R e c e n zje
593
C u rie -S k ło d o w sk a i S tra s b u r g e r (popełniono p rzy ty m b łę d y w n azw isk ach , pisząc: S kład o w sk a, S tra ssb u rg e r). Z te c h n ik ó w w y s tę p u je ty lk o A d am W ikszem ski, tw ó r ca fo to g ra ficz n eg o zap isu dźw ięku, o k tó ry m je d n a k p o m y łk o w o m ó w i się ja k o o uczonym ro sy jsk im .
cd.
N icolas B o u r b a k i , E lé m e n ts d ’h isto ire des m a th é m a tiq u e s. H e rm a n n , P a ris 1960, s. 277.
Z b iorow y p se u d o n im N icolas B o u rb a k i o b r a ła sobie g ru p a w y b itn y c h f r a n cuskich m a te m a ty k ó w , p u b lik u ją c a od 1939 r. k o le jn e to m y szero k o za k ro jo n e g o dzieła E le m e n ty m a te m a ty k i. W ydane p rze d trz e m a la ty w s e rii H isto ria m y ś li (H istoire de la p en sée) E le m e n ty histo rii m a te m a ty k i s ta n o w ią zbiór z a w ie ra ją c y c h m a te ria ł h isto ry c zn y p a ra g ra fó w lub rozdziałów z o p u b lik o w a n y c h d o tego c z a s u to m ó w ow ego dzieła.
E le m e n ty h isto rii n ie p r e te n d u ją w ięc do ro li konsekwentnego» z a ry su d z ie jó w m a te m a ty k i — ca łe w ielk ie działy, k tó ry c h o p ra c o w a n ia w E le m e n ta ch m a te m a ty k i jeszcze n ie dokonano, ja k np. g eo m e tria różniczkow a, ra c h u n e k w a ria c y jn y , zostały tu ty lk o w zm ian k o w an e. K sią ż k a n ie z a w ie ra żad n y ch d an y c h b io g rafic z n ych o n a jw ięk sz y ch n a w e t m a te m a ty k a c h , d ają c je d y n ie z a ry s d ziejó w poszcze gólnych id ei i d ziałó w m a te m a ty k i. K sią ż k a p rz e z n a c z o n a je s t w z a sa d zie d la m a te m a ty k ó w i je j le k tu r a w y m ag a d o brego p rz y g o to w a n ia m a tem aty c zn e g o .
Z biorow y a u to r k sią ż k i u w zg lę d n ia dość szeroko d o ro b e k polski. W śród 253 w ym ien io n y ch w b ib lio g ra fii a u to ró w d zieł m a te m a ty c z n y c h z n a jd u je się 7 m a te m a ty k ó w p olskich — S. B anach, K . K u ra to w sk i, A. L in d e n b a u m , A. M ostow ski, W. S ierp iń sk i, H . S tein h a u s, A. Z ygm und. B ib lio g ra fia p o d a je n ie k tó re ich p r a c e o p u b lik o w a n e w ję zy k a ch fra n c u sk im , an g ielsk im i n iem ieckim .
E. O.
G eografia pow szechna, t. I: Z iem ia — śro d o w isko n a tu ra ln e czło w ie ka . R e d a k to r to m u — A dam M ałecki, re d a k to r k a rto g ra fic z n y — F ra n c isz e k U h o rczak . P a ń stw o w e W y d aw n ictw o N aukow e, W a rsza w a 1962, s. 470.
W pośw ięconym zagad n ien io m ogólnym I to m ie p ięciotom ow ej G eo g ra fii p o w sze c h n e j z n a jd u ją się c e n n e d la k rę g u p olskich g eo g ra fó w z a ry sy ro z w o ju w iedzy i m y śli geograficznej.
S ta n is ła w L eszczycki śledzi R o zw ó j m y ś łi g eo g ra fic zn ej (s. 20—56) od sp o łe cz eń stw p ie rw o tn y c h i p a ń s tw sta ro ż y tn y c h (Chiny, G recja), p oprzez ep o k ę śre d niow iecza i O d ro d zen ia (z jego w y p ra w a m i o d k ry w c zy m i i ro zw o jem h o ry zo n tu geograficznego), do o k re su p o m ia ró w w W iekach X V II i X V III, a n a s tę p n ie ch a r a k te ry z u je ep o k ę całościow ych u ję ć H u m b o ld ta i R itte ra , głów nie k ie ru n k i geo g ra fii w k o ń cu X IX i n a p o czątk u X X w ie k u o ra z w spółczesne p o g ląd y n a n a u k i geograficzne.
B olesław O lszew icz w H isto rii o d k r y ć g eo g ra fic zn yc h (s. 57—74) w y d o b y w a pojęcie geograficznych podróży, u k a z u je ró ż n e p o b u d k i i te c h n ik ę p o d ró ż o w a n ia w ciągu dziejów , a n a s tę p n ie p rz e d sta w ia podróże i o d k ry c ia od sta ro ż y tn o śc i, p rzez śred n io w iecze i epokę o d k ry ć w w iek a ch XV—X V III, d o w y p ra w p o la r n y ch X X w . W o d dzielnym ro zd z iale p rz e d sta w io n a z o s ta ła ro la P o lsk i w d z ie ja c h pod ró żn ictw a.
B o g a te ilu s tra c je i sc h em a ty podnoszą w a rto ść o b u p ra c sta n o w ią c y c h ce n n y , bo o p rac o w a n y w sposób tw ó rcz y i zgodny ze w sp ó łczesn ą w ied z ą z a ry s d z ie jó w
594
R e c e n zjeo d k ry ć i ro zw o ju m y śli g eograficznej. S zkoda je d n a k , że je s t to ty lk o za ry s i że n ie u k aż e się w p o sta ci o d d zieln e j p u b lik a c ji, d o stę p n ej d la szerokiego g ro n a za in te re so w a n y c h .
J. Bb.
R o b e rt R e m b i e l i ń s k i , H istoria fa rm a c ji. P a ń stw o w y Z ak ład W ydaw nictw L e k a rs k ic h , W arszaw a 1963, s. 240.
P ra c a ęprof. R e m b ie liń sk ieg o je s t p o d ręc zn ik ie m d la s tu d e n tó w fa rm a c ji, k tó ry m a z a stą p ić i u zu p e łn ić d a w n o w y cz e rp a n ą P ro p e d e u ty k ą fa rm a c e u ty c zn ą B. K os- kow skiego z 1933 r. P ra c a o b e jm u je h is to rię fa r m a c ji pow szechnej od czasów s ta ro ży tn y c h , h is to rię fa rm a c ji w P olsce o ra z d z ie je i u stró j a p te k a rs tw a p olskiego w w iek ach X II —X X W e w stę p ie om ów iony został za k res i p rze d m io t h is to rii f a r m a c ji o ra z s ta n b ad a ń n a d tą d y scy p lin ą w P olsce. U k ład m a te ria łu je st ch ro n o - logiczno-problem ow y.
A u to r p o d a ł m . in. szczególnie in te re s u ją c e i now e w iadom ości z dzie jó w fa rm a c ji p o lsk iej o k re s u K o m isji E d u k a c ji N arodow ej, K się stw a W arszaw sk ie g o i K ró le s tw a K ongresow ego o ra z z a ry s u n iw e rsy te c k ic h stu d ió w f a rm a c e u ty c zn y c h w o k re sie poro zb io ro w y m (w K ra k o w ie, Lw ow ie, W arszaw ie, W ilnie).
W ta b lic ac h chronologicznych zam ieszczonych n a k o ń cu k sią ż k i obok d a t zw iązan y ch b ez p o śred n io z h is to rią fa rm a c ji uw zględniono w aż n iejsze w y d a rz e n ia z h isto rii pow szechnej i P o lsk i o ra z o d k ry c ia i w y n ala zk i m a ją c e zasad n icze z n a c z en ie dla ro zw o ju n a u k p rzyrodniczych. W yo d ręb n io n o w ta b e li F arm acją w s p ó ł czesną, tj. la ta 1918— 1959. N iezależnie od sk o ro w id za im ion, a u to r opracow aJ k r ó tk i sło w n ik b io g rafic zn y osób zasłużonych d la fa rm a c ji pow szechnej i p o lsk iej, k tó ry z a w ie ra 154 n az w isk a z b a rd z o zw ięzły m i n o tk a m i b iograficznym i. P ra c ę zdobi b ogaty m a te ria ł ilu s tra c y jn y .
cd.
R. C. A n d e r s o n , O ared F ig h tin g S h ip s, fr o m C lassical T im e s to th e Corning o f S te a m . Pe«rcivall M a rsh a ll, L ondon 1962. s. X II I+ 9 9 , il. 16,' ta b l. 25.
N ow a k s ią ż k a p ło d n e g o angielskiego' a u to ra p ra c z z a k re su h isto rii te c h n ik i m o rsk ie j s k ła d a się z je d e n a s tu rozdziałów . C ztery z n ic h pośw ięcone są w o je n n y m w iosłow com greckim , rzy m sk im i b iz an ty ń sk im , d w a — średniow iecznym g alero m p o łu d n io w o e u ro p e jsk im i d w a an g ielsk im , je d e n — galeasom , a w ięc o k rę to m sta n o w ią c y m p o śre d n i ty p m iędzy g a le rą a żaglow cem ; je d e n rozd ział p rz e d sta w ia „h y b ry d y ” z w iek ó w X V II—X V III, a o s ta tn i — w iosłow ce w o je n n e M o rza B ałtyckiego.
Z. Br.
F ré d é ric D u m a s , D ee p -W a te r A rćheology, p rz e ło ż y ła z fra n c u sk ie g o H onor F ro st, p rze d m o w a p ro f. W. F. G im esa. R a u tle d g e a n d K e g a n P a u l. L ondon 1962. s. X II + 71, il. 11.
F. D um as je s t obok P. T aillieza i słynnego p łe tw o n u rk a J. Y. C ou steau je d n y m z „w ie lk ie j tró jc y ” fra n c u sk ic h b ad aczy głęb in m o rsk ich . D um as i C ou steau s ą u n a s z n a n i p rz e d e w szy stk im ja k o a u to rz y p rz e tłu m a cz o n ej n a p olski k sią ż k i M ilczą cy św ia t (W arszaw a 1957). D u m as je s t też au to re m in n y c h p ra c z te j
