Ocena innowacyjności gospodarki regionu podkarpackiego na tle polskich regionów

Pełen tekst

(1)Zeszyty Naukowe nr 709. Akademii Ekonomicznej w Krakowie. 2006. Joanna Kudełko Katedra Polityki Ekonomicznej i Programowania Rozwoju. Tadeusz Matuszkiewicz Wyższa Szkoła Gospodarki i Zarządzania w Mielcu. Ocena innowacyjności gospodarki regionu podkarpackiego na tle polskich regionów 1. Znaczenie innowacyjności w regionalnych strategiach rozwoju We współczesnym systemie gospodarczym innowacyjność w największym stopniu wpływa na możliwości przedsiębiorstw w zakresie podwyższania własnej konkurencyjności. Promowanie rozwiązań innowacyjnych i postaw proinnowacyjnych oraz budowanie odpowiedniej infrastruktury wspierającej rozwój mechanizmów wdrażania innowacji stało się jednym z priorytetowych zadań wyznaczanych przez władze różnego szczebla (lokalne, regionalne, państwowe), a także przez organizacje międzynarodowe. Wyrazem świadomości znaczenia innowacji dla długofalowego rozwoju gospodarczego i zwiększenia możliwości konkurencyjnych gospodarki jest Strategia lizbońska, dokument Unii Europejskiej, w którym rozwój innowacyjności traktowany jest jako imperatyw polityki gospodarczej. Powyższe tendencje znajdują także odzwierciedlenie w dokumentach tworzonych w Polsce na szczeblu centralnym, takich jak „Narodowy plan rozwoju”, oraz w regionalnych strategiach rozwoju i regionalnych strategiach innowacyjności opracowywanych przez władze województw samorządowych..

(2) 60. Joanna Kudełko, Tadeusz Matuszkiewicz. Celem niniejszego artykułu jest dokonanie oceny innowacyjności gospodarki województwa podkarpackiego w latach 2001–2003. W analizie uwzględniono różne aspekty innowacyjności gospodarki województwa oraz wskazano na główne czynniki mające wpływ na kształtowanie zachodzących w tej sferze zjawisk. Innowacyjność województwa podkarpackiego przedstawiono na tle innych województw, co pozwala na określenie jego miejsca w gospodarce krajowej pod względem stopnia zaawansowania procesów wdrażania rozwiązań innowacyjnych oraz budowania infrastruktury wsparcia dla innowacji i zaplecza badawczo-naukowego. 2. Ocena potencjału naukowo-badawczego województwa podkarpackiego na tle polskich regionów Podstawowe znaczenie w procesie podwyższania innowacyjności gospodarki regionalnej ma funkcjonowanie i potencjał sektora badawczo-rozwojowego. Potencjał tego sektora wpływa na wielkość podaży innowacji w danym regionie i w znacznym stopniu decyduje o jego możliwościach rozwojowych. Podstawowym miernikiem określającym rozwój sektora badawczo-rozwojowego województw jest wielkość nakładów na badania i rozwój (tabela 1). W skali kraju w 2002 r. wydatki na badania i rozwój zmniejszyły się o prawie 5,67% w stosunku do roku poprzedniego, w 2003 r. nastąpił ich dalszy spadek o 0,53% w stosunku do 2002 r. Na tym tle sytuacja województwa podkarpackiego okazała się znacznie korzystniejsza. W 2002 r. nakłady na działalność badawczo-rozwojową wzrosły aż o 17,13%, co było wówczas trzecim wynikiem w skali kraju. Tak wysoka dynamika nie utrzymała się jednak w roku kolejnym i w 2003 r. odnotowało w województwie spadek nakładów na badania i rozwój o 3,03% w stosunku 2002 r. Analizując kolejny aspekt nakładów badawczo-rozwojowych według województw, jakim jest ich relacja do produktu krajowego brutto roku ubiegłego (tabela 2), stwierdzić należy, że o ile wskaźnik ten w 2003 r. kształtował się ogólnie w Polsce na poziomie 0,58%, to w województwie podkarpackim wynosił on 0,39%, czyli kształtował się poniżej średniej krajowej. Zdecydowanym liderem w tym zakresie było województwo mazowieckie, gdzie badany wskaźnik kształtował się na poziomie 1,25%, natomiast województwo podkarpackie zajmowało szóste miejsce w skali kraju. Biorąc pod uwagę, że w tej klasyfikacji widoczna jest zdecydowana dominacja województw, w których znajdują się duże ośrodki miejskie, miejsce zajmowane przez województwo podkarpackie można uznać za stosunkowo wysokie. Dominacja gospodarki województwa mazowieckiego w dziedzinie działalności badawczo-rozwojowej jest jeszcze bardziej widoczna pod względem łącznej wielkości nakładów na badania i rozwój. Na województwo mazowieckie w 2003 r. przypadało 43,82% nakładów krajowych. Na województwo podkarpackie w 2003 r..

(3) Ocena innowacyjności gospodarki regionu podkarpackiego…. 61. przypadało tylko 2,53% łącznych nakładów w Polsce, co dawało mu dziewiąte miejsce pośród wszystkich regionów kraju. W stosunku do 2001 r., w którym wskaźnik ten wynosił dla województwa 2,09%, nastąpiła nieznaczna poprawa w tym względzie. Ważnym wyznacznikiem poziomu rozwoju sektora badawczo-rozwojowego jest wielkość zatrudnienia w tej dziedzinie. Ogólnie w 2003 r. w Polsce w tego rodzaju działalności zatrudnionych było 126 241 osób, czyli o 3254 osób więcej niż w roku poprzednim, tj. o 2,6% (tabela 3). Tabela 1. Nakłady na działalność badawczą i rozwojową w Polsce w latach 2001–2003 Województwo Dolnośląskie. Kujawsko-pomorskie. Nakłady na badania i rozwój (w mln zł) 2003. 258,2 101,0. 2002. 2001. 2002/2003. 2001/2002. 110,4. 129,6. –8,5. –14,8. 276,5. Lubelskie. 136,7. 138,6. Łódzkie. 274,4. 298,6. Lubuskie. Małopolskie. 32,7. 520,0. 25,2. 496,5. 341,6 147,5. 17,9. –6,9. Podkarpackie. 115,4. 119,0. 101,6. Pomorskie Śląskie. Świętokrzyskie. Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie. Zachodniopomorskie Polska. 39,1. 198,4. 38,0. 227,2. –23,0. 89,1. 2,9. –57,4. 9,5. –15,5. 17,1. –12,7. 19,8. –9,9. –28,8. 10,3. –5,9. –0,5. –5,7. 53,1. 56,4. 52,1. 358,2. 324,7. 345,2. 4558,3. 4582,7. 4858,1. 90,6. –3,0. 203,6. 405,2. 57,6. 7,7. –6,3. 342,5 14,1. 4,7. 39,2. 374,9 12,7. 40,8. 0,2. 460,9. 2141,4. Podlaskie. 29,8. –6,0. –0,3. 1994,3 30,2. –1,4. –19,1. –8,1. 1997,4 28,3. –6,6. 299,4. Mazowieckie Opolskie. Dynamika nakładów (w %). 64,0. –5,9. –36,4. 11,6. 8,3. 41,6. Źródło: opracowanie własne na podstawie roczników statystycznych województw, GUS, 2002, 2003, 2004.. W województwie podkarpackim w sektorze badawczo-rozwojowym w 2003 r. zatrudnionych było 3291 osób. Liczba pracujących wzrosła w stosunku do roku poprzedniego o 347 osób, tj. o 11,8%. Mimo to ich udział w skali kraju jest niewielki i stanowi zaledwie 2,6%. Najwięcej osób w działalności badawczo-rozwojowej zatrudnionych było w województwie mazowieckim, tj. 34 221 osób w 2003 r., co stanowiło 27,11 % ogółu zatrudnionych w całym kraju..

(4) Joanna Kudełko, Tadeusz Matuszkiewicz. 62. Tabela 2. Udział województw w łącznej sumie nakładów na działalność badawczą i rozwojową w Polsce w latach 2001–2003 (w %) Województwo. Nakłady/PKB w 2002 r.. Dolnośląskie. 0,45. Kujawsko-pomorskie. 0,44. Łódzkie. 0,62. Lubuskie. Małopolskie. Opolskie. 6,2. 10,8. 9,5. 44,1. 0,39. 2,5. 2,6. 2,1. 4,4. 5,0. 0,6. 0,7. 0,9. Warmińsko-mazurskie. 0,26. 1,2. Zachodniopomorskie. 0,26. 0,07. 0,58. 100,0. 1,8. 4,2. 7,5. 8,3. 1,2. 1,1. 0,3. 7,8. 1,3. 0,8. 0,8. 0,3. 0,46. Polska. 0,4. 6,5. 43,5. 8,2. Wielkopolskie. 3,0. 0,5. 11,4. 0,32. Świętokrzyskie. 2,7. 3,0. 43,8. 0,38. Śląskie. 7,0. 1,25. 0,20. Pomorskie. 2,4. 0,7. 0,17. Podlaskie. 2,2. 2001. 6,0. 6,0. 0,87. Podkarpackie. 2002. 3,0. 0,14. Mazowieckie. 2003. 5,7. 0,29. Lubelskie. Udział w nakładach krajowych. 0,4. 7,1. 7,1. 2,0. 1,3. 100,0. 100,0. Źródło: opracowanie własne na podstawie roczników statystycznych województw, GUS, 2002, 2003, 2004.. Tabela 3. Zatrudnieni w działalności badawczej i rozwojowej w Polsce według województw w latach 2002–2003. Województwa Dolnośląskie. Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie. Małopolskie. Zatrudnieni ogółem (liczba osób) 2003. 9 482. 4 552. 6 600 1 275. 7 683. 16 910. 2002. 9 057. 4 822. Pracownicy naukowo-badawczy (na 1000 osób aktywnych zawodowo) 2003. 2002. 2003. 2002. 2,3. 2,2. 3,6. 3,9. 1,8. 2,2. 4,0. 6 565. 2,5. 7 801. 2,4. 1 279. 17 232. Udział w skali kraju (w %). 5,7. 3,7. 2,6. 2,2. 5,5. 7,5. 5,3 1,0 6,1. 13,4. 7,4. 5,3 1,0. 6,3. 14,0.

(5) Ocena innowacyjności gospodarki regionu podkarpackiego…. 63. cd. tabeli 3 Województwa Mazowieckie Opolskie. Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie. Świętokrzyskie. Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie. Zachodniopomorskie. Polska. Zatrudnieni ogółem (liczba osób) 2003. 2002. Pracownicy naukowo-badawczy (na 1000 osób aktywnych zawodowo). Udział w skali kraju (w %). 2003. 2002. 2003. 2002. 1,8. 3,0. 1,2. 1,3. 2 251. 2,3. 1,4. 12 869. 11 237. 2,7. 2 285. 2 256. 34 221. 33 486. 3 291. 2 944. 1 538. 2 307 6 566 1 320. 12 031. 3 311 126 241. 1 553. 5 962 1 255. 11 847 3 440. 122 987. 7,3. 1,0. 4,1. 7,3 1,1. 5,5. 27,1 2,6. 2,4. 5,2. 4,8. 1,0. 1,0. 1,8. 4,1. 10,2. 1,6. 1,5. 1,8. 2,3. 2,1. 1,1. 2,7. 3,4. 1,1. 2,7. 3,3. 27,2. 9,5. 2,6. 100,0. 1,8. 9,1. 1,8 9,6. 2,8. 100,0. Źródło: opracowanie własne na podstawie roczników statystycznych województw, GUS, 2003, 2004.. Liczba pracowników naukowo-badawczych przypadających na 1000 osób aktywnych zawodowo w skali całego kraju w 2003 r. kształtowała się na poziomie 3,4 (co oznacza wzrost o 0,1% w stosunku do 2002 r.). Województwo podkarpackie z zaledwie jednym pracownikiem naukowo-badawczym przypadającym na 1000 osób aktywnych zawodowo wykazuje ogromny niedobór zatrudnienia w tym sektorze działalności, zajmując pod tym względem ostatnią pozycję w Polsce. Dodatkowych informacji dostarcza analiza struktury nakładów na działalność badawczo-rozwojową według województw i źródeł finansowania (tabela 4, rys. 1). W 2003 r. głównym źródłem finansowania nakładów na działalność badawczą i rozwojową był budżet państwa, z którego pochodziło 62,7% przeznaczonych na ten cel środków. Znacznie mniejszą rolę odgrywały środki pochodzące od podmiotów gospodarczych, z których pochodziło 23,5% ogólnej sumy nakładów. W najmniejszym stopniu działalność naukowo-badawcza, finansowana była ze środków pochodzących od organizacji międzynarodowych i instytucji zagranicznych (4,4%) oraz ze środków własnych placówek naukowych PAN i jednostek naukowo-badawczych. Taka struktura finansowania nakładów w Polsce w sposób znaczny różni się od struktury występującej w krajach zachodnich, gdzie dominującą rolę odgrywa finansowanie ze środków pochodzących od sektora przedsiębiorstw. W województwie podkarpackim aż 71,8% nakładów pochodzi ze środków podmiotów gospodarczych, co czyni tę strukturę zbliżoną do wzorców zachodnich..

(6) Joanna Kudełko, Tadeusz Matuszkiewicz. 64. Jednocześnie w wypadku tego województwa marginalny jest udział instytucji zagranicznych i organizacji międzynarodowych w ogólnej wartości nakładów na badania i rozwój wynoszący tylko 0,2%. Tabela 4. Struktura nakładów na działalność badawczą i rozwojową według województw oraz źródeł finansowania w 2003 r. (ceny bieżące) Ogółem 100%, w tym środki Województwa. z budżetu państwa. podmiotów gospodarczych. Dolnośląskie. 55,2. 32,8. Lubelskie. 78,0. Kujawsko-pomorskie. 36,7. 3,4. 3,0. 9,7. 3,4. 5,2. 18,9. 5,1. 57,5. Lubuskie. 90,2. Małopolskie. 60,2. 25,5. Opolskie. 59,6. 29,5. 64,2. 14,9. Łódzkie. Mazowieckie. 70,6. 8,1. 1,0. 1,5. 0,7. 0,8. 3,6. 4,6. 4,4. 18,5. 8,0. 71,8. 0,2. 0,2. 62,0. 28,5. 1,0. 7,0. 69,1. 26,5. 2,0. Wielkopolskie. 68,3. 21,4. 5,7. 2,8. Polska. 62,7. 5,9. 4,6. Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie. Świętokrzyskie. Warmińsko-mazurskie. Zachodniopomorskie. 64,7. placówek organizacji naukowych PAN międzynarodoi jednostek wych i instytucji badawczozagranicznych -rozwojowych. 26,5. 56,2. 77,2 75,9. 29,5. 10,3 4,9. 23,5. Źródło: notatka informacyjna GUS: Nauka i technika w 2003 roku.. 7,1. 5,7. 8,3 6,9 –. 5,9. 2,7. 5,9. 2,9 1,5. 3,4 2,7. Z powyższych danych wynika, że poziom nakładów na działalność badawczą i rozwojową oraz poziom zatrudnienia w tej dziedzinie kształtuje się w województwie podkarpackim na bardzo niskim poziomie. Braki te nie są niwelowane poprzez aktywną politykę regionalną i innowacyjną państwa wspierającą sektor badawczo-rozwojowy w tym województwie, o czym świadczy niski udział sektora publicznego w strukturze nakładów na ten sektor..

(7) Ocena innowacyjności gospodarki regionu podkarpackiego…. Polska. 65. Województwo podkarpackie. środki budżetu państwa, środki podmiotów gospodarczych, środki placówek naukowych PAN i jednostek badawczo-rozwojowych, środki organizacji międzynarodowych instytucji zagranicznych.. Rys. 1. Struktura nakładów na działalność badawczą i rozwojową w Polsce i województwie podkarpackim według źródeł finansowania Źródło: opracowanie własne na podstawie tabeli 4.. 3. Nakłady przedsiębiorstw przemysłowych na działalność innowacyjną Dokonując analizy wydatków przedsiębiorstw przemysłowych na działalność innowacyjną w przekroju województw w latach 2001–2003 (tabela 5), można dostrzec pozytywną tendencję stopniowego wzrostu tych nakładów. W skali Polski wydatki te, w stosunku do 2001 r., wzrosły o 20,4% w 2002 r. i o dalsze 19,59% w 2003 r. Najwyższy wzrost nakładów na badania i rozwój odnotowały w tym czasie województwa wielkopolskie, opolskie, lubuskie i dolnośląskie, przede wszystkim zaś województwo warmińsko-mazurskie, gdzie nakłady te w ciągu dwóch lat wzrosły prawie sześciokrotnie. Województwo podkarpackie osiągnęło w omawianym okresie wynik zbliżony do średniej krajowej, uzyskując wzrost nakładów na badania i rozwój o 27,3% w 2002 r. i o 11% w 2003 r. Tabela 5. Nakłady na działalność innowacyjną w przedsiębiorstwach przemysłowych według województw w latach 2001–2003 i ich dynamika (ceny bieżące) Wyszczególnienie Dolnośląskie. 2001. Nakłady (mln zł). 718,4. Kujawsko-pomorskie. 1127,4. Lubuskie. 240,5. Lubelskie. 372,7. 2002. 2003. 1278,4. 1 338,7. 541,1. 279,9. 669,8. 280,5. 459,1. 458,1. Zmiana (%). 2002/2001 2003/2002 2003/2001 178,0. 104,7. 186,3. 75,1. 48,3. 75,1. 59,4. 16,6. 68,5 63,3. 40,7. 190,5.

(8) Joanna Kudełko, Tadeusz Matuszkiewicz. 66. cd. tabeli 5 Wyszczególnienie Łódzkie. Małopolskie. Mazowieckie Opolskie. 2001. Nakłady (mln zł). 581,2. 773,5. 436,4. Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie. Zachodniopomorskie Polska. 1959,4 683,1. 129,5. 406,8. 146,0. 185,1. 276,7. 27,9. 2962,1. 2 938,9. 690,8 793,1. 231,6. 3 525,7. 732. 9,7. 27,3. 58,3. 681,1. 16,1. 874,7. 1507,6. 2 407,5. 11 501,4. 13 848,1. 16 561,0. 373,4. 13,7. 431,7. 1110,7. 183,6. 12,7. 296,3. 659,3. Pomorskie. 462,0. Zmiana (%). 2002/2001 2003/2002 2003/2001. 1 038,8. 517,9. 256,7. 2003. 879,1. 1992,5. 202,9. Podlaskie. Świętokrzyskie. 507,3. 2207,5. Podkarpackie. Śląskie. 2002. 249,3. 51,2. 78,8 35,7. 103,4. 120,4. 8,9. 79,5. 18,2. 134,3. 37,3. 100,5. 49,5. 7,8. 76,9. 11,0. 159,7. 41,3. 37,5. 1,1. 0,8. 50,0. 277,7. 575,4. 14,1 59,7. 33,2. 119,6. 0,3. 116,8. 35,8. 144,0. Źródło: opracowanie własne na podstawie roczników statystycznych województw, GUS, 2002, 2003, 2004.. Udział nakładów na badania i rozwój w nakładach inwestycyjnych podmiotów gospodarczych w województwie podkarpackim kształtował się w 2003 r. na poziomie 4,4% i w badanym okresie nie uległ on zasadniczo zmianie – 4,8% w 2002 r. oraz 4,5% w 2001 r. (tabela 6). Pod tym względem zdecydowanie dominują tutaj trzy województwa: województwo mazowieckie (dla którego udział nakładów na badania i rozwój w nakładach inwestycyjnych podmiotów gospodarczych wyniósł w 2003 r. 21,3%), województwo śląskie (17,7%) oraz województwo wielkopolskie (14,5 %). Pod względem wartości nakładów przedsiębiorstw przemysłowych na działalność innowacyjną województwo podkarpackie zajmuje siódme miejsce w kraju. Tabela 6. Udział nakładów na działalność badawczą i rozwojową przedsiębiorstw przemysłowych w nakładach ogółem w przekroju województw w latach 2001–2003 (w %) Wyszczególnienie. Dolnośląskie. Kujawsko-pomorskie. 2001. 2002. 2003. 9,8. 4,8. 2,8. 2,1. 2,0. 2,8. 6,7. 6,3. 6,3. 6,2. Lubelskie. 3,3. Łódzkie. 5,1. Lubuskie. Małopolskie. 9,2. 3,9. 3,7. 8,1. 1,7. 2,8.

(9) Ocena innowacyjności gospodarki regionu podkarpackiego…. 67. cd. tabeli 6 Wyszczególnienie. Mazowieckie Opolskie. Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie. Świętokrzyskie. Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie. Zachodniopomorskie Polska. 2001. 2002. 2003. 1,8. 2,1. 2,4. 19,2 4,5. 2,2. 3,8. 14,4. 21,3. 4,8. 4,4. 1,3. 1,7. 5,0. 2,6. 17,0. 21,4. 17,7. 1,1. 1,7. 5,3. 5,9. 5,7. 4,1. 9,7. 10,9. 14,5. 100. 100. 100. 1,6. 2,7. 1,5. Źródło: opracowanie własne na podstawie roczników statystycznych województw, GUS, 2002, 2003, 2004.. Jak wykazały badania przeprowadzone dla potrzeb Regionalnej Strategii Innowacyjnej, przedsiębiorstwa regionu nie prowadzą aktywnej polityki w zakresie innowacyjności, w szczególności zwraca uwagę brak wzajemnej współpracy firm przy tworzeniu rozwiązań innowacyjnych oraz brak współpracy tych przedsiębiorstw z sektorem naukowo-badawczym. 4. Funkcjonowanie sfery instytucjonalnej w zakresie tworzenia i realizacji polityki wspierania innowacji w województwie podkarpackim Kluczowe znaczenie w funkcjonowaniu systemu wsparcia polityki innowacyjnej w regionie ma istnienie sprawnej i efektywnej struktury instytucjonalnej oferującej różnorodność instrumentów wsparcia innowacyjności oraz tworzących rozległe systemy wzajemnych powiązań w postaci sieci współpracy pomiędzy jednostkami różnego typu. Szczególne znaczenie ma tutaj z jednej strony istnienie rozległej infrastruktury tworzonej przez instytucje otoczenia biznesu, z drugiej zaś zorganizowana i zarządzana w sposób właściwy, nastawiona na promowanie nowoczesnych rozwiązań administracja publiczna, zarówno państwowa, jak i samorządowa. Decyzje administracji publicznej wpływają w sposób zasadniczy na klimat wokół działalności o charakterze innowacyjnym i określają poprzez Informator o wynikach badań potrzeb innowacyjności przedsiębiorstw województwa podkarpackiego. .

(10) Joanna Kudełko, Tadeusz Matuszkiewicz. 68. kształtowanie strategii rozwoju społeczno-gospodarczego oraz poprzez prowadzenie polityki rozwoju regionalnego miejsce systemu innowacyjności w całokształcie systemu gospodarczego i naukowego regionu. Jak wykazały badania przeprowadzone dla potrzeb tworzenia Regionalnej Strategii Innowacyjnej Województwa Podkarpackiego, świadomość wagi sfery innowacyjności dla rozwoju gospodarczego wśród urzędników administracji publicznej jest niewielka. Jakkolwiek budowanie systemowego otoczenia okołobiznesowego wskazywane jest jako jeden z głównych celów stawianych sobie przez samorządy, jednak samo pojęcie innowacji traktowane jest w sposób bardzo ogólnikowy. Najważniejszymi partnerami w rozwijaniu postaw i działalności innowacyjnej w województwie są agencje rozwoju regionalnego oraz różnego rodzaju stowarzyszenia. Długofalowo o zdolności struktur samorządowych do promowania innowacyjności decydować będą czynniki systemowe, w szczególności dotyczące sfery organizacyjnej oraz jakości zasobów ludzkich, wyrażającej się w postawach, kreatywności, umiejętnościach i poziomie wykształcenia kadry urzędniczej. Czynnikiem egzogenicznym mającym zasadniczy wpływ na możliwości samorządów w zakresie polityki proinnowacyjnej jest kształt systemu prawnego oraz systemu finansów publicznych, aktualnie ograniczającego w znacznej mierze zdolność jednostek samorządu terytorialnego do podejmowania właściwych działań. W sferze instytucjonalnej, budującej infrastrukturę promowania i wspomagania działalności innowacyjnej ogromne znaczenie ma również istnienie zróżnicowanej i aktywnej sfery organizacji pozarządowych oraz wyspecjalizowanych instytucji, będących tzw. organizacjami wsparcia biznesu. Liczbę takich organizacji szacuje się województwie podkarpackim na około 70. Badania przeprowadzone w związku z przygotowywaniem Regionalnej Strategii Innowacyjnej województwa podkarpackiego pozwoliły stwierdzić w przypadku wyżej wspomnianych organizacji istnienie problemów z zachowaniem płynności finansowej. Inny wniosek płynący z przeprowadzonych badań dotyczy braku funkcjonowania rozwiniętych form współpracy zarówno pomiędzy samymi organizacjami, jak i pomiędzy organizacjami i sektorem naukowo-badawczym. Analizując stan infrastruktury wojewódzkiej tworzonej przez wyspecjalizowane instytucje wsparcia biznesu, widoczny jest niedorozwój tej sfery systemu Informator o wynikach badań postaw i działań administracji samorządowej i rządowej województwa podkarpackiego w zakresie innowacji, Rzeszów 2004, s. 78. . Ibidem, s. 79.. Informator na temat organizacji wsparcia biznesu w województwie podkarpackim, Rzeszów 2004. . . Ibidem..

(11) Ocena innowacyjności gospodarki regionu podkarpackiego…. 69. gospodarczego. Zwraca uwagę niewielka liczba istotnych dla rozwoju gospodarczego i promowania innowacji struktur, takich jak: parki przemysłowe i technologiczne, klastry, inkubatory przedsiębiorczości oraz inkubatory akademickie czy też centra transferów technologii. Praktycznie nie istnieją również regionalne struktury wsparcia finansowego innowacji (np. fundusze typu venture capital, czy też seed-capital). 5. Podsumowanie W świetle przeprowadzonej analizy, województwo podkarpackie znajduje się na niskim poziomie pod względem innowacyjności gospodarki. Świadczą o tym m.in. niewielkie nakłady poniesione na działalność badawczo-rozwojową. W zakresie funkcjonowania sfery naukowo-badawczej w województwie podkarpackim zwraca uwagę nowoczesna, właściwa dla państw wysoko rozwiniętych struktura finansowania działalności naukowo-badawczej, w której dominującą rolę ogrywają podmioty gospodarcze. Bardzo niekorzystnie przedstawia się w przypadku badanego województwa sytuacja pod względem zatrudnienia w sferze badawczo-rozwojowej. Aktualnie na 1000 aktywnych zawodowo przypada tylko jedna osoba zajmująca się pracą o charakterze nauko-badawczym, co plasuje województwo na ostatnim miejscu w skali całego kraju. W dziedzinie nakładów przedsiębiorstw na działalność innowacyjną województwo podkarpackie osiąga przeciętne rezultaty w zestawieniu z wynikami krajowymi. W sferze instytucjonalnej, której rozwój determinuje możliwości gospodarki regionalnej w zakresie wdrażania innowacyjnych projektów gospodarczych, a w jeszcze większym stopniu wpływa na kształtowanie się klimatu proinnowacyjnego widoczny jest wyraźnie brak współpracy pomiędzy istniejącymi instytucjami, który blokuje w skali regionu możliwości wykorzystania w procesach rozwojowych efektów synergicznych. Liczba istniejących w tej sferze wyspecjalizowanych instytucji jest wyraźnie niewystarczająca. Dalszy wzrost innowacyjności gospodarki regionalnej uzależniony będzie w największym stopniu od: – rozwijania infrastruktury służącej wspieraniu innowacyjności gospodarki, tworzenie nowych wyspecjalizowanych instytucji oraz usprawnienie pracy administracji publicznej, – wykorzystania istniejącego potencjału przemysłowego, w szczególności związanego z branżą lotniczą, jako najbardziej zaawansowaną technologicznie branżą województwa, – znacznego zwiększenia nakładów i zatrudnienia w sferze naukowo-badawczej oraz rozwijania współpracy pomiędzy podmiotami z tej sfery, a przedsiębiorstwami,.

(12) 70. Joanna Kudełko, Tadeusz Matuszkiewicz. – zwiększenia nakładów na wdrażanie rozwiązań innowacyjnych w przedsiębiorstwach oraz stworzenia mechanizmów współpracy w tej dziedzinie pomiędzy firmami. An Evaluation of the Innovativeness of the Economy of the Podkarpacki Region Compared to Other Polish Regions Innovation determines to an increasingly greater degree the competitiveness of enterprises operating under the conditions of accelerating globalisation. Enterprises that do not conduct an active innovation policy are doomed to limited development possibilities. In this article, the authors conduct an analysis of the innovativeness of the Podkarpacki region’s economy, based upon which they evaluate the regional economy with respect to its level of innovativeness. Furthermore, the authors identify potential development opportunities that result to a large extent from the voivodship’s currently existing potential..

(13)