• Nie Znaleziono Wyników

Franciszek Bielak (7 X 1892 - 17 I 1973)

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Franciszek Bielak (7 X 1892 - 17 I 1973)"

Copied!
5
0
0

Pełen tekst

(1)

Kasper Świerzowski

Franciszek Bielak (7 X 1892 - 17 I

1973)

Biuletyn Polonistyczny 17/51, 63-66

(2)

c z o n e j r e d a k c j i . D o k o ń c z e n i a o p r a c o w a n i a "tego n a j b a r d z i e 3 skom­ p l i k o w a n e g o p o d w z g lą d e m e d y t o r s k i m u t w o r u S ł o w a c k i e g o p o d j ą ł s i ą p r o f . W ł a d y s ł a w F l o r y a n , po ś m i e r c i J u l i u s z a K l e i n e r a r e ­ d a k t o r " D z i e ł w s z y s t k i o h " S ł o w a c k i e g o . Na m a r g i n e s i e t y c h p r a c e d y t o r s k i c h o p u b l i k o w a ł K u ź n i a r k i l ­ k a a r t y k u ł ó w , m . i n . w r . 1958 w " P a m i ę t n i k u L i t e r a c k i m " ( " 0 p ra ­ w i d ł o w y u k ł a d ^ W a l t e r a Š t a d i ó n a ^ J . S ł o w a c k i e g o " ) , w z b i o r o ­ w e j p u b l i k a c j i " J u l i u s z S ł o w a c k i w s t o p i ą ć d z i e s i ą c i o l e c i e u r o ­ d z i n . M a t e r i a ł y i s z k i o e " , W a rsz a w a 1959 ( " J a k d r u k o w a ć w i e r s z J . S ł o w a c k i e g o ^ D o p a s t e r e c z k i . . . 41 " ) o r a z w " R u ch u L i t e r a c ­ k im " . Za w y b i t n e o s i ą g n i ę c i a w d z i e d z i n i e e d y t o r s t w a n a u k o w e g o , z a s ł u g i w r o z w o j u W y d a w n ic tw a O s s o l i n e u m o r a z a k t y w n o ś ć s p o ł e ­ c z n ą o d z n a c z o n y z o s t a ł K rz y ż e m K a w a l e r s k i m O r d e r u O d r o d z e n i a P o l s k i , Z ł o t y m K rz y ż e m Z a s ł u g i , O d z n a k ą X V - l e o i a P o l s k i L u d o ­ w e j , B u d o w n i c z e g o W r o c ł a w i a , Z a s ł u ż o n e g o D z i a ł a c z a K u l t u r y , s r e b r n ą O d z n a k ą H o n o ro w ą Z w iązk ó w Zawodowych i z ł o t ą Z a k ł a d u N a r o d o w e g o im . O s s o l i ń s k i c h . P o s t a ć t e g o ^ C z ł o w i e k a , k t ó r e g o s z l a o h e t n o ś ć , n i e z w y k ł ą p r a ­ c o w i t o ś ć i h a r t d u c h a mimo n ę k a j ą c y c h go u s t a w i c z n i e c i ę ż k i c h c h o r ó b p o d z i w i a l i ś m y z a w s z e , p o z o s t a n i e w p a m i ę c i J e g o w s p ó ł ­ p r a c o w n i k ó w i k o l e g ó w . Dr K a z i m i e r z P e c o l d FRANCISZEK BIELAK (7 X 1892— 17 I 1973) 17 s t y c z n i a 1973 r . z m a r ł w K r a k o w i e d o o e n t d r F r a n c i s z e k B i e l a k , c z ł o w i e k c a ł y m ż y c i e m i p r a c ą ś c i ś l e z w i ą z a n y z tym m i a s t e m . U r o d z o n y 7 p a ź d z i e r n i k a 1892 r . w K r a k o w i e , t u u k o ń c z y ł (w 1 9 1 0 r . ' g i m n a z j u m , t u t e ż w l a t a c h 1 9 1 0 - 1 9 1 4 s t u d i o w a ł f i l o ­ l o g i ę p o l s k ą i k l a s y c z n ą n a W y d z i a l e F i l o z o f i c z n y m U n i w e r s y t e ­ t u J a g i e l l o ń s k i e g o . Po z ł o ż e n i u e g z a m in ó w n a u c z y c i e l s k i c h r o z

(3)

-p o c z ą ł w г . 1916 -p r a c ę w k r a k o w s k i m s z k o l n i c t w i e ś r e d n i m , k t ó ­ r ą p r o w a d z i ł a ż do r . 1 9 5 4 . W r . 1919 u z y s k a ł d o k t o r a t n a p o d ­ s t a w i e r o z p r a w y "Wpływ M i c k i e w i c z a n a K o n d r a t o w i o z a i Roma­ n o w s k i e g o " , p i s a n e j p o d k i e r u n k i e m p r o f . I g n a c e g o C h r z a n o w ­ s k i e g o . W r . 1 9 2 7I F r a n c i s z e k B i e l a k p o d j ą ł w y k ła d y z d y d a k t y k i l i ­ t e r a t u r y p o l s k i e j w S t u d i u m P e d a g o g i c z n y m U n i w e r s y t e t u J a ­ g i e l l o ń s k i e g o , p r o w a d z o n e (z p r z e r w ą w o j e n n ą ) a ż do r o z w i ą z a ­ n i a S tu d iu m w 1952 r . P r a c a t a m i a ł a d o n i o s ł e z n a c z e n i e d l a k s z t a ł c e n i a p r z y s z ł y c h n a u c z y c i e l i - p o l o n i s t ó w : w y k ł a d o w o a , u - c z ą c y r ó w n o c z e ś n i e w g i m n a z j u m , d o s k o n a l e z n a ł p o t r z e b y s z k o ­ ł y ś r e d n i e j . P r o w a d z i ł t e ż O g n i s k o M e t o d y c z n e N a u k i J ę z y k a i L i t e r a t u r y P o l s k i e j w O k r ę g u S z k o ln y m K ra k o w s k im ( 1 9 3 3 - 1 9 4 8 ) , d z i a ł a ł w K o m i s j i E g z a m i n a c y j n e j d l a n a u c z y c i e l i s z k ó ł ś r e d ­ n i c h , a po o s t a t n i e j w o j n i e - w N a u c z y o i e l s k i e j K o m i s j i W ery­ f i k a c y j n e j . P o n a d t o c z y n n i e , u c z e s t n i c z y ł w ż y c i u p o l o n i s t y c z ­ nym, b i o r ą c u d z i a ł w z j a z d a c h n a u c z y c i e l i - p o l o n i s t ó w , w y k ł a ­ d a j ą c n a l i c z n y c h k u r s a c h n a u c z y c i e l s k i c h , n a l e ż ą c (o d r . 1 9 2 8 ) do K o m i s j i H i s t o r y c z n o l i t e r a c k i e j PAU ( p o t e m PAN). W r . 1939 z o s t a ł a r e s z t o w a n y p r z e z g e s t a p o , a n a s t ę p n i e w i ę z i o n y - n a j p i e r w w K r a k o w i e , p o t e m (d o o z e r w c a 1 940 r . ) w o b o z i e p r a c y w Nowym W i ś n i c z u . Po z w o l n i e n i u p r a c o w a ł w t a j n y m n a u c z a n i u o r a z w s z k o l n i c t w i e zawodowym. Z a r a z po z a k o ń c z e n i u w o jn y p o w r ó c i ł do p r a c y w s z k o l n i c t w i e ś r e d n i m i w y ż s z y m . Wy­ k ł a d a ł h i s t o r i ę l i t e r a t u r y p o l s k i e j w W y ż s z e j S z k o l e P e d a g o ­ g i c z n e j w K r a k o w i e , a od r . 1954 - w K a t e d r z e H i s t o r i i L i t e ­ r a t u r y P o l s k i e j U n i w e r s y t e t u J a g i e l l o ń s k i e g o , g d z i e w r . 1959 u z y s k a ł d o c e n t u r ę , ľ/e w r z e ś n i u 1963 r . p r z e s z e d ł n a e m e r y t u r ę . Z a i n t e r e s o w a n i a i p r a c e n aukow e F r a n c i s z k a B i e l a k a b y ł y w i e l o k i e r u n k o w e . P r a c a w g i m n a z j u m s k i e r o w a ł a j e g o u w agę n a s p r a w y d y d a k t y ­ k i l i t e r a t u r y w s z k o l e ś r e d n i e j . S t ą d w j e g o d o r o b k u , o p r ó o z r o z p r a w t e o r e t y c z n y c h , w a ż n ą p o z y c j ę s t a n o w i ą p o d r ę c z n i k i - w y ­ p i s y do n a u k i l i t e r a t u r y w sz k o ł a c h ś r e d n i c h i z a w o d o w y c h , 0 -

pracov.-ywane zwykle v / s p ó l n i e z J . 'ż .By S tr o n ie m , .7. Szy s z k o w s k i m , A. B a r ć a c i i e n* »

L a c z c ^ n e m i e j s c e * d o r o b k u naukowyn. F r a n c i s z k a B i e l a k a z a mi n u j ą j e d n a k p r a c e h i s t o r y c z n o l i t e r a c k i e . D u ż a i c h c z ą r ć —

(4)

t o r o z p r a w y z z a k r e s u l i t e r a t u r y s t a r o p o l s k i e j , p o ś w i ę c o n e m . i n . K o c h a n o w s k im ( A n d r z e j o w i I I i M i k o ł a j o w i ) , H. K ochow - s k i e r a u , S z . S t a r o w o l s k i e m u . M o n o g r a f i a p t . " D z i a ł a l n o ś ć n a u ­ kow a Szym ona S t a r o w o l s k i e g o " ( 1 9 5 7 ) j e s t w j e g o s p u ś c i ź n i e b a d a w c z e j p o z y o j ą n a j z n a c z n i e j s z ą , k t ó r e j n a p i s a n i e p o p r z e ­ d z i ł s z e r e g s t u d i ó w s z c z e g ó ł o w y o h z t e g o z a k r e s u . O k resem s z c z e g ó l n i e mu b l i s k i m b y ł r o m a n t y z m . Ś w i a d c z ą o t y m r e c e n z j e s t u d i ó w n a u k o w y c h p o ś w i ę c o n y c h t e j e p o c e , p r a c a "K otyw y D e l l i l e ' a w ^ P a n u T a d e u s z u ^ ” ( 1 9 3 2 ) , a t a k ż e f a k t , ż e po ś m i e r c i J u l i u s z a K l e i n e r a w r . 1957 w ł a ś n i e F r a n c i s z e k B i e l a k p o d j ą ł i p r o w a d z i ł n a U n i w e r s y t e c i e J a g i e l l o ń s k i m wy­ k ł a d k u r s o w y o r a z s e m i n a r i a h i s t o r y c z n o l i t e r a c k i e z l i t e r a ­ t u r y r o m a n t y c z n e j . Z a jm o w a ł s i ę t e ż t W ó r c z o ś c i ą A d o l f a D y g a s i ń s k i e g o , k t ó ­ r e m u p o ś w i ę c i ł r o z p r a w ę "0 a n t y n o m i i D y g a s i ń s k i e g o " ( 1 9 3 5 ) , a po w o j n i e p r z y g o t o w y w a ł w y d a n i a n i e k t ó r y c h j e g o d z i e ł ( " Z a - j ą c " 1 9 4 7 , "Gody ż y c i a " 1 9 4 8 ) . W b i b l i o g r a f i i p r a c F r a n c i s z ­ k a B i e l a k a z n a j d u j e m y t a k ż e a r t y k u ł y p o ś w i ę c o n e K r a s z e w s k i e ­ mu, P r u s o w i , S i e n k i e w i c z o w i , R o m a n o w sk ie m u , L e n a r t o w i c z o w i . O s t a t n i e j e g o p r a c e t o "Y/ybór p o e z j i " S y r o k o m l i ( B i b l i o t e k a N a r o d o w a , 1 9 7 0 ) , a p r z e d e w s z y s t k i m w y d a n i e " L i s t ó w " A s n y k a (A ro h iw u m L i t e r a c k i e , 1 9 7 2 ) . S p u ś c i z n a F r a n c i s z k a B i e l a k a ś w i a d c z y z a r ó w n o o j e g o s z e ­ r o k i c h z a i n t e r e s o w a n i a c h n a u k o w y c h , j a k r ó w n i e ż - a może p r z e ­ de w s z y s t k i m - o w y c z u l e n i u n a u c z y с i e l a - p r a k t y k a n a p i l n ą p o t r z e b ę b a d a n i a t y c h w y b r a n y c h z a g a d n i e ń h i s t o r y c z n o l i t e ­ r a c k i c h , k t ó r y o h b r a k o p r a c o w a ń d a w a ł s i ę w y r a ź n i e o d c z u ć 7/ p r a k t y c e n a u c z a n i a , z a r ó w n o n a p o z i o m i e ś r e d n i m , j a k wyższym. R ó w n o l e g l e ~ p r a c ą p e d a g o g i c z n ą i n a u k o w ą p r o w a d z i ł F ra n ­ c i s z e k B i e l a k o ż y w i o n ą d z i a ł a l n o ś ć o r g a n i z a c y j n o - s p o ł e c s n ą , g ł ó w n i e w T o w a r z y s t w i e L i t e r a c k i m im . Adama M i c k i e w i c z a 4od 1 9 2 0 r . b y ł c z ł o n k i e m O d d z i a ł u K r a k o w s k i e g o , a od 1961 r . j e ­ g o p r z e w o d n i c z ą c y m ; w 1968 r . z o s t a ł c z ł o n k i e m honorow ym To­ w a r z y s t w a ) i w K r a k o w s k i m T o w a r z y s t w i e M i ł o ś n i k ó w K s i ą ż k i ( o d 1926 r . do k o ń c a i s t n i e n i a t e g o T o w a r z y s t w a - 1962 г . ) . D z i a ł a l n o ś ć t ę t r a k t o w a ł z a w s z e j a k o p o ł ą c z e n i e p r a c y s p o ł e c z n e j z n a u k o wo-w y c h o w a w c z ą , oo z n a l a z ł o w y ra z w j e g o g ł o s i e n d y s k u s j i n a d s p r a w ą r e f o r m y s t u d i ó w p o l o n i s t y c z n y c h ,

(5)

r o z p o c z ę t e j w 1934 r . w T o w a r z y s t w i e L i t e r a o k i m r e f e r a t e m J . H u l e w i c z a "0 p r z e b u d o w ę s t u d i u m p o l o n i s t y c z n e g o " i p r o w a d z o ­ n e j p ó ź n i e j - p r a k t y c z n i e a ż do w ojny - p r z e z S J K o ł a o z k o w s k i e - g o . O p o w i e d z i a ł s i ę w n i e j s t a n o w o z o po s t r o n i e S . K o ł a c z k o w ­ s k i e g o , d a j ą c w y r a z swoim p r z e k o n a n i o m w b r o s z u r z e " 0 p r z y s z ­ ł e g o p o l o n i s t ę " ( 1 9 3 8 ) . Z g o d n i e z g ł o s z o n ą p r z e z s i e b i e k o n ­ s e k w e n t n i e p r z e z c a ł e ż y c i e z a s a d ą K o m i s j i E d u k a o j i N a r o d o w e j o j e d n o ś c i w s z y s t k i c h s z o z e b l i s z k o l n i c t w a , d o s k o n a l e r o z u ­ m i a ł , że w t r o s c e " o p r z y s z ł e g o p o l o n i s t ę " w s p ó l n y i n t e r e s ł ą ­ c z y t u w s z y s t k i c h - p r o f e s o r a u n i w e r s y t e t u , n a u c z y o i e l a g im ­ n a z j a l n e g o , s t u d e n t a p o l o n i s t y k i , a t a k ż e b i b l i o f i l a . (W tym m i e j s c u w a r t o w s p o m n ie ć o j e g o o d o z y o i e " R u ch b i b l i o f i l s k i w ś r ó d m ł o d z i e ż y " , w y g ł o s z o n y m w 1926 r . w T o w a r z y s t w i e M i ł o ś ­ n i k ó w K s i ą ż k i . ) N i e z a p o m n i a n e p o z o s t a n ą o s o b i s t e s p o t k a n i a z P r a n o i s z k i e m B i e l a k i e m - n i e z r ó w n a n y m g a w ę d z i a r z e m . W c z ę s t y c h p o g w a r k a o h s y p a ł y s i ę s z c z e g ó ł y i w i a d o m o ś c i , k t ó r y o h b y ł ź r ó d ł e m w p r o s t n i e w y c z e r p a n y m . S t ą d t e ż o s o b n y i b a r d z o z n a m i e n n y d z i a ł w j e ­ g o t w ó r c z o ś o i s t a n o w i ą w s p o m n ie n io w e s z k i c e o ż y o i u p o l o n i ­ s t y c z n y m Krakow a o s t a t n i e g o p ó ł w i e c z a * , , e y l w e t k i k o l e g ó w , 2dtta- j o m y c h , p r o f e s o r ó w . N a l e ż ą do n i o h m . i n . o d d z i e l n e s y l w e t k i S. ľ ŕ i n d a k i e w i c z a , I . C h r z a n o w s k i e g o , P . G r z e g o r o z y k a , L . P ł o s z e w - s k i e g o , c z y w r e s z c i e s z k i c o g ó l n y ' ^ " Z e w sp o m n ie ń p o l o n i s t y s p r z e d p ó ł w i e k u " ( 1 9 6 7 ) . Na o g ł o s z e n i e d r u k i e m c z e k a j ą i n n e , p o z o s t a w i o n e w m a s z y n o p i s a c h i r ę k o p i s a c h . Ze ś m i e r o i ą J e g o o d s z e d ł n i e t y l k o o e n i o n y n a u c z y c i e l i w ychow aw ca, h i s t o r y k l i t e r a t u r y i s p o ł e o z n i k - a l e t a k ż e C iz ło - w i e k d o b r y , o n i e z a p o m n i a n y m u r o k u o s o b i s t y m .

Cytaty

Powiązane dokumenty

N iepraw dą okazują się pogłoski, jaboby w ypłata ta zależną była od zrzeczenia się praw do H ano w eru przez następcę Jerzego V. Policya ujęła

Ksiądz dawno już odszedł od ołtarza a w ław kach nikt się jeszcze nie poruszył. W szyscy spoglądali jeszcze n a ołtarz jakby chw ytając echo tylko co

Abg. M ajestät der Kaiser begab sich gestern Abend zur V ereidigung der Rekruten nach Kiel. Volksztg." folgendes gemeldet: B e i dem Empfange kam der Kaiser auf

(Menschen in Erdhöhlen). Aus S tra s - burg w ar dieser Tage als besonders bemerkenswerth berichtet worden, daß im dortigen Kreise noch Menschen in Erdhöhlen

Gdy obecnie już Dwanaćcie razy księżyc się na niebie Odmienił, więc w trzynasty dzień nowego, Z tysiąca jednej dziewic sułtan Rijan W ybierze sobie żonę,

pobieżenie możliwości, że sędzia, który ma zamiar przenieść się d > adwokstary, mógłby się starać o po­.. zyskanie dla siebie kljeoteli na przyszłość

— Walne Zebranie Powiatowe odbywa się tylko raz do roku, a więc musimy pokazać, że żyjemy, że stoimy mocno pod sztandarem rolniczej zawodowej organizacji i

A gdy skosztował przełożony wesela wody, która się stała winem, a nie wiedział, skądby było, lecz słudzy wiedzieli, którzy wodę czerpali, woła oblubieńca