Bibliografia prac Zespołu do Badań Pradziejowego Górnictwa Krzemienia Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie za lata 1985-2006

BULLETIN ARCHéOLOGIQUE POLONAIS

Wiadomości

ARCHEOLOGICz­NE

Państwowe MuzeuM archeologiczne

w

warszawie

wARSz­AwA 2007 vARSOvIE

TOm (vOL.) LIX

WIADOMO?CI

ARCHEOLOGICZNE

TOM LIX

Tom

ten

_Redakcja

_po?wi?ca

_pami?ci

Pana

_mgr.

Mariana

_Kaczy?skiego

_(1932-2007)

twórcy

i

_{wieloletniego}

kierownika

Dzia?u

_Archeologii

Ba?tów

Redaguje zespó? 1 Editorial staff:

mgr Jacek Andrzejowski (sekretarz redakcji 1_managing editor), dr _Wojciech Brzezi?ski (redaktor naczelny 1 editor in _chief),

prof. dr hab. Teresa _{D?browska (zast?pczyni} redaktora _naczelnego 1subeditor), mgr Gra?yna Orli?ska,

mgr Rados?aw Prochowicz, mgr Andrzej Jacek Tomaszewski, doe. dr hab. Teresa W?grzynowicz

T?umaczenia 1 Translations: Anna Kinecka, Vyturys [arutis, Jacek Andrzejowski

Sk?ad i ?amanie 1 _Layout:

JRJ

Rycina na ok?adce: _br?zowa tarczka naskroniowa

z Pakalniszek _{(Litwa). Rys.} L. _Kobyli?ska Cover _picture: bronze _temple disc from Pakalniszki, (Lithuania). Drawn _by L. _Kobyli?ska

© Pa?stwowe Muzeum _{Archeologiczne} wWarszawie, 2007 © _Autorzy, 2007

Pa?stwowe Muzeum _{Archeologiczne jest instytucj? kultury} finansowan? przez

Urz?d Marsza?kowski _{Województwa Mazowieckiego}

Sprzeda? detaliczna _{publikacji Pa?stwowego} Muzeum _{Archeologicznego,} w _{tym egzemplarzy archiwalnych, prowadzona jest} w salach _wystawowych muzeum, ul. _D?uga 52 _(Arsena?), 00-241 Warszawa. P?atno?? _{gotówk?; wystawiamy} rachunki i_faktury.

Ponadto nasze _ksi??ki i_czasopisma mo?na zamawia? w PMA, tel. +48 ₍₂₂₎ 831 3221-25/110 lub _pod adresem _internetowym wydawnictwapma@pma.pl

Cennik _{wydawnictw, wykaz publikacji} i _{pe?en spis} zawarto?ci _czasopism PMA: _{http://www.pma.pl/wydawnictwa} Price list, list ofPMA _publications and contens ofPMA _{periodicals: http://www.pma.pl/wydawnictwa}

Adres _redakcji 1 Editorial office: Pa?stwowe Muzeum _{Archeologiczne} ul. _D?uga 52 _(Arsena?), 00-241 Warszawa

WIADOMO?CI

ARCHEOLOGICZNE

Tom _(VoL) LIX

SPIS TRE?CI

Contents

MISCELLANEA

Barbara Sa?ac i ?

sk a, S?awomir Sa?a ci ?

sk i, _{Bibliografia prac Zespo?u} do Bada? _{Pradziejowego} Górnictwa

Krzemienia _Pa?stwowego Muzeum _{Archeologicznego} w Warszawie za lata 1985-2006 3 Committee for the Ancient Flint _Mining Research, State _{Archaeological} Museum in Warsaw. A _Bibliography 1985-2006

Anna D r z e w icz, Ceramika malowana z _cmentarzyska ludno?ci _{kultury ?u?yckiej} w _{Biernatkach, pow. pozna?ski,}

z _kolekcji Aleksandra Guttmana 17

Painted Lusatian Culture _Pottery from a_Cemetery at Biernatki, distr. Pozna?, from the Aleksander Guttman Collection

Miros?awa A n d r z e_j o w ska, _Naszyjniki z _Drohiczyna

N_eckrings from _Drohiczyn

31

Magdalena Nat u n iewi c z - S

eku ?a, Jerzy Okul i c z- Ko

za r _{yn, Wybrane groby} z _{importami rzymskimi}

z _cmentarzyska w _{Weklicach, pow. elbl?ski,} stan. 7 45

Selected Grave _Assemblages with Roman _{Imports, Cemetery} at Weklice, Site 7, distr. _Elbl?g

MATERIA?Y

Barbara Sa?ac i ?

sk a, Anna Z ako? c ieln a, Pierwsze _groby kultur ceramik _wst?gowych w Polsce. _{Groby kultury}

lubelsko-wo?y?skiej ze stanowiska Z?ota _"Grodzisko I" i _"Grodzisko II" 77 'First Linear Band _Pottery Graves in Poland'. Graves of Lublin- _Volhynian Culture at Z?ota, Sites 'Grodzisko l' and 'Grodzisko II'

Gra?yna Or l i ?

sk a, _Materia?y osadnicze z _{Transboru, gm. Latowicz, woj.} mazowieckie

Materials from Settlement at Transbór, comm. Latowicz, woj. Mazowieckie

115

Ludwika Sawick a, _Gytis Gr iza s, _Mogi?a Wielkoludów ... Szwedów czy konfederatów. Cmentarzysko kurhanowe

w Pakalniszkach _{(pó?nocna Litwa)} w ?wietle bada? Marii _Butrymówny w 1897 roku 165 'Giants' Mound, Swedish _Graveyard, Confederates' _Cernetery'. Maria _Butrymówna Excavations ₍₁₈₉₇₎ ofBarrow _Cemetery

at Pakalniszki (N. Lithuania)

"Milzinkapis ... ?vedu arba konfederat?". Pakalni?kiu pilkapynas (?iaures Lietuvoje): ?vilgsnis i Marijos Butrimaites (Butrymówna)

1897 _{met? tyrinejimus} KRONIKA Anna B it n e r - Wr ó b l e w ska, Marian _Kaczy?ski (4.12.1932 -17.10.2007) Wojciech B r z e z i ?

sk i, _{Najpierw by?y Ateny} ...

203 205

206

Bibliografia prac Mariana _{Kaczy?skiego (Anna} B it n e r - Wrób l

e w sk _a)

s

c

A

A

M

I

E

L

L

N

E

Wiadomo?ci _{Archeologiczne,} t. LIX, 2007

BARBARA _SA?ACI?SKA, S?AWOMIR SA?ACI?SKI

BIBLIOGRAFIA PRAC

ZESPO?U DO BADA? _{PRADZIEJOWEGO} GÓRNICTWA KRZEMIENIA

PA?STWOWEGO MUZEUM ARCHEOLOGICZNEGO W WARSZAWIE

ZA LATA 1985-2006

COMMITTEE FOR THE ANCIENT FLINT MINING _RESEARCH, STATE ARCHAEOLOGICAL MUSEUM

IN WARSAW A BIBLIOGRAPHY 1985-2006

przez Dyrektora PMA dr. Jana Jaskanisa. Profesorowie

sprawowali opiek? nad _{dzia?alno?ci? badawcz?,} a tak?e

swoim _{autorytetem gwarantowali odpowiednio wysoki}

przebieg prac terenowych i gabinetowych, kierowali na

boczny tor _{w?tpliwo?ci niektórych, niech?tnych ekipie}

PMA, _{przedstawicieli} ?rodowiska, _{którzy przypisywali}

sobie _{w?tpliwy monopol} na badania _{pragórnictwa.}

Celem _{niniejszej bibliografii jest podsumowanie} dzia-?alno?ci _{zespo?u badawczego Pa?stwowego} Muzeum

Archeologicznego w Warszawie (PMA), _zajmuj?cego

si? prehistorycznym górnictwem krzemienia. _Zespó? do

Bada? _{Pradziejowego} Górnictwa Krzemienia zosta?

powo?any w 1985 roku _{przez ówczesnego dyrektora}

PMA dr. _{Jana Jaskanisa, tworzyli go pracownicy} Dzia?u Epoki Kamienia PMA

-Wojciech Borkowski, Witold

Migal, S?awomir _Sa?aci?ski, Marek Zalewski.

Wspoma-gani byli przez rysowników, inwentaryzatorów,

doku-mentalistów, fotografów i _{pion gospodarczy} muzeum.

Prace _{Zespo?u koncentrowa?y si?} w _obr?bie rezerwatu

archeologicznego w Krzemionkach _Opatowskich.

W zakresie _opracowa? na _{podkre?lenie zas?uguje}

seria _{wydawnicza, powo?ana przez Zespó?, "Studia} nad Gospodark? Surowcami _Krzemiennymi w _Pradziejach"

(Studia). Poszczególne tomy zawieraj? zarówno

publi-kacje materia?owe, _jak i o charakterze _{syntetyzuj?cym}

wiele _zagadnie?.

Wykaz ten ma _by? równie? _odpowiedzi? na

wysuwa-ne _{przez niektórych badaczy uwagi dotycz?ce} braku

odpowiedniego podsumowania prac wykopaliskowych

przez kolejne pokolenie archeologów polskich i form? wskazania materia?ów _?ród?owych dla

rozpowszechnia-j?cych informacje o braku _{fachowych publikacji.}

Ekspedycje wykopaliskowe Zespo?u przebada?y

ko-palnie nr 7/610 _(jednostka komorowa, bezfilarowa; oraz

ha?dy, pracownie krzemieniarskie i ?cie?ki

komunikacyj-ne), 8/669 _{(jednostka jamowo-niszowa),} 9/160 i 10/1441

(zniszczone przez wapiennikarzy obiekty w _pó?nocnej

i _{centralnej cz??ci pola eksploatacyjnego)} oraz _osadniczy

rejon lejów krasowych.

1986 Od 1991 do 2000 roku _{Zespó? równolegle} z _pracami

w Krzemionkach _prowadzi? badania w Polsce

pó?nocno--wschodniej, g?ównie na terenie _kopal? krzemienia

w _{Rybnikach-t.Krzerniance"} (rezerwat _przyrody w

Pusz-czy Knyszy?skiej) z doskonale _{zachowan? rze?b?}

nako-palnian? i obozowiskami _przy ?ródlisku.

1. W Borkowski, W _Migal, S. Sa?aci?ski, M. Zalewski,

Die Abbauweisen des _gebiinderten Feuersteins in der Jungsteinzeit und der _friihen Bronzezeit innerhalb des

Bergwerksgeliindes von Krzemionki bei Ostrowiec

?wi?tokrzyski (Polen), [w:] Papers for the

Interna-tional _eonferenee on _{prehistorie flint mining} and

lithie raw material _{identifieation} in the _Carpathian Basin _Budapest

-Siimeg; 20-22 _May, 1986 _(red. K. T. _{Biró), Budapest,} s. 57-68.

Olbrzymi? pomoc merytoryczn?, w _pierwszych

sezo-nach _{wykopaliskowych Zespo?u} w Krzemionkach,

oka-zali _prof. dr hab. Waldemar Chmielewski i _prof. dr hab.

Jan Machnik

Analiza _{sposobów eksploatacji jednostek}

wydobyw-czych, powsta?a na _podstawie do?wiadcze? _zebranych

w trakcie bada? w Krzemionkach.

Praehistorische

Zeitschrift

Herausgegeben von

2. WBorkowski, W_Migal, S. Sa?aci?ski, M. Zalewski,

Remarks on lithic and _flint min _ing tools _{from shaft} 7/610 in Krzemionki near Ostrowiec ?wi?tokrzyski

(Poland), [w:] Papers for the International

confer-ence ... , s. 43-55.

Niels Bantelmanr I Bernhard Hansel

Michael MOlier-Wilie 64. Band . ₁₉₈₉ . _{Heft 2}

SONOERORUCK

Artyku? omawiaj?cy narz?dzia górnicze znalezione w

nie-zagruzowanych chodnikach, podziemnych wyrobiskach,

przodkach górniczych i ha?dach _{gruzu wype?niaj?cych}

komory.

3. Krzemionki, gm. Bodzechów, woj. kieleckie. Rezerwat

Archeologiczny,Inf.Arch. 1985, s. 24.

Informacja o badaniach w roku 1985.

Walter de _Gruyter .

Berlin .

New York

4. S. Sa?aci?ski, Historia, stan _aktualny i _postulaty badawcze _{dotyczqce problematyki epoki} kamienia

w dorzeczu _{Kamiennej, [w:] Materia?y} z _sesji

nauko-wej Pradzieje i wczesne ?redniowiecze w dorzeczu

Kamiennej 19-20 _listopada 1984 r,', Ostrowiec

?wi?-tokrzyski, s. 22-33.

1989

9. WBorkowski, W _Migal, Badania _{wyrobisk szybu} 7/610 wKrzemionkach, wlatach 1984-1986, _SprArch. XL _(1988), s. 63-94.

Analiza _wyników bada? _{kopalni komorowej,} przedsta-wiaj?ca architektur? podziemnych wyrobisk i _system

prowadzenia prac górniczych. W artykule

zaprezento-wano tak?e _{rezultaty eksperymentów}

przeprowadzo-nych w _{podziemiach, maj?cych} na celu _wyja?nienie

spraw zwi?zanych z _{systemem wentylacji wyrobisk} oraz

transportem urobku z _przodka do _szybu.

Artyku? po?wi?cony historii bada? nad _epok? kamienia

w dorzeczu _{Kamiennej, prowadzonych} od _pocz?tku

XX wieku _{po po?ow?} lat 80.

1987

5. Krzemionki, gm. Bodzechów, woj. kieleckie, Inf.Arch. 1986, s. 26-27.

Informacja o badaniach w roku 1986.

10. WBorkowski, W_Migal, S. Sa?aci?ski, M. Zalewski,

Urgeschichtlicher Feuersteinbergbau im Gebiet von

Krzemionki. Ein Bericht zum Stand der _Forschung,

PZ 64/2, s. 164-207. 6. S. Sa?aci?ski, _{Forschungsperspektiven} der

Urge-schichtlichen _Bergwerke des _gebiinderten Feuerstein in Krzemionki _{(Polen), [w:] Proceedings of} the In-ternational _conference on _{prehistorie flint} min _ing and lithic raw material _{identification} in the

Car-pathian Basin _Budapest

-Siimeg, 20-22 _May, 1986

(red. K. T. _{Biró), Budapest,} s. 257-262.

Próba _{ca?o?ciowego opracowania problematyki} zwi?za-nej z _kopalniami w Krzemionkach wraz z _histori? bada?,

podstawami geologii w _{rejonie pola eksploatacyjnego,}

technikami i _{organizacj? neolitycznych} robót

górni-czych, przetwórstwem krzemienia _pasiastego,

osadni-ctwem i _{sytuacj? kulturow?.} Tekst _ko?czy

polskoj?zycz-ne streszczenie. Tekst referatu _wyg?oszonego w trakcie obrad

konferen-cji w _Siimeg. Przedstawia _plany zespo?u _badawczego w zakresie _{rozpoznania kompleksu krzemionkowskiego}

oparte na _{interdyscyplinarnych} dzia?aniach,

zmierzaj?-ce do _{powstania monografii} stanowiska. 11. S. Sa?aci?ski, Wst?pne wyniki bada?

przeprowadzo-nych w _{obr?bie szybu} nr 8/669 w Krzemionkach, _woj.

Kielce, _SprArch. XL _(1988), s. 95-106.

1988

Przedstawiono _wyniki bada? _{kopalni jamowo-niszowej,}

przeprowadzonych w latach 1985-1986 wraz z _ogóln?

analiz? pozyskanego zbioru _zabytków. 7. G. Kami?ski, W_{Migal, Wentylacja} w _{neolitycznych}

kopalniach krzemienia, _"Przegl?d Górniczy" 44/1

(772), s. 27-32.

Artyku? na temat _{systemów wentylacyjnych,}

stosowa-nych w Krzemionkach _{przez neolitycznych górników,}

autorstwa _archeologa i _{in?yniera górnika.}

12. M. Zalewski, Wst?pne wyniki bada?

przeprowadzo-nych w _{rejonie leja krasowego} w _{Krzemionkach, woj.}

Kielce, _SprArch. XL _(1988), s. 107-112.

8. _{Krzemionki, gm. Bodzechów, woj. kieleckie,} Inf.Arch.

1987, s. 29-30.

Informacja o badaniach w roku 1987. l

Na karcie _tytu?owej iok?adce _{b??dnie podana} zosta?a data: 1986 r.

Relacja z _{prac sonda?owych zrealizowanych} w 1986 roku.

Oprócz relacji czysto archeologicznej w _artykule zawarto

ogóln? analiz? geologiczn? opisywanego rejonu,

zmie-rzaj?c? do _lepszego zrozumienia _zachodz?cych tam

pro-cesów _{geologicznych.}

1990

ANTIQUITY

13. W Borkowski, Diverseness _{oj flint} mines at Krze-mionki _Opatowskie, Poland. _Preliminary results _oj

microgeomorphological analyses, [w:] Le silex de sa

genese ci l'outil. Actes du V" Colloque international

sur le Silex _(red. M. R. Seronie-Vivien, M. _Lenoir), Cahiers du _Quaternaire 17, Bordeaux, s. 225-231. Zbiór _{artyku?ów (13, 15-17) przedstawionych} w formie

referatów na _{mi?dzynarodowym kongresie}

górniczo--krzemieniarskim w Bordeaux _(Francja). W Borkowski skoncentrowa? _si? na _{prezentacji metody poligonalnej} w analizie _{powierzchni pola eksploatacyjnego} w Krze-mionkach _Opatowskich, W_Migal- na _organizacji

pod-ziemnych robót _górniczych, S. Sa?aci?ski

-opisa? wy-niki bada? _{kopalni jamowo-niszowej,} natomiast M. Za-lewski

-zwi?zki kopal? z _{zapleczem osadniczym} i

dys-trybucj? wytworów z krzemienia _pasiastego.

VOLllME 65 NUMBFR 248 SEPTEMBER 1991

19. W _Migal, G. Kami?ski, Ventilation _oj Neolithic

mines: an _{experimental study, [w:]} La terre. Actes du

Colloque International _{Exp?rimentation} en

archeo-logie: bilan et _{perspectives.} Beaune, 6-9 avril 1988,

Archeologie Aujourd'hui. Archeologie

Experimen-tale 2, Paris, s. 146-151. 14. W Borkowski, Results _{oj subsurjace} radar

geophy-sical studies _oj the Krzemionki banded _flint mines,

Poland, "Archaeometry" 90, s. 687-696.

Opis eksperymentów archeologiczno-górniczych

odno-?nie _{systemów wentylacyjnych stosowanych} w_podziem

-nych wyrobiskach kopal? w Krzemionkach.

Autor _{przedstawi? wyniki} bada? _{geofizycznych, przede}

wszystkim wykonanych metod? radarow? SIR

(Sub-surface Interface _Radar) w _{rejonie g??bokiej kopalni}

komorowej, i _porówna? ich _rezultaty z efektami _prac

archeologicznych.

1992

20. A. _Boguszewski, S. Sa?aci?ski, Nowe _górnicze

narz?-dzia _rogowe z _kopal? krzemienia w Krzemionkach,

[w:] Materia?y krzemionkowskie, Studia 1, Warszawa,

s.81-93.

15. W _{Migal, Organization} and _{planning oj flint mining}

operations in _{Krzemionki, Poland, [w:]} Le silex ... ,

s. 197-199.

Zbiór _{artyku?ów (20,} 22-24, 26, 28), b?d?cych

podsu-mowaniem _{pewnego etapu interdyscyplinarnych} bada? zespo?u naukowego PMA, _wsparty analizami

petro-graficznymi górniczych narz?dzi kamiennych E.

Sub-styk-Tar?owskiej, wynikami bada? _{elektrooporowych}

T. Herbicha i rezultatami datowa? _{radiow?glowych}

zaprezentowanych przez M. F. Pazdura, R. Awsika,

D. _{J. Michczy?sk?} i A. Pazdur.

16. S. Sa?aci?ski, New data on _{flint exploitation} at Krze-mionki _{(Poland), [w:]} Le silex ... , s. 211-216.

17. M. Zalewski, _{Study oj} settlement _accompanying banded _flint mines in Krzemionki, Poland.

Archaeo-logical exploration oj environs _oj the "Ka? Cebuli"

karst _{[unnel, [w:]} Le silex ... , s. 233-238.

1991 _21.

WBorkowski, Koncepcja Pro! Stefana w.

Krukow-skiego utworzenia i _ochrony rezerwatu _{pragórnictwa}

w Krzemionkach, _{[w:] Pro! Stefan} Krukowski (1890

-1982). Dzia?alno?? _{archeologiczna} i_jej znaczenie dla nauki _{polskiej (red. J. Lech, J. Partyka), Ojców,} s.225-232.

18. WBorkowski, W_Migal, S. Sa?aci?ski, M. Zalewski,

Possibilities _{oj investigating} Neolithic _flint economies,

as _{exemplified by} the banded _{flint economy,}

"Antiq-uity" 65 _(248), 1991, s. 607-627.

Druga próba podsumowania wyników bada? w

Krzemion-kach _Opatowskich dokonana _{przez zespó?} PMA,

przedsta-wiaj?ca analiz? geologii pó?nocno-wschodniej cz??ci Gór

?wi?tokrzyskich i _{rejonu neolitycznych kopal?} krzemienia

oraz bardzo szeroko _{traktuj?ca stron? archeologiczn?.}

Opisano typy jednostek górniczych,

sposobyeksploata-cji surowca, _jego obróbki i _{dystrybucj? wyrobów.}

Artyku?y (21, 29) s? tekstami referatów wyg?oszonych

na _{Ogólnopolskim Sympozjum Naukowym} w _Ojcowie

w dniach 2-4 _maja 1990 roku, _{zorganizowanym} przez

Instytut Historii _{Kultury Materialnej} PAN _(obecnie

Instytut Archeologii i _{Etnologii PAN)} i _Ojcowski Park

Narodowy- Muzeum im. Prof. W. Szaf era _przy

29. M. Zalewski, Program bada? _{mikroregionalnych} nad _{organizacja zaplecza osadniczego kopal?} krze-mienia _pasiastego w _{uj?ciu Stefana Krukowskiego,}

[w:] Pro! Stefan Krukowski. .., s. 217-223.

STUDIA NAD GOSPODARKA

SUROWCAMI KRZEMIENNYMI WPRADZIEJACH

MATERIA?Y

KRZEMIONKOWSKIE 1993

30. W. Borkowski, M. Zalewski, _{Mi?dzynarodowe} kon-gresy po?wi?cone problematyce górnictwa

krzemie-ni: _Madryt 1-4 _pa?dziernika 1991 _roku, Vesoul18

i_{19pa?dziernika} 1991 _roku, WA LII/2 _(1991-1992),

s.237-238.

Relacje ze _{spotka? specjalistów} od _{prehistorycznego}

górnictwa krzemienia i _technologii krzemieniarskich . .j

J.

31. _{Krzemionki, gm. Bodzechów, woj. kieleckie,} st. 10

szyb 1441, AZP: 83-71, Inf.Arch. 1989, s. 12-13.

1

f· .

I 'i ,

Informacja o badaniach w roku 1989.

PANSTWOWE MUZEUM ARCHEOLOGICZNE ZESPOl DO BADAN PRAOZIEJOW GORNICTWA

32. S. Sa?aci?ski, Archeologiczne pokazy

krzemionkow-skie, WA LII/2 _(1991-1992), s. 236-237. pracy Muzeum Archeologicznego w Krakowie w

stule-cie urodzin S. _{Krukowskiego.} Krótka relacja zjednego z pierwszych w Polsce pokazów

archeologii do?wiadczalnej, zorganizowanych w

Krze-mionkach. 22. W Borkowski, Próba _{analizy wst?pnych wyników}

bada? _{geofizycznych systemem} SIR wKrzemionkach,

[w:] Materia?y krzemionkowskie, Studia 1,

Warsza-wa, s. 119-136.

1994

33. _{Krzemionki, gm. Bodzechów, woj. kielecki,} AZP

83--71,Inf.Arch. 1990, s. 18.

Informacja o badaniach w roku 1990.

23. W Borkowski, R. Michniak, _{Prahistoryczne pole}

eksploatacyjne (wybierkowe) w Krzemionkach, _[w:]

Materia?y krzemionkowskie, Studia 1, Warszawa,

s.11-36.

1995

34. W. Borkowski, El?ments _d'analyse du _systeme

d'am?nagement d'une miniere: _l'exemple de

Krze-mionki, [w:] Les mines de silex au _N?olithique en

Europe: avanc?es recentes, Actes de la table-ronde internationale de _Vesoul, 18-19 octobre 1991 _(red.

J. Pelegrin, A. _Richard), Vesoul, s. 67-72.

24. W Borkowski, M. Zalewski, Problem datowania

radiow?glowego kopal? krzemienia w_{Krzemionkach,}

[w:] Materia?y krzemionkowskie, Studia 1,

Warsza-wa, s. 151-167.

25. Krzemionki, gm. Bodzechów, woj. kieleckie, Inf.Arch. 1988, s. 15-16.

Informacja o badaniach w roku 1988. STUDIA NAD GOSPODARK?

SUROWCAMI KRZEMIENNYMI W PRADZIEJACH

26 W _Migal, I. _Jaworowska, Badania ha?d _kopalni

7/610 w Krzemionkach wsezonach 1988 i 1992, [w:]

Materia?y krzemionkowskie, Studia _{1, Warszawa,}

s.37-58.

WOJCIECH BORKOWSKI

KRZEMIONKllVIlNING COMPLEX

DEPOSIT MANAGEMENT SYSTEM

27. S. Sa?aci?ski, Otwarcie _nowych tras _{turystycznych}

w _{Krzemionkach,} WA LII/1 _(1991-1992), s. 111.

Relacja z _{udost?pnienia podziemnych ekspozycji}

wKrzemionkach tras _{turystycznych} nr 1 _{(wokó? wyrobisk} kopal? komorowo-filarowych) i nr 2 _{(wokó? wyrobisk}

kopalni komorowej).

2

28. S. Sa?aci?ski, R. Michniak, _Wyniki bada?

prowa-dzonych w _{pó?nocnej partii pola eksploatacyjnego}

w Krzemionkach, _{[w:] Materia?y} krzemionkowskie,

Studia 1, Warszawa, s. 63-80.

PA?STWOWE MUZEUM ARCHEOLOGICZNE ESPÓL DOBADAN PRADZIEJOWEGO GÓRNICTWA

Teksty wyst?pie? (34,41,43,44) wyg?oszonych wtrakcie

obrad tzw. _okr?g?ego sto?u _{specjalistów} od bada?

prehi-storycznego górnictwa i krzemieniarstwa w Vesoul.

43. S. Sa?aci?ski, M. Bednarz, Principaux probi?mes et

m?thodes d?tudes des ateliers de taille Krzemionki,

[w:] Les mines de silex ... , s. 135-144.

35. W Borkowski, Functioning oj mining fields within the Neolithic _complex in _{Krzemionki, [w:]} VIIth In-ternational Flint _Symposium Warszawa

-Ostrowiec

?wi?tokrzyski,

4-8 _September 1995. _Abstracts, s. 9.

44. M. Zalewski, Utilisation du silex zon? de

Krzemion-ki et _l'influence de ses _gisements sur les r?seaux

se-dentaires _{pr?historiques, [w:]} Les mines de silex ... ,

s.167-172. Streszczenia referatów _{(35, 40, 42, 80)}

przygotowywa-nych na VII _{Mi?dzynarodowe Sympozjum}

Krzemieniar-skie w Ostrowcu _{?wi?tokrzyskim, podsumowuj?ce} 10 lat bada? w Krzemionkach _(1985-1994).

1996

45. WBorkowski, W_Migal, Ze studiów nad u?ytkowa-niem siekier _{czworo?ciennych} z krzemienia

pasiaste-go, [w:] Z bada? nad wykorzystaniem krzemienia

pasiastego, Studia _{3, Warszawa,} s. 141-165. 36. W. Borkowski, Krzemionki _{exploitation [ield,}

Kielce distriet, [w:] vn: International Flint Sympo-sium Warszawa - Ostrowiec

?wi?tokrzyski, 4-8

September 1995. Guide-Book _oj Excursion 2

North-ern _{Footslopes oj Holy} Cross Mountains (red. J.

Bu-dziszewski, R. _Michniak), Warsaw, s. 9, s. 36-41.

Tom Studiów _{(45-49) po?wi?cony u?ytkowaniu,}

dystry-bucji narz?dzi z krzemienia _pasiastego, analizie ich

pro-dukcji, zniszcze? _{i napraw, eksperymentom}

krzemieniar-skim i datowaniu _kopal?. Poza _wymienionymi artyku?a-mi w tomie zamieszczono _teksty cz?onków _zespo?u PMA

i_{badaczy wspó?pracuj?cych} z _{innych instytucji} na _tematy

szeroko _zwi?zane z krzemieniem _pasiastym

przedsta-wiaj?cymi grace górnicze (E. Krakowska), problematyk?

gospodarki krzemieniem _pasiastym we _{wczesnej epoce}

br?zu (J. Budziszewski) oraz badania _{przeprowadzone}

w Krzemionkach w roku 1969 i 1970 (B. Balcer).

Krótki _artyku? w _{przewodniku wycieczki} uczestników

VII _{Mi?dzynarodowego Sympozjum}

Krzemieniarskie-go po Górach ?wi?tokrzyskich.

37. WBorkowski, Krzemionki _{mining complex. Deposit}

management system, Studia 2, Warsaw, 172 ss.

Rozprawa doktorska _{sk?adaj?ca si?} ze _wst?pu, 10

roz-dzia?ów i _{bibliografii. Zaprezentowano histori?} bada? kompleksu krzemionkowskiego, mo?liwo?ci i _analizy

zagospodarowania z?o?a krzemieni _{pasiastych, sytuacj?}

geologiczn?, generalny podzia? pola eksploatacyjnego

oraz _wyniki bada? _{geofizycznych} i _{archeologicznych.}

46. W _Migal, S. Sa?aci?ski, Eksperymentalne

wytwa-rzanie siekier _{czworo?ciennych} z krzemienia

pasia-stego, [w:] Z bada? nad _{wykorzystaniem} krzemienia pasiastego, Studia _3, Warszawa, s. 121-139. 47. M. Zalewski, Badania nad _{bezpo?rednim zapleczem}

osadniczym kopal? krzemieni _pasiastych w

Krze-mionkach _{(wyniki prac archeologicznych} w _rejonie

tzw. "Ka?u Cebuli"), [w:] Z bada? nad wykorzysta-niem krzemienia _pasiastego, Studia 3, Warszawa,

s.9-23. 38. WBorkowski, Prehistorie _flint mines _complex in

Krzemionki _{(Kielce Province), "Archaeologia} Polona" 33: Flint _Mining dedicated to the Seventh Interna-tional Flint _Symposium - Poland

1995, s. 506-524.

Artyku?y (38, 39, 78) opublikowane w specjalnym

nu-merze _{"Archaeologia Polona", wydanym} w zwi?zku

z _organizacj? w Polsce VII Mi?dzynarodowego

Sympo-zjum Krzemieniarskiego. Kolejne próby ca?o?ciowego

spojrzenia na _{problematyk? pradziejowej eksploatacji}

krzemienia _pasiastego i _kopal? w Krzemionkach

Opa-towskich.

STUDIA NAD GOSPODARK?

SUROWCAMI KRZEMIENNYMI W PRADZIEJACH

39. W Borkowski, J. Budziszewski, The use _{oj striped}

flint in _{prehistory, "Archaeologia} Polona" 33: Flint Mining ... , s. 71-87.

'z BADA? NAD WYKORZYSTANIEM KRZEMIENIA PASIASTEGO

40. W. _Migal, Some _{aspects oj specialization} in

min-ing and _{flint working, [w:]} vn: International Flint

Symposium ... , s. 34.

3

41. W_{Migal, Strategie} et _pratique d?tudes des chantiers

d'exploitation souterrains, [w:] Les mines de silex ... ,

s.73-81.

42. W _Migal, S. Sa?aci?ski, Studies in Krzemionki

dur-ing the last decade. Outline _{oj methodology, [w:]}

VIIth International Flint _Symposium ... , s. 34-35.

PANSTWOWE MUZEUM ARCHEOLOGICZNE

ZESPÓL DOBADA? PRADZIEJOWEGO ClÓRNICTWA

A. RA:\'lOS-l\lILLAJ'j •_{M" A.} Bl"snLLO (Eds.)

SILICEOUS

ROCKS

ANDCULTURE

MAN ANO FUNT .. t· ,/, ? •_\"' .. ;tli lnslilute o?ArchoeolOgy ond Elhno1ogy, ... .\ \ '; , Polish Acoderny o?Sciences Wors1.0WO 1997 -l'I,IJ\'ERSIlHD DEGRA.'\.\DA

i

MO:-';(){;R \Fll: \.\RTE Y\RQl·EOJ.(){a \ ?'

l-eksploatacyjnym w Krzemionkach, _produkcji siekier

i studiach nad krzemieniem _pasiastym w neolicie.

48. M. Zalewski, WBorkowski, Zagadnienie

chronolo-gii pola eksploatacyjnego "Borownia" w Rudzie

Ko?-cielnej, woj. tarnobrzeskie w ?wietle _nowych

materia-?ów _{nakopalnianych} i_{osadniczych, [w:]} Z bada? nad

wykorzystaniem krzemienia _pasiastego, Studia 3,

Warszawa, s. 31-54.

52. Krzemionki, gm. Bodzechów, woj. kieleckie, AZP

83-71,lnf.Arch. 1991, s. 17.

Informacja o badaniach w roku 1991.

53. _{Krzemionki, gm. Bodzechów, woj.} kieleckie AZP

83--71,lnf.Arch. 1992, s. 12-13. 49. M. Zalewski, S. Sa?aci?ski, Weryfikacyjne badania

powierzchniowe okolic wsi _{Stodo?y, woj.}

tarnobrze-skie, [w:] Z bada? nad _{wykorzystaniem} krzemienia pasiastego, Studia 3, Warszawa, s. 111-119.

Informacja o badaniach w roku 1992.

54. W. _Migal, Reconstruction _oj the Flint Extraction

System in Krzemionki, [w:] Siliceous Rocks ... , s.

315--325. 1997

50. W Borkowski, Deposit Management System oj the Krzemionki _{Exploitation Field, [w:]} Man and Flint.

Proceedings oj the vtr' International Flint

Sympo-sium Warszawa - Ostrowiec

?wi?tokrzyski.

Septern-ber 1995 _(red. R. Schild, Z. _{Sulgostowska),}

Warsza-wa, s. 41-48.

55. W. _Migal, Selected _{Aspects oj Specialization} in

Min-ing and Flint _{Knapping, [w:]} Man and Flint. .. , s.

99--101.

Artyku?y (50, 55, 56) s? tekstami referatów wyg?oszonych

na VII _{Mi?dzynarodowym Sympozjum}

Krzemieniar-skim _{zorganizowanym} w Polsce we wrze?niu 1995 roku. Oprócz analizy pola eksploatacyjnego w Krzemionkach

i _{aspektów zwi?zanych} ze _{specjalizacj?} w _górnictwie

i krzemieniarstwie _{przedstawiono} w _du?ym skrócie

wyniki bada? _zespo?u PMA w latach 1985-1995 wraz

z _{bibliografi? prac} w _{j?zykach kongresowych.}

PAi.SI\\U\\E \lL:.l.-L\I AHCIIEOLOGICZ'L

WIADOMO?CI

ARCHEOLOGICZNE

URG?I\ ?1l1t;_?II\ICl\\AI KO'iSFR\\-\TORST\\A

AR(.l?EOLOG1('7'iFGO

Bl'LLETI"I,I ARCHEOLOGIQlE POLONAIS

51. W. Borkowski, _Exploitation Field in Krzemionki. TOM (VOL.) LIII [993-1994

System oj Deposit Utilization, [w:] Siliceous Rocks and Culture _(red. A. Ramos- Millan ,M. A. Bustillo),

Monografica Arte _{y Arqueologia} 42, Granada,

s.327-335.

ZESZYT (LIV RE) 2

-?

I

(

\.

W _cz??ci II _{(Flint Mining) prezentowanego} tomu

za-mieszczono _podrozdzia? The Krzemionki Flint Mine z 5

artyku?ami (51, 54, 58, 59) na temat bada? _{geofizycznych,}

rekonstrukcji systemów eksploatacji krzemienia, _polu

\\ARSZA\"A 1991 \-ARSOVIF

w Polsce XX wieku _(red. Z. _{Kobyli?ski, J. Wysocki),}

Warszawa, s. 81-90.

56. W _Migal, S. Sa?aci?ski, Studies at Krzemionki _during

the last decade, [w:] Man and Flint ... , s. 103-108.

Teksty referatów _{(63, 65), wyg?oszonych} na

okoliczno?-ciowej ogólnopolskiej konferencji konserwatorskiej

po?wi?conej dzia?alno?ci _{archeologicznej} Tadeusza

?u-rowskiego, zorganizowanej przez Generalnego

Konser-watora _Zabytków 16 _pa?dziernika 1998 roku w

Warsza-wie. 57. S. Sa?aci?ski, Krzemionki _1984-1992, WA LIII/2

(1993-1994), s. 19-29.

Artyku? po?wi?cony historii bada? w _omawianych

la-tach, _jak równie? _{poczyna? natury konserwatorskiej}

i _{popularyzatorskiej} odno?nie _{funkcjonowania}

rezer-watu w Krzemionkach.

64. W. Borkowski, W. _Migal, S. Sa?aci?ski, M.

Zalew-ski, Kontekst _kulturowy i_przyrodniczy

prahistorycz-nych kopal? krzemienia, [w:] Krajobraz

archeologi-czny. Ochrona zabytków archeologicznych jako 58. S. Sa?aci?ski, W_Migal, Production _of Banded Flint

Square Axes, [w:] Siliceous Rocks ... , s. 337-343.

59. M. Zalewski, A _{Study of} Banded Flint _Economy in

Neolithic, [w:] Siliceous Rocks ... , s. 345-349.

form krajobrazu kulturowego (red. Z. _Kobyli?ski),

s.40-53.

Artyku? zamieszczony w _publikacji materia?ów z

kon-ferencji Ochrona _{zabytków archeologicznych jako form}

krajobrazu kulturowego zorganizowanej w Bielsku

Pod-laskim w _maju 1997 roku _{przez Fundacj?} Res Publica

Multiethnica _{przy wsparciu Generalnego} Konserwatora

Zabytków. Zawiera omówienie _rodzajów obiektów

zwi?-zanych z _{pradziejowym górnictwem, uwagi} o niszczeniu

i stanie zachowania _{kopal?. Bazuje} na do?wiadczeniach

zespo?u PMA _zebranych w Krzemionkach _Opatowskich

i _{Rybnikach, woj. podlaskie.} 1998

60. _Krzemionki, st. 1, gm. Bodzechów, woj. kieleckie, AZP

83-71,Inf.Arch. 1993, s. 14-15.

Informacja o badaniach w roku 1993.

61. Krzemionki, gm. Bodzechów, woj. kieleckie, AZP

83-71,Inf.Arch. 1994, s. 13-14.

Informacja o badaniach w roku 1994.

1999

65. S. Sa?aci?ski, M. Zalewski, Nasze _spotkania z Tadeu-szem ?urowskim, _[w:] Tadeusz Roman ?urowski. ..,

s.109-112. 62. WBorkowski, Krzemionki _{Opatowskie palqcy}

prob-lem _{konserwatorski, "Ochrona Zabytków"} LII/l

(204), s. 15-20.

Wspomnienie o kontaktach cz?onków _Zespo?u z T.

?u-rowskim, _wybitnym konserwatorem i badaczem m.in. Krzemionek.

Artyku? z zakresu _{problematyki konserwatorskiej,}

ods?a-niaj?cy wiele _problemów w _tej dziedzinie i _zawieraj?cy

pewne proponowane rozwi?zania.

2000 63. W Borkowski, W _Migal, Dzia?alno?? Tadeusza

R. _?urowskiego w Krzemionkach _Opatowskich i_jej

kontynuacja w latach 1984-1999, [w:] Tadeusz

Ro-man ?uro wsk i i konserwatorstwo _{archeologiczne}

66. W Borkowski, _Metody badania _systemu zagospo-darowania z?o?a krzemienia w _{pradziejach, [w:]}

Metody bada? _{archeologicznych} stanowisk

pro--- ." Konserw ator .

-SI?_arzyszen?e fr?aukowe, eolo :.. " .

I .. •• t _{I.'. n ar} eo _ogicznych stanowisk Ir. • _j y .. _'enla 1.1 -.-. _'? -,·cle "ARSZAWA 2000 9

sition, [w:] A _{Turningof Ages.} Im Wandel der Zeiten.

lubilec Book Dedicated to _Professor Jan Machnik on

His 70th _{Anniversary (red.} S. _Kadrow), Kraków,

s.57-71.

dukcyjnych

-górnictwo krzemienia _(red. W

Bor-kowski), Metodyka Bada? _{Archeologicznych} IV,

Warszawa, s. 117-195.

Artyku?y (66, 68, 70, 72, 73, 86) opublikowane w serii

wydanej przez Generalnego Konserwatora _Zabytków

i _{Stowarzyszenie} Naukowe _Archeologów Polskich (Od-dzia? w _{Warszawie), przygotowane przez}

krzemionkow-ski _{zespó? badawczy} PMA. Tom _uzupe?niony zosta?

opracowaniami o _{metodyce rozpoznawania p?ytkich}

kopal? krzemienia _{(J. Budziszewski), przystosowaniu} programu Excel do otrzymywania obrazów

trójwymia-rowych (L. Laporte), zastosowaniu _metody

elektroopo-rowej (T. Herbich) i _{rozpoznaniu geofizycznym}

meto-dami _magnetyczn? i _{elektromagnetyczn? (K. Misiewicz)}

oraz o znaczeniu bada? _ci??aru znalezisk _krzemiennych

(B. Balcer).

Artyku? w tomie _{jubileuszowym dedykowanym} Prof.

Janowi Machnikowi, _wybitnemu uczonemu,

wielolet-niemu konsultantowi bada? _{archeologicznych} na

tere-nie rezerwatu w Krzemionkach _Opatowskich i opieku-nowi _{zespo?u krzemionkowskiego} PMA. _Opracowanie

wczesnobr?zowych form _zabytkowych z _ró?nych

rejo-nów _{pola eksploatacyjnego} - rdzeni

od?upkowych,

form _{zgrzeb?owatych} i _{bifacjalnych.}

70. WBorkowski, W_Migal, S. Sa?aci?ski, M. Zalewski,

Mo?liwo?ci analiz stanowisk _zwiqzanydi z

wydoby-ciem i_{przetwórstwem} surowców _{krzemiennych, [w:]}

Metody bada? _{archeologicznych} ... , s. 9-17.

67. W. Borkowski, _{Wykorzystanie fotografii cyfrowej}

w _{dokumentacji prac archeologicznych}

prowadzo-nych w _{podziemiach kopal? krzemienia, [w:]}

Meto-dy bada? _{wykopaliskowych (red.} W. _Brzezi?ski),

Metodyka Bada? _{Archeologicznych} III, Warszawa,

s.201-229.

71. WBorkowski, S. Sa?aci?ski, Krzemionki

-kopalnie

krzemienia z _{m?odszej epoki kamienia, [w:] Mi?dzy}

Wis?q a _Pilicq (red. K. Bracha, S. _Wiech), Studia

i _{Materia?y Historyczne} 1, Kielce, s. 11-33.

Artyku? w zbiorze studiów i materia?ów _po?wi?conych

dziejom regionu ?wi?tokrzyskiego w szerokim _uj?ciu

chronologicznym, pocz?wszy od najdawniejszych epok

po okres historii najnowszej.

Artyku? o _nowoczesnych technikach _dokumentacji

ba-da?.

68. W. Borkowski, Zastosowanie metod _radarowej i _sejsmicznej w _{lokalizacji podziemnych wyrobisk}

górniczych na _{podstawie wyników prac}

prowadzo-nych w Krzemionkach _{Opatowskich, [w:] Metody}

bada? _{archeologicznych} ... , s.237-257.

72. W. _Migal, Prowadzenie _{prac archeologicznych} w

du-?ych kopalniach krzemienia z _perspektywy bada?

wKrzemionkach _{Opatowskich, [w:] Metody} bada?

archeologicznych ... , s. 69-116.

69. W Borkowski, W _Migal, S. Sa?aci?ski, The role _of

Early Bronze _Age communities in banded _flint

acqui-73. S. Sa?aci?ski, Badania _{neolitycznych pracowni} z ob-szaru _{pola eksploatacyjnego} w Krzemionkach

Opa-towskich, [w:] Metody bada? _{archeologicznych} ... ,

s.271-296.

2004

74. W _Migal, Social conditions _{of flint working during}

the Bronze _Age and _Early Iron _Age in Poland and

east-ern _{Europe, [w:]} Lithics in Action. _{Papers from} the

conference Lithic Studies in Year 2000 _(red. E. A.

Walk-er, F. Wenban-Smith, F. _Healy), Lithic Studies

Soci-et _y Occasional _Paper 8, Oxford, s. 215-228.

Generalny Konserwator Labytkbw ?tuwarzyszenie Naukowe Archeulogów Pol'ikich

Metody

bada?

_{wykopaliskowych}

Artyku? o krzemieniarstwie w _{epoce br?zu} i _wczesnej

epoce ?elaza w Polsce i _{Europie Wschodniej} z

elemen-tami z zakresu _{prehistorycznego górnictwa.}

pod redakcj? Wojciecha Brzezi?skiego

2006

75. W _Migal, About the _{variability ofreduction}

sequenc-es _of the Globular _Amphorae Culture, _[w:] Stone _Age

- Min

ing Age (red. G. Kórlin, G. _Weisgerber), "Der

Anschnitt" Beiheft 19, Bochum, s. 523-530.

Artyku? o _wydobyciu i _{przetwórstwie} krzemienia w

kul-turze amfor _kulistych z _{prezentacj? niektórych} inwenta-rzy grobowych.

WARSLAWA lOQO

Artyku? jest ogólnym opracowaniem, dotycz?cym

ko-pal? w _Rybnikach, w krótki, _{syntetyczny sposób}

infor-muj?cyo stanowisku.

DE?NSCHNITT

ZEITSCHRIFT FUR KUNST UNO KULTUR IM BERGBAU

BEIHEFT19

••

.-??:-;?.

;':··?.ft:?:'

;:,

79. S. Sa?aci?ski, M. Zalewski, Najstarsze ?lady osad-nictwa w _{Puszczy Knyszy?skiej, [w:]} Puszcza

Kny-szy?ska. Monografia przyrodnicza (red. A.

Czer-wi?ski), Supra?l, s. 335-347.

'V

Relacja z bada? _{powierzchniowych} i _{wykopaliskowych}

przeprowadzonych na terenie Rezerwatu _Przyrody

.Krzcmianka' oraz o _odkrytym tam _kompleksie gór-niczym. Stone _Age -Mining Age

-,cr

-t -?.-' ? -: l' ? , ?}.

11

,<?? j _{80. M.}

Zalewski, Prehistorie _flint mines _complex in Ryb-niki- "Krzemionko" _{(Bia?ystok voivodship)} - studies to date and _{prospect, [w:]} VIrh International Flint Symposium Warszawa -Ostrowiec _{?wi?tokrzyski,} 4-8 _September 1995. _Abstracts, s. 50. '-? ... !

----li

'} " ? ---. ._._--_ ..

----Streszczenie _{wyst?pienia przygotowywanego} na VII

Mi?dzynarodowe Sympozjum Krzemieniarskie w

Os-trowcu _{?wi?tokrzyskim.}

76. W_Migal, The macrolithic _flint blades _oj the Neolithic

Times in Poland, [w:] Skilled Production and Social

Reproduction. Aspects oj Traditional Stone- Tool

Technologies. Proceeding oj a _Symposium in

Uppsa-la, August 20-24, 2003 _{(red. J. Apel,} K. _Knutsson), Societas _{Archaeologica Upsaliensis} Stone Studies 2, Uppsala, s. 387-398.

81. M. Zalewski, _Rybniki- "Krzemionka", [w:] vir Inter-national Flint _Symposium Warszawa - Ostrowiec

?wi?tokrzyski, 4-8 _September 1995. Guide-Book _oj

Excursion 1North-Eastern Poland _(red. S. Sa?aci?ski,

M. _Zalewski), Warsaw, s. 17-18.

Artyku? o _{neolitycznych} makro _litycznych wiórach

krze-miennych w Polsce ze _{wspomnianymi zagadnieniami}

wi???cymi si? z _{problematyk? prehistorycznego}

górnic-twa na _przyk?adach Krzemionek i ?wieciechowa.

Przewodnik _{objazdu po pó?nocno-wschodniej} Polsce dla uczestników VII _{Mi?dzynarodowego Sympozjum}

Krzemieniarskiego.

1997

* * *

82. W_Migal, Znaczenie _{przemys?u nakopalnianego}

z _{Rybnik, woj.} bia?ostockie, dla _poznania

krzemieniar-stwa _{epoki brqzu} w _{Polsce, [w:]} Z bada? nad

krze-mieniarstwem _{epoki brqzu} i _{wczesnej epoki} ?elaza. W 1991 roku _odkryty zosta? _{kompleks kopal?}

krzemie-nia _narzutowego na terenie rezerwatu _przyrody

"Krze-mianka" w _{Rybnikach, woj. podlaskie. Jego} badaniami

zajmowa? si? Zespó? do Bada? _{Prehistorycznego}

Gór-nictwa Krzemienia PMA. _{Poni?ej prezentujemy wykaz}

publikacji b?d?cych rezultatami _tych dzia?a?.

PUSZCZA

KNYSn'?SKA

1993

77. WBorkowski, W_{Migal, Newly} discovered _mining

complex in North Eastern Poland, "WARP News"

(The Newsletter of the Wetland _Archaeology Re-search _{Project) 13/April,} Exeter, s. 28-31.

MONOG?P?ODMCU

Krótka _informacja na temat _odkry? ?ladów prehistorycz-nego górnictwa krzemienia w okolicach _{Bia?egostoku.}

1995

78. W Borkowski, W _Migal, S. Sa?aci?ski, M.

Zalew-ski, PL 20 _{Rybniki, Bia?ystok} Province. Prehistorie _flint mining complex at _{Rybniki-iKrzemianka" (Bia?ystok}

Province)

-present state _oj research and _prospects,

"Archaeologia Polona" 33: Flint _Mining dedicated to

the Seventh International Flint _Symposium - Poland

1995, s. 524-531.

Materia?y sympozjum zorganizowanego w Warszawie 20-22 _pa?dziernika 1994 r. _{(red. J. Lech,} D.

Piotrow-ska), Prace II, Warszawa, s. 129-143.

BADANIA ARCHEOLOGICZNE WPOLSCE PÓ?NOCNO-WSCHODNIEJ

Artyku? zawiera _opis klas _zabytków i _prób?

rekonstruk-cji procesu produkcyjnego w pracowniach

przykopal-nianych w _Rybnikach oraz ich _chronologi?.

I NA ZACHODNIEJ BIA?ORUSI W LATACH 2000 -2001

83. S. Sa?aci?ski, M. Zalewski, K. Misiewicz, R.

Po-pielski, Epigoni górnictwa i_{przetwórstwa} krzemie-nia

-nowo _{odkryte kopalnie} w _{Rybnikach, woj.}

bia?ostockie, [w:] Z bada? nad krzemieniarstwem ...

,

s. 115-127.

Artyku? stanowi _{ogólne spojrzenie} na _kopalnie

rybni-ckie. Zamieszczono w nim _wyniki bada? _{geologicznych}

i _{geomorfologicznych, archeologicznych} i

geofizycz-nych. BIALYSTOK 2002

1999

84. W. Borkowski, W. _Miga?, S. Sa?aci?ski, M.

Zalew-ski, Kontekst _kulturowy i_przyrodniczy

prahistorycz-nych kopal? krzemienia, [w:] Krajobraz

archeologi-czny. Ochrona zabytków archeologicznych jako

2000

86. M. Zalewski, _Aspekty organizacyjne i _metodyczne bada? nad _{prahistorycznym górnictwem} krzemienia

w Polsce _{pó?nocno-wschodniej, [w:] Metody} bada?

archeologicznych stanowisk _{produkcyjnych}

- górni-ctwo krzemienia _(red. W. _{Borkowski), Metodyka} Bada? _{Archeologicznych} IV, Warszawa, s. 259--269.

form krajobrazu kulturowego (red. Z. _Kobyli?ski),

s.40-53.

Artyku? wymieniony ju? w _{wykazie krzemionkowskim,}

dotyczy zarówno Krzemionek _{Opatowskich jak} i

Ryb-ników. _Opracowany zosta? w kontek?cie konieczno?ci

ochrony dziedzictwa _narodowego i _krajobrazu

kultu-rowego. Opracowanie metodyczne po??czone z _syntetyczn?

prezentacj? kompleksu górniczego w _Rybnikach.

85. M. Zalewski, Prahistoryczne kopalnie krzemienia

w _{pó?nocno-wschodniej} Polsce, _"Zapiski

Archeo-logiczne" 2, s. 12-13.

2002

87. M. Zalewski, Prahistoryczne zag??bie górnicze w Pu-szczy Knyszy?skiej, [w:] M. Karczewska, M. Kar-czewski _(red.), Badania _{archeologiczne} w Polsce

pó?nocno-wschodniej i na _zachodniej Bia?orusi

w latach 2000-2001. _Materia?y z _konferencji,

Bia?y-stok 6-7 _grudnia 2001 _{roku, Bia?ystok,} s. 139-145.

Krótka _relacja o _{odkryciu kopal?} krzemienia na terenie

Puszczy Knyszy?skiej.

Sprawozdanie z _{odkry? archeologicznych} na terenie

rezerwatu .Krzemianka" w Nowinach, Kopisku ina tzw. "Stromej Górce". Przedstawiono _problemy badawcze,

organizacj? wydobycia, produkcji oraz _zagadnienia

zwi?zane z _{zapleczem osadniczym.}

KRAJOBRAZ ARCHEOLOGICZNY

pod redakcj? ZbiQliewa I\obvli?skit'go

2005 _... 'I'"' - _?.t -r'ot.;" ;:? --""''IV?,<? ?.' ,.- _{_?,} ,

88. W Borkowski, Obraz _{pola eksploatacyjnego} w

Ryb-nikach-; Krzem iance", [w:] Rybniki-i.Krzemianka".

Z bada? nad krzemieniarstwem w Polsce

pó?nocno--wschodniej (red. W. Borkowski, M. _Zalewski),

Studia 5, Warszawa, s. 65-78.

...:.. J

Kolejny tom Studiów _{(88-97) przygotowany przez zespó?}

badawczy PMA _{dotyczy prac archeologicznych} w Polsce

pó?nocno-wschodniej. Uzupe?nieniem s? artyku?y

le?ni-ków bia?ostockich o rezerwacie .Krzcmianka",

wprowa-dzenie _{geologiczne (Z. Wójcik)} i_{opisy po?o?enia}

geomor-fologicznego (R. Popielski) oraz _{palinologicznych} ?ladów

4"",,:,'" •• ?'

\l"

??. ?__ ?? _" ????,

91. W _{Miga?, Sposoby} i mo?liwo?ci obróbki krzemienia

za _{pomocq twardego} t?uka _{kamiennego, [w:]}

Ryb-niki-iKrzemianka" ... , s. 129-139.

STUDIA NAD GOSPODARK?

SUROWCAMI KRZEMIENNYMI W PRADZIEJACH

RYBNIKI

-"KRZEMlANKA"

z BADA? NAD KRZEMIENIARSTWEM W POLSCE PÓ?NOCNO-WSCHODNIEJ

92. S. Sa?aci?ski, M. Zalewski, _?lady osadnictwa

pra-dziejowego w _{najbli?szym sqsiedztwie kopal?}

krze-mienia w _{Rybnikach-u??rzemiance"} w ?wietle bada?

powierzchniowych (materia?y z bada? obszaru AZP

34-86), [w:] Rybniki-Jcrzemianka" ...

, s. 57-64 . .r' .

93. M. Zalewski, Badania sonda?owe _kopal? krzemienia

na stanowisku _{Rybniki-s.Stroma Górka", [w:]}

Ryb-niki-Krzemianka" ... , s. 141-148.

.? ,

I A

.?".?:??

5

94. M. Zalewski, Kilka _uwag o _odkryciach

archeologicz-nych w _{Puszczy Knyszy?skiej,} [w:]

Rybniki-c??rze-mianka" ... , s. 11-13.

PA?STWOWE MUZEUM ARCHEOLOGICZNE STOWARZYSZENIE NAUKOWE ARCHEOLOGOW POLSKICH

Semper

95. M. Zalewski, Prehistoryczne zag??bie górnicze w Pu-szczy Knyszy?skiej, [w:] Rybniki-Jcrzemianka" ... ,

s.51-55. osadnictwa w_{Puszczy Knyszy?skiej (M. Kupryjanowicz),}

neolitycznego i_{wczesnobr?zowego bytowania grup}

ludz-kich na Nizinie _{Pó?nocnopodlaskiej} (A.

Ma?li?ska-Mar-cinkowska), a tak?e analiza materia?ów z _epoki kamienia w Burdeniszkach _{(J. Kami?ska-Szymczak).}

96. M. Zalewski, Raport z bada? _{wykopaliskowych}

ko-palni krzemienia _(kopalnia nr ₁₎ w

Rybnikach-i.Krze-miance", [w:] Rybniki-iKrzemianka" ...

, s. 79-85.

2006

97. K. Barska, W_Migal, WObuchowski, M. Zalewski,

Flint _Processing in North-Eastern Poland and

We-stern Belarus. An Outline, [w:] Stone _Age

-Mining Age (red. G. Kórlin, G. _Weisgerber), "Der An-schnitt" Beiheft 19, Bochum, s. 277-284.

89. B. Matraszek, S. Sa?aci?ski, M. Zalewski, Badania

archeologiczne zwiqzane z _{prehistorycznym}

górni-ctwem krzemienia _prowadzone na terenie _Puszczy

Knyszy?skiej przez Pa?stwowe Muzeum

Archeolo-giczne w Warszawie _{(kalendarium), [w:]}

Rybniki-<Krzemianka" ... , s. 37-49. Praca o problematyce zwi?zanej z krzemieniem, jego

sytuacj? geologiczn?, wydobyciem i _{przetwórstwem}

w _{pó?nocno-wschodniej} Polsce i _zachodniej Bia?orusi.

90. W _{Migal, Materia?y} krzemienne z bada? w

Rybni-kach-ibrzemiance" i _{Rybnikach-cl'rzy} ?ródlisku",

[w:] Rybniki-Jcrzemianka". ... , s. 87-127.

* * *

Wykaz prac popularnonaukowych Zespo?u do Bada?

Prehistorycznego Górnictwa Krzemienia.

1985

i'

l

•

!I

98. S. Sa?aci?ski, M. Zalewski, Krzemionki

-wczoraj,

dzi?, _{jutro, "Spotkania} z _{Zabytkami" 2,} s. 62-63. Tekst _{omawiaj?cy histori?} bada? _kopal?

krzemion-kowskich, stan _{ods?oni?tych podziemi} w _po?owie lat

osiemdziesi?tych XX wieku i _{perspektywy rozwoju}

rezerwatu w Krzemionkach.

99. S. Sa?aci?ski, M. Zalewski, Tury?ci w Krzemionkach,

ZOW LI/3-4, s. 222-223.

Relacja z _{wydr??enia podziemnej trasy turystycznej}

wokó? _wyrobisk trzech _{kopal? komorowo-filarowych} i _jej otwarcia 11 czerwca 1985 roku.

ni

lUD

100. W_Migal, Jak organizowano1987 prac? w _kopalniach

krzemienia, _"Problemy" 1 _(486), s. 38-42.

106. S. Sa?aci?ski, Puszcza _Knyszy?ska ods?ania _swoje tajemnice, "Parki Narodowe" 2, s. 16.

Artyku? o _wynikach bada? nad odtworzeniem

syste-mów _{wydobywczych stosowanych} w Krzemionkach.

107. S. Sa?aci?ski, M. Zalewski, _Rewelacja w _puszczy,

"Spotkania z _{Zabytkami" 5,} s. 43-44. 101. S. Sa?aci?ski, M. Zalewski, Krzemionki.

Prahistory-czne _kopalnie krzemienia _pasiastego z neolitu i

wcze-snej epoki brqzu, Warszawa, 40 ss. _Artyku? o _odkryciu w _{Puszczy Knyszy?skiej}

prehisto-rycznych kopal? krzemienia Folder _promuj?cy rezerwat w Krzemionkach z krótkim

opisem historii bada? i _{sposobów eksploatacji} krze-mienia _{pasiastego, opublikowany przez Wydawnictwa}

Geologiczne.

1995

108. W Borkowski, E. _{Gieysztor-Szyrnczak,} W _Migal, S. Sa?aci?ski, _{Prahistoryczne} górnictwo krzemienia

na ziemiach _polskich / Prehistorie Flint _mining in

Poland, Warszawa, 24 ss.

1993

102. W Borkowski, I. _Grygorczuk, A. Ko?os, W _Migal, R. Karda?, S. Sa?aci?ski, M. Zalewski, Ekomuzeum

.Krzemianka", _Supra?l, 16 ss.

Folder do _{wystawy zorganizowanej przez} PMA o

analogi-cznym tytule na VII _{Mi?dzynarodowe Sympozjum}

Krze-mieniarskie, wydany w dwóch _{wersjach j?zykowych.}

Folder _{wydany przez Zarz?d} Parku _{Krajobrazowego} Puszczy Knyszy?skiej z _cz??ci? o _{pradziejowych}

ko-palniach krzemienia. 2000

109. W Borkowski, Krzemionki _Opatowskie - rezerwat

archeologiczno-przyrodniczy, ZOW 55/1: _Rezerwaty

Archeologiczne w Polsce, s. 10-17.

103. B. _Deptu?a, M. Zalewski, Ekomuzeum w _Puszczy

Knyszy?skiej, "Las Polski" 13, s. 23.

Popularnonaukowe artyku?y (103, 105, 106) o formach

edukacji zwi?zanych z _{przybli?aniem aspektów}

przyrod-niczych i _{archeologicznych} ?rodowisku le?ników i

zwo-lenników _ekologii.

Artyku? o _{niepowtarzalno?ci} Krzemionek

Opatow-skich, _zagro?eniach i _{problemach konserwatorskich,}

prehistorycznym górnictwie, atrakcjach turystycznych

i _przysz?o?ci rezerwatu.

1994 110. M. Zalewski, Le?ne _rezerwaty

przyrodniczo-archeo-logiczne, ZOW 55/1: _{Rezerwaty Archeologiczne}

w Polsce, s. 18-19. 104. W. Borkowski.S, Sa?aci?ski, Le miniere

diKrzemion-ki, "Archeologia Viva" XIII/47, s. 42-57.

Artyku? o formach _ochrony i _{udost?pnianiu ciekawych}

miejsc przyrodniczych i _{archeologicznych.}

Artyku? syntetyzuj?cy, w _{sposób popularny, wiedz?}

o krzemionkowskim _górnictwie i obróbce krzemie-nia.

2002

111. S. Sa?aci?ski, _{"Prahistoryczne} górnictwo krzemienia

na ziemiach _polskich", ZOW 57/3-4: Zamki na

Ma-zowszu, s. 96-97.

105. B. _Deptu?a, M. Zalewski, Ekomuzeum

-nowa

for-ma _ochrony i _{popularyzacji, "Parki} Narodowe" _2,

s.15.

POMPEl Una fat?orla sot?o iIvulcano ELEA·VELIA Arrivano i Grecll

A EGlnO Thomas Mann eiIfaraone ROMA ANTICA L 'Urbe spera •••

:_{E !} I I I _J!1- -I

-?

. ,

ARCHEOLOGIA VIVA ,??I'!I.IW?J?'" ".L!;U

':1:J.tJ._. ,I? --- \ ... I .?? ? _-? I ? ? \ ,-,.1-Jt' j, •. , .

l

"?? " ? I -r ,?11if7". ·l 14

Krótka ilustrowana _informacja o otwarciu _wystawy 30 wrze?nia 2002 roku w _Pa?stwowym Muzeum Archeolo-gicznym w Warszawie.

Wydawnictwo towarzysz?ce niemieckoj?zycznej

wer-sji wystawy Prahistoryczne górnictwo krzemienia na

ziemiach _polskich.

*" *" *"

2005

112. B. Matraszek, S. Sa?aci?ski, Krzemionki - historia

a _{wspó?czesno??,} ZOW 60/1-4: _Archeologia Ziemi

Sandomierskiej, s. 71-94.

Powy?sza bibliografia stanowi _{generalne podsumowanie} dzia?alno?ci _{zespo?u badawczego} PMA. Aktualnie _jego cz?onkowie - starsi kustosze

muzeum, zostali _powo?ani

do _{ró?nych funkcji s?u?bowych} i _{podj?li si? innych}

pro-jektów merytorycznych, m.in. _{problematyk? zwi?zan?}

z _{neolitycznym obrz?dkiem pogrzebowym} i _histori?

archeologii.

Dosy? szeroka _{prezentacja problematyki}

krzemion-kowskiej z _histori? bada?, _{projektami udost?pniania}

podziemi turystom i ich _{realizacjach, zagadnieniami}

edukacyjnymi i _{perspektywami,} z _{podkre?leniem} roli

Pa?stwowego Muzeum _{Archeologicznego} w

rozpozna-niu, ochronie i _{popularyzacji} stanowiska.

Mgr Barbara Sa?aci?ska Mgr S?awomir Sa?aci?ski 2006

Pa?stwowe Muzeum _{Archeologiczne} w Warszawie

ul. _D?uga 52

113. WBorkowski, S. Sa?aci?ski, Bergbau in der Steinzeit.

Urgeschichtlicher Feuersteinbergbau in Polen am

Beispiel von Krzemionki _Opatowskie, Warszawa,

34 ss.

00-241 Warszawa

neolitcopma.pl

COMMITTEE FOR THE ANCIENT FLINT MINING RESEARCH, STATE ARCHAEOLOGICAL MUSEUM IN WARSAW

A BIBLIOGRAPHY 1985-2006

SUMMARY

leading authorities on _prehistorie flint _mining in Poland, who were

in-vited as consultants _by Director Jan Jaskanis. The _{professors supervised} the research activities and _by their _{authority guaranteed} an _{appropriately}

high level of fieldwork and _post -excavation works, helping also deflect

reservations of some _{representatives} of _{archaeologist} circles _ill-disposed

to the State _Archaeology Museum team who attributed to themselves the unwarranted _monopoly to the _study of _{prehistorie mining.}

The _Bibliography documents the achievements of the _prehistorie flint

min _ing research team of the State _{Archaeologieal} Museum in Warsaw

(PMA). The Committee for Ancient _Mining Research was formed in 1985

by Jan Jaskanis, then Director of the Museum, and recruited its members from the _{archaeologists} on the staff of the Stone _{Age Department} of the

Museum

-Wojciech Borkowski, Witold _Migal, S?awomir Sa?aci?ski,

Marek Zalewski. _They were _{supported by specialists} in _{draughtsmanship,}

recording and documentation, and members of Museum administrative department. Works of the Committee focused _mainlyon the _prehistorie flint min _{ing complex} at Krzemionki _Opatowskie.

The Committee _published its _findings from field research and follow up studies in its series 'Studies in Prehistorie Flint' (Studia nad Gospodar-k? Surowcami _Krzemiennymi w_{Pradziejach).}

The list is also intended as an answer to the claims of some researchers

concerning the lack of a _{satisfactory recapitulation} of excavation work by yet another _generation of Polish _{archaeologists} and as areference on source materials for those who disseminate information on the lack of

specialist publications.

Excavation units of the Committee _investigated the _following mines at Krzemionki: no. 7/610 (a chamber mine with its _{spoil dumps,} flint knapping areas and _{connecting pathways),} no. 8/669 (niehe mine), no.

9/160 and 10/1441 (features in the northern and central area of the

mining complex destroyed by an unauthorised lime _quarry), as well as

relics of asettlement in the karst funnel area. The _{present Bibliography} is a _general end _report on the activities of the Committee for Ancient _Mining Research of the State _{Archaeologieal}

Museum in Warsaw _during the _period 1985-2006. At _present the

Com-mittee members were _appointed to various duties and are at _present

pursuing other research _{projects eg,} concerned with Neolithie _funerary

rites and _history of _archaeology. Parallel to this research, in 1991-2000 the Committee _investigated

the _Rybniki

-'Krzemianka' flint mines in NE Poland _(Knyszyn Forest),

a site with a well _{preserved above-ground} min _{ing landscape} and _camp sites in the _vicinity of awater _spring.

During the first excavation seasons at Krzemionki the Committee was

greatly assisted _by Professors Waldemar Chmielewski and Jan Machnik, t?um. A. Kinecka

WYKAZ SKRÓTÓW TYTU?ÓW CZASOPISM I WYDAWNICTW WIELOTOMOWYCH

ABBREVIATIONS OF PERIODICALS' AND SERIAL PUBLICATIONS' TITLES

- "Acta

Archaeologica Carpathica", Kraków AAC AAHung. AFB APolski AR - "Acta

Archaeologica Academiae Scientiarum _{Hungaricae", Budapest}

- "Arbeits- und

Forschungsberichte zur sachsichen _{Bodendenkmalpflege",} Berlin _(Stuttgart)

-"Archeologia Polski", Warszawa

-"Archeologicke rozhledy", Praha - British

Archaeological Reports, International Series, Oxford B.A.R. Int. Series

BerRGK - .Bericht der Rómisch-Gerrnanischen

Kommission", Frankfurt a.M.-Berlin - .Bonner

Iahbuchcr', Koln/Bonn B[ahr,

-"Bodendenkmalpflege in _{Mecklenburg- Vorpommern",} Lubstorf _{(wcze?niej: .Bodendenkmalptlege} in _Mecklenburg.

BMJ

Jahrbuch ..:', Schwerin/Rostock/Berlin)

-Corpus der rómischen Funde im _europaischen Barbaricum CRFB FAP Inf.Arch. InvArch. JmV JRGZM KHKM KSIA - .Pontes

Archaeologici Posnanienses" _(wcze?niej: .Pontes Praehistorici"), Pozna?

-"Informator _{Archeologiczny.} Badania rok ..:', Warszawa - .Jnventaria

Archaeologica, Pologne", Warszawa-?ód? - .Jahrcsschrift fur mitteldeutsche

Vorgeschichte", Halle/Saale

- .Jahrbuch des Rómisch-Gerrnanischen Zentralmuseums

Mainz", Mainz

- "Kwartalnik Historii

Kultury Materialnej", Warszawa

- Kratkie soob?enia Instituta

arheologii Akademii nauk SSSR _(KpaTKJ1e C006IIJ;eHJ1H J1HCTJ1TyTa apxeOJIorJ1J1 AKa.n;eMJ1J1

HayK CCCP), Moskva

-Materialy i issledovani? _{po arheologii} SSSR _{(MaTepJ1aJIbI} J1 J1Cce.n;OBaHJ1H no _{apxcononur CCCP),} Moskva

MIA MatArch. MS MSiW MSROA

-"Materia?y Archeologiczne", Kraków

-"Materia?y Staro?ytne", Warszawa

-"Materia?y Staro?ytne iWczesno?redniowieczne", Warszawa

-"Materia?y i_{Sprawozdania Rzeszowskiego} O?rodka _{Archeologicznego",} Rzeszów- Krosno-Sandomierz- Tarnów (-

Prze-my?l/Tarnobrzeg)

-"Materia?y Zachodniopomorskie", Szczecin MZP

-.Pamatky archeologicke" (wcze?niej: "Pamatky archeologick? a _{mistopisn?"),} Praha PA

PArch. PMMAE

-"Przegl?d Archeologiczny", Pozna?

-"Prace i_Materia?y Muzeum _{Archeologicznego} i _{Etnograficznego} w ?odzi. Seria _{Archeologiczna",} ?ód? PomAnt - .Pomoranta

Antiqua", Gda?sk Prahistoria ziem _polskich - Prahistoria

ziem _polskich, tom I: Paleolit i mezolit (red. WChmielewski, W _Hensel),

Wroc?aw-Warszawa-Kraków--Gda?sk 1975; tom II: Neolit _(red. W Hensel, T. _Wi?la?ski), Wroc?aw-Warszawa-Kraków-Gda?sk 1979; tom III: Wczesna _{epoka br?zu (red.} A. Gardawski, J. Kowalczyk), Wroc?aw-Warszawa-Kraków-Gda?sk 1978; tom IV: Od ?rod-kowej epoki br?zu do _?rodkowego okresu _late?skiego (red. J. D?browski, Z. _Rajewski),

Wroc?aw-Warszawa-Kraków-Gda?sk 1979; tom V: _Pó?ny okres late?ski iokres _rzymski (red. J. Wielowiejski), Wroc?aw-Warszawa-Kraków-Gda?sk 1981

-.Sltzungsbertchte der _{Altertumsgesellschaft} Prussia" _(pó?niej: .Prussta. Zeitschrift fur Heimatkunde"), Kónigsberg

Prussia

i.Pr.

- .Praehistorische

Zeitschrift", Berlin-New York PZ RArch. RE - .Recherches Arch?ologiques', Kraków

-"Rocznik Bia?ostocki", Bia?ystok - "Rocznik Olszty?ski", Olsztyn RO SJahr. SIA SovArch SprArch. SprPMA WA ZNUJ ZOW

-.Saalburg Jahrbuch", Berlin-New York - .Slovenska

archeológia", Bratislava

-.Sovetskaa _Arheologia" (CoBeTCKaH apxeOJIOrJ1H), Moskva

-"Sprawozdania Archeologiczne", Kraków

-"Sprawozdania P.M.A:', Warszawa

-,,wiadomo?ci Archeologiczne", Warszawa

-"Zeszyty Naukowe _{Uniwersytetu Jagiello?skiego",} Kraków - "Z otch?ani

wieków", Warszawa