceniem m ech a n izm ó w g o sp o d ark i ry n k o w ej, po d jęto b ad a n ia zw iązan e z g o sp o d a rk ą lo k a ln ą [S tra te g ie w ła d z ... 1990, R o zw ó j lo k a ln y ... 1995, 1996, 2 0 0 1 , S w ia n ie w ic z 2004]. W ostatnim okresie rozw inął się n u rt ekofizjograficzny zw iązany z an alizą stanu i o cen ą środow iska p rzyrodniczego dla potrzeb w y nikających z p lan o w an ia ro zw o ju ró żn o ro d n y ch fu n k cji sp o łe c z n o -g o sp o d a rc z y c h [B artk o w sk i 1986, R o la p la n o w a n ia ... 1991; R ichling i Solon 1994, K istow ski 2001, K ow alczyk 2001]. B adania te za p o cz ątk o w an o ju ż w latach 60. X X w ieku [W ięckow ski 1963, L eszczycki 1975, 1977]. W iązały się one z p ara d y g m ate m środ o w isk o w y m w geografii. P o szukiw ano zw iązk ó w m ię d zy śro d o w iskiem przyrodniczym a działalnością człow ieka. Isto tn ą k w estią je s t w łaściw e k ształ to w an ie (ochrona) elem en tó w p rzy ro d n icz y ch w krajobrazie. N a p rz y k ła d d o ty c zy to m ałych zbiorników w odnych. W zw iązku z szybkim tem pem zaniku i/lub silną eutrofiza- c ją śródpolnych o czek w odnych postuluje się ograniczenie negatyw nego oddziaływ ania planistycznego poprzez zakw alifikow anie m ałych zbiorników w odnych do kategorii u ży t k ów ekologicznych. U n ik a się w ten sposób m ożliw ości zm iany użytkow ania terenu [Koc i in. 2002]. M łynarczyk i in. [2002] zalecają kształtow anie system u terenów zieleni strefy podm iejskiej. D eterm inują je istniejące kom pleksy przyrodniczo-krajobrazow e. Składają się n a nie form acje leśne, zbiorow iska łąkow e, roślinność szuw arow o-bagienna i ogrody d ziałkow e. T w o rzą one „ z ie lo n y p ie rśc ie ń ” , k tó ry stanow i in te g ra ln ą część z zie le n ią m ie jsk ą Olsztyna.

W literaturze przedm iotu najbardziej realne propozycje dotyczące popraw y stanu p la n o w a n ia p rz e strz e n n e g o w P o lsce tra fn ie sfo rm u ło w ał Ję d ra szk o [2005]. O dw o łu jąc się do przykładów z N iem iec, zauw aża:

- w łasność/nabycie gruntu nie daje w łaścicielow i praw a do dow olnej zm iany je g o u ży t kow ania w dow olnej chw ili, ani do je g o parcelacji i podziału, ani do d om agania się od gm iny zgody n a takie działania;

- jed y n y m organem upraw nionym do zm iany użytkow ania teren u je s t rada gminy, gdy działa ja k o całość; p o d staw ą decyzji je s t p lan zagospodarow ania przestrzennego b ęd ą cy odbiciem spodziew anych kierunków rozw oju gminy, m an ifestacją przyjętych zasad fachow ych i uw zględniający ogół przepisów gospodarow ania przestrzenią;

- w gm inach istn ieją stałe organy plan o w an ia przestrzennego i nad zo ru n ad realizacją będące częścią publicznego aparatu zarządzania;

- inicjatorem zm ian zagospodarow ania je s t g m ina (a nie w łaściciele gruntów ) i ona je s t w yłącznym gestorem przesądzającym o dokonaniu parcelacji;

- p o d ję cie sp o rz ą d z e n ia p la n u m ie jsc o w eg o za g o sp o d a ro w an ia o z n a cz a je d n o c z e sn y o b ow iązek gm in y do u zb ro je n ia objętego p lan em te re n u (zw łaszcza k analizacji sie ciow ej); b u d y n k i n ie m o g ą być u ży tk o w an e, póki u zb ro je n ie nie je s t zrealizo w an e i funkcjonuje;

(5)

- zakazuje się lokalizacji zabudow y w rozproszeniu; dopuszcza się w ydaw anie zgody na pojedyncze obiekty, ale tylko w bezpośrednim naw iązaniu do zespołów istniejącej z a b u d o w y (tj. plo m b i zaokrągleń) p o d w aru n k ie m istn ie n ia u z b ro je n ia i zach o w an ia w ielu bardzo restrykcyjnych w arunków ;

- o b ow iązujące praw o je s t p o w szech n ie resp ek to w an e, a je g o n aru szen ie je s t n a ty c h m iast zaskarżane do sądu.

D o o p racow ania w y n ik ó w dotyczących przek ształceń p rzestrzennych badanego o b szaru posłużono się m e to d y k ą zw iązan ą z kartografią. Z astosow anie m a p y do analizy n a ukow ej je s t je d n y m ze sposobów jej praktycznego w ykorzystania i należy do karto g ra ficzn y ch m e to d b ad a ń [S aliszczew 1984]. P onadto o p isu jąc p rze d staw io n e elem enty, posłużono się charakterystyką i o ce n ą b adanego obszaru i zjaw isk n a nim w ystępujących z w ybranych punktów w idzenia. Jako przykładow e punkty w idzenia m o żn a w yróżnić ro z m ieszczenie różnych elem entów i zjaw isk w przestrzeni, podział n a elem enty składow e, zw iązki w ystępujące m iędzy tym i elem entam i, dotychczasow e tendencje rozw oju, czy n n iki spraw cze, m o ż liw o śc i rozw o ju , u n ik a to w e w arto śc i w y m ag a ją ce zab ezp ieczen ia, czynniki stw arzające zagrożenie dla tych w artości i inne. M etody niezbędne do tych c e lów w iąż ą się ściśle ze zbieraniem i przetw arzaniem inform acji. W yniki b adań zaprezen tow ano za p o m o c ą rysunku i tabel [D em bow ska 1987].

W p rzypadku 63 planów zagospodarow ania przestrzennego (32,1% stanu), których dane zaw arto a tab. 2 -4 , podano przybliżone w artości objęte przez nie pow ierzchni. Z a istniała konieczność jej obliczenia n a podstaw ie rysunku planu.

O G Ó L N A S Y T U A C JA D O T Y C Z Ą C A P L A N O W A N IA P R Z E S T R Z E N N E G O W S T R E F IE P O D M I E J S K I E J O L S Z T Y N A

W dziennikach urzędowych województwa warmińsko-mazurskiego, w latach 1996-2010, opublikow ano 196 planów zagospodarow ania przestrzennego przyjętych w sześciu gm i nach strefy podm iejskiej O lsztyna. L iczba ta nie uw zględnia planów uchw alonych, które p rzestały obow iązyw ać (w całości lub w części) oraz p lanów uchylonych. W pierw szym przypadku, m am y do czynienia z planam i, po opublikow aniu których, w późniejszych la tach w prow adzano zm iany do części planu. N a przykład zap isy dotyczyły zm niejszenia pow ierzchni działek czy zm ian geom etrii dachu. P oza tym w pojedynczych przypadkach stw orzono d la danego (lub w iększego) obszaru n ow y p la n zagospodarow ania przestrzen nego. Taka sytuacja m iała m iejsce np. w e w si W ójtow o (gm ina Barczewo), gdzie w 2002 r. w prow adzono k ilk a zm ian do planu ogólnego. N astępnie, w 2006 roku, opublikow ano now y plan zagospodarow ania przestrzennego dla całego obrębu geodezyjnego.

P rzykładem planu uchylonego je st opracow anie dla całego obrębu geodezyjnego w si N ikielkow o w gm inie Barczew o. Z ostał o n opublikow any w 2005 r. [Dz.U. Woj. W arm.- M az. n r 152, poz. 1743]. R ok później u chylił go W ojew ódzki Sąd A dm inistracyjny, ze w zg lę d u n a p ro jek to w a n y p rze b ieg p rz e z część w si o b w o d n icy p ó łn o cn o -w sch o d n iej O lsztyna. W ydaje się, że w takim przypadku należało uchw alić plan zagospodarow ania p rzestrzennego z pom inięciem obszaru, p rzez k tó ry m a przebiegać projektow ana in w e stycja drogow a. W te n sposób m o żn a było uniknąć je g o uchylenia.

(6)

O gółem , pow ierzchnia obszarów objętych 196 planam i zagospodarow ania p rzestrzen n e g o w y n o s i 8 5 9 4 ,8 h a . S ta n o w i to 6 ,3 3 % o b s z a r u b a d a n y c h g m in (ry s . 1). W sytuacji, gdy nie uw zględnim y pow ierzchni lasów i gruntów p o d w odam i, które za j m u ją 51% p o w ierzch n i gm in, sto p ień p o k ry cia plan am i w zro śn ie w n ich dw ukrotnie, tj. do 12,91%. N ajw iększe pow ierzchniow o plan y (100 h a i pow yżej) opublikow anych w d z ie n n ik a c h urzędow ych w ojew ództw a w arm ińsko-m azurskiego w latach 1996-2010, j e s t ic h ty lk o 14. S tan o w i to 7,1% o b o w ią z u ją c y c h p la n ó w . Z a jm u ją o n e o g ó łe m 5114,8 h a (59,5% ) pow ierzchni obow iązujących p lan ó w zagospodarow ania p rze strzen nego.

W badanych gm inach w y stę p u ją duże dysproporcje w stopniu pokrycia ich obszarów planam i zagospodarow ania przestrzennego (tab. 1). W ynosi on od 0,75% (gm ina Purda) do 14,09% (gm ina D yw ity), b ez uw zględniania pow ierzchni lasów i gruntów po d w o d a m i - od 1,89% (gm ina Purda) do 28,70% (gm ina Staw iguda). N ajm niej k orzystna sytu acja w ystępuje w gm inach P urda i Jonkow o, w których pom im o ciągłego w zrostu natęże n ia n ap ły w u ludności, n ad a l p o w sta ją m ałe pow ierzch n io w o p la n y zag o sp o d aro w an ia p rz e strz e n n e g o . S to p ie ń p o k ry c ia p la n a m i d la ty c h je d n o s te k to o d p o w ie d n io 0,75 i 1,72%. W artości te są kilkukrotnie niższe w stosunku je d n o ste k adm inistracyjnych do średniej dla gm in n a b a d a n y m obszarze.

Tabela 1. Stopień pokrycia gmin w strefie podmiejskiej Olsztyna planami zagospodarowania przestrzennego (stan na koniec 2010 r.)

Table 1. Coverage index for Area Development Plans for communes within Olsztyn suburban area (as at the end o f 2010)

Nazwa gminy Name of the commune

Powierzchnia gminy [km2] The commune area

[km2]

Procent pokrycia gminy planami [%] Coverage of a commune

with plans [%]

Procent pokrycia gminy planami (bez lasów i gruntów pod wodami) [%] Coverage of a commune with

Plans (excluding forests and water-covered land) [%] Purda 318,20 0,75 1,89 Barczewo 314,40 8,63 14,55 Stawiguda 223,16 8,38 28,70 Gietrzwałd 172,52 7,01 15,96 Jonkowo 168,66 1,72 2,90 Dywity 161,44 14,09 20,19 Suma 1 358,38 6,33 12,91

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych w urzędach gmin Source: own elaboration based on the data obtained from the Municipality Office

(7)

S pośród o b o w iązujących p lan ó w 99 czyli 50,5% , uchw alono n a p odstaw ie U staw y 0 z a g o s p o d a ro w a n iu p rz e s trz e n n y m z 1994 ro k u [D z.U . z 1994 r. n r 89, po z. 415 z późn. zm .]. O bjęły one obszar o pow ierzchni 2864,3 ha, tj. 33,3% obszaru pokrytego planam i. Pozostałe, sporządzano stosując zapisy U staw y o p lanow aniu i zagospodarow a n iu przestrzennym [Dz.U. z 2003 r. n r 80, poz. 717 z późn. zm .]. W skutek w prow adzenia w spom nianej ustaw y w szystkie p lany zagospodarow ania przestrzennego uchw alone przed 1995 r. anulow ano. Podobnie ja k w iększość g m in w kraju, rów nież sześć jednostek sam o rządow ych w strefie podm iejskiej O lsztyna, w skutek zaistniałej sytuacji zostało n arażo nych n a chaos przestrzenny. Tym bardziej, że od 2001 r. notuje się gw ałtow ny w zrost ru ch u budo w lan eg o w strefie po d m iejsk iej O lsztyna. D o datkow o ów p ro ce s w zm o c n iła m ożliw ość (na m ocy w spom nianej ustaw y) w ydaw ania decyzji o w arunkach zabudow y 1 zagospodarow ania terenu. Z drugiej zaś strony od 1995 r. funkcjonuje U staw a o o chro nie gruntów rolnych i leśnych [Dz.U. n r 16, poz. 78 z późn. zm .], któ ra m a zapobiegać m .in. nadm iernej ich zabudow ie. W 2013 r. w prow adzono zm ianę (art. 12 ust. 7). O kre ślo n o w y so k ie staw k i w z ło ty c h (w m ie jsc e d o ty c h c z a s sto s o w a n e g o e k w iw a le n tu w kw intalach zboża) za przeznaczenie 1 h a w łaściw ej k lasy bonitacyjnej gruntu na cele p ozarolnicze. C zy o g ran iczy to lic zb ę danej sp orządzanych planów za gospodarow ania przestrzennego, które u jm u ją głów nie grunty p o d budow nictw o m ieszkaniow e? W ydaje się, że nie. P odniesie to najpraw dopodobniej k oszty realizow anej gospodarki p rzestrzen nej. P oza tym m oże to sprzyjać w ydaw aniu w iększej liczby decyzji o w arunkach zabudo wy, gdzie nie m a konieczności przeznaczania gruntów rolnych na cele pozarolnicze. W y n ik a to z m ałej (najczęściej poniżej 0,5 ha) p o w ierz ch n i d ziałe k p rzezn ac za n y ch po d zabudow ę.

O B O W IĄ Z U J Ą C E P L A N Y Z A G O S P O D A R O W A N IA P R Z E S T R Z E N N E G O W G M IN A C H S T R E F Y P O D M I E J S K I E J O L S Z T Y N A

G m in a P u r d a . W latach 1 997-2010 w D zienniku U rzędow ym W ojew ództw a W ar m ińsko-M azurskiego opublikow ano 33 p lany zagospodarow ania przestrzennego dla gm i n y P urda. P lan y te ob jęły 17 w si (51,5% ), a ich łą cz n a p o w ierz ch n ia w y n io sła około 237,6 ha. Ś rednia p o w ierz ch n ia p la n u zag o sp o d aro w an ia przestrzen n eg o w ynosi tylko 7,2 h a (m ediana 4,2 ha). P om im o w zrostu ruchu budow lanego, k tó ry n astąpił po 2000 roku, nadal tw orzy się plan y obejm ujące zbyt m ałe pow ierzchnie.

(8)

R y s. 1. O b o w ią zu ją ce pl an y zag os po dar ow an ia pr ze st rz en n eg o (w la ta ch 1996 -201 0) w st re fi e po dm ie js ki ej O ls z ty n a F ig . 1. A p p li ca b le A re a De velo pm ent P la ns (in th e ye ar s 1996-2010) fo r O ls zt yn su bu rb an ar ea s (d o le g en d y , od gó ry ) Ź ró dł o: op ra co w an ie w ła sn e na po dk ła dz ie g eo d ez y jn y m S o u rc e: ow n el ab or at io n ba se d on a ca da st ra l ba se m ap

(9)

W 22 p la n a c h (6 6 ,6 % ) d o m in u je f u n k c ja m ie s z k a n io w a je d n o r o d z in n a (M N ) (rys. 2) lub m ie sz k an io w o -u słu g o w a (M U ). W n ie w ielk im sto p n iu ro z w ija n a je s t też funkcja tu rystyczna (UT), rekreacyjna (M L), ro ln a (R). Jedynie w e w si T rękusek w y stę puje funkcja produkcyjna i składow a (P) - tabela 2.

Rys. 2. Obszar intensywnego rozwoju zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej w Ostrzeszewie w 2009 roku (gmina Purda)

Fig. 2. The area under intensive single-family housing development in Ostrzeszewo in 2009 (commune o f Purda)

Źródło: zdjęcie wykonane przez S. Sobotkę Source: phoyo by S. Sobotka

Tabela 2. Obowiązujące plany zagospodarowania przestrzennego w gminie Purda (lata 1997-2010) Table 2. The applicable Area Development Plans for the commune o f Purda (1997-2010)

Nazwa wsi Name of the village

Przeważająca funkcja terenu ujętego w mpzp The prevailing function of an area included in a Local

Area Development Plan

Powierzchnia objęta mpzp [ha] The area covered with a Local Area Development

Plan [ha]

Dz.U. Woj. Warm.-Maz. Official Gazette of Warmińsko-Mazurskie

Province

1 2 3 4

Ostrzeszewo MN, U ok. 8,0 nr 22 poz. 303, 1997 r. Klebark Mały U, RL, MU 4,5 nr 16 poz. 209, 1998 r.

Groszkowo ML 1,8 nr 43 poz. 839, 1999 r.

Patryki ML, MN, MU 2,5 nr 21 poz. 332, 2000 r.

Klebark Mały MU 3,7 nr 153 poz. 2561, 2001 r.

Klewki ZC 0,9 nr 49 poz. 785, 2002 r.

Zgniłocha UT ok. 3,5 nr 18 poz. 299, 2003 r.

Purda MN, UT 16,6 nr 109 poz. 1495, 2003 r.

Patryki MU ok. 6,2 nr 44 poz. 598, 2003 r.

(10)

cd. tabeli 2 cont. table 2 1 2 3 4 Przykop MN 3,0 nr 109 poz. 1497, 2003 r. Nerwik MN 4,4 nr 109 poz. 1498, 2003 r. Przykop MN 2,9 nr 109 poz. 1499, 2003 r.

Klebark Wielki U, MN ok. 5,3 nr 155 poz. 1901, 2003 r. Ostrzeszewo MN ok. 20,0 nr 163 poz. 1987, 2003 r.

Trękusek MN, U 60,4 nr 179 poz. 2164, 2003 r.

Groszkowo MN 4,0 nr 181 poz. 2192, 2003 r.

Purda MN 5,8 nr 77 poz. 1375, 2006 r.

Nowa Wieś MN 5,0 nr 136 poz. 2087, 2006 r.

Klewki MN, R ok. 4,0 nr 136 poz. 2088, 2006 r.

Purda MN 3,1 nr 197 poz. 2789, 2006 r.

Marcinkowo MN, U 12,0 nr 197 poz. 2790, 2006 r.

Gąsiorowo MN ok. 3,5 nr 104 poz. 1476, 2007 r.

Trękus MN ok. 3,5 nr 104 poz. 1477, 2007 r.

Ostrzeszewo MN 0,9 nr 131 poz. 1802, 2007 r.

Klebark Wielki MN 4,9 nr 131 poz. 1803, 2007 r.

Marcinkowo MN 5,1 nr 177 poz. 2602, 2008 r.

Klewki MN 3,6 nr 18 poz. 358, 2009 r.

Klebark Mały MU 4,5 nr 18 poz. 359, 2009 r.

Purdka UT 0,7 nr 107 poz. 1761, 2009 r.

Klewki MN ok. 1,2 nr 22 poz. 546, 2010 r.

Purda MN 2,6 nr 66 poz. 1053, 2010 r.

Trękusek P 19,1 nr 127 poz. 1053, 2010 r.

Suma około 237,6

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych w Urzędzie Gminy Purda

Source: own elaboration based on the data obtained from the Municipality Office of Purda

G m in a B a rc z e w o . W latach 1 9 9 8 -2 0 1 0 uchw alo n o 10 p la n ó w zag o sp o d aro w an ia p rz e strz e n n e g o , k tó re o b e jm u ją w cz ęści lub w ca ło śc i 20 w si. Je st to 37,7% stanu m iejscow ości w g m in ie . W latach 1998 i 2002 w prow adzono liczne zm iany (w liczbie 39) do p la n u o g ó ln e g o . F u n k c jo n o w a ł o n do 2003 r., w k tó ry m to w e s z ła w życie

(11)

U sta w a o plan o w an iu i zagospodarow aniu przestrzen n y m [Dz.U. z 2003 r. n r 80, poz. 717 z późn. zm.].

W 2010 r. łączna pow ierzchnia planów w ynosiła około 2 712,1 ha, co daje średnio na je d en obszar 271,2 h a (m ediana 12,5 ha). Tak duża średnia pow ierzchnia planu zagospoda

row ania przestrzennego w ynika z faktu, iż w dw óch przypadkach uchw alono je dla całych obrębów geodezyjnych, tj. w si W ójtow o (rys. 3; 958,7 ha) i Ł ęgajny (1203,9 ha).

Rys. 3. Plan zagospodarowania przestrzennego wsi Wójtowo (2006 r.) Fig. 3. Area Development Plan for the village o f Wójtowo (2006)

Źródło: opracowanie własne na podkładzie geodezyjnym uzyskanym w Urzędzie Miasta i Gminy Barczewo Source: own elaboration based on a cadastral base map as obtained at Barczewo Town and Commune Council

(12)

D uże pow ierzchniow o plan y w niew ielkim stopniu (około 25% objętej pow ierzchni p rzez opracow anie) w y k azu ją zm iany funkcji terenów - porów nując sytuację przed spo rządzeniem i po opracow aniu planu. N ajczęściej zachow ana zostaje w nich funkcja rolna i le ś n a . W p r z y p a d k u c z te r e c h p la n ó w (4 0 % ) d o m in u je f u n k c ja m ie s z k a n io w o - -usługow a (M U). W m n iejszy m stopniu w ystępuje funkcja ro ln a (R) oraz produkcyjna i składow a (P). D otyczy to K ronow a, części Ł ęgajn i W ójtow a.

We w schodniej części gm iny ro zw ija się fu nkcja tury sty czn a (UT) - w sąsiedztw ie je z io r P isa, K ierz liń sk ie g o i T u m iańskiego. N a jw ię k sz y p la n d la ty c h terenów , o p o w ierzchni około 180 h a opublikow ano w 2002 r. dla części w si R am sow o, w sąsiedztw ie je zio ra D adaj. W 2009 r. uchw alono też trzy plany zagospodarow ania przestrzennego dla cz ęści w si K ro n o w o . O b e jm u ją one ob szary , n a k tó ry c h z lo k a liz o w a n e s ą k o p a ln ie kruszyw a naturalnego. O znaczono je sym bolem PG (tab. 3).

Tabela 3. Obowiązujące plany zagospodarowania przestrzennego w gminie Barczewo (lata 1998-2010) Table 3. The applicable Area Development Plans for the commune o f Barczewo (1998-2010)

L.p. Nazwa wsi Name of the village

Przeważająca funkcja terenu ujętego w mpzp The prevailing function of an area included

in a Local Area Development Plan

Powierzchnia objęta mpzp [ha] The area covered with

a Local Area Development Plan [ha]

Dz.U. Woj. Warm.-Maz. Official Gazette of Warmi ńsko-Mazurskie Province

1 2 3 4 5

Kronowo P ok. 3,5 nr 12 poz. 167, 1998 r.

Ruszajny MU ok 9,4 nr 12 poz. 167, 1998 r.

1. Zalesie MU ok. 6,5 nr 12 poz. 167, 1998 r.

Wrocikowo MN ok. 9,4 nr 12 poz. 167, 1998 r. Kaplityny MU ok. 8,0 nr 12 poz. 167, 1998 r. Bogdany UT ok. 10,2 nr 12 poz. 167, 1998 r. Kaplityny UT ok. 17,0 nr 157 poz. 2115, 2002 r. Kaplityny MU ok. 9,0 nr 157 poz. 2115, 2002 r. Kaplityny MU ok. 7,0 nr 157 poz. 2115, 2002 r. Kaplityny MU ok. 5,0 nr 157 poz. 2115, 2002 r. Kaplityny MU ok. 3,0 nr 157 poz. 2115, 2002 r. 2. Kaplityny MU ok. 4,0 nr 157 poz. 2115, 2002 r.

Kronowo MU ok. 2,0 nr 157 poz. 2115, 2002 r.

Kronowo MU ok. 4,0 nr 157 poz. 2115, 2002 r.

Leszno UT ok. 4,0 nr 157 poz. 2115, 2002 r.

Nikielkowo MU ok. 8,0 nr 157 poz. 2115, 2002 r. Nikielkowo MU ok. 16,0 nr 157 poz. 2115, 2002 r. Nikielkowo MU ok. 7,0 nr 157 poz. 2115, 2002 r.

Bogdany MU ok. 9,0 nr 157 poz. 2115, 2002 r.

Barczewko MU ok. 11,0 nr 157 poz. 2115, 2002 r. Barczewko MU ok. 9,0 nr 157 poz. 2115, 2002 r.

(13)

cd. tab e li 3 cont. tab le 3

1 2 3 4 5

Maruny MU ok. 6,0 nr 157 poz. 2115, 2002 r.

Ruszajny MU ok. 5,0 nr 157 poz. 2115, 2002 r.

Bartołty Wielkie UT ok. 3,0 nr 157 poz. 2115, 2002 r. Bartołty Wielkie UT ok. 7,0 nr 157 poz. 2115, 2002 r.

Ramsowo UT ok. 2,0 nr 157 poz. 2115, 2002 r.

Jedzbark UT ok. 3,0 nr 157 poz. 2115, 2002 r.

Jedzbark UT ok. 9,0 nr 157 poz. 2115, 2002 r.

Kierzliny UT ok. 7,0 nr 157 poz. 2115, 2002 r. Rejczuchy MU ok. 2,0 nr 157 poz. 2115, 2002 r. Krupoliny US ok. 4,5 nr 157 poz. 2115, 2002 r.

Mokiny MU ok. 45,0 nr 157 poz. 2115, 2002 r.

Zalesie UT ok. 4,5 nr 157 poz. 2115, 2002 r.

Bark MU ok. 2,0 nr 157 poz. 2115, 2002 r.

3. Barczewko MN, U, UT 53,6 nr 152 poz. 1894, 2004 r. 4. Wójtowo,

Kaplityny Ti-gazociąg 1,0 nr 2 poz. 28, 2005 r. 5. Ruszajny,

B ark-Wrocikowo MN 1,5 nr 83 poz. 1148, 2005 r. 6. Wójtowo ZL, R, MN, MU, P 958,7 nr 10 poz. 283, 2006 r. 7. Łęgajny ZL, R, MN, MU, P 1 203,9 nr 14 poz. 390, 2008 r.

8. Kronowo PG 10,1 nr 21 poz. 415, 2009 r.

9. Kronowo PG 15,0 nr 21 poz.416, 2009 r.

10. Kronowo PG 8,8 nr 21 poz. 417, 2009 r.

Suma około 2712,1

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych w Urzędzie Miasta i Gminy Barczewo Source: own elaboration based on the data obtained from the Municipality City and Office of Barczewo

(14)

G m in a S ta w ig u d a . W la ta c h 1 9 9 6 -2 0 1 0 w g m in ie S ta w ig u d a o p u b lik o w a n o 60 p lanów zagospodarow ania przestrzennego. Ich duża liczba w ynika z faktu, iż uchw ala się tu w iele planów dla jednej w si, zam iast jedn eg o , k tó ry obejm ow ałby cały lub d u żą część obrębu geodezyjnego. U w agę zw raca aż 13 planów zagospodarow ania p rzestrzen nego (o łącznej pow ierzchni 448,3 ha), które sporządzono dla części w si B artąg w latach 2 0 0 0 -2 0 0 8 .

O g ó łe m p la n y z a g o s p o d a r o w a n ia p r z e s tr z e n n e g o o b e jm u ją 12 m ie js c o w o ś c i (63,2% całk o w itej lic z b y w si). Ł ą c z n a p o w ie rz c h n ia o b ję ta p la n am i w y n io sła około 1870,4 ha, a śred n ia - 31,2 h a (m ed ian a 17,2 ha). W 32 plan ach , co stanow i 53,3% w szy stk ich u chw alonych dokum entów , dom inuje funkcja m ieszk an io w a jed n o ro d z in n a (M N ) i m ieszkaniow o-usługow a (M U). W niew ielkim stopniu w ystępuje też funkcja tu ry styczna (UT) i rekreacyjna (M L). S ą one zw iązane głów nie ze w siam i położonym i nad Jezioram i W ulpińskim oraz Plusznem . P odobnie je s t z fu n k cją ro ln ą (R), p ro d u k cy jn ą i składow ą (P) (rys. 4). Ze w zględu n a sąsiedztw o O lsztyna, kon ty n u acją zabudow y, we w siach Jaroty, B artąg i B artążek je st realizow ana zabudow a w ielorodzinna - bloki m ie sz kalne (M W ) (rys. 5). Interesującym przykładem je s t p la n zagospodarow ania p rzestrzen nego dla po la golfow ego w N aterkach, opublikow any w 2001 r. (rys. 6 i tab. 7). Przykład zm iany funkcji (bez zm iany struktury użytkow ania gruntów ) stanow i lądow isko w Gryźli- nach (rys. 6).

Rys. 4. Centrum logistyczne firmy Inter Parts w 2009 w Stawigudzie Fig. 4. Inter Parts company’s Logistics Centre in Stawiguda in 2009

Źródło: zdjęcie wykonane przez S. Sobotkę Source: photo mode by S. Sobotka

(15)

Rys. 5. Zabudowa wielorodzinna w Bartążku w 2009 r. (gmina Stawiguda)

Fig. 5. Multi-family housing development in Bartążek in 2009 (commune of Stawiguda)

Rys. 6. Lądowisko w Gryźlinach (gmina Stawiguda) Fig. 6. Landing strip in Gryźliny (commune of Stawiguda)

In te re s u ją c y p rz y k ła d sta n o w i p la n z a g o sp o d a ro w a n ia p rz e strz e n n e g o c z ę śc i w si Staw iguda-W ym ój [nr 174 poz. 2548, 2008 r.]. P lan o pow ierzchni 319,9 (w tym Wymój - 294,9 ha) obejm uje tereny, k tóre p rzekształcono z ro ln y ch n a grunty p o d zabudow ę m ieszkaniow ą jednorodzinną. P ochodziły one ze zlikw idow anej rolniczej spółdzielni p ro dukcyjnej iz o s ta ły sprzedane w celu spłaty jej zadłużenia. D odatkow o n a skutek „afery gruntow ej” w 2008 r. nie uzgodniono pozytyw nie przeznaczenia gruntów III klasy b o n i tacji n a cele pozarolnicze.

(16)

Tabela 4. Obowiązujące plany zagospodarowania przestrzennego w gminie Stawiguda (lata 1996-2010) Table 4. The applicable Area Development Plans for the commune of Stawiguda (1996-2010)

Przeważająca funkcja terenu ujętego w mpzp The prevailing function of an area included in a Local Area Development

Plan

Powierzchnia objęta mpzp [ha] The area covered with a Local Area Development

Plan [ha]

Province

1 2 3 4

Majdy ML ok. 12,5 nr 36 poz. 377, 1996 r.

Stawiguda NO ok. 1,0 nr 50 poz. 514, 1996 r.

Tomaszkowo U, UT ok. 3,8 nr 15 poz. 205, 1998 r. Pluski ML, UT, MU ok. 1,5 nr 16 poz. 211, 1998 r. Tomaszkowo BS, ST, UT ok. 18,0 nr 20 poz. 254, 1998 r. Stawiguda MU, EG (stacja red.) ok. 15,0 nr 47 poz. 883, 1999 r.

Kręsk R, Ls, ML ok. 59,0 nr 48 poz. 890, 1999 r.

Kręsk Ls, RM, MN ok. 95,0 nr 48 poz. 891, 1999 r.

Majdy R, MN ok. 79,0 nr 48 poz. 892, 1999 r.

Majdy R, MN ok. 75,0 nr 48 poz. 893, 1999 r.

Dorotowo MN, ML ok. 32,0 nr 48 poz. 894, 1999 r.

Dorotowo MN, MU ok. 25,0 nr 48 poz. 895, 1999 r.

Stawiguda KK, KS, MN, MU ok. 8,0 nr 42 poz. 596, 2000 r.

Pluski UT, UH ok. 2,0 nr 73 poz. 910, 2000 r.

Bartąg MW, ZP, MN ok. 24,0 nr 73 poz. 911, 2000 r.

Bartąg MN ok. 20,0 nr 78 poz. 997, 2000 r.

Tomaszkowo, Dorotowo,

Bartąg US, UT (pole golfowe) 37,3 nr 66 poz. 1092, 2001 r.

Pluski UT, MN ok. 2,7 nr 66 poz. 1093, 2001 r.

Tomaszkowo MN ok. 16,5 nr 135 poz. 1850, 2001 r. Tomaszkowo Ls, MU ok. 112,0 nr 65 poz. 986, 2002 r. Bartąg MN, ZP, U ok. 67,5 nr 125 poz. 1804, 2002 r.

Bartąg MN ok. 60,0 nr 125 poz. 1805, 2002 r.

Bartąg MN, MU, U ok. 81,0 nr 147 poz. 2034, 2002 r.

Bartąg R, MN ok. 6,0 nr 62 poz. 885, 2003 r.

(17)

cd. tabeli 4 cont. table 4

1 2 3 4

Bartąg R, Rz, MN, MU ok. 55,0 nr 114 poz. 1548, 2003 r. Pluski U, ZN, ML ok. 2,5 nr 114 poz. 1549, 2003 r.

Jaroty MN, MW ok. 30,0 nr 114 poz. 1550, 2003 r.

Tomaszkowo MN, R, UT ok. 51,0 nr 114 poz. 1551, 2003 r.

Pluski MN ok. 0,3 nr 114 poz. 1552, 2003 r.

Tomaszkowo MU, Ls, UT ok. 44,0 nr 166 poz. 2024, 2003 r.

Ruś MN ok. 22,0 nr 177 poz. 2142, 2003 r.

Bartąg MN, R ok. 50,0 nr 6 poz. 120, 2004 r.

Tomaszkowo MN, UT ok. 25,0 nr 6 poz. 121, 2004 r.

Ruś R, MN ok. 23,0 nr 83 poz. 979, 2004 r.

Stawiguda PSB, URP ok. 14,0 nr 141 poz. 1768, 2004 r. Stawiguda (10 obszarów) MN ok. 59,0 nr 11 poz. 230, 2005 r.

Pluski MN ok. 8,0 nr 23 poz. 340, 2005 r.

Tomaszkowo CER ok. 15,0 nr 23 poz. 341, 2005 r.

Stawiguda MN, ZN, MU ok. 39,0 nr 178 poz. 1963, 2005 r.

Pluski ML, UT ok. 15,0 nr 15 poz. 399, 2006 r.

Jaroty MN, MW ok. 12,5 nr 32 poz. 684, 2006 r.

Pluski ML, ZN, U ok. 12,2 nr 34 poz. 744, 2006 r.

Bartąg MN, ZP ok. 1,2 nr 76 poz. 1362, 2006 r.

Tomaszkowo UP ok. 15,6 nr 131 poz. 2033, 2006 r.

Bartąg MN, MW, U, ZP ok. 33,0 nr 135 poz. 2070, 2006 r.

Tomaszkowo MN ok. 34,0 nr 197 poz. 2794, 2006 r.

Wymój Ti (infrast. tech.) 0,3 nr 174 poz. 2547, 2008 r. Wymój, Stawiguda MN, R, ZL, UP 319,9 (Wymój - 294,9) nr 174 poz. 2548, 2008 r.

Bartąg MN, R, ZN ok. 40,0 nr 184 poz. 2699, 2008 r.

Bartąg MN, ZP, UT ok. 10,0 nr 184 poz. 2700, 2008 r.

(18)

1 2 3 4

Gryźliny U 8,6 nr 64 poz. 1038, 2009 r.

Dorotowo MN, MU 13,0 nr 64 poz. 1039, 2009 r.

Stawiguda MN, MU, U ok. 1,6 nr 151 poz. 2189, 2009 r.

Rus MN 5,0 nr 53 poz. 891, 2010 r.

Stawiguda PU 7,8 nr 61 poz. 992, 2010 r.

Miodówko MN, U, ZL 18,2 nr 72 poz. 1151, 2010 r.

Stawiguda MN 5,4 nr 211 poz. 2844, 2010 r.

Tomaszkowo UP, UM, ZP 21,9 nr 211 poz. 2845, 2010 r.

Suma około 1870,4

*RM - zabudowa zagrodowa, KK - przystanek PKS, KS - parkingi, CER - tereny zabudowy, baz, składów i magazynów centrum ekspedycyjno-rozdzielcze Poczty Polskiej, ST - teren rezerwy pod rozbudowę urzą dzeń towarzyszących, BS - teren zabudowy magazynowej rynku hurtowego

*RM - farmsteads; KK - PKS (coach travel company) bus stop; KS - car parks; CER - areas of houses, stora ge facilities, storage areas and warehouses of Poczta Polska’s shipment and sorting centre; ST - area reserved for the extension of accompanying facilities; BS - area under the wholesale market warehouse buildings

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych w Urzędzie Gminy Stawiguda Source: own elaboration based on the data obtained from the Municipality Office of Stawiguda

P rzykładem zabudow y turystycznej je s t realizacja W arm ia P arku w Pluskach (rys. 7). Co interesujące, zabudow a n a tym terenie p ow stała n a podstaw ie k ilku planów zagospo darow ania przestrzennego, uchw alanych w latach 20 0 0 -2 0 0 6 , w m iarę rozrastania się in frastruktury hotelu.

Rys. 7. Warmia Park buildings in Pluski (commune o f Stawiguda) Fig. 7. Zabudowa Warmia Parku w Pluskach (gmina Stawiguda)

(19)

G m in a G ie trz w a łd . W g m in ie G ie trz w a łd , w la ta c h 1 9 9 7 -2 0 1 0 , o p u b lik o w a n o w dziennikach urzędow ych w ojew ództw a w arm ińsko-m azurskiego 39 planów zagospoda row ania przestrzennego. O bejm ują one 17 w si (50% ). Ich łączna pow ierzchnia w yniosła 1208,6 ha. Ś rednia pow ierzchnia plan u zagospodarow ania przestrzennego w ynosi w gm i n ie 31,0 h a (m e d ia n a 11,0 ha). W p rz y p a d k u 24 p la n ó w (6 1 ,5 % ) d o m in u je fu n k cja m ieszkaniow a jed n o ro d zin n a (M N ) im ieszk an io w a-u słu g o w a (M U). W gm inie zrealizo w ano dużo (15) planów zagospodarow ania przestrzennego, w których w ystępuje funkcja turystyczna (UT). O bejm ują one głów nie w sie U nieszew o, W oryty (rys. 8), Śródka, G u zow y Piec, P arw ółki i Siła (tab. 5).

Rys. 8. Budowa hotelu w Worytach w 2011 r. (gmina Gietrzwałd)

Fig. 8. Construction o f a hotel in Woryty in 2011 (commune o f Gietrzwałd)

Tabela 5. Obowiązujące plany zagospodarowania przestrzennego w gminie Gietrzwałd (lata 1997-2010) Table 5. The applicable Area Development Plans for the commune o f Gietrzwałd (1997-2010)

Plan

Province

1 2 3 4

Unieszewo UT, MN, ZL 151,0 nr 12 poz. 147, 1997 r.

Gietrzwałd MU 1,0 nr 20 poz. 272, 1997 r.

Woryty UT 62,0 nr 31 poz. 434, 1997 r.

Naterki MN, ZL 23,0 nr 16 poz. 140, 1999 r.

(20)

1 2 3 4

Gietrzwałd, Tomaryny,

Rapaty UT 2,0 nr 27 poz. 424, 1999 r.

Sródka, Guzowy Piec UT 35,0 nr 57 poz. 1022, 1999 r. Sząbruk, Naterki MN, UT 10,0 nr 57 poz. 1023, 1999 r.

Łupstych MN 4,0 nr 40 poz. 571, 2000 r. Sząbruk MN 10,0 nr 69 poz. 861, 2000 r. Parwółki UT 3,0 nr 87 poz. 1311, 2001 r. Woryty MN, UT 0,5 nr 87 poz. 1312, 2001 r. Siła UT 4,7 nr 47 poz. 746, 2002 r. Naterki MU 14,0 nr 67 poz. 1014, 2002 r. Łupstych MN, UT 7,0 nr 67 poz. 1015, 2002 r.

Rentyny UT, ZN 8,0 nr 93 poz. 1432, 2002 r.

Unieszewo, Pęglity PG 45,0 nr 137 poz. 1899, 2002 r.

Woryty UT 0,3 nr 8 poz. 156, 2003 r.

Sząbruk MN, ZN 5,0 nr 8 poz. 157, 2003 r.

Unieszewo UT, R, ZL 225,0 nr 65 poz. 920, 2003 r.

Gietrzwałd ZN, ZP, ZL, UT 20,0 nr 25 poz. 340, 2004 r. Naglady MNU, MU, U, P 100,0 nr 151 poz. 1859, 2004 r.

Jadaminy ZP, MN 5,0 nr 12 poz. 311, 2006 r.

Unieszewo MU 1,5 nr 12 poz. 312, 2006 r.

Sząbruk UMN, R, ZN 20,0 nr 89 poz. 1510, 2006 r.

Łupstych MN, MNU, R 40,0 nr 89 poz. 1511, 2006 r.

Gronity MN, R 23,0 nr 89 poz. 1512, 2006 r.

Naglady, Gietrzwałd R, RM, ZL 128,0 nr 92 poz. 1539, 2006 r.

Unieszewo MU, UT 21,0 nr 155 poz. 2275, 2006 r.

Unieszewo MU 5,0 nr 36 poz. 592, 2007 r.

Gietrzwałd R, ZL, MN, U, P 100,0 nr 143 poz. 1850, 2007 r.

Sząbruk MN, MU, ZN 16,0 nr 100 poz. 1751, 2008 r.

Sząbruk MU 36,0 nr 164 poz. 2327, 2008 r.

(21)

1 2 3 4

Sząbruk MU, Ls 2,9 nr 151 poz. 2185, 2009 r.

Sząbruk MN, ZN, MW 1,0 nr 136 poz. 1825, 2010 r.

Sząbruk US 1,1 nr 156 poz. 1995, 2010 r.

Sząbruk MU 32,7 nr 160 poz.2061, 2010 r.

Woryty MU, R, ZN 26,4 nr 160 poz. 2062, 2010 r.

Suma około 1208,6

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych w Urzędzie Gminy Gietrzwałd Source: own elaboration based on the data obtained from the Municipality Office of Gietrzwałd

W la ta c h 1 9 9 7 -2 0 1 0 u c h w a lo n o 25 p la n ó w z a g o s p o d a ro w a n ia p r z e s trz e n n e g o w gm inie Jonkow o. O bejm ują one osiem w si (33,3% ). Ich łączn a pow ierzchnia w yniosła 290,7 ha. Średnia pow ierzchnia p lanu zagospodarow ania przestrzennego to 11,6 h a (m e diana 8,9 ha).

W przypadku 18 planów (72% ) dom inuje funkcja m ieszkaniow a jed n o ro d zin n a (M N) i m ieszkaniow o-usługow a (M U). D użo planów (pięć), zrealizow ano dla teren ó w g ó rn i czych (PG) zw iązanych z eksploatacją kruszyw a naturalnego (M ątki-3 i Szałstry-1) oraz iłu (W ęgajty) - tab ela 6, rysunek 9.

Tabela 6. Obowiązujące plany zagospodarowania przestrzennego w gminie Jonkowo (lata 1997-2010) Table 6. The applicable Area Development Plans for the commune o f Jonkowo (1997-2010)

Plan

Province

1 2 3 4

Jonkowo MN, UM, ZN 9,2 nr 25 poz. 338, 1997 r.

Jonkowo MN, U, ZN 9,5 nr 25 poz. 339, 1997 r.

Jonkowo MU, UP, ZN 28,4 nr 12 poz. 166, 1998 r.

Szałstry MN 5,5 nr 15 poz. 206, 1998 r. Łomy MN 3,9 nr 51 poz. 954, 1999 r. Jonkowo MN, MU 12,6 nr 5 poz. 56, 2000 r. Jonkowo MN, MU 3,2 nr 26 poz. 334, 2001 r. Gutkowo MN 9,2 nr 66 poz. 1091, 2001 r. Węgajty PG 26,7 nr 83 poz. 1274, 2001 r.

(22)

1 2 3 4

Gutkowo MN, ZE 7,3 nr 110 poz. 1536, 2001 r.

Giedajty MN 3,4 nr 33 poz. 520, 2002 r.

Jonkowo R, UM, U 0,8 nr 121 poz. 1751, 2002 r.

Giedajty MN 56,6 nr 136 poz. 1891, 2002 r.

Jonkowo MN, ZP 14,7 nr 60 poz. 875, 2005 r.

Mątki PG 12,1 nr 138 poz. 1614, 2005 r.

Giedajty MN, MU, ZN, ZL 17,2 nr 33 poz. 709, 2008 r.

Jonkowo MN, U, ZP 8,4 nr 148 poz. 2192, 2008 r. Mątki PG 12,1 nr 166 poz. 2372, 2008 r. Jonkowo MN 0,1 nr 162 poz. 2280, 2009 r. Szałstry PG 8,9 nr 124 poz. 1729, 2010 r. Jonkowo MN, ZP, U 1,5 nr 184 poz. 2348, 2010 r. Mątki PG 1,9 nr 190 poz. 2421, 2010 r.

Warkały MU, ZN, ZL 18,6 nr 193 poz. 2456, 2010 r. Warkały UHW, MU, MW 15,6 nr 193 poz. 2457, 2010 r.

Warkały MU 3,3 nr 193 poz. 2458, 2010 r.

Suma 1208,6

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych w Urzędzie Gminy Jonkowo Source: own elaboration based on the data obtained from the Municipality Office of Jonkowo

Rys. 9. Kopalnia kruszywa naturalnego w Mątkach (gmina Jonkowo) Fig. 9. Sand and gravel pit in Mątki (commune of Jonkowo)

Źródło: zdjęcie wykonane przez W. Sobotkę Source: photo made by S. Sobotka

(23)

G m in a D yw ity. W latach 1997-2010, w dziennikach urzędow ych w ojew ództw a w a r m iń sk o -m a zu rsk ie g o o p u b lik o w a n o 29 p la n ó w z a g o sp o d a ro w an ia p rze strzen n e g o dla gm iny D yw ity (tab. 7). O b ejm u ją one 12 w si (48% stanu). Ich łą cz n a p ow ierzchnia to około 2275,4 ha. Ś rednia pow ierzchnia planu zagospodarow ania przestrzennego w ynosi n atom iast 78,4 h a (m ediana 27,0 ha). W przypadku 19 planów zagospodarow ania p rze strzennego (65,5% ) dom inuje funkcja m ieszkaniow a jed n o ro d zin n a (M N ) i m ieszkanio- w o-usługow a (M U).

Rys. 10. Zabudowa wielorodzinna w centrum wsi Dywity (gmina Dywity)

Fig. 10. M ulti-fam ily housing developm ent in the centre o f D yw ity villag e (com m une of Dywity)

Źródło: zdjęcie wykonane przez W. Sobotkę Source: photo made by S. Sobotka

W 2000 i 2007 r. sporządzono d w a plan y zagospodarow ania przestrzennego w si Łu- gw ałd, które o b ejm u ją kopalnie k ru szy w a naturalnego (PG). W 2010 r., przygotow ano p lan dla części w si Dywity, k tóry w części zaw ierał funkcję M W (m ieszkaniow a w ielo ro dzinna). W 2009 r. opublikow ano p lany zagospodarow ania przestrzennego dla części wsi B ukw ałd i B rąsw ałd, aby ochronić histo ry czn ą zabudow ę w si w arm ińskiej. S ą to dotych czas jed y n e tego ty p u opracow ania dotyczące strefy podm iejskiej O lsztyna. O pracow ano rów nież d w a p lany zagospodarow ania przestrzennego m ające n a celu ochronę cennych p rzy ro d n icz o obszarów , tj. k o ry ta rz a ek o lo g icz n eg o rze k i Ł y n y (2006 ro k ) i p o ld e ru w R óżnow ie (2009 rok) - rysunek 11.

(24)

Rys. 11. Polder w Różnowie (gmina Dywity) w 2013 roku Fig. 11. Polder in Róźnowo (commune of Dywity) in 2013

Źródło: zdjęcie wykonane przez W. Sobotkę Source: Photo made by S. Sobotka

Tabela 7. Obowiązujące plany zagospodarowania przestrzennego w gminie Dywity (lata 1997-2010) Table 7. The applicable Area Development Plans for the commune o f Dywity (1997-2010)

Plan

Dz.U. Woj. Warm.-Maz. Official Gazette of Warmińsko-Mazurskie Province 1 2 3 4 Dywity MN 10,2 nr 26 poz. 344, 1997 r. Spręcowo MN 3,5 nr 30 poz. 424, 1997 r.

Kieźliny, Myki, Wadąg MU 18,8 nr 78 poz. 1378, 1999 r. Ługwałd, Nowe Włóki,

Redykajny, Myki, Dywity PG, UT ok. 15,0 nr 33 poz. 501, 2000 r.

Kieźliny, Dywity ZC 38,6 nr 34 poz. 493, 2001 r.

Ługwałd MN, MU 3,5 nr 32 poz. 497, 2002 r.

Dywity MU, ZN 3,0 nr 67 poz. 1010, 2002 r.

Bukwałd MN ok. 6,0 nr 181 poz. 2191, 2003 r.

Różnowo MN 27,3 nr 70 poz. 1260, 2006 r.

Redykajny - Barkweda ZL, ZE 908,0 nr 136 poz. 2078, 2006 r.

(25)

1 2 3 4

Dywity MN 27,0 nr 173 poz. 2488, 2006 r.

Ługwałd MOP/U, PG, PU 49,0 nr 85 poz. 1299, 2007 r.

Zalbki MN, ZT 22,6 nr 113 poz. 1585, 2007 r. Spręcowo ZC 0,5 nr 200 poz. 2572, 2007 r. Dywity MN 24,0 nr 65 poz. 1272, 2008 r. Dywity MN 29,0 nr 65, poz. 1273, 2008 r. Myki MN 20,0 nr 85, poz. 1568, 2008 r. Różnowo MN 104,0 nr 121 poz. 2008, 2008 r. Ługwałd MN 3,8 nr 172 poz. 2501, 2008 r. Różnowo ZN, R, MN 140,0 nr 71, poz. 1174, 2009 r. Brąswałd R, MN, ZP 52,7 nr 118, poz. 1932 2009 r.

Dywity MN, U/MN, R 14,0 nr 127 poz. 1982, 2009 r.

Bukwałd R, MN, ZP 53,3 nr 196, poz. 2739 2009 r.

Różnowo MN, MU, ZN, ZL 54,0 nr 199 poz. 2796, 2009 r.

Różnowo UT ok. 1,0 nr 9, poz. 266, 2010 r.

Dywity MN, MW,U/MN 98,9 nr 9, poz. 267, 2010 r.

Ługwałd MU 49,0 nr 12, poz. 328, 2010 r.

Frączki R, MN, MU 484,3 nr 201 poz. 2593, 2010 r.

Suma około 2275,4

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych w Urzędzie Gminy Dywity Source: own elaboration based on the data obtained from the Municipality Office of Dywity

Jeden z najw iększych obszarow o planów zagospodarow ania przestrzennego w strefie p o d m ie js k ie j O ls z ty n a s p o rz ą d z o n o d la w si F rą c z k i (ry s. 12). J e s t o n a p o ło ż o n a w północno-w schodniej części gm iny Dywity. P lan obejm uje obszar 484,3 ha. We w sp o m nianym opracow aniu p rzew aża funkcja ro ln a (R). Tylko w ścisłym centrum w si ro zw i ja n e s ą fu nkcje p o za ro ln icz e. Je st to ró w n ie ż p la n za g o sp o d a ro w a n ia p rzestrzen n eg o

(26)

a g ro tu rystyka - a grito u rism las - fo re s t

zie le ń - g re e n e ry c m e n ta rz - ce m e te ry d ro gi - ro a ds

Rys. 12. Plan zagospodarowania przestrzennego części wsi Frączki (2010 r.) Fig. 12. Area Development Plan for a part o f the village of Frączki (2010)

Źródło: opracowanie własne na podkładzie geodezyjnym uzyskanym w Urzędzie Gminy Dywity

Source: own elaboration based on a cadastral base map as obtained at Dywity Commune Council

P O D S U M O W A N IE

N a p o d s ta w ie 196 p la n ó w z a g o s p o d a ro w a n ia p r z e s trz e n n e g o , k tó re o p u b lik o w a n o w d z ie n n ik a c h u rz ę d o w y c h w o je w ó d z tw a w a rm iń s k o -m a z u rs k ie g o w la ta c h 19 9 6 -2 0 1 0 d la 86 w si strefy podm iejskiej O lsztyna, m o ż n a sform ułow ać następujące w nioski:

1. D om inuje funkcja m ieszk an io w a je d n o ro d z in n a (M N ) i m ieszkaniow o-usługow a (M U ) (w 60,7% p rz y p a d k ó w ). M o ż n a to w ią z a ć z w a d liw ą s tru k tu rą fu n k c jo n a ln ą planów zagospodarow ania przestrzennego i nadm iarem terenów p o d zabudow ę m ieszka niową.

2. W przypadku 21 planów (10,7% ) w ystępuje funkcja tu rystyczna (UT) i rekreacyjna (M L), w 11 przypadkach (5,6% ) - funkcja górnicza (PG).

(27)

3. W n ie w ie lk im sto p n iu re a liz u je się p la n y z a g o sp o d a ro w a n ia p rz e strz e n n e g o , które obejm ow ałyby obszary cenne p o d w zględem przyrodniczym czy histo ry czn ą zab u dow ę w si w arm ińskiej. D o tej p o ry w spom niane po trzeb y dostrzeżono tylko w gm inie Dywity.

4. M niejsza liczba funkcji w ystępuje w planach o niew ielkiej pow ierzchni. W p rz y p adku w zrostu ich pow ierzchni, rośnie liczba spełnianych funkcji przez p la n zagospoda row ania przestrzennego. W tedy rów nież dom inuje funkcja ro ln a i leśna, gdzie teren nie zm ienia swojego przeznaczenia (w p orów naniu przed i po uchw aleniu m iejscow ego p la n u zagospodarow ania przestrzennego).

5. N ajw iększa pow ierzchnia planów zagospodarow ania przestrzennego, zrealizow ana w latach 1996-2010, w ystępuje w ośm iu w siach. S ą to: Ł ęgajny (1203,9 ha), W ójtow o (958,7 ha), F rączki (484,3 ha), B artąg (448,3 ha), U nieszew o (około 424,5 ha), Tomasz- kow o (około 372,2 ha), W ym ój (295,2 ha) i D yw ity (około 225,4 ha). O gółem je s t to o b szar 4412,5 ha (51,3% pow ierzchni objętej przez opublikow ane plany zagospodarow ania przestrzennego). Ś w iadczy to o dużej koncentracji pow ierzchni objętej planam i zagospo darow ania przestrzennego.

W latach 2 0 0 3 -2 0 1 0 n a ogół rosła średnia pow ierzchnia sporządzanych planów zag o spodarow ania przestrzennego w gm inach G ietrzw ałd, Staw iguda, D yw ity i Barczew o.

W przypadku gm in P urda i Jonkow o sytuacja nie zm ieniła się n a przestrzeni lat. O d kilkunastu lat d o m in u ją p lany zagospodarow ania przestrzennego obejm ujące średnio p o w ierzchnię kilk u hektarów . Z kolei w przypadku gm in S taw iguda i G ietrzw ałd od lat 90. X X w ieku p rzew ażają p lany zagospodarow ania przestrzennego o dużej pow ierzchni (kil kudziesięciu hektarów ). W gm inie D yw ity i B arczew o zarów no liczba, ja k i pow ierzchnia planów, gw ałtow nie w zrosły od 2003 r., po w ejściu w życie U staw y o planow aniu i zago spodarow aniu przestrzennym [Dz.U. z 2003 r. n r 80, poz. 717 z późn. zm .]. W gm inie D yw ity w okresie 2 0 0 3 -2 0 0 4 uchw alono 20 p lan ó w (w zrost z dziew ięciu do 29 p la nów ), zaś p ow ierzchnia terenów nim i objętych w zrosła z 98,6 h a do 2275,4 ha. Jednak ów w zro st je s t niew ystarczający. N ajw ięcej w si w gm inie, n a tle innych je d n o ste k sam o rządow ych w strefie podm iejskiej O lsztyna, charakteryzuje się dużym ruchem bud o w la nym . S tąd sto p ień p o k ry c ia p la n am i za g o sp o d a ro w an ia p rze strzen n e g o p o w in ie n być w n ich w iększy. W n iek tó ry ch p rzy p ad k ach cały obręb g eo d ezy jn y w si (podobnie ja k w gm inie B arczew o). W przypadku w si D yw ity i R óżnow o cały obręb geodezyjny wsi p ow in ien być objęty planem zagospodarow ania przestrzennego.

W p rzy p a d k u g m in y B arczew o o d n o to w an o w z ro st lic zb y sp o rzą d zo n y c h p lanów z dw óch do dziesięciu . P ow ierzch n ia, k tó rą objęły, z w ię k sz y ła się n ato m ia st z 459,5 do 2712,1 ha. W iązało się to w głów nej m ierze z planam i zagospodarow ania p rzestrzen nego, sporządzonym i dla całych obrębów geodezyjnych w si W ójtow o i Łęgajny. P ozw o liło to rów n ież n a u porządkow anie gospodarki przestrzennej w gm inie, bo w iem w sp o m niane w sie cech u ją się najw iększym ruchem budow lanym .

P odnoszona często kw estia zapaści planow ania przestrzennego w Polsce (w kon tek ście niskiego pokrycia planam i zagospodarow ania przestrzennego, w szczególności o b szarów w iejskich) znajduje rów nież potw ierdzenie w gm inie P urda i Jonkow o. P o ró w nanie polityki przestrzennej, realizow anej w jednostkach sam orządow ych w strefie p o d m iejskiej O lsztyna dow odzi, że nie je s t ona spow odow ana niew ystarczającym i środkam i

(28)

fin an so w y m i n a sto su n k o w o k o sz to w n e o p ra c o w a n ia p la n isty c z n e . B ard z ie j w y n ik a z b rak u św iadom ości decydentów dotyczącej m .in. porządkującej i rozw ojow ej funkcji planów zagospodarow ania przestrzennego, długiej procedury sporządzania planów zag o spodarow ania przestrzennego, niskiego kosztu sporządzenia decyzji o w arunkach zab u d ow y i za g o sp o d a ro w an ia te re n u oraz m o żliw o ści p o d z ia łu gru n tó w rolnych, b e z k o nieczności ujm ow ania ich w planie zagospodarow ania przestrzennego.

Stosunkow o często p odnoszona je s t kw estia, że w ładze gm in nie p ow inny się o g ra niczać w opracow yw aniu ja k najw iększej liczby planów zagospodarow ania przestrzenne go cz y (jak w sp o m n ia n o w cz eśn iej) tłu m ac zy ć się b rak ie m śro d k ó w fin an so w y ch na te n cel. W ynika to z faktu, że p o te m s ą w p ły w y do bu d żetu w p o sta ci jed n o ra zo w ej op łaty p lanistycznej i op łaty adiacenckiej. Z w iąz an a je s t o n a n ajczęściej ze w zrostem w artości g runtu n a skutek b u d o w y in frastruktury technicznej. Jednak b ad a n ia n a p rz y k ła d z ie p la n u z a g o s p o d a ro w a n ia p r z e s trz e n n e g o d la c z ę ś c i w si M y k i [D z.U . Woj. W arm .-M az. z 2006 r. n r 155 poz. 2288] w gm inie D yw ity d ostarczają w niosków , że ty l k o d la 5% d z ia łe k (tj. c z te re c h d z ia łe k ) n a lic z o n o w s p o m n ia n e o płaty. W y n ik a to z faktu w strzym yw ania się p rzez w łaścicieli g runtów z ich sprzedażą, p rze d u pływ em pieciu lat od opublikow ania planu zagospodarow ania przestrzennego w D zienniku U rz ę d o w y m W o jew ó d ztw a W a rm iń sk o -M az u rsk ieg o , a w p rz y p a d k u o p ła ty ad iacen ck iej - zaskarżania do Sam orządow ego K olegium O dw oław czego (SK O ) zasadności w ielkości n a lic z o n y c h k w o t. J e s t to s y tu a c ja p o w s z e c h n a w s tr e fie p o d m ie js k ie j O lsz ty n a . Z drugiej zaś strony m ożna przyjąć, że kilkadziesiąt tysięcy złotych uzyskane z tego typu opłat i tak najczęściej p okryw a koszty sporządzenia planu zagospodarow ania p rzestrzen nego. W ydaje się, że najw iększym problem em gm in, oprócz sporządzania planów zag o sp o d a ro w an ia p rze strzen n e g o , je s t b u d o w a in fra stru k tu ry tech n iczn ej w dużej liczbie m iejsc, w przypadku gd y je s t o pracow yw anych w iele p lanów za gospodarow ania p rz e strzennego. Tylko w gm inie D yw ity w ypracow ano m odel partycypacji w łaścicieli działek b u d o w lan y c h w k o sz tac h b u d o w y in fra stru k tu ry te ch n ic zn e j. N a p o d sta w ie U ch w ały R ady G m in y D y w ity n r X V I/108/96 z 27 cz erw ca 1996 r. z późn. zm. w spraw ie re g u lam inu fin an so w a n ia in ic ja ty w lok aln y ch , za w iązy w an e s ą k o m ite ty lokalne, któ re w 2 0 -3 0 % m o g ą uczestn iczy ć w k o sztach b u d o w y in frastru k tu ry technicznej, tj. sieci w o d o ciąg o w ej, kanalizacy jn ej lub chodnika. W p rak ty ce w te n sposób sfinansow ano p ojed y n cze tego ty p u in ic ja ty w y w gm inie Dyw ity. P o w sz ec h n ie jszą p ra k ty k ą są n ie form alne sposoby finansow ania, tj. w ładze gm in uzależniają sporządzenie planu zagospo darow ania przestrzennego od zapew nienia środków finansow ych przez inw estora. P odob nie je s t z b u d o w ą in frastruktury technicznej. Z je d n ej strony w spom niane d ziała n ia są zadaniem w łasnym gminy, zaś z drugiej duży ruch budow lany i natłok potrzeb w tym z a kresie pow oduje stosow anie praktyk, które nie m a ją um ocow ania w prawie.

Isto tn ą k w estią je s t też zasadność w szczynania procedury przeznaczania gruntów ro l nych n a cele pozarolnicze. W łaściw a ustaw a pochodzi z 1995 r., gdy jeszcze gw ałtow nie nie rozw ijała się zabudow a w strefach podm iejskich w Polsce. Z jednej strony jej funk cjonow anie tłum aczy się koniecznością ochrony gruntów rolnych, zaś z drugiej praktyka ze strefy podm iejskiej O lsztyna dow odzi, że nie m a żadnych pow ażniejszych utrudnień w przeznaczeniu w spom nianych terenów n a cele pozarolnicze.

(29)

P IŚ M IE N N IC T W O

Bartkowski T., 1986. Zastosowanie geografii fizycznej. PWN, Warszawa.

Dembowska Z., 1987. Metody i techniki w planowaniu przestrzennym. Cz. II. Metody i techniki szczegółowe, Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej, Warszawa.

Dziewoński K., Kiełczewska-Zaleska M., Kosiński L., Kostrowicki J., Leszczycki S., 1957. Studia geograficzne nad aktywizacją małych miast, Prace Geograficzne, 9. Instytut Geografii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.

Dziewoński K., 1974. Badania geograficzne dla potrzeb planowania przestrzennego 1944-1974. Przegląd Geograficzny t. 46, 4, 577-596.

Dziewoński K., 1979. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk w służbie społeczeństwu. Przegląd Geograficzny t. 51(3), 457-464.

Giedych R., Szumański M., 2000. Krajobraz z paragrafem. Planowanie miejscowe w zapisach prawa polskiego w XX w., 4, SGGW. Warszawa.

Jędraszko A., 2005. Zagospodarowanie przestrzenne w Polsce. Drogi i bezdroża regulacji ustawo wych. UMP, Warszawa.

Kistowski M., 2001. Wybrane problemy metodologiczne i terminologiczne opracowań ekofizjo- graficznych. Problemy Ocen Środowiskowych 3, 32-39.

Koc J., Skwierawski A., Cymes I., Szyperek U., 2002. Znaczenie ochrony małych zbiorników wod nych w krajobrazie przyrodniczym, Wiadomości Melioracyjne i Łąkarskie 2, Warszawa, 64-68. Kowalczyk A., 2001. Geografia turyzmu. PWN, Warszawa.

Leszczycki S., 1938. Region Podhala - podstawy geograficzno-gospodarcze planu regionalnego. Prace Instytutu Geografii, z. 20.

Leszczycki S., 1975. Geografia jako nauka i wiedza stosowana. PWN, Warszawa.

Leszczycki S., 1977. Geografia a planowanie przestrzenne i ochrona środowiska. PWN, Warszawa. Leszczycki S., Eberhardt P., Herman S., 1971. Aglomeracje miejsko-przemysłowe w Polsce 1966 2000, Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju Polskiej Akademii Nauk, nr 67, PWN, Warszawa.

Metody analiz geograficznych w planowaniu przestrzennym. 1979. Red, B. Malisz. Dokumenta cja geograficzna, 3. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.

Mierzejewska L., 2003. Rozwój zrównoważony jako kategoria ładu przestrzennego, Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju Polskiej Akademii Nauk 205, 127-140. Młynarczyk K., Łaguna W., Gadomska W., Kadelska M., 2002. Uwarunkowania i kierunki roz

woju przekształceń strefy podmiejskiej Olsztyna (ze szczególnym uwzględnieniem terenów zieleni). Architektura Krajobrazu, 3-4, Wrocław.

Parysek J.J., 1996. Rozwój lokalny i lokalna gospodarka przestrzenna, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.

Parysek J.J., 2001. Podstawy gospodarki lokalnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Adama Mickiewi cza, Poznań.

Potrykowski M., 2000. Polityka regionalna: tendencje i kierunki rozwoju, Przegląd Geograficzny 72, 4, 479-489.

Richling A., Solon J., 1994. Ekologia krajobrazu. PWN, Warszawa.

Rola planowania krajobrazu w nowej rzeczywistości społeczno-politycznej. Materiały z IV konfe rencji naukowej Klubu Ekologii Krajobrazu PTG. 1991. Red. J. Mityk. International Associa tion for Landscape Ecology, Klub Ekologii Krajobrazu PTG, Kielce.

Rozwój lokalny - zagospodarowanie przestrzenne i nisze atrakcyjności gospodarczej. 1995. Red. J.J. Parysek. Studia Komitetu Zagospodarowania Przestrzennego Kraju Polskiej Akademii Nauk, nr 104, Warszawa.

(30)

Strategie władz lokalnych, 1990. Red. T. Bartkowski, A. Kowalczyk, P. Swaniewicz. Rozwój Regionalny, Rozwój Lokalny, Samorząd Terytorialny, 21, Instytut Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

Swianiewicz P., 2004. Finanse lokalne: teoria i praktyka. Municipium, Warszawa.

Śleszyński P., Bański J., Degórski M., Komornicki T., Więckowski M., 2007. Stan zaawansowa nia planowania przestrzennego w gminach, Prace Geograficzne nr 21. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, 123-140.

Śleszyński P., Komornicki T., Deręgowska A., Zielińska B., 2014. Analiza stanu i uwarunkowań prac planistycznych w gminach w 2012 roku. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospoda rowania Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.

Ustawa z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, Dz.U. z 2003, nr 80, poz. 717.

Ustawa z dnia 3 lutego 1995 roku o ochronie gruntów rolnych i leśnych, Dz.U. z 1995, nr 16, poz. 78.

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 roku o zagospodarowaniu przestrzennym, Dz.U. z 1994, nr 89, poz. 415. Węcławowicz G., Bański J., Degórski M., Komornicki T., Korcelli P., Śleszyński P., 2006 a.

Przestrzenne zagospodarowanie Polski na początku XXI wieku, Monografie, 6, Instytut Geo grafii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.

Węcławowicz G., Degórski M., Komornicki T., Korzeń J., Bański J., Korzeń J., Soja R., Śleszyń ski P., Więckowski M., 2006 b, Studia nad przestrzennym zagospodarowaniem obszaru wzdłuż granicy polsko-niemieckiej, Prace Geograficzne, 2007. Instytut Geografii i Prze strzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.

Więckowski M., 1963. Problematyka stosowana geografii fizycznej w planowaniu przestrzennym wsi. Fizjografia ruralistyczna. Przegląd Geograficzny 35(3), 457-464.

A N A L Y S IS O F T H E A R E A D E V E L O P M E N T P L A N S A P P L IC A B L E W I T H IN O L S Z T Y N S U B U R B A N A R E A

A bstract. This paper presents the results o f research for PhD thesis entitled: „Spatial developm ent w ithin O lsztyn suburban area against The background o f changes to agricultural landscape” . Spatial range o f the research covered all (i.e. 200) villages situated in 6 communes within Olsztyn suburban area. In order to address spatial changes, the applicable Area Development Plans were analysed.

In the Official Gazettes of Warmińsko-Mazurskie Province for the years 1996-2010, 196 Area Development Plans for a part or the whole o f 86 villages (43% o f the total number thereof) were published. Most Plans primarily concern the development o f single family residential buildings (MN) and residential and com mercial service buildings (MU). Approximate area covered with Area Development Plans is 8594.8 ha. This amounts to 6.3 % o f Olsztyn suburban area (data as at the end o f 2010). The value o f the data concerned is below the average value for Poland. The situation is similar for the average area covered w ith A rea Developm ent Plans. This is due, to a large extent, to the cancellation (pursuant to the Act on spatial planning and development o f 2003) o f Area Development Plans as published before 1995. This has resulted in spatial chaos in the communes under research, which was additionally intensified by the introduction of Decision on building and land development conditions. Approx. 2/3 o f the area covered with the Plans applicable for the communes result from the studies as prepared pursuant the Act on spatial planning and development o f 2003.

Key w ords: Area Development Plans, coverage index for Area Development Plans, suburban area