Przegl¹d informacji medialnych dotycz¹cych geologii – wrzesieñ 2013
Miros³aw Rutkowski
1Wygl¹da na to, ¿e gor¹czka ³upkowa w mediach powoli wygasa. W prasie wrzeœniowej wêglowodory niekonwen-cjonalne wci¹¿ s¹ tematem wa¿nym, ale ju¿ nie dominuj¹cym. Czy¿by dzienni-karze zniechêcili siê do ³upków? To mo¿-liwe, bior¹c pod uwagê uporczywe mil-czenie spó³ek uczestnicz¹cych w poszu-kiwaniach.
Naiwnie mo¿na s¹dziæ, ¿e wiêcej miejsca zrobi³o siê tym samym dla innych tematów z dziedziny nauk o Ziemi. Niestety, prasa koncentruje siê na ³atwych w odbiorze w¹tkach – trzêsieniach ziemi, wybuchach wulkanów i nagle pojawiaj¹cych siê zapadliskach, najlepiej na skrzy¿owaniu g³ównych ulic. Pró¿no szukaæ artyku³ów o problemach geotektoniki, stratygrafii czy hydrogeologii. Zastanawia, ¿e inne dziedziny nauk, operuj¹ce jeszcze bardziej herme-tycznym zestawem pojêæ ni¿ geologia, jak np. biologia czy astrofizyka, maj¹ wiêksze powodzenie wœród dzienni-karzy. Byæ mo¿e narodziny nowej gwiazdy czy odkrywa-nie sekretów ludzkiego genomu s¹ dla przeciêtnego czytel-nika bardziej atrakcyjne ni¿ rozwa¿ania o granicy wenlok– landower?
Wracaj¹c jednak do meritum, nale¿y odnotowaæ wœród tematów spoza g³ównego nurtu energetyczno-³upkowego szereg doniesieñ o lokalnych inicjatywach wykorzystania bogactw geologicznych. Dla przyk³adu – Dziennik Zachod-ni donosi 30 wrzeœZachod-nia: „W³oski biznes zainwestuje w juraj-skie termy w Olsztynie”. Z tekstu autorstwa Janusza Strzel-czyka mo¿na siê dowiedzieæ, ¿e inwestorzy zainteresowali siê projektem na targach w Mediolanie. Polscy partnerzy proponuj¹ prosty uk³ad – gmina daje wodê, a W³osi buduj¹ oœrodek, który przyci¹gnie na Jurê kilkadziesi¹t tysiêcy osób rocznie. Pañstwowy Instytut Geologiczny sporz¹dzi³ ju¿ projekt odwiertu, którym z g³êbokoœci oko³o 500 m mo¿na czerpaæ wodê o temperaturze 20–40 stopni. „Na razie jesteœmy na bardzo wstêpnym etapie rozmów, ale nasi part-nerzy wykazuj¹ du¿e zainteresowanie inwestycj¹” – mówi ostro¿nie wójt Olsztyna Tomasz Kucharski.
Znacznie powa¿niejszy problem porusza Wirtualna Polska, która 29 wrzeœnia donosi o pracach rz¹du nad ustaw¹ antysmogow¹. Jednym z g³ównych Ÿróde³ katastro-falnego zanieczyszczenia powietrza w miastach na po³ud-niu Polski s¹ domowe piece wêglowe. Dlatego sejmowa komisja ochrony œrodowiska proponuje wprowadzenie za-kazu ich u¿ywania najpierw na Dolnym i Górnym Œl¹sku, w Ma³opolsce i £ódzkiem. Pañstwo w zamian bêdzie refun-dowaæ czêœciowo zakup dro¿szego paliwa (zwykle gazu
ziemnego) i docieplenia budynków. Koszt operacji komi-sja ocenia na 5 mld z³otych. Pieni¹dze maj¹ pochodziæ z bud¿etu i ze œrodków unijnych. Sk¹d to nag³e zaintere-sowanie pos³ów jakoœci¹ powietrza w miastach? St¹d, ¿e Bruksela za dwa lata wprowadzi dyrektywê, która naka¿e nam rozwi¹zanie problemu do 2020 roku. Jeœli siê nie wywi¹¿emy, gro¿¹ nam drakoñskie kary.
„PowódŸ w Dar³owie tak, ale czy tsunami?” – pyta G³os Koszaliñski 12 wrzeœnia. W artykule pióra Rafa³a Nagórskiego, poœwiêconym tradycyjnej procesji pokutno--b³agalnej, która odby³a siê w Dar³owie w 516. rocznicê wielkiego morskiego kataklizmu, znajdujemy wypowiedŸ dr. Andrzeja Piotrowskiego z Oddzia³u Pomorskiego PIG--PIB, od lat zajmuj¹cego siê tym fenomenem przyrodni-czym. „Jestem coraz bli¿szy zdobycia naukowych dowodów na to, ¿e miêdzy innymi Dar³owo zosta³o zalane kiedyœ przez fale tsunami” – mówi naukowiec.
Naszym zdaniem szkoda, by zagadka zosta³a rozwi¹za-na. Taki piêkny temat znikn¹³by z prasy – nasz rodzimy w¹¿ morski. Panie doktorze, mo¿e nie nale¿y siê spieszyæ z publikacj¹?
POLSCY INWESTORZY RUSZAJ¥ PO Z£OTE RUNO
W prasie co pewien czas mo¿na znaleŸæ doniesienia o ekspansji polskich firm na zagraniczne obszary surowco-we. Szczególnie nag³aœniane s¹ projekty czo³owych inwe-storów gie³dowych – Romana Karkosika, który w Gwinei zamierza uruchomiæ wydobycie z³ota i boksytów, Jana Kul-czyka, zaanga¿owanego w wydobycie ropy i gazu w delcie Nigru, Brunei, Tunezji i Rumunii, a ostatnio z³ota w Afga-nistanie, oraz Ryszarda Krauzego, którego spó³ka Petroli-nvest od lat próbuje osi¹gn¹æ pozytywne wyniki w Rosji i Kazachstanie. Równie¿ spó³ka Mennica Polska, kontrolo-wana przez Zbigniewa Jakubasa, og³osi³a ostatnio o zamia-rach poszukiwania z³ota zagranic¹, by zapewniæ sobie bez-poœredni dostêp do surowca.
Nie wchodz¹c bli¿ej w szczegó³y i skalê tych przedsiê-wziêæ, nale¿y pozytywnie oceniæ odwagê wyjœcia poza krajowe podwórko, nawi¹zuj¹c¹ zreszt¹ do tradycji polskich przedsiêbiorców i naukowców z koñca XIX i pocz¹tku XX wieku, którzy bywali pionierami eksploatacji bogactw naturalnych Syberii, Morza Kaspijskiego, Afganistanu, Indii Holenderskich, a nawet Australii i Chile.
Jak dot¹d najwiêksze realne osi¹gniêcia ma w tej dzie-dzinie KGHM Polska MiedŸ, która po zakupie kanadyjskiej spó³ki Qudra FNX sta³a siê pierwszym polskim globalnym koncernem surowcowym. I nie ma w tym stwierdzeniu
669
Przegl¹d Geologiczny, vol. 61, nr 11/2, 2013
CO W PRASIE PISZCZY
1
Pañstwowy Instytut Geologiczny – Pañstwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa; miroslaw.rutkowski@ pgi.gov.pl.
PR-owskiej przesady, albowiem do spó³ki nale¿y obecnie 6% œwiatowych zasobów miedzi, co daje jej czwarte miej-sce wœród wielkich koncernów zajmuj¹cych siê eksploata-cj¹ tego surowca. O historii KGHM, splecionej w wielu miejscach z dziejami Pañstwowego Instytutu Geologicz-nego, mo¿na by³o przeczytaæ w Gazecie Gospodarczej, dodatku do Gazety Wyborczej z 30 wrzeœnia.
Grupa Azoty Zak³ady Chemiczne Police „podpisa³a umowê kupna wiêkszoœciowego pakietu akcji firmy African Investment Group, która posiada w Senegalu dostêp do z³ó¿ fosforytów”, jak informowa³ 30 sierpnia portal gospo-darczy Gazety Wyborczej – wyborcza.biz.
Koszt transakcji to 28,85 mln dolarów. Suma robi wra-¿enie, ale w zamian polskie zak³ady bêd¹ otrzymywaæ surowiec o po³owê tañszy ni¿ obecnie, a na dodatek Grupa Azoty zyska przyczó³ek do dystrybucji nawozów sztucz-nych w Afryce Zachodniej. Planowane wydobycie ma osi¹gn¹æ poziom 1 mln t rocznie, a zasoby z³o¿a to 56 mln t fosforytów i 1,5 mln t piasków ilmenitowych. Jedyn¹ w¹tp-liwoœæ budzi niestabilna sytuacja polityczna w Afryce, ale jak zapewniaj¹ eksperci spó³ki, Senegal jest jednym z bez-pieczniejszych pañstw na tym kontynencie, a jego kondy-cja gospodarcza szybko siê poprawia.
Sporo informacji o sytuacji surowcowej i politycznej w regionie Angoli przynosi tekst „Afryka to inwestycyjne eldorado” opublikowany 23 wrzeœnia w Rzeczpospolitej. Jest to wywiad z Markiem Garzteckim, afrykanist¹, amba-sadorem Polski w Angoli i piêciu innych krajach afrykañ-skich, przeprowadzony przez Andrzeja Talagê. Ambasador wspomina miêdzy innymi o zas³ugach Pañstwowego Insty-tutu Geologicznego, którego pracownicy przez wiele lat szkolili angolañskich geologów i uczestniczyli w organiza-cji s³u¿by geologicznej tego zasobnego w surowce kraju. Dobra opinia o Polsce wyrobiona dziêki tym kontaktom, potwierdzona oficjalnymi deklaracjami, powinna zdaniem dyplomaty u³atwiæ inwestowanie naszemu przemys³owi. KGHM ju¿ otrzyma³ ofertê w dziedzinie eksploatacji REE, zmonopolizowanej obecnie w tej czêœci Afryki przez Chiñ-czyków. Inna polska firma podpisa³a du¿y kontrakt na wydobycie i dystrybucjê ¿wiru oraz kruszyw naturalnych, na które jest ogromne zapotrzebowanie w tym zniszczo-nym przez wojnê kraju.
Wycinkowy przegl¹d informacji z jednego tylko mie-si¹ca œwiadczy o rosn¹cym powoli zaanga¿owaniu pol-skich firm w poszukiwania i eksploatacjê surowców na œwiecie. Najwy¿szy czas, bo w kraju surowce jednak siê koñcz¹, a szkoda by³oby zmarnowaæ potencja³ wiedzy i umiejêtnoœci zgromadzony przez dziesiêciolecia.
NIE MA GAZU – JEST ROPA!
Wed³ug danych Ministerstwa Œrodowiska do 2 wrzeœ-nia ukoñczono 48 otworów poszukiwawczych za gazem z ³upków, prace trwaj¹ na czterech kolejnych, a szczelino-wanie przeprowadzono w siedmiu odwiertach horyzontal-nych. Jak dot¹d ¿adna z firm (z wyj¹tkiem Lane Energy, o czym pisaliœmy w poprzednim przegl¹dzie prasy) nie pochwali³a siê w mediach wynikami testów.
Prasa nie komentuje póki co wyników wierceñ, zacho-wuj¹c siê tym razem wyj¹tkowo rozs¹dnie. Wci¹¿ przecie¿ jesteœmy w pocz¹tkowej fazie poszukiwañ i wszystko jesz-cze mo¿e siê wydarzyæ.
Inwestorzy s¹ jednak powa¿nie zaniepokojeni, co prze-k³ada siê prawdopodobnie na wyraŸnie widoczny spadek tempa prac poszukiwawczych w tym roku.
Jak informuje 18 wrzeœnia Rzeczpospolita w artykule zatytu³owanym „PGNiG sprawdza, co z gazem z ³upków”, spó³ka powo³a³a zespó³ sk³adaj¹cy siê z w³asnych specja-listów, naukowców z AGH oraz Instytutu Nafty i Gazu, którzy maj¹ przeprowadziæ powtórn¹ analizê wszelkich zagadnieñ zwi¹zanych z poszukiwaniem gazu w ³upkach. Jak powiedzia³ cytowany w tekœcie p.o. prezesa PGNiG Jerzy Kurella, zespó³ dosta³ czyst¹ kartê i mo¿e na intere-suj¹ce spó³kê zagadnienia spojrzeæ od nowa. Wyniki prac powinny byæ znane do koñca bie¿¹cego roku.
Mimo pewnego zastoju w temacie ³upkowym nale¿y odnotowaæ ambitne próby o¿ywienia entuzjazmu, tym razem za pomoc¹ doniesieñ o sukcesach w dziedzinie ropy ³upkowej. Dziennik Gazeta Prawna opublikowa³ 18 wrzeœ-nia tekst Micha³a Duszczyka zatytu³owany „Z³o¿a miedzi s¹ te¿ bogate w ropê naftow¹ i gaz”. Autor, powo³uj¹c siê na Jana Krasonia, amerykañskiego geologa polskiego pochodzenia, zwraca uwagê na perspektywicznoœæ Dol-nego Œl¹ska, a zw³aszcza otoczenia Legnicko-G³ogowskie-go Okrêgu MiedzioweLegnicko-G³ogowskie-go. Potwierdzaæ ma to przypadek spó³ki MiedŸ Copper, która w odwiercie Jany C1 wykona-nym w sierpniu br. natrafi³a na ³upki o obiecuj¹cej zawar-toœci ropy. Wynikiem zainteresowa³a siê spó³ka San Leon Energy, która w zesz³ym roku stwierdzi³a przejawy wystê-powania ropy naftowej w dwóch otworach po³o¿onych w s¹siednich koncesjach. Firmy nawi¹za³y wspó³pracê, dziel¹c miêdzy siebie nak³ady i ewentualne zyski. Dzienni-karz cytuje te¿ ekspertów, którzy uwa¿aj¹, ¿e wydobycie ropy z ³upków mo¿e byæ bardziej atrakcyjne, ni¿ pozyski-wanie gazu. Nale¿y zauwa¿yæ, ¿e artyku³ w papierowym wydaniu Dziennika Gazety Prawnej jest utrzymany w spo-kojnym, rzeczowym tonie. Kiedy jednak przejdziemy do internetowego wydania tego czasopisma – dziennik.pl – w oczy bije sensacyjny tytu³ „Polska Kuwejtem Europy? Szukali miedzi, a znaleŸli ropê”. Dalej jest jeszcze lepiej: „Kanadyjczycy szukali w okolicach Zielonej Góry miedzi. ZnaleŸli jednak coœ bardziej cennego – potê¿ne z³o¿a ropy naftowej. Zdaniem geologów, to dopiero pocz¹tek odkryæ, a ropy mamy tyle, by ca³kowicie uniezale¿niæ siê od Rosji” – czytamy w leadzie artyku³u. Po zachêcaj¹cym pocz¹tku trafiamy na tekst identyczny jak w papierowym wydaniu Dziennika Gazety Prawnej. O co tu chodzi? – zachodzimy w g³owê. Tutaj nale¿y wyjaœniæ ma³¹ tajemnicê mediów. Otó¿ w du¿ych redakcjach istniej¹ zespo³y, które zajmuj¹ siê tylko dopisywaniem tytu³ów i leadów do tekstów dostar-czanych przez autorów. Jedynie od fantazji tych specjali-stów zale¿y wra¿enie, jakie odniesie czytelnik po pierw-szym kontakcie z tekstem. Autor ma w tej materii niewiele do powiedzenia. Czasami wysi³ki „tytularzy” przynosz¹ dobre skutki, o¿ywiaj¹c drêtwy tekst, innym razem trafiaj¹ jak kul¹ w p³ot. Co zdarzy³o siê tym razem...
670
