Zbigniew Pianowski,Jerzy T. Frazik
Kraków - Wawel. Rejony VIII, X, XI,
XIV
Informator Archeologiczny : badania 19, 130-131
150
-K ierow nictw o O dnow ienia Zamku K rólew skiego θα Wawelu i Państw ow e Z b io ry Se tuki t u W&welu
teren o w e prow adził zesp ó l P ra c o w a ł A rcheologicznej (COZK. A utor sp raw ozdania d r Zbigniew Planowało« K onsultacja naukowa p ro f. d r bab. J e rz y T* F ra n k * F inansow ało KD2K. T rs y d a l est y s z ó sty sezon badań. G rodzisko /głów nie DC -ΧΪΠ w « /, zam ek gotycki Ł nowożytny o r a z r e lik ty o sad n ictw a starożytnego«
R ęjpo УТР * nqd Sm oczą Ja m ą / m g r Statu siew K ozieł/
Kontynuowano nadzór arch eo lo g iczn y ro b ó t budow laujcb zw iązanych z u rz ąd zan iem re z e rw a tu arch eo lo g ie en o -architektonicznego. P r a c e koncentrow ały s ię w re jo n ie w yjścia z ja s k in i. Wykonywano p rz e « kop na k o ry ta rz łącząc y re z e rw a t z a u s tria c k im szybem zejściow ym . P r a c e prow adzono w o b rę b ie dwu z e s połów naw arstw ień XIX* w iecznych! a u s tria c k ic h zaeyplsk t połowy XIX wieku o ra z w arstw z o k re su Wolnego M iasta Krakowa /l a t a 3 0 -te Ш w. / , A n a liz a wątku m uru północnej Ściany szybu zejściow ego pozw oliła stw ie rd z ić Jetkłofasowość tego obiektu, pochodzącego i o k re su fo rty fik acji zam ku w la ta c h 1.850-1 S53, Rejon X * koło ba a »ly S an d o m iersk i ai / m g r A n d rzej KafcHński/
Kontynuowano be<fania zespołu budowli ro m a ń sk ic h n a wykopie 15/77*85, p rz y sp e y d zie ro tundy o ra z w c z ę śc i południow o-zachodniej wykopu, pom iędzy rotundą a n a ro ż n ik ie m budynku p ro sto k ątn eg o , W pobliżu apsydy w yeksplorow ano dwa w czesn o śred n io w ieczn e pochówki, n a to m ia st po zachodniej s tro n ie św iątyni kontynuowano e k s p lo ra c ję naw arstw ie ń w esesn o śre tta io w ie czn y ch , a ta k ie pochodzących być m oże z o k re su starożytnego / epoka b rązu /« zaleg ając y ch nad p o w ierzch n ią skały. O dczyszczono z z a p ra w y fra g m e n t funda m entu rotundy, o d sła n ia ją c w ątek m o r ta, naw iązu jąc y w pew nych p a rtia c h do techniki opus spicatum « O d sło n ięto ta k i e d a lsz y , n iew ielk i fra g m e n t połu±ilow o-w ec hods lego n a ro żn ik a budynku pro sto k ątn eg o .
W stępna a n a liz a m a te ria łu zabytkow ego, pochodzącego z poziom u użytkow ego ro tu n d y w sk azu je, lż pochodzi on z ХП w ., co zd an iem A, K uklińskiego m oże stanow ić p rz e sła n k ę dla ew entualnego p rz e su n ię c ia datow ania ś w i ą t k i ι XI na XII stulecie*
Rejon ХЦ piw nicę północne zbrzydł* p ałacu k ró lew sk ieg o / Ja n u sz F l r l e t , m g r Zbigniew P ta o o w e k l/ P rz ep ro w a d zo n o badania a rc h ite k to n ic z n e z m ie rz a ją c e do o d sło n ięc ia i Identyfikacji frag m en tu m uru w czesn o śred n io w ieczn eg o o w ątku opus sp ic atu m , znanego z dokum entacji a rc h iw a ln e j. N a odcinku o k. 3 m, o dsłonięto re s z tk i w spom nianego m uru, posadow ionego n a sk a le , zachow anego w o b ręb ie gotyckiej Ściany działow ej pom iędzy piwoteami* Mur ten je s t zlokalizow any n a U nii rek o n stru o w an ej p rz e z A. S zyszko-B ohnsza zach o d n iej śc ia n y p a la tiu m k sią żęceg o /tz w . " s a il o 24 słu p a ch ”/ 1 etanow i najpew niej fra g m e n t n a fa lż z z e j, fundam entow ej p a rtii tej Ściany. N iew ielki odcinek tego m uru wykonany Jeet t płytow ych k am ien i w apiennych, kładzionych w wątku op u s ep icatu m . Użycie m a te ria łu płytow ego w cały m w spom nianym m u rz e w ydaje s ię św iadczyć o w cze sn ej, być m oże je s z c z e p rz e d ro m a ń e k le l, m e try c e tadow U , P iw n ice północne s k r z y ł a p ałacu w ydrążone zo stały częścio w o w sk a la , co doprow adziło m* In. do z n iszczen ia fundam entu ap eydy głów n e j k o śc io ła Sw, G e re o n s.
Relcn XIV. stok północno-w schodni /L e s ła w L akw aj/
P r a c e obejm ow ały nadzór arch eo lo g iczn y szybików rozpoznaw czych geoprojektu p r z y zew n ętrzn y m , a u s tria c k im m u rz e o b ro tn y m , w ie rc e n ia na stoku pófaiocnym 1 po stro n ie w schodniej p ałacu /r e jo n X V / o ra z wykop w eryfikacyjny p r t y w ew nętrznym licu m u ru au e tr lack ieg o /p o g łę b ie n ie do sk ały wykopu 3 /1 9 6 5 г . / . M iały na celu zbadanie k o n fig u racji sk a ły w te j p a r tii W awelu, sposobu fundam entow ania m u ru a u stria c k ie g o or&z naw arstw ie ń dom niem anego wału o bronnego, k tó ry stw ierdzono w wykopie 4 / 65 na te r e n ie a u s tria c k ie j dro g i dojazdow ej do k ap o n ie ry p rz y k o śc ie le £w. Idziego. O kazało s ię , że a u s tria c k i m u r obro n n y z la t 1850» 1353 p osiada solidny funds m ant sp o czy w ający oa płask o calców ym lub sk a le . Z o stał on w ykonany w sz e ro k o · p rz e strz e n n y m w kopie fundam entow ym , n isz c z ą c y m ca. m , p o zo stało ści s ta rs z e g o , X V I-w iecznego m u ru obronnego u podstaw y w zg ó rza. Wkop z o sta ł zasypany z ie m ią z a w ie ra ją c ą w dolnej p a r tii m a te ria ł w cze sn o - śred iło w ieczn y * P o ró w n an ie sekw encji n aw arstw ie ń , zaleg ając y ch w wykopie 3 /8 5 /8 5 z zaleg ając y m i po zew n ę trzn ej stro n ie m u ru , w wykopie 4 /6 5 pozw ala p rz y p u sz c z a ć , że w a rstw y in te rp re to w a n e daw niej jako wał pochodzą z ak cji budowy m u ru obronnego w połow ie XIX stu lec ia .
Rejon X lV jjrz e d północną elew ac ją p ałacu / Ja n u sz F lrlefc, m g r Zbigniew P ia n o w sk l/
Rozpoczęto ak cję w ery fik acji wyników badań przeprow adzonych w 1921 r . p r z e z prof* A. S zyszko- Bohusza na o b sz a rz e p r z y północnej elew ac ji pałacu k ró lew sk ieg o , pom iędzy w ieżam i Zygm unta III 1 S obie skiego. W 1985 r , p ra c e o b jęły w schodnią c z ę ść w spom nianego te re n u , O daloruęto s z e re g m urów , pocho d zący ch z różnych ok resó w h isto ry c z n y c h o ra z r e lik ty n a js ta rs z e g o wału obronnego·, p rz e b ie g a ją c e g o po kraw ędzi w zgórza / a d e ja k d o ty ch czas sądzono · u jego p o d sta w y /. O kazało etę, iż n a js ta r s z ą budowlą m urow aną w tym re jo n ie Je st tzw . " s a la o 24 słu p a ch ", tj, budynek p r z e d - lub w czesnorom artakiego p a la tium kflśążęcego, Dolna kondygnacja tej budowli była najpraw dopodobniej sk lep io n a, a sk le p ie n ie w sp ie rało s ię na g ęsto ro zm ieszcz o n y ch p o d porach / kolum nach lub f ila r a c h /, k tó ry ch fundam enty z o sta ły popraw nie zin te rp re to w a n e p rz e z A .S zy szk o -B o h u sza. Na obecnym e tap ie badań budynek p a la tiu m datow ać m ożna o rie n ta c y jn ie na ok* połow ę XI w. Po pewnym c z a s ie , p rz y p u sz c z a ln ie u schyłku XX w. przybudow ano do niego od s tro n y wacbockilej drugą budowlę, złożoną г k o ry ta rz a p rz y le g a ją c e g o do w schodniej ś c ia n y " s a li" , zakończonego od północy w y sta jący m na z ew n ą trz, niew ielkim ry z a lite m o ra z w iększego p o m ie sz c z e n ia wichcxtoiego, w o b rę b ie k tó reg o znajduje się (hiZy, p ro sto k ątn y , w olnostojący fundam ent, zapew ne rom ański. P o rozbudow ie kom pleks pałacow y o sią g n ą ł długość 43 m . Funkcjonow ał on n a jd łu ż e j do p rz e ło m u ХШ/ХГУ
KRAKOW-WAWEL Rejony УШ* X, XI« XtV
151
-wieku, IÇedy w zniesiono na lego re sz tk a c h gotycki m ur obronny pom iędzy w le lą Łokletkową a zredukowaną kaplicą Sw. G ereons. Za panow ania W ładysław a Ja g ie łły zbudowano obronne p rz e d m u rz e , w ykorzystując m ie j sc a m i fundam enty ro m a ń sk ie , W XVI w. na ml ęd zy m u rzą pow stało piw nica, m iesz cząca zapewne urząd zen ia w odociągow e, p ciączone z kanałem w pdłnocnej «elanie pałacu , wiodącym na stry c h zamkowy, lcme fragm enty m u r* » pochodzą a XVH-XIX w ieku 1 w lą ią się z robotam i fortyfikacyjnym i prow adzqnym l w tej c z ę ic l zamku. Badania wym agają kontynuacji, jętki a k ie ju i na obecnym etapie m o in e stw ie rd z ić , IZ X l-X H -w le cin e re z y d e t- cja k sią ż ę c a na Wawelu była zn acz n ie rozbudow ana, sk ła d ała s ię m .ln , z o k azałej k aplicy Iw .G e re tm a , komp lek su pałacow ego, rotundy NP M a rli, w lezy obronnej, c e lla riu m , a ta k ie zapew ne Innych, n ie rozpoznanych dotąd budówIL
KRASNYSTAW p g trz
woj. za m o jsto e późne ireifcilow lecze Stanow isko - Z am ek
KUNICE p a tr z
woj, leg n ick ie o k re s h alsztack i Stanow isko l
LACHMIROWICE p a tr z
woj* bydgoskie о кг ее h alsztack i Stanow isko 3
LAD, gm. L ądek Ifc z e u to A rcheologiczne w oj, k m lń sk ie w P oznaniu
Badania prow adziły m gr m gr K rystyna Lutowa I M a rii Zeylandow* /a u to rk a sp ra w o z d a n ia /. F inansow ało Muzeum A rcheologiczne w P o m an io . D w udziesty sezon badań. G rodzisko w czesnośrethilo* w ie c z n e /V H I-X U I w , / .
Rok 1985 m iał być o sta tn im sezonem sy s te m stjc z n y c b w ykopalisk na g ro d zisk u . Z ałożono nowy wykop, k tó ry m ia ł zam knąć p r z e c ię c ie wołu w północnej c z ę śc i g ro d z isk a . Na głębokości 50 c m w północną! cz ę śc i wykopu z a c z ą ł ukazywać s ię " p ia s e k wałowy". Nad m m odkryto luźno^kiŁk* fragm entów ozdobnych p ły tek c e r a m iczn y ch , odkryw anych l opublikow anych ju i w cze śn iej.
Na tym p ra c e p rz e rw a n o z po wodo du t e j fa li powodzi owe j , k tó ra odcięła g ro d zisk o . W związku ■ tym p ra c e będą je s z c z e kontynuowane.
IJSO W IC E, g m .P ro c h o w ic e p a tr z
woj. le g n ic k ie o k re s wpływów rsy m sld e b
LU BLś£, gm. Wołów Wojewódzki O śro d e k A rcheolog) с п ю -woj, w ro cław sk ie K o n serw a to rsk i
we W rocław iu
Badania prow adził m g r i n t . a r c h . EwalLu ty n ie c k a Finansów ai WOAK* P ie rw sz y sezon badań. R elikty osadnictw a k u ltu ry łużyc k ie j, um ocnień obronnych z o k re su w czesnego śred n io w iecza e r « z śre d n io w ie c z a .
Badania prow adzono w se k to rz e A /o g ró d w schodni/ 1 В /d z ie d z in ie c pałacu o p a ta /, w 7 wykopach, p rz y czym c z ę ś ć % nich m iała c h a r a k te r sondażow y, stanow iły bowiem wkopy pod k an alizację d eszczow ą, zakładaną n s dziedzińcu pałacu o p a ta .
Sektor A. W wykopie Л , p ierw o tn ie o w y m iarach 4 i В m założonym p rz y w ew nętrznym lic u m uru obwodowego rozpoznano 2 układy st г at у g ra fic z n e . M łodszy w yznaczały w arstw y n iw elacy jn e, m ią ż sz o śc i 4 m. z a le g a ją c e m iędzy m urem obwodowym a sto k iem w zg ó rza, na którym w zniesiono m u r obwodowy. Na p o d sta wie c e ra m ik i w y stę p u jącej w w a rstw a c h tego zasyplaka jego pow stanie datujem y eu XV w. S ta rsz y układ s t r a ty g raficzn y , n ie s te ty га b u r io n y p r z e z p ó ź n ie jsz y wkop, nie p rzed staw ia e lę c zy teln ie. W arstw y zaleg ając e zgodnie z nachyleniem stoku w ystępują na odcinku 7 ш , Od dołu w yznacza ten układ zgrupow anie gliny, s k ła d ające elę z 3 w a re tw , m ią ż s z o śc i 1 ,2 0 m. P ow yżej ro zd zielo n a owym wkopem zalega n a długości 2 ,8 0 m w arstw a sp a len izn y m ią ż s z o śc i 0 ,1 6 - 0 ,3 0 m , a na n iej w arstw a p rz e p a lo n e j, sp ie czo n ej głiny, m iąższo ści 0 ,1 0 - 0 ,2 0 m T Z ak ład am y , że odk ry to p o z o sta ło śc i bliżej n ieo k reślo n y ch pod w zględem konstrukcyjnych um ocnień obronnych. P rz e d sta w ia ją e l f one s k ro m n ie , odbiegają bowiem od typowych relik tó w walów. N ie m ożna w ykluczyć, że w y zn aczają tylko fra g m e n t posadow ionych na sto k u um ocnień, k tó re w sw ej z asad n iczej c z ę ś c i znajdow ały się na jego kraw ędzi* P rz e d łu ż e n ie wykopu w kierunku zachodnim w celo w yjaśnienia tej
