Walery Susłow, Tomasz Królikowski M-LEARNING, WIĘC UCZENIE SIĘ W TERENIESesja: Kształcenie w dziedzinie elektroniki i telekomunikacji.Politechnika Koszalińska

Pełen tekst

(1)www.pwt.et.put.poznan.pl. Walery Susłow Tomasz Królikowski Politechnika Koszalińska Wydział Elektroniki i Informatyki ul. Śniadeckich 2, 75-543 Koszalin swalover@ie.tu.koszalin.pl. 2005. Poznańskie Warsztaty Telekomunikacyjne Poznań 8 - 9 grudnia 2005. M-LEARNING, WIĘC UCZENIE SIĘ W TERENIE Streszczenie: m-learning jest to uczenie które zachodzi za pośrednictwem bezprzewodowych urządzeń mobilnych jak telefony komórkowe, osobiste asystenty cyfrowe (PDA) lub palmtopy. Pomimo wczesnego stadium rozwoju, tak bazy technologicznej jak i metodologii tego sposobu nauczania, już dziś uczelnie techniczne pilnie przyglądają się postępom m-learningu i zaczynają wdrażać jego elementy.. 1. WSTĘP Miniaturyzacja urządzeń elektronicznych oraz możliwość zapewnienia bezprzewodowej komunikacji między nimi spowodowały, że oprócz społeczeństwa informatycznego mamy do czynienia ze społeczeństwem mobilnym, przy czym mobilność rozumiana jest tutaj jako zdolność wykonywania coraz większej liczby czynności z jednoczesną zmianą miejsca, m.in. uczenia się. W tym kontekście możemy przedstawić ewolucję współczesnego nauczania od modelu zamkniętej klasy w kierunku nauczania otwartego. Wsparcie edukacji otwartej od strony technologii telekomunikacyjnych obudziło paradygmat edukacji mobilnej, nazywany skrótowo m-learning (m od mobile). Edukacja ciągle podąża za technologiami, które odniosły sukces, tzn. takimi, które zdobyły duże grono odbiorców. W tej sytuacji jest to dążenie edukacji do usprawnienia swoich usług poprzez wykorzystanie zalet telefonii komórkowej i sieci mobilnych. 2. ISTOTA EDUKACJI MOBILNEJ Dzisiaj mamy dostęp do coraz większej gamy usług mobilnych. Od serwisów informacyjnych wprost na nasze urządzenia mobilne, poprzez możliwość przeglądania zasobów WWW za pomocą telefonów z przeglądarkami internetowymi lub urządzeń typu PDA. Technologie takie jak GPRS (pakietowa transmisja danych), EDGE (zwiększone szybkości transmisji dla ewolucji globalnej), CDMA (szerokopasmowy dostęp wielokrotny z kodowym rozdziałem sygnałów) swoim zasięgiem obejmują cały świat. Z ostatnich doniesień agencyjnych1 liczba telefonów z nowoczesną technologią UMTS (3G) wzrosła z 0,2 do 16 mln w przeciągu lat 2002-2004. Analitycy twierdzą2, że bariera 2 mld abonentów zostanie przekroczona już. 1 2. http://www.zdnet.com http://www.telecoms.com. PWT 2005 - POZNAŃ 8-9 GRUDNIA 2005. w lipcu 2006 roku. W roku 2009 przewidują oni, że liczba ta wzrośnie do 2,45 mld. Jeśli zestawić to z faktem, iż ponad 50 procent wszystkich pracowników spędza połowę swojego czasu poza biurem, to jasnym staje się powód do praktycznego zainteresowania się szkoleniami i dostarczaniem wiedzy na zapotrzebowanie poprzez urządzenia mobilne od strony największych korporacji międzynarodowych [1]. Dotychczasowy, konwencjonalny model nauczania przewiduje, że zarówno osoba ucząca się (student) jak i nauczyciel są nieodłącznymi elementami klasy, która jest częścią instytucyjnego ciała jakim jest szkoła wraz z określonym programem nauczania. Student zależny jest od miejsca, czasu i programu nauczania, jak również od środowiska w którym się znajduje, bez względu na swoje zdolności czy zapotrzebowania. Warto tutaj podkreślić przyjętą sztywność programu szkoleń, nie przewidywano wcześniej możliwości zmiany treści szkolenia „w locie”, ani dostarczania treści indywidualnych dla członków grupy edukacyjnej. Dzisiaj, dzięki technologiom e-learningu osoba ucząca się ma już możliwość nauki, korzystając z internetowych wersji kursów wspomaganych usługami wirtualnymi, przy jednoczesnej możliwości komunikacji ze swoimi rówieśnikami czy nauczycielem. Ale dotychczasowy e-learning ma zasadniczą wadę, a mianowicie student jest uzależniony od stacjonarnego miejsca nauki. Ideą m-learningu jest stworzenie mobilnego środowiska w którym zarówno uczeń jak i wykładowca (nauczyciel) nie są skrępowani danym programem nauczania, nie są zależni od miejsca nauczania (jak sala wykładowa czy klasa), ani też czasem w którym chcą przyswajać (w przypadku studenta) czy przygotowywać (w przypadku wykładowcy) materiały dydaktyczne. Nie ma wątpliwości, że każdy, mając problem lub zadanie do rozwiązania, odniósł by niekwestionowane korzyści mając w danym momencie dostęp do informacji, materiałów wykładowych czy nawet do samego wykładowcy. Osoba ucząca się nie musi być zależna również od programu nauczania ani od instytucji. Wykładowcy oraz inni wykwalifikowani specjaliści mogą przygotowywać materiał do nauczania, który jest całkiem zorientowany na poszczególne jednostki, na indywidualną ścieżkę. W modelu tym aby uzyskać efektywne nauczanie zarówno nauczyciele i studenci musza zrozumieć naturę stosunków społecznych, gdzie jakość interakcji. 1/2.

(2) www.pwt.et.put.poznan.pl. i komunikacji zapewni wymianę informacji, wiedzy, doświadczeń i rozwój umiejętności. Zasadnicze zmiany pedagogiczne, których można spodziewać się przy takiej organizacji szkolenia, spowodowane będą tym, że uczenie się oparte będzie bardziej na grafice komputerowej, transmisji głosowej i animacji, a nauka odbywać się będzie w plenerze, także w trakcie podróży. Istotną jest również opcjonalna możliwość natychmiastowej komunikacja głosowej z dyżurnym konsultantem, bez ograniczeń geograficznych i czasowych. Wsparcie studenta w przypadku m-learningu jest zarówno asynchroniczne jak i synchroniczne. Od konferencji na Uniwersytecie Birmingham w roku 2002, corocznie mają miejsce międzynarodowe konferencje mLearn. W roku 2004 konferencja taka odbyła się w Rzymie we Włoszech, w 2005 w Cape Town w Afryce a w roku 2006 ma mieć miejsce w Kanadzie. Oznacza to, że edukacja mobilna jest ciągle w centrum uwagi i stopniowo rozwija się na miarę zapotrzebowania społeczeństwa. 3. PROJEKT KONCEPTUALNY MOBILNEGO SERWISU EDUKACYJNEGO Założenia struktury systemu informatycznego, który nadaje się do wsparcia m-leraningu na uczelni, muszą być oparte na przesłance, iż technologia i narzędzia programistyczne powinny być zintegrowane zgodnie z zasadami otwartości [2]. Składowe serwisu powinny być oparte na komponentach i architekturach modułowych, które będą pozwalały na ponowne wykorzystywanie modułów w różnych scenariuszach szkoleniowych i zadaniach. Istotnym jest, również wykorzystanie szeroko akceptowanych standardów w celu zapewnienia zgodności z istniejącym już oprogramowaniem i sprzętem. W trakcie uzyskiwania dostępu do kursu z urządzenia bezprzewodowego, system [2] zbierałby obiekty, które mogą być ściągnięte i wysłane do urządzenia mobilnego. Dodatkowo informacja dla urządzenia musi być sformatowana tak, aby pasowała do danego konkretnego urządzenia. Warstwa aplikacji ma składać się z różnych usług dla studentów i nauczycieli. Typowe usługi to: biblioteka, tablica elektroniczna, GDSS (Group Decision Support System), tłumaczenie języków itp. Usługi te tworzone mają być przez nauczycieli i administratorów do użytku studentów. Studenci są natomiast odbiorcami tych usług. Interakcja pomiędzy studentami i nauczycielami oraz administratorami zachodziłaby w warstwie aplikacji. Integracja poprzez standardy usług sieciowych łączyłaby całą zawartość i aplikacje, które mogą już być dostępne w różnych formatach. Powodowałoby to, iż cały serwis działał by podobnie do technologii „plug and play” i zapewniałby wystarczającą elastyczność na wykorzystywanie materiału niezależnie od urządzeń. Warstwa aplikacji ma zapewnić dostęp do wszystkich wewnętrznie wbudowanych systemów, narzędzi do przygotowania materiałów szkoleniowych, jak również popularnych narzędzi autorskich. Pozwoli to [2] na zapisywanie całych aplikacji do nauczania jako. PWT 2005 - POZNAŃ 8-9 GRUDNIA 2005. obiekty BLOB (Binary Large Objects). Warstwa dostarczania usług dla urządzeń mobilnych wykorzystywana jest wyłącznie w celu dostarczenia materiału za pośrednictwem Internetu. Zaimplementowanie modeli m-learningu może nastąpić poprzez usługi Internetu bezprzewodowego, dostęp on-line za pośrednictwem telefonu komórkowego do całego kursu lub przez wystawienie materiałów w wersji „ściągnij na żądanie”. 4. PIERWSZE KROKI W KIERUNKU M-LEARNING Rozwój na uczelni macierzystej (Politechnika Koszalińska) edukacji na odległość stał się bodźcem do powstania projektów pilotowych naukowo-badawczych, czego przykładem może być Informator Studiów Wieczorowych, zbudowany w technologii WAP (autor projektu inż. M. Jagodzinski) [3]. Jednym z ostatnich projektów tego rodzaju jest serwis internetowy www.m-learning.pl całkiem poświęcony zagadnieniom m-learningu (autor projektu mgr inż. H. Winiczenko). Serwis ten prezentuje solidny zbiór wiedzy na temat m-learningu, co istotne – w języku polskim. Architektura serwisu oparta jest o System Zarządzania Treścią o nazwie Joomla. Obecnie serwis dostarcza dużo wiadomości, przygotowanych w postaci artykułów, tak że można dość szybko zorientować się w zagadnieniach m-learningu. Ale w przyszłości serwis ten ma być rozbudowany do poziomu prawdziwej platformy m-learningowej. Również cennym jest przedstawienie w serwisie opisu najbardziej znanych inicjatyw międzynarodowych z zakresu m-learningu. Między innymi, można dowiedzieć się o tym, że istnieje konsorcjum Mobilearn, który zrzesza 24 kraje, a jego główne zadania to tworzenie modelu efektywnego nauczania, rozwój mobilnej architektury nauczania oraz praca nad modelem biznesowym do celów nauczania. 5. PODSUMOWANIE Walorem m-learningu ma być stworzenie nowoczesnego, wirtualnego środowiska nauczania przyszłości, w którym całkiem zostanie zrealizowana idea edukacji otwartej. Już teraz elementy tej technologii mogą być użyteczne w organizacji doraźnych szkoleń zawodowych. Poza tym, posiadanie serwerów edukacyjnych działających w oparciu o koncepcję m-learning, niewątpliwie wiąże się z prestiżem nowoczesnej uczelni technicznej. SPIS LITERATURY [1] D. Keegan, The future of learning: From eLearning to mLearning, Ericsson 2002 [2] S. K. Sharma, F. L. Kitchens, Web Services Architecture for M-Learning, Electronic Journal on e-Learning, Volume 2 Issue 1 (February 2004), 203-216 [3] W. Susłow, M. Jagodzinski WAP-informator narzędziem studiów wieczorowych i zaocznych, Gazeta IT, nr 11 (30), 2004. 2/2.

(3)