Hieronim Chojnacki
"Forma gotycka Gombrowicza",
Maria Janion, "Twórczość" nr 2
(1975) : [recenzja]
Biuletyn Polonistyczny 18/3 (57), 77
( I I ) JANION Maria: Forma gotycka Gombrowicza. "Tw órczość" 1975 nr ć
s . 50-76. *
Tematem studium są r o z le g łe konteksty i problematyka zapomnianej powie ś c i W itolda Gombrowicza "O pętani" (1939). Autorka dokonuje ro zu m ieją cej rek o n stru k c ji dwóch ciągów myślowych, ja k ie - j e j zdaniem - w atrakcyjnym i doniosłym s p lo c ie współtworzą i o k re ś la ją substancję powieściową utworu. Z jed n ej strony je s t to głęboko przemyślana taktyka wobec p o w ieści popular n e j, k tó r e j Gombrowicz wyznaczał bardzo poważne m iejsce w swym rozbudowanym programie kulturalnym, z d ru g ie j - zamiar odrodzenia pow ieściow ej formy go t y c k ie j, romantycznego gotycyzmu po t o , aby u ła tw ić rozw iązan ie n ajtru d n ie js z y c h i n a jb a rd z ie j zaniedbanych problemów lit e r a t u r y p o ls k ie j.
BP/57/19
H.Ch.
( I I ) JANION Maria: Sobowtóry i d w o istośc i Gombrowicza. " D ia lo g " 1975 nr 2 s . 128-135.
Autorka szkicu stara s ię dotrzeć do n ajgłębszych znaczeń te g o , co w tw órczości i f i l o z o f i i Gombrowicza konkretyzuje s ię jako o bsesja czy pożą danie sobowtóra. W problematyce rozdw ojenia is t o t y lu d z k ie j» k t ó r e j doświad czen ie s ta ło s ię dla twórcy "Ferdydurke" źródłem r o z le g łe g o eksperymentu i narzędziem zdobywania samoświadomości, ukryty je s t - zdaniem au tork i - klu cz do otw arcia tajem nic pisarstw a Gombrowicza. Motyw ten zaważy w sposób za sadniczy na Gombrowiczowskim stosunku do czło w iek a , na f i l o z o f i i Formy, na przew rotnej d ia le k ty c e stosunku p isa rza do p o ls k o ś c i i szlach eckości.G łów nym problemem artystycznym i poznawczym autora "Opętanych" j e s t problem za właszczenia, a jego źródłem - sz c z e g ó ln ie p o ję te aktorstwo.
