"Problemy motywacji i analizy psychologicznej w polskiej prozie lat 1945-1950", Anna Sobolewska, "Pamiętnik Literacki" z.4 (1977) : [recenzja]

Małgorzata Szejna

"Problemy motywacji i analizy

psychologicznej w polskiej prozie lat

1945-1950", Anna Sobolewska,

"Pamiętnik Literacki" z.4 (1977) :

[recenzja]

Biuletyn Polonistyczny 21/2 (68), 204

1978

/11/ SO BO LEW SKA Anna: Problem y motywacji i an alizy p sy ch ologicz­ nej w p olsk iej p ro zie lat 194-5-1950. "Pam iętnik L ite r a c k i" 1977,z . 4 ,

s . 16 5 -1 9 1 .

P ro za psychologiczna lat czte rd ziesty ch m a, zdaniem au torki, nowe zadania i odmienny horyzont oczekiw ań w stosunku do p rozy 20- le c ia . Temat poszukiw ania to żsam o ści lub prawdy o drugim człowieku sp lata się z tematyką okupacji, m artyrologii i przem ian politycznych. N a r r a c ja je s t przekazem życia wewnętrznego bohaterów i ważnych faktów historycznych. Autorka traktu je w szystkie pow ieści i nowfele psychologiczne tego o kresu jako jeden te k st. O obliczu powojennego psychologizm u decydują: obec­ ność analizy p sych olo giczn ej, problem atyzacja zjaw isk psychologicznych,

"iluzjonizm p sy ch o lo giczn y ".

B P /6 8 /8 5 M .S z .

/11/ SPÓ R O P O E Z JĘ . Autorzy: W. P aźniew ski i in . Red. S . P isk o r. Kraków 1977, WL, s s . 172, zł 4 0

,-Mozaikowa budowa k siążk i ilu stru je p rześw iad czen ia je j autorów , członków grupy poetyckiej "K on tek st" (debiut w "P o e z ji" 1973, nr 9), o ch arak terze kultury m asow ej, która stanowi d ziś najpow ażn iejsze wyzwa­ nie dla tw órcy aw angardow ego. K siążk a sk łada się z trzech grup sz k i­ ców P aźn iew skiego, P is k o ra , Sław ka i Szu by: p ie rw sza grupa dotyczy różnych aspektów awangardowego przełomu .głównie w sztukach p la sty c z ­ nych i p oezji lat 50-ych i 60-ych w P o lsc e i na św ie cie ; druga obejmu­ je an alizy w spó łczesn ej p olsk iej sy tu acji lite ra tu ry (p o ez ji); tr z e c ia s t a ­ nowi propozycje programowe poparte diagnozą stanu lite ra tu ry w sp o łe ­ czeństw ie masowym. Autorzy postulują n iesp ójn ość jako adekwatną tech ­ nikę tw orzenia d ziś tekstów kultury, będącą odpowiedzią na wymienione wyzwanie. P roponu ją, by tw órca uczynił ze środ k a m anipulacji p ublicz­ nej - środek w łasnej rem anipulacji artysty czn ej i tym samym ten pierw ­ sz y zakw estionow ał.