183
S zk o ła P o d s ta w o w a nr 1 im . L u d o w e g o W ojska P o ls k ie g o w G n ie w k o w ie (Z a ry s d z ie jó w 1920-1970). O prać, zesp.: Jan B o ja n o w sk i, Z b ig n ie w G órski, O lg a Sekulska, Jakub S ekulski, E u gen iu sz Su w iński pod red. Jakuba S e k u lsk ie g o . W y d . C entrum D oskon alen ia N a u c z y c ie li im . W ła d y sław a S p a s o w s k ie g o w W a rs za w ie, O d d z ia ł w Toruniu, Toruń 1990, s. 175.
R o c z n ic e zakładania s z k ó ł i inn ych instytucji o ś w ia to w y c h za w sz e p ob u d zały ich w y c h o w a n k ó w , b y ły c h i aktualnych n a u czycie li, lokaln e w ła d z e o św ia to w e i adm in istracyjn e ora z m ie js c o w e s p o łe cz eń s tw o do org a n izo w a n ia ró żn eg o rodzaju u roczy stości ju b ile u s z o w y c h . B a rd zo c zęs to stałym elem en tem tych u roczystości są r ó żn eg o rodzaju p u b likacje. P o d o b n ie p ostąp io n o w G n ie w k o w ie . Z e s p ó ł p ra co w n ik ó w toru ń skiego od d ziału C D N p r z y g o to w a ł pod kieru n k iem J. S e k u lsk ieg o m o n o g ra fię szk o ły ju b ilatk i. P o m o c fin an sow a w ła d z miasta i g m in y G n ie w k o w o u m o żliw iła je j o p u b lik o w a n ie tzw . m ałą p o lig ra fią . Składa sie ona ze w stępu z a w ie r a ją c e g o zarys ośw iaty w d zieja c h G n ie w k o w a i trzech ro z d z ia łó w : struktura i o rgan iza cja s z k o ły w latach 1920-1939; kadra p ed a go giczn a i d ziałaln ość d y d a k ty c z n o -w y c h o w a w c za s z k o ły w latach 1939-1990 i r o zd zia ł trzeci - spisy, w y k a zy , notki b io g ra fic zn e , fo to g r a fie o ra z w y k a z y w y k o rzy s ta n y c h źró d e ł i b ib lio g ra fii.
A u to r z y w y b ra li w ię c b ardzo tra d ycy jn y sposób przedstaw iania d z ie jó w s z k o ły w u k ład zie c h ro n o lo g ic zn y m . W ie le m o n o g ra fii szk ół, zw ła s zc za o p ra co w a n y ch w ostatnim ć w ie r ć w ie c z u , p re fe ro w a ły układ p ro b lem o w y . W recen zo w a n ej k s ią że c zc e w ram ach układu c h r o n o lo lg ic z n e g o zo stały op ra cow a n e p o d s ta w o w e zagadnien ia ja k organ izacja szk oły , kadra n a u czycielsk a, nauczanie i w y c h o w a n ie , w sp ółpraca z rod zicam i i śro d o w isk iem . W ie le u w a g i p o ś w ię c ili autorzy m o n o g ra fii g n ie w k o w s k ie j s z k o ły je j d zia ła ln ości p o z a lek c y jn e j, pra cy na r z e c z m ie js c o w e g o s p ołeczeń stw a, r o z lic z n y m kontaktom z zakładam i op iek u ń c zy m i i m ie j s c o w y m i instytucjam i kulturalnym i. Z agadn ien ia te czę sto b y w a ją p om ijan e w w ie lu m o n o g ra fia ch s zk ó ł. T oru ń scy au torzy starali się o p ra c o w a ć w s zy stk ie p rob lem y, które b y ły istotne dla r o z w o ju g n ie w k o w s k ie j szk oły. Starali się pisać o k a żd y m z rela cjo n o w a n y ch zagad n ień z w ię ź le , z g o d n ie z w y m a g a n ia m i staw ia n ym i o b e c n ie au torom p rz ez w y d a w c ó w . W n ie k tó rych p rzyp ad k ach zasto sow an o zb y t dalek o idące skróty, ja k np. p rzy om aw ia n iu w iz y ta c ji s z k o ły (s. 8 8 ), które za k o ń c z y li na roku 1971. C z y ż b y p o tym roku p rzez następne 19 lat szkoła nie była o d w ied za n a p rz e z w iz y ta to r ó w ?
184
N a w y n ik i pracy s z k o ły m ają te ż d u ży w p ły w ro d zice jej u czn iów . O d d zia łu ją na s w o je d z ie c i p o p r z e z p o m a g a n ie im w odrabianiu le k cji, zach ęcan ie d o starannego u czenia się, czasam i n a w et o rg a n izu ją p o m o c w p ostaci k o rep ety cji i d o d a tk o w y ch kursów. M arzen ia r o d z ic ó w o p rz y s złe j pracy i k arierze ż y c io w e j ich d z ie c i p o w o d u ją p o d e jm o w a n ie lub te ż nie pra cy na r z e c z w ła s n e g o p otom stw a i szk oły , do której on o u częszcza. Cała problem atyka zw ią za n a z u czn ia m i została op racow a n a b ard zo sk ró tow o . A u to r z y n aw et nie w s p o m in a ją d o ja k ic h s z k ó ł b y li k ie ro w a n i a b so lw en ci g n ie w k o w s k ie j s z k o ły nr 1. B rak n aw et w zm ia n k i o d zia ła ln ości s z k o ły w zak resie tzw . p reo rien tacji z a w o d o w e j.
Z naczn a c z ę ś ć ksiaŁżk i (str. 8 9 -1 7 4 ) została p rzezn aczon a na spisy u c zn ió w : u c zes tn ik ó w strajku s z k o ln e g o z 1907 roku i w y k a z y a b s o lw e n tó w s z k o ły z lat 1920-1990, listy n a u czycie li, p ra c o w n ik ó w ad m in istracyjn ych i ob słu gi, o ra z krótk ie b io g ra m y najbardziej zasłu żon ych p e d a g o g ó w . T e g o rodzaju w y k a z y za w ie ra ją p ra w ie w s zy s tk ie m o n o g ra fie szkół. Z ach ęcają on e c z y te ln ik ó w d o kupow ania k siążki o szk o le , ale nie p rz y c z y n ia ją się do le p sz eg o poznania je j d z ie jó w . K o n ie c z n o ś ć p rzezn a czen ia sp orej lic z b y arkuszy (w recen zo w a n ej książce p ra w ie p o ło w a ) na w y m ie n io n e w y ż e j w y k a z y , zm usza d o ogran iczen ia stron p rzezn a czo n y ch na w ła ś c iw e o p ra co w a n ie i za p rezen to w a n ie d ziałaln ości szk oły . W s z y s tk ie trzy ro zd zia ły nie są s y g n o w a n e n a zw isk a m i osób, które j e p r z y g o to w a ły i napisały. Jest to chyba niedopatrzen ie redaktora. C z y te ln ik p o w in ie n w ie d z ie ć , kto op ra c o w a ł c zy ta n y p rz e z n ie g o w ię k s z y fragm en t książki.
M im o w y m ie n io n y c h w y ż e j b ra k ó w i usterek recen zow an a książka w szech stron n ie p o k a zu je p n s m ia n y za ch o d zą ce w ciągu 70 lat pracy g n ie w k o w s k ie j s zk o ły nr 1. A u to r z y starali się napisać k siążkę p op ra w n ą p o ls zc zy zn ą , a w y d a w c a postarał się o staranną szatę g ra fic zn ą . P ow in n a w ię c z n a le ź ć w ielu c z y te ln ik ó w w śród b y ły c h i o b ecn y ch m ieszk a ń c ó w G n ie w k o w a .
