£ 6 5 2 1
KODEKS
KABRY WOJSKOWY
DEKRETEM RZĄDU NARODOWEGO*
z d n ia *© L isto p a d a f 8 6 3 roku
PRZEROBIONY, ZATWIERDZONY I
D E K R E T
RZAD
iNARODOWY
W celu u trzy m an ia p o rządku i zaprow adzenia karn o ści w w ojskach n a ro d o w y ch , a przytem uznajgc konieczng p o trzeb ę sk ró cen ia p rzew odu sgdów polow ych przez u su n ięcie form alności zby teczn y ch , Rzęd N arodow y postanow ił i w iadom em czyni, iż :
1. W ydanym zostaje p o p ra w n y K odeks k a rn y
W o jsk o w y w ra z z kodeksem Postępow ania
sędow ego.
2. K odeksa te obow igzyw ać będg od d aty n i
niejszego d ek retu .
3. K o d eks k a rn y W o jsk o w y w raz z kodeksem
postępow ania sgdow ego, d e k retem z d n ia 30 Lipca 1863 ro k u zatw ierdzony znosi się.
W ykonanie niniejszego d e k re tu w szystkim
W ładzom N arodow ym , w czem do któ rej n a leży, poleca.
KODEKS KARNY.
Nikt nieznajom ością p ra w a w ym aw iać się nie m oże.K ary k tó ry m podlegają wojskow i w szelkich sto p ni sę :
1. Za w ykroczenia w słu żb ie : k ary dyscypli
n a rn e , k tó re w yznaczane b ęd ę bezpośrednio przez Naczelników .
2. Za zb rodnie i p rz e s tę p s tw a : kary krym inalne
k tó re Sęd w ojenny będzie w ym ierzać.
I. KARY DYSCYPLINARNE.
I. N agana słow na.
II. Nagana w rozkazie dziennym bliższego Do- w ódzcy.
III. W yznaczenie na służbę n adkolejnę.
IV. A reszt do dw óch tygodni z p ełnieniem obo w iązków .
V. A reszt do dw óch tygodni bez p e łnienia obo
VI. U sunięcie od obow iązków od d n i 7 do 30 w łęcznie, z w n iesien iem tego do k sijżk i słu - żbowćj.
WYKROCZENIA DYSCYPLINARNE ZE STRONY MŁODSZEGO.
a. N iew ykonanie naty ch m iasto w e rozkazu,
szem ran ie, k łó tn ia ze s ta rs z y m ;
b. n iespełnienie ścisłe w szelkich obow iązków
przepisam i dla w ójskow ych określonych, czy to przez len istw o , czy przez złę w o lę ;
c. w yłam yw anie sig od w y p e łn ien ia k a ry n a -
zn aczo n ó j;
d . k łó tn ia z cyw ilnym i lu b w ojskow ym i, nie-
och ęd ó stw o , p ijań stw o , rozpusta.
WYKROCZENIA ZE STRONY STARSZEGO.
a. N ietrzym anie się ścisłe przep isó w w ojsko
w y c h ;
b. n iesp raw ied liw e w yznaczenie k ary dyscy-
p lin a r n ś j;
ZASADA OGÓLNA.
W e w szystkich tu przytoczonych w y padkach, i w ogóle m ogących sig w ydarzyć w ykroczeniach tu n ie o k re ślo n y c h :
Starszy stopniem, karze młodszego stopniem.
Młodszy m oże sig skarżyć za n iespraw iedliw ie w yznaczong karg, nie w p ie rw , jak po jćj odcier pieniu.
Dow ódzcy w in n i zw racać uw agg n a to , żeby ich podkom endni sp raw ied liw ie kary w ym ierzali, w niczem nie n adużyw ając sw ej w ładzy. Pija nego żołnierza oficer ani podoficer do porzgdku niech n ie p rzyw oływ a, aby sig n ie stał przyczyng w ym ierzenia sro g iśj k a ry za obelgg przez żołnie rza w ty m stan ie sobie w yrzg d zo n g ; użyć m a do tego żołnierzy.
W *4 £ Ź ta* s © & 3 £ 3 b. ^ p , p j p i p , p . f ł . p P ' P -* p - p , P- p . W W U C O - J M ^ ^ ęu p-g. p-g. Oj p , p p p . d W P Q , P . P . P . P . P . P < P . 2. B. 2- 2 ° 2. B. 10 12 w -1 <1 ^ **■ ►*■ !•© CO CO en o o* o o o Ł P . p , . ^ p . p , B. 2 . B. 2 . 2 . B. K ar y d y sc y p li n a rn e ja k ie na zn a cz ać m aj § pr aw o of ic e ro w ie i p o d o fi c ero wi e sw oim p o d k o m e n d n y m .
II. KARY KRYMINALNE.
I. N agana w rozkazie dziennym do arm ii z w y
m ienieniem czynu i nazw iska.
II. Pozbaw ienie p ra w słu żen ia w w o js k u , i
stra ży bezpieczeństw a (G w ardyi N arodow ćj,) z ogłoszeniem im ienia, nazw iska i czynu w rozkazie dziennym do arm ii.
III. P ozbaw ienie w szelkich p ra w politycznych i w ygnanie z k ra ju , z ogłoszeniem czynu. IV. śm ierć.
PODLEGAJĄ KARZE OZNACZONEJ ARTYKUŁAMI POW YŻSZEMI.
A rt.
1. Za w ystąpienie z b ro n ig w ręk u p rze
ciw k r a j o w i ... IV.
2. Za b u n t z b ronig w ręk u przeciw ko
W ładzy N arodow ej, oraz za podżeganie
do b u n t u ... IV.
3. Za po d d an ie tw ierd zy , lu b w szelkiego m iejsca obw aro w an eg o , bez w yczerpa
nia śro d k ó w o b ro n y (*) . . . III lu b IV.
li. Za kapitulacyję z nieprzyjacielem
w o tw a rte m p o l u ... III lu b IV.
5. Za zniszczenie bez rozkazu fortyfikacyj
jako to : blokhauzów , dom ów zapar ty ch , zasiek, palisad , b a ry e r do zam knięcia fortyfikacyi w szyjach, m ostów , m in ; zagw ażdżanie dział, o d cin an ie po stro n k ó w zaprzężonych, rozm yślne n i szczenie b ro n i, am unicyi, żyw ności, rekw izytów w ojskow ych i tab o ru obo
zowego ... IV.
6. Za opuszczenie sam ow olne przez Do-
w ódzcę pow ierzonego m u oddziału . IV.
(*) W razach gdzie praw o oznacza k ilk a k a r, S}d w zasto so w an iu kary w inien uw ażać n a okoliczności zm niejszające ub p o w ijk sz a jjc e w inę.
— 10 —
— 1 1 —
7. Z o ddziału, opuszczającego sam ow olnie
D ow ódzcę, je d n a dziesigta część ludzi IV.
8. Za zm arnow anie przez nied b alstw o od
działu pow ierzonego . . . . I I I lu b IV.
9. Za przyw łaszczenie sobie, lu b zatrzy
m anie dow ództw a bez rozkazu, lub po
w o d u p raw nego . . . . II, I I I lu b IV.
10. Za złam anie rozkazu w oddaleniu od
n ieprzyjaciela (m il 3 lu b w ięcćj) I lub II.
1 ). Za złam anie lu b n iew ykonanie rozkazu p rzed b itw ę, lu b w sam ej b itw ie III lu b IV.
12. Dow ódzcy, za n iew ykonanie, lub n ie- .
dopilnow anie rozkazów wyższych I, II, III lu b IV. 13. Za zm ow ę, lu b ko rresp o n d en cy ję z n ie
przyjacielem n a szkodę k ra ju . . . IV.
I d . Za szpiegow anie dla n ieprzyjaciela, lu b św iadom e p rzechow yw anie szpiegów
n i e p r z y j a c i e l s k i c h ... IV.
15. Za szpiegow anie w ykonyw ane przez
w ojskow ych n ieprzyjacielskich pod
p r z e b r a n i e m ... IV.
16. Za ucieczkę do nieprzyjaciela . . . iy .
17. Za opuszczenie p o ste ru n k u , czaty, lub
p l a c ó w k i ... IV.
18. T ręb acz lu b Dobosz, przechodzący bez rozkazu przez łań c u ch czat, z b ęb n em
lu b z trę b k ę ... IV.
i 9. Za n am ó w ien ie, lu b u łatw ie n ie ucieczki
z w ojska, cży to przez w ojskow ego czy p rzez c y w i l n e g o ... III lu b IV.
20. Za w erb o w a n ie do n ieprzyjaciela . IV.
21. Za w ypuszczenie rozm yślne niew olni
ków lu b aresztow anych . . . . IV.
22. Za w ypuszczenie przez n ied b alstw o n ie
w olników lub aresztow anych I, II lu b III.
23. Za zaśnięcie n a czatach lu b szyld w ach u :
a. w blizkości n ieprzyjaciela
(do 1 « m i l i ) ... J."*5
— 12 —
— 1 3 —
b. w dalszój odległości . . II lu b III.
2/i. Za niestaw ien ie się n a stan o w isk u n a sy g n ał, lub kom endę do b ro n i I, II lub III. 25. Za u d erzen ie bez rozkazu lu b zaczepki, n a
w ojska p ań stw a sprzym ierzonego III lu b IV. 26. Za zniew agę w yrzędzonę starsz em u sto
pniem : słow em , g ro źb ę lu b czynem w czasie służby, lu b z pow odu tejże III lub IV. 27. Za zniew agę w yrzędzonę starszem u sto
p niem po za słu żb ę . . . II, III lu b IV.
28. Za zniew ażenie ró w nego lub niższego I lub II. 29. Za targ n ięcie się czynne na rów nego
lu b niższego :
a. bez zadania ciężkich ra n . . II.
b. w razie zadania ciężkich ra n lub
ś m i e r c i ... III lu b IV.
30. Za zelżenie słów ne szyldw acha II lu b III.
31. Za targ n ięcie się czynne n a szy ld w a
c h a ... III lub IV.
1 / 1
-32. Za n iep osłuszeństw o, lu b szem ranie w e f r o n c i e ... I II lub IV. 33. Za przen iew ierzen ie się, lu b kradzież
w adm in istracy i w ojskow ej . . III lu b IV.
34. Za nied b alstw o , lu b n iedozór w ad m i
n istracy i w ojskow ój . . . I , II lub III.
35. Za fałszow anie wszelkiego ro d zaju m a- terjaló w w o jsk o w y ch , żyw ności lu b
nap o jó w ... III lub IV.
36. Za niszczenie n iep raw n e w szelkich akt
W ładz N a ro d o w y c h ... IV.
37. Za p o d ro b ien ie a k t w ładz N arodo
w y ch ... IV.
38. Za w ydanie fałszywego św iadectw a II lub III. 39. Za p rzed staw ien ie ze św iadom ością do
sto p n ia n a m ocy fałszywego d o w o d u ,
p rzed staw iający i przedstaw iony II lu b III.
40. Za fałszyw e zeznanie św iadków n a sę dzię w ojennym : k a rę równą, tś j, jak ą
— 15 —
do przew inienia obżałow anego zastoso w ać trzeba.
Al. Za n iep raw n e składanie Sydu w ojen nego ... III lu b IV.
A2. Za uczestniczenie w sadzie niepraw nie z ło ż o n y m ... II łub III. A3. W ojskow y sprzedający b ro ń , am unicyjg,
konie i rek w izy ta w ojskow e . . . IV.
AA. Za zastaw ianie przez wojskow ego b ro n i, am u n icy i, koni i rekw izy tó w w oj skow ych, zastaw iający i w z astaw Jńo-
r y c y II lu b III.
A5. Za rzucenie b ro n i w czasie w ojny . IV.
A6. Za fałszow anie m iar i w ag . II lub III.
A7. Za kradzież popełniony przez w ojsko
w y ch II lu b III.
A8. Za ra b u n e k zbrojnie lu b przem ocy, i
za podżeganie do ra b u n k u . . . IV.
A9. Za zabójstw o rozm yślne . . . . IV.
— 16 —
50. Za zgw ałcenie n iew iasty . . III lub IV.
51. P rzew in ien ia i zbrodnie tu niew ym ienione, podlegają karom określonym Kodeksem k a r nym cyw ilnym .
52. Sgd w edle u zn an ia m oże skazać obw inionego i n a k ary dyscyplinarne, jeśli okaże się, że tylko p rzew inienie a nie przestgpstw o p o p eł- nio n em zostało.
K O D E K S P O S T Ę P O W A N I A S £ D Ó W W O J E N N Y C H .
ZASADY OGÓLNE.
i . Sędom w ojennym podlegają w szystkie osoby n ależęc e, pod jakim b ęd ź ty tu łe m , do składu arm ii p o lsk ió j; rów nież m ieszkańcy, znajdu jący się czasow ie w g ra n ic ac h o b o z u ; do sta w cy aż do ukończenia sw ych czynności i szpiegi.
— 17 —
2. W ojskow i podlegają Sędom w ojennym za
przestęp stw a gdziekolw iek popełnione, aż do uw olnienia ze służby.
3. Sędy w ojenne w yrzekając niew in n o ść, lub
w in ę obżałow anego, n aty ch m ia st go u w a l n iają, lub też skazuję go n a k a rę oznaczonę Kodeksem karnym .
h. Sęd w ojenny składa się z 5ciu członków , z k tó
ry c h , najstarszy sto p n iem , lu b w razie r ó w ności sto p n i, najdaw niejszy w sto p n iu , p rezy d u je.
P rezes p ow inien b y ć stopniem sta rsz y , a przynajm niej ró w n y obżałow anem u.
W sp ra w a ch przeciw oficerom , Sędziow ie s j oficeram i. — W sp raw ach przeciw podofi cerom i żołnierzom , P rezesem zawsze jest oficer.
5. Dla przeprow adzenia śle d ztw a , udow odnie
nia p rzestęp stw a, i oskarżenia w im ie p r a w a , naznacza się wojskow ego n a P ro k u ra
— 18 —
to ra Rz^du N arodow ego, przy m ającym si§ złożyć Sgdzie w ojennym .
6. Pod niew ażnościg Sgdu, pozw ala sig oskarżo
n e m u w y b ra ć o b ro ń c ę , i zaw iadam ia się go, że jeżeli w y b rać nie chce lub niem oże, takow y m u będzie z u rzęd u dodany.
7. P ra w o oddaw ania pod Sgd w ojenny, m iano
w an ia Sędziów i P ro k u ra to ra , służy w o b rę b ie odpow iednim sw ej w ładzy :
a. D ow ódzcom oddziałów ,
b. N aczelnikom sił zb ro jn y ch woje
w ó d ztw ,
c. N aczelnikom sił zbrojnych d w óch w o
jew ó d ztw ,
d . N aczelnem u W odzow i,
e. W ydziałow i w ojny,
f. Rzędow i N arodow em u.
8. Każde przestęp stw o lu b zb ro d n ia, n a ty c h
m iast p o w in n a b y ć pod odpow iedzialnością bezpośredniego N aczelnika, pod rozpoznanie i osędzenie, Sędow i w ojennem u oddana.
— 1 9 —
9. Nie może być pow ołany do składu Sgdu w o
jennego :
a. kto nie m a la t 21 skończonych,
b. kto nie je s t w ojskow ym polskim ,
c. k rew n i obżałow anego i skarżącego, aż
do synow ca i siostrzeńców w łócznie,
d. Skarżący i św iadkow ie.
10. W ezw any n a członka S-jdu w ojennego, nie m oże u w o ln ić sig od tego obow iązku, w yją w szy pow odów p raw n y ch , lu b cigżkićj sła bości, a to pod karg dyscyplinarng doraźnie przez Naczelnika m ianującego Sgd w ym ie rzono.
11. Skarga p rzeciw o bw inionem u p o w inna być spisano p rzez P ro k u rato ra, z opisem w szy stkich faktów spraw y tćj d o ty cz jcy c h . W ra r zie podania piśm iennego skargi, P ro k u rato - n a niśj oznaczy dzień i m iejsce jćj przy jęcia.
— 20 —
w in ien być n atychm iast po przyjęciu skargi aresztow anym .
13. A resztow anem u objaw ia P ro k u ra to r przyczy n ę uw ięzienia. Jednocześnie z apytuje, kogo w y b iera sobie n a o brońcę. Jeśli obżałow any obrońcy nie w y b iera, dodaje m u go Sęd z u rzęd u .
l i . Czas i m iejsce posiedzenia Sędu naznacza P rezes, n ie później, jak n a dzień trzeci po ukończeniu śledztw a.
15. Z brodnie oznaczone w K odeksie k arn y m a r ty kułam i 1, 2, 11, 13, 1 li, 15, 16, 17, 18, 21, 23, 26, 31, 32, 37, i 5 , 57, Zi8, i 9 , 50, sędzę się bez żadnej zw łoki i w yroki w trzy godziny w ykonyw ać należy.
16. Śledztw a w zbrodniach oznaczonych w K o deksie karn y m arty k u łam i 3 , i , 6 , 8, 25, 33, 3!x, ro b ię się n a piśm ie, in n e prow adzę się ustnie.
— 21 —
m ogy używ ać dla w yjaśnienia spraw y tłu m aczy, biegłych, lu b św iadków , obow iąza ny ch zeznaw ać pod przysięgę.
a. Rola przysięgi dla tłum aczy lu b b ie
głych :
Przysięgam , że w tłum aczeniu lu b ocenieniu (w ym ienić czynność) w ie r n ie, sum iennie i ściśle obowiyzku m ego dopełnię.
b. R ota przysięgi dla św iadków :
Przysięgam , że w zeznaniu jakie złożę, nic n ie u ta ję , ani dodam , ale szczery i rzeteln y p r a w d ę , jak mi sum ienie i obowiyzek nakazuje, po w iem .
18. P rzy śledztw ie najsurow ićj w zb ran ia się uży w ać środków przym usow ych dla w ykrycia w iny.
19. P osiedzenia Sydu w ojennego sy p u b lic z n e ; w razach jed n ak że, gdy sp raw a w ym aga ta
— 22 —
jem nicy, ze w zględu n a bezpieczeństw o p u b liczne lu b m o raln o ść, P rezes nakazać może posiedzenie p rzy d rzw iach zam kniętych. — W yrok w ydany ogłasza sig zaw sze p u b li cznie.
20. Oskarżony staje do b a d an ia bez w igzów , ale pod strażg z dobytg lub n a b itg bronig. 21. U trzym anie pow agi i porzgdku n a posiedze
n iu S gdu, n ależy do P rezesa, k tó ry , za p rz e kroczenia, k ary d y scy p lin arn e doraźnie sto sow ać m oże.
22. Spraw a pow inna być osgdzong, o ile sig da, n a jed n em posiedzeniu i n a tem że posiedze niu w yrok m a być spisany i podpisany. 23. Śledztw o prow adzi u stn ie P ro k u ra to r, w obec
Sgdu w ojennego.
2ń. Śledztw o składa sig z b a d an ia św iadków , oskarżonego, i rozpoznania corpus delicti. 25. Jeżeliby śledztw a, dla jakichkolw iek pow o
— 23 —
Sgdu, w takim razie prow adzg go n a m iejscu P ro k u ra to r, w raz z dodanym m u 'P is a rz e m . P rzed rozpoczęciem śledztw a, P ro k u ra to r i P isarz przysięgę wykonyw ajg.
POSIEDZENIA SĄDU W O JEN NEGO .
26. P rezes po zeb ran iu sig S gdu, w zyw a czło n ków Sgdu i P ro k u ra to ra do przysiggi, i po jej przyjgciu, sam przysięga.
R ola p rz y s ię g i:
P rzysięgam , że w sgdzeniu spraw y (N. N.) pow odow ać sig bgdg m iłościg p raw d y i do b ra publicznego, — zbadam jg , — i z naj w iększy ścisłościg i bezstro n n o ścig ,— a nie- pow odujgc sig żadnem i w zględam i— uzna nie w in y lu b n iew inności podług sum ie n ia w yrzeknę.
przeko-— 24 —
nyw ajg się, czy §§ 4 , U, 6, 9 , K. P . S. W. do p ełn io n e zostały, w razie ich n ied o p eł n ien ia, Sęd rozejść się p ow inien, a to pod zagrożeniem karg. art. 4 2 K. K. W . okre ślona.
28. N astępnie w p ro w ad za się oskarżony w raz z obrońca.
29. Po w prow adzeniu obw inionego, P ro k u ra to r czyta akt osk arżen ia, i prow adzi śledztw o przez bad an ie św iadków poszkodow anego, i św iadków oskarżonego. W razie jeżeli część śledztw a poprzednio piśm ien n ie b y ła prow a dzona, P ro k u ra to r czyta te akta.
30. P rezes m a w ładzę nieograniczona, co do spo sobu k iero w an ia i roztrząsania sp raw y , za daje py tan ia św iadkom i obżałow anem u, i daje głos Sędziom i obrońcy oskarżonego, jeśli ci dla w ykrycia p raw d y chc.j pytania zadaw ać.
— 25 —
cały przebieg s p ra w y — i ro b i w nio sk i w zglę dem zastosow ania kary.
32. O skarżony tłum aczy się sam z poczynionych m u z a rz u tó w ; m oże jed n a k i o b ro ń c a jego tłu m aczen ia przytaczać.
33. W razie żgdania, Prezes daje głos P ro k u ra to ro w i, ale obw iniony zaw sze m a głos ostatni.
3U. Po ukończeniu roztrząsania spraw y, P rezes
zapytuje P ro k u ra to ra i oskarżonego, czy m ajg co wigcćj do dodania, i jeżeli odpow iedzi sg przeczgce, każe odprow adzić obżałow anego. P ro k u ra to ro w i, o brońcy, i w idzom ustgpić, a oficerow i w artg dow odzgcem u, d rzw i i okna strażg obstaw ić.
35. Poczem Sędziow ie niem ogg się znosić z ż a- dng osobg, i niem ogg się rozejść aż do w y d a n ia i spisania w yroku.
36. Do w yroku Prezes zadaje py tan ia :
a. Czy obżałow any jes t w in n y p rz eslę
- 2G —
p stw a lub zb ro d n i, o jak ę je s t oskar żony.
b. Czy czyn sp ełniony został z okoliczno
ściam i obciężajęcem i, czy też zm niej- szajęcem i w inę.
c. Ja k i arty k u ł K odeksu k arn eg o , i
d. Ja k ę k a rę z a rty k u łu tego, do w iny
obżałow anego zastosow ać.
37. Na każde py tan ie odbyw a się oddzielne gło sow anie, k tó re P rezes notuje.
38. P rezes zb iera głosy, poczynajęc od Sędziego najniższego sto p n iem ; albo najm łodszego w sto p n iu , sam daje głos ostatni.
39. P rezes w yznacza jed n eg o z Sędziów do napi sania w y roku.
ZiO. Każdy w yrok spisany być m a Jak n a stęp u je :
W im ieniu N arodu i P ra w a , My
u. N azw iska, im iona i stopnie Sędziów .
— 2 7 —
c. Nazwisko, im ię, w iek, sta n , m iejsce
urodzenia obżaiow anego.
d. P rzestęp stw o lub zb ro d n ia, o k tó re
je s t oskarżony.
-e. Gzy oskarżony przyznał się do w in y ,
w razie przeciw nym , pow ody skazania. . f . . A rty k u ł p ra w a i k a ra z K odeksu k a r
nego w ojskow ego zastosow ana. 41. Po ukończeniu i podpisaniu w y ro k u , P rezes
k arze d rzw i otw orzyć, w a rtę od drzw i okien o d staw ić, osoby n a u stęp w ezw ane w puścić, i aresztow anego przyprow adzić, po- czem czyta głośno w y ro k Sydu w ojennego. 42. Jeżeli w yrok je s t uniew inniajycy, P rezes każe
n aty ch m iast oskarżonego uw olnić.
43. W yrok skazujycy, pow inien być nie późniśj jak w e 12 godzin w ykonany.
hh. W yrok śm ierci w ykonyw a się przez rozstrze
lanie. Sześciu żołnierzy strz ela o 12 kroków , czterech pow inno być w rezerw ie.
45. Jeżeli obżałow any nie m ó g ł być aresztow a n y , lHb z aresztu u c ie k ł, P rezes ogłasza rozkaz aby sig staw ił przed Sgdem w ojen ny m , lub rozsyła listy gończe, i po u p ły w ie d n i 20 od ogłoszenia, sp ra w a sędzi sig zaocznie, a w yrok ogłasza sig w rozkazie dziennym .
46. P rzy sgdzeniu sp raw zaocznie, Sęd w ojen ny p o stępuje tak sam o, jak p rzy sgdzeniu oskarżonych obecnych, tylko obrońca daje sig z u rz ęd u , i nieobecność obżałow anego w zm iankuje sig w w yroku.
* '