Joachim Roman Bar
"Biegli w postępowaniu
kanonizacyjnym", Henryk Misztal,
Lublin 1985 : [recenzja]
Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 30/1-2, 284-286
284 Recenzje [68] U za sa d n ien ie filozoficzn e. W św ie tle k o ścieln eg o p raw a k arn ego na p o jęcie k a ry sk ład ają się 3 is to tn e czyn n ik i: 1) d o leg liw o ść, która po z b a w ia jak iegoś dobra d u ch ow ego lu b m aterialnego (p r iv a tio a licu iu s
boni), 2) w y m ie r z e n ie jej p rzez p ra w o w itą w ła d z ę k o śc ie ln ą (a legitim ci a u c to r ita te in flic ta ), 3) cel: p op raw a i ukaranie p rzestęp cy (ad d e li- ą u e n tis c o rre c tio n e m e t d e lic ti p u n itio n e m ) 15. T e trzy e le m e n ty k ary
z a w sz e zn ajd ow ały się w p o jęciu ek sk om u n ik i. P o p ierw sze — e k sk o m u n ik a p ozbaw ia dóbr d u ch o w y ch (i doczesnych. Po drugie — jest
w y m ierza n a przez w ła d zę k ościeln ą. P o trzecie — u w ażan a jest z a k a rę popraw czą, chociaż cel te n n ie za w sze b ył ek sp o n o w a n y w p ier w sz y m ok resie jej sto so w a n ia w K ościele.
Za k arną naturą ek sk om u n ik i p rzem a w ia też argu m en t z teo rii kary p raw a p ań stw ow ego. M im o że ek sk o m u n ik a jest karą k o ścieln ą a nie p a ń stw o w ą , jednak p osłu gu ję się ty m argum entem , p o n iew a ż m etod ę tak ą zasto so w a ł autor o m a w ia n ej m o n o g r a fii W edług p raw a p a ń stw o w e g o kara w ścisły m zn aczen iu jest to reak cja społeczna w y ra żo n a ja w n ie, zew nętriznie, w y ra źn ie, przez całą grupę społeczną albo w p rost, alb o p rzez jej zw ierzch n ik a bądź p rzed sta w iciela lu b p ok rzyw d zon ego, w im ien iu sp ołeczn ości, za czy n u zn an y przez p raw o k arn e za p rze stę p stw o ie. Z punktu w id zen ia p raw a św ieck iego, sto su ją c to ok reślen ie d o ek sk om u n ik i, n a leży stw ierd zić, że jest ona karą. Z aw iera b ow iem w sz y stk ie te e le m e n ty , które w literatu rze p raw a św ieck ieg o są w y m ien ia n e w pojęciu kary.
K s. J e r z y S y ry jc zy k .
K s. H enryk M i s z t a l , B ie g li w postępow aniu kanonizacyjnym ,
L u b lin 1985 R edakcja W y d a w n ictw K U L 8° ss. 264.
P o lsk a litera tu r a kanonistyczsna w zb ogaciła się o g ru n to w n e stu d iu m z zakresu p raw a k an on izacyjn ego. K s. doc. dr hab. H en ryk M isztal, p racu jący na W yd ziale P ra w a K a n on iczn ego K U L , zebrał i poddał a n a liz ie przepisy p raw a k a n o n iza cy jn eg o d otyczące p o w o ły w a n ia , k w a lifik a c ji, w y k o n y w a n ia fu n k cji b ieg ły ch oraz p o stęp o w a n ia zw iązan ego z w y d a w a n iem przez n ich opinii. P raca zasadniczo n ie zaw iera h istorii in sty tu tu b ieg ły ch w p ostęp o w a n iu k a n on izacyjn ym , bo m a n a celu raczej w zg lęd y praktyczne, a le g d zie to b yło w sk a za n e, p oszczególn e zagad n ien ia poprzedził k ró tk im w stęp em historyczn ym . R ozpraw a m a
15 Por. KPK/1917 — kan. 2215; KPK/1983 — kan. 1312 § 2, kan. 1315, k an. 1341, kan. 1309.
18 Por. J. M a k a r e w i c z , P r a w o k a rn e , L w ó w -W a rsza w a 1924, s. 231; Z. P a p i e r k o w s k i , S o cjo lo g iczn e i filo zo fic zn e o b lic ze k a ry ,
[69] Recenzje 285
dopom óc pastu latorom i pow odom oraz in n ym osobom zain tereso w a n y m p ro w a d zen iem sp raw k a n o n iza cy jn y ch na szczeb lu d iecezjaln ym .
A u to r oparł się g łó w n ie na n a jn o w szy ch źródłach p raw n ych w y d a n y ch przez pap. Jana P a w ła II w 1983 r., w y k o rzy sta ł jed n ak i praw o p oprzednie, zw łaszcza k odeks p raw a kanon, z 1917 r., oraz p raw o p o sob orow e zw iązan e z częścio w ą reform ą procedury k a n o n iza cy jn ej. N adto przeb ad ał w ie le ak t k a n o n iza cy jn y ch u jęty ch w tzw . ..pozycje” do d y sk u sji w Kuriii Rzymislkiej, a b y poznać p rak tyk ę i sty l K urii. Na p o d sta w ie obszernej bazy źród łow ej m ógł A utor p raw id łow o podać k o m en tarz do o b ow iązu jącego praw a.
P raca o b ieg ły ch została pod zielon a na trzy części, oprócz w stęp u za k o ń czen ia i dodatku źródłow ego. C zęść p ierw sza w trzech rozdzia ła ch p rzed staw ia n orm y ogóln e d otyczące udziału b ieg ły ch w p ostęp o w a n iu k an on izacyjn ym . A w ię c w y ja śn ia p o jęcie i g en ezę ty ch że b ie g ły ch , sposób ich p o w o ły w a n ia , o b o w ią zk i i upraw nienia.
W części drugiej jest m ow a, ta k ż e w trzech rozdziałach, o udziale b ieg ły ch w k a n o n iza cy jn y m doch od zen iu d iecezjaln ym . C hodzi tu ta j o te o lo g ó w cen zorów drukow alnych p ism słu g B ożych, o h isto ry k ó w dla zeb ran ia, zbadania i opracow ania d ok u m en tów i źródeł narracyjn ych , o b ieg ły ch lek a rzy i in n y ch sp e c ja listó w w dochodzeniu na tem a t cu du. W § 4 rozdziału III (s. 127—>135) u m ieścił A utor p rzeb ieg d och o dzen ia d iecezjaln ego w sp ra w ie u d o w o d n ien ia cudu, co nie b yło p o trzeb n e dla rozpraw y, biorąc pod u w a g ę m etod ę zastosow an ą w in n ych rozd ziałach rozpraw y. D o tego paragrafu w k ra d ły się drobne n ie ś c i sło śc i p roceduralne.
C zęść trzecia rozp raw y zajm u je się b ie g ły m i d ziałającym i w K on gre g a cji S p ra w K an o n iza cy jn y ch . J e st w ię c n ajp ierw mowa» o ekspertach u rzęd n ik ach w ło n ie K ongregacji. N ie są oni w p ra w d zie b ieg ły m i w rozu m ien iu k an. 1574 n o w eg o k o d ek su p raw a kanon., a le n iejed n o k ro t n ie w y d a ją op in ie i d ecyzje w w a żn y ch problem ach spraw y. D o tego rodzaju e k sp ertó w m ożna zaliczyć w K on gregacji sek retarza, p o d sek re tarza, prom otora w iary, rela to ró w i p om ocn ik ów n au k ow ych . Inna grupa b ieg ły ch w K on gregacji to k o n su lto rzy historycy i k on su ltorzy teo lo g o w ie. Im jest p o św ięco n y rozd ział II i III części trzeciej rozp ra w y . O b ieg ły ch lek a rza ch i teo lo g a ch badająecyfh „pozycje” na tem a t cu d ó w jest m ow a w rozdziale IV. R ozdział V zajm u je się in n y m i b ie
g ły m i w K on gregacji S p raw K a n on izacyjn ych , którzy są p otrzebni dla w y d a n ia o p in ii w szczeg ó ło w y ch in n y ch przypadkach.
W dodatku źród łow ym jest um ieszczon a w języku p olsk im konst.
D iv in u s p e rfe c tio n is M a g iste r pap. Jan a P a w ła II z 1983 r., n orm y
K on gregacji S p ra w K an on izacyjn ych z 1983 r., d ekret o g ó ln y tejże K on gregacji z 1983 r., oraz w język u w ło sk im w e w n ętrzn y reg u la m in p o w y ższej K ongregacji. D odatek źród łow y jest bardzo p ożyteczn y, gdyż u ła tw i c z y te ln ik o w i zapoznanie się z tek sta m i n o w y ch d ysp ozycji p r a w nych , często n ieo sią g a ln y ch u nas.
286 Recenzje [70]
R ozpraw a jest n a p isan a m eto d y czn ie, m a teria ł jest p ra w id ło w o p o d z ie lo n y na azęści i rozdziały. Ź ród ła są dobrze w y k o rzy sta n e a d o ty ch c za so w a n o w sz a literatura o b ie g ły c h jest znana A u to ro w i i odp ow ied n io z a sto so w a n a d la zrozu m ien ia źródeł p raw nych.
N a leży się w d zięczn ość A u to ro w i i W y d a w n ictw u za w ło żo n y trud, a b y polslcim positulatorom i K u riom Bisikupim dopom óc w p ra w id ło w y m p row ad zen iu sp ra w k a n o n iza cy jn y ch .
