ROCZNIKI PEDAGOGICZNE Tom 3(39) 4 2011
EWELINA S´WIDRAK
Katedra Pedagogiki Chrzes´cijan´skiej KUL
SPRAWOZDANIE Z KONFERENCJI
„WCZORAJ I DZIS´ PEDAGOGIKI UNIWERSYTECKIEJ
W S´WIETLE ZOYCIA I TWÓRCZOS´CI
PROFESORA STEFANA KUNOWSKIEGO”
15 grudnia 2009
15 grudnia 2009 r. odbyWa sieX konferencja naukowa „Wczoraj i dzis´ pedagogiki uniwersyteckiej w s´wietle zOycia i twórczos´ci profesora Stefana Kunowskiego”, zorga-nizowana przez KatedreX Pedagogiki Chrzes´cijan´skiej Instytutu Pedagogiki Katolickie-go Uniwersytetu LubelskieKatolickie-go Jana PawWa II. Patronat nad konferencj Xa obj XaW JM Rek-tor KUL ks. prof. dr hab. StanisWaw Wilk oraz dziekan WydziaWu Nauk SpoWecznych KUL prof. dr hab. Andrzej SeXkowski.
Celem konferencji byWo uczczenie pamieXci wybitnego pedagoga, nauczyciela akademickiego KUL, profesora Stefana Kunowskiego w setn Xa roczniceX jego urodzin oraz podjeXcie refleksji nad ksztaWtem i jakos´ci Xa pedagogiki uniwersyteckiej.
Ws´ród zaproszonych gos´ci znalez´li sieX m.in.: prof. dr hab. Maria Chodkowska – Uniwersytet Marii Curie-SkWodowskiej w Lublinie, dr Marek Rembierz – Uniwersytet S´l Xaski, dr Joanna Karczewska – Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Ko-chanowskiego w Kielcach, o. dr Krzysztof Bielin´ski – WyzOsza SzkoWa Kultury Me-dialnej i SpoWecznej w Toruniu, dr hab. Grzegorz Grzybek – Uniwersytet Rzeszowski, dr hab. WiesWaw Wójcik, prof. ATH – Akademia Techniczno-Humanistyczna w Biel-sku-BiaWej.
Ogólnie w konferencji wzieXWo udziaW ponad 50 osób prelegentów.
Konferencja miaWa miejsce w Kampusie Akademickim Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana PawWa II, ul. Droga MeXczenników Majdanka 70 w Lublinie.
Obrady konferencji przebiegaWy w dwóch zasadniczych czeXs´ciach: obrad plenar-nych, które odbyWy sieX w auli im. Stefana Kunowskiego, i dyskusji panelowych w pieXciu grupach.
Uroczystego otwarcia konferencji dokonaW Prorektor ds. Dydaktyki i Wychowania KUL prof. dr hab. Józef Franciszek Fert i dziekan WydziaWu Nauk SpoWecznych
prof. dr hab. Andrzej SeXkowski, zaproszonych gos´ci i uczestników konferencji powi-taWa równiezO prof. dr hab. Alina Rynio – dyrektor Instytutu Pedagogiki KUL.
NasteXpnie odbyWa sieX sesja plenarna, której przewodniczyli prof. dr hab. M. Chod-kowska, ks. prof. dr hab. A. DeXbin´ski oraz dr M. Rembierz. CzeXs´c´ merytoryczn Xa konferencji otworzyWa prof. dr hab. A. Rynio.
Jako pierwsza wyst XapiWa prof. A. Rynio z prelekcj Xa „Pedagogika uniwersytecka w zOyciu i twórczos´ci profesora Stefana Kunowskiego”. Prelegentka przedstawiWa sylwetkeX profesora Kunowskiego i jego wkWad do pedagogiki naukowej. W trudnych czasach komunizmu Kunowski oparW swoj Xa koncepcjeX pedagogiki na chrzes´cijan´skiej koncepcji czWowieka. PowoWaW równiezO do istnienia pedagogikeX katolick Xa jako sub-dyscyplineX pedagogiczn Xa. Rynio opisuj Xac zOycie uczelniane Kunowskiego, podkres´laWa m.in., zOe byW zawsze wzorem do nas´ladowania dla swoich studentów. Znaczn Xa czeXs´c´ swojego wyst Xapienia pos´wieXciWa metodom i s´rodkom wychowania, jakie preferowaW Stefan Kunowski.
Drugi z prelegentów, ks. prof. dr hab. Marian Nowak mówiW na temat: „Wczoraj i dzis´ pedagogiki uniwersyteckiej”. Opisuj Xac historieX pedagogiki uniwersyteckiej w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim podkres´laW, zOe dzieXki swojej niezalezOnos´ci miaWa zawsze szczególny status. Charakteryzuj Xac zas´ wspóWczesny charakter pedagogi-ki naukowej, opisywaW m.in. jej multidyscyplinarnos´c´, interdyscyplinarnos´c´ i trans-dyscyplinarnos´c´.
Jako trzeci wyst XapiW dr M. Rembierz. W zasteXpstwie za nieobecnego prof. dr. hab. P. Jaroszyn´skiego przedstawiW wyst Xapienie na temat: „Pedagogika uniwersytecka w konteks´cie misji uniwersytetu”. MówiW o swoistos´ci i nieredukowalnos´ci misji uni-wersytetu, a takzOe o specyfice uniwersytetu katolickiego. WedWug niego problemem wspóWczesnych uniwersytetów jest obnizOanie jakos´ci ksztaWcenia, poprzez przystoso-wanie sieX do poziomu coraz wieXkszej rzeszy mWodych ludzi, którzy chc Xa sieX ksztaWcic´ na uczelniach wyzOszych. Podkres´laW równiezO, zOe funkcja dydaktyczna uniwersytetu jest drugorzeXdna, „celem zas´ uniwersytetu jest to, aby czWowiek nauczyW sieX mys´lec´”. GWówn Xa czeXs´c´ obrad zakon´czyWa prof. Alina Rynio, zapraszaj Xac uczestników kon-ferencji na przerweX, podczas której mozOna byWo poddac´ dyskusji przedstawione wy-st Xapienia, nabyc´ ksi XazOki: Wychowanie chrzes´cijan´skie metod a harcersk a autorstwa A. Petkowicz, Wychowanie katolickie: szanse i zagroz"enia wydane przez WKSSiM. NasteXpnie uczestnicy konferencji udali sieX do wczes´niej wyznaczonych sal, two-rz Xac grupy dyskusyjne, w ramach których podjeXli praceX dotycz Xac Xa problemów:
grupa I – Dawne i wspóWczesne sylwetki uniwersyteckich pracowników naukowo-dydaktycznych
grupa II – MWodziezO akademicka wczoraj i dzis´
grupa III – Organizacja pracy na uniwersytecie i problematyka uniwersytetów katolickich
grupa IV – Wybrane zagadnienia ksztaWcenia przyszWych pedagogów grupa V – Aktualne wyzwania stoj Xace przed dydaktyk Xa uniwersyteck Xa.
W grupie I prowadz Xacymi byli: dr hab. Ryszard Skrzyniarz oraz dr Ewa SmoWka. Referenci zaprezentowali nasteXpuj Xace tematy: prof. dr hab. G. Karolewicz: „Nauczy-ciele akademiccy dwudziestolecia mieXdzywojennego”, ks. prof. dr hab. E. Walewan-der: „Pedagogia uniwersytetu w zOyciu i dziaWalnos´ci Zygmunta Kukulskiego
(1890-1944)”, mgr MaWgorzata Tomczyk: „Autorytet nauczyciela akademickiego w twór-czos´ci o. Jacka Woronieckiego”, dr hab. R. Skrzyniarz: „Wybrane przykWady postaw i dziaWan´ ukierunkowanych na przetrwanie oraz rozwój Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w latach 1944-1970”, dr B. Kieres´: „Troska o integralne wychowanie w ujeXciu dominikan´skich mistrzów ksztaWcenia uniwersyteckiego”, dr M. Rembierz: „Aktualnos´c´ klasycznej pedagogiki uniwersyteckiej Stefana SwiezOawskiego”, dr D. Opozda: „Pedagogika rodziny w uniwersyteckiej dziaWalnos´ci KsieXdza Profesora Józefa Wilka”, dr A. Szudra: „Wojciecha Chudego pedagogia godnos´ci”, dr E. SmoW-ka: „Pedagogiczne przesWania prof. Teresy KukoWowicz”, ks. mgr Dariusz Bondyra: „Józef Ratzinger jako uczony i wykWadowca”.
Prelegenci prezentowali sylwetki rektorów KUL i nauczycieli akademickich, którzy byli nie tylko znakomitymi naukowcami, ale i dobrymi, zOyczliwymi ludz´mi, wspaniaWymi wychowawcami, a tym samym wzorami dla swoich studentów. Byli to rektorzy: ks. Idzi Radziszewski, o. Jacek Woroniecki, ks. Antoni Szyman´ski, ks. Antoni SWomkowski, ks. Marian Rechowicz, ks. Józef Iwanicki, ks. Wincenty Granat, o. Albert Kr Xapiec oraz profesorowie: Zygmunt Kukulski, Feliks Bednarski, Stefan SwiezOawski. Ws´ród znacz Xacych dla spoWecznos´ci akademickiej profesorów znalez´li sieX równiezO ci bezpos´rednio zwi Xazani z pedagogik Xa w KUL – Stefan Kunow-ski, ks. Józef Wilk, Wojciech Chudy, Teresa KukoWowicz.
W grupie pierwszej mówiono takzOe o trudnej sytuacji uniwersytetu, w jakiej znalazW sieX on po drugiej wojnie s´wiatowej, w tym trudnos´ciach lokalowych – budy-nek uczelni byW zrujnowany po wojnie, czy problemach studentów – ich niedozOywie-niu i ogólnej biedzie.
Przedmiotem dyskusji w grupie drugiej byWa mWodziezO akademicka. Prowadz Xacymi obrady byli: dr Joanna Karczewska oraz o. dr Krzysztof Bielin´ski. W grupie zapre-zentowano nasteXpuj Xace referaty: prof. dr hab. P. P. Gach: „Formacja w Stowarzysze-niu MWodziezOy Akademickiej. «Odrodzenie» w okresie mieXdzywojennym”, dr J. Kar-czewska: „Cele i zadania chrzes´cijan´skiego wychowania mWodziezOy w twórczos´ci Stefana Kunowskiego”, prof. dr hab. M. Chodkowska: „Postawy studentów wobec wartos´ci moralnych a medialny wizerunek wyzOszych uczelni”, mgr S. KonefaW: „SWu-zOebna rola pedagogiki uniwersyteckiej w nauczaniu wychowuj Xacym wspóWczesnej mWodziezOy akademickiej”, o. dr K. Bielin´ski: „Oczekiwania i aspiracje mWodziezOy akademickiej WSKSiM”, dr A. Lendzion: „Credo zawodowe przyszWych pedagogów”, mgr K. Braun: „SpoWeczne uczestnictwo studentów KUL Jana PawWa II na przykWa-dzie wolontariatu studenckiego”.
Zagadnieniami i problemami, które wzbudziWy najwieXksze zainteresowanie w gru-pie, byWy: kwestie dotycz Xace wychowania moralnego i ksztaWtowania cech osobowos´ci studentów uczelni katolickich, roli prawidWowych, osobowych relacji mieXdzyludzkich w formacji studentów, roli wolontariatu w zOyciu mWodziezOy akademickiej. Na szcze-góln Xa uwageX zasWuguje oprawiona w barwn Xa szateX wizualn Xa prezentacja dr J. Kar-czewskiej, która opisuj Xac sylwetkeX profesora Kunowskiego, wys´wietlaWa jego zdjeXcia. Temat, nad którym pracowano w trzeciej grupie dyskusyjnej, brzmiaW: „Organi-zacja pracy na uniwersytecie i problematyka uniwersytetów katolickich”. Obradom tej grupy przewodniczyli: dr Ewa DomagaWa-Zys´k oraz dr hab. Grzegorz Grzybek. Tematy referatów grupy trzeciej przedstawiaj Xa sieX nasteXpuj Xaco: dr W. Perdeus:
„No-wy model zarz Xadzania szkolnictwem „No-wyzOszym i no„No-wy model kariery akademickiej”, prof. dr hab. G. Nowak: „Plusy i minusy realizacji procesu bolon´skiego”, dr E. Do-magaWa-Zys´k: „Wczoraj i dzis´ mieXdzynarodowej wymiany dos´wiadczen´ akade-mickich”, ks. dr hab. A. Maj: „Nauczyciel akademicki w uniwersytecie jako organi-zacji zarz Xadzaj Xacej jakos´ci Xa”, ks. prof. dr hab. A. DeXbin´ski: „SpoWeczna misja uniwer-sytetów katolickich”, dr M. Parzyszek: „Katolicki Uniwersytet Lubelski w posWudze Prymasa Tysi Xaclecia”, prof. dr hab. A. Rynio: „Misja Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w perspektywie przesWania Jana PawWa II”.
WazOnymi wnioskami z pracy w trzeciej grupie byWo sformuWowanie zagrozOen´ edukacji w uniwersytetach katolickich. S Xa to m.in.: zurzeXdniczenie statusu nauczycie-la akademickiego, obnizOenie poziomu intelektualnego absolwentów, uzawodowienie studiów i dehumanizacja, brak znajomos´ci misji uniwersytetów katolickich, brak s´wiadomos´ci przynalezOnos´ci do rodziny, narodu i pan´stwa.
Czwarta grupa dyskusyjna, której obradom przewodniczyW ks. dr Andrzej kuczyn´-ski, podjeXWa temat: „Wybrane zagadnienia ksztaWcenia przyszWych pedagogów”. Przed-stawiono osiem z dziesieXciu zaplanowanych referatów. GrupeX osób referuj Xacych stanowiWy osoby zwi Xazane z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim Jana PawWa II. Tematy referatów przedstawiaj Xa sieX nasteXpuj Xaco: ks. dr A. kuczyn´ski: „Rozwój i ocena pracowników naukowo- dydaktycznych w perspektywie awansu zawodowego, mgr U. CzyzOewska: „Permanentna autoedukacja pracowników naukowych i studentów wyzwaniem dla wymagan´ spoWeczen´stwa wiedzy”, mgr H. Nowak: „Struktura war-tos´ci w ksztaWceniu przyszWych pedagogów”, mgr S. Grabczan: „Dialog w akade-mickim procesie ksztaWcenia przyszWych nauczycieli”, mgr E. Kuna: „Metoda projek-tów w ksztaWceniu akademickim w aspekcie twórczej postawy studenta”, mgr M. Re-liga: „Podmiotowos´c´ w ksztaWceniu pedagogów i nauczycieli”, mgr M. Dawidowicz, mgr A. Sobaszek: „Twórczy nauczyciel akademicki – z perspektywy dos´wiadczen´ absolwentów KUL”, mgr E. Jasin´ska: „Pytanie o tozOsamos´c´ wspóWczesnego pedagoga i nauczyciela”.
Jednym z zagadnien´ przedstawionych podczas dyskusji byW profil pracownika naukowo-dydaktycznego oraz koniecznos´c´ doskonalenia osobowos´ci, poszukiwania wWasnej tozOsamos´ci oraz doskonalenia zawodowego, jako komponenty rozwoju pra-cowników naukowo-dydaktycznych. Omówiona zostaWa takzOe reforma systemu os´wia-ty, jako czynnik koncepcji zmian ksztaWcenia nauczycieli edukacji elementarnej. Innym wazOnym zagadnieniem omówionym w grupie IV byWy wartos´ci, wokóW których zorganizowane ma byc´ ksztaWcenie przyszWych pedagogów. S Xa to: podmiotowos´c´ oraz kategoria samowychowania jako najwazOniejszy element dochodzenia do podmioto-wos´ci, a takzOe twórcza aktywnos´c´ i mistrzostwo nauczyciela akademickiego.
TytuW organizuj Xacy wyst Xapienia uczestników V grupy brzmiaW: „Aktualne problemy stoj Xace przed dydaktyk Xa uniwersyteck Xa”. Obradom w grupie V przewodniczyli: dr Dorota Bis oraz dr Piotr Magier. W grupie zaprezentowano dziesieXc´ referatów, które wygWosili: prof. dr hab. K. ChaWas: „Struktury tres´ci dydaktycznych w procesie ksztaWcenia pedagogów w s´wietle warstwicowej teorii rozwoju czWowieka Stefana Kunowskiego, prof. dr hab. W. Wójcik: „WspóWczesne wyzwania pedagogiki uniwer-syteckiej – mieXdzy naukami s´cisWymi i naukami humanistycznymi, dr P. Magier: „KsztaWcenie uniwersyteckie jako przedmiot dyskusji w pedagogice”, dr M. kobacz:
„Postulat ksztaWcenia pedagogicznego dostrzegaj Xacego wartos´c´ kazOdej osoby ludzkiej”, dr M. Rembierz: „Elementy wspóWczesnej dydaktyki uniwersyteckiej – w kreXgu analiz i postulatów Leona Koja”, dr D. Bis: „Dydaktyka uniwersytecka w konteks´cie wyz-wan´ cybernetycznego spoWeczen´stwa”, mgr K. Gromek oraz mgr M. Buk-CegieWka: „Posiadane kompetencje pedagoga szkolnego i ich brak w zderzeniu z praktyk Xa”, mgr K. OzOóg: „Szkolnictwo wyzOsze w Stalowej Woli wobec wyzwan´ rynku pracy”, dr B. Jakimiuk: „Europejskie Ramy Kwalifikacji narzeXdziem uczenia sieX przez caWe zOycie”, mgr M. Kapus´cin´ska: „Z tradycj Xa w przyszWos´c´. KsztaWcenie u przyszWych nauczycieli umiejeXtnos´ci mys´lenia kategoriami przyszWos´ci”.
TematykeX prezentowanych wyst Xapien´ sprowadzic´ mozOna do nasteXpuj Xacych zakre-sów tematycznych: 1) aplikacja wybranych kategorii koncepcji pedagogicznych i filo-zoficznych do strukturalizacji tres´ci oraz metod nauczania i wychowania stosowanych w edukacji uniwersyteckiej (K. ChaWas, M. kobacz, M. Rembierz); 2) wspóWczesny, spoWeczno-kulturowy kontekst procesu edukacji uniwersyteckiej (D. Bis, K. Gromek, M. Buk-CegieWka, K. OzOóg, M. Kapus´cin´ska); 3) analiza i typologizacja koncepcji ksztaWcenia uniwersyteckiego wedWug kategorii historycznych i merytorycznych (W. Wójcik, P. Magier); 3) analiza modelu ksztaWcenia pozauniwersyteckiego (B. Jakimiuk).
Wyst Xapienia wchodz Xace w pierwszy zakres tematyczny, stanowiWy próbeX odpowie-dzi na pytanie dotycz Xace fundamentalnych kategorii organizuj Xacych proces ksztaWcenia uniwersyteckiego. Wychodz Xac od koncepcji: personalizmu, stanowiska S. Kunowskie-go oraz L. Koja, autorzy scharakteryzowali elementy struktury zaproponowaneKunowskie-go przez siebie modelu edukacji uniwersyteckiej, opieraj Xacej sieX na: kategoriach god-nos´ci, wolgod-nos´ci, rozumgod-nos´ci, podmiotowos´ci – przynalezOnych czWowiekowi z racji jego osobowej natury; fazach rozwoju osobowos´ci czWowieka – biologicznej, psy-chicznej, spoWecznej, kulturowej, duchowej; moralnych postulatach: rzetelnos´ci, kon-sekwencji, odpowiedzialnos´ci.
Wyst Xapienia drugiego bloku tematycznego ogniskowaWy sieX na wspóWczesnych procesach spoWeczno-kulturowych, jako konteks´cie warunkuj Xacym tres´ci i sposób prowadzenia edukacji uniwersyteckiej. Autorzy zwrócili uwageX m.in. na konsekwen-cje wynikaj Xace z wprowadzenia technik informatycznych w proces ksztaWcenia uni-wersyteckiego, a takzOe nie zawsze speWnionych przez uniwersytet oczekiwan´ pWyn Xa-cych ze strony rynku pracy.
Tres´ci wyst Xapien´ autorów trzeciego bloku tematycznego zawieraWy próbeX typo-logicznego uporz Xadkowania modeli ksztaWcenia uniwersyteckiego. ByWy to: starozOytny, s´redniowieczny, os´wieceniowy, wspóWczesny model uniwersytetu oraz klasyczny (humanistyczny) i pragmatyczny model ksztaWcenia uniwersyteckiego.
Za odreXbne tres´ciowo uznac´ mozOna wyst Xapienie dotycz Xace pozaformalnego syste-mu nabywania kwalifikacji zawodowych oraz ewaluacji ksztaWcenia uniwersyteckiego w ramach Unii Europejskiej, funkcjonuj Xacego pod nazw Xa Europejskich Ram Kwali-fikacji. Autorka okres´liWa naczelne postulaty wspomnianego Projektu, skupione wokóW zasad: wielos´ci s´ciezOek nabywania kompetencji; efektywnos´ci ksztaWcenia przeciwsta-wionego zasadzie stopni formalnych; porównywalnos´ci jakos´ci dyplomów w ramach Unii Europejskiej. Autorka wskazaWa takzOe na znaczenie edukacyjne Europejskich
Ram Kwalifikacji w konteks´cie edukacji dorosWych oraz scharakteryzowaWa prawne procedury dostosowanie praw pan´stw Unii do jego realizacji.
Po odczytaniu sprawozdan´ z pracy grup dyskusyjnych podsumowania konferencji dokonali ks. prof. dr hab. M. Nowak i prof. dr hab. A. Rynio. Jeszcze raz przywo-Wano postac´ profesora Stefana Kunowskiego, podkres´laj Xac jego zasWugi dla pedagogiki jako nauki. ZauwazOono jednoczes´nie, zOe jego spus´cizna nie jest jeszcze w caWos´ci opisana, co stanowi wyzwanie dla naszego s´rodowiska naukowego.
Profesor Alina Rynio powiedziaWa: „Przenies´lis´my do tego budynku i do naszych serc pamieXc´ o profesorze Stefanie Kunowskim. Nasza konferencja miaWa temu sWuzOyc´. Nasza pamieXc´ beXdzie trwac´, po to, aby on zOyW”.
Wykorzystano cz Xastkowe sprawozdania z pracy grup dyskusyjnych, które przygo-towali:
grupa I – dr hab. Ryszard Skrzyniarz grupa II – mgr Ewelina S´widrak grupa III – dr Magdalena Parzyszek grupa IV – mgr ElzObieta Jasin´ska grupa V – dr Piotr Magier
BOZOENA SIDOR-PIEKARSKA Katedra Pedagogiki Specjalnej KUL
SPRAWOZDANIE Z WYJAZDU DO SPECJALNEGO OS´RODKA
SZKOLNO-WYCHOWAWCZEGO W LESZNIE
12-13 maja 2010
W dniach 12-13 maja 2010 r. odbyW sieX wyjazd do Specjalnego Os´rodka Szkolno-Wychowawczego im. pWk. Jerzego StrzaWkowskiego w Lesznie (SOSW). Jego inicja-tork Xa byWa prof. dr hab. Alina Rynio, wzieXli w nim udziaW równiezO: dr BozOena Sidor-Piekarska oraz studenci drugiego roku pedagogiki KUL 4 Agnieszka Ogórek, Natalia kukasik, ks. Marcin GWowin´ski.
W Os´rodku tym miaWa miejsce IV Wojewódzka Konferencja KsztaWcenia Specjal-nego. TowarzyszyWa ona obchodom 40-lecia istnienia Os´rodka. Patronat naukowy nad konferencj Xa obj XaW Uniwersytet KardynaWa Stefana Wyszyn´skiego.
