Nic dwa razy się nie zdarza z wyjątkiem motywu. Szukamy klucza do świata motywu

Nic dwa razy się nie zdarza z wyjątkiem motywu. Szukamy klucza do świata motywu

1. Cele lekcji

• wie, co to jest motyw,

• wie, że motyw jest elementem świata przedstawionego,

• wie, że istnieją motywy przewodnie i wędrowne.

b) Umiejętności Uczeń potrafi:

• rozpoznać motyw raju,

• wskazać motywy w poszczególnych utworach,

• nazwać motywy w poszczególnych utworach.

2. Metoda i forma pracy

Metoda problemowa, heureza, praca z całą klasą, praca indywidualna.

3. Środki dydaktyczne

1. Piosenka Edyty Górniak i kopia tekstu To nie ja byłam Ewą.

2. Książka Johna Miltona Raj utracony.

3. Reprodukcje obrazów dotyczących wygnania z raju ustawione w galerii, np. na pierwszych ławkach.

4. Grafika Andrzeja Mleczki.

5. Rozsypanka wyrazów definiująca pojęcie motywu zapisana na tablicy.

6. Pojęcia: motyw wędrowny i motyw przenośny oraz ich definicje – zapisane przed lekcją na tablicy tak, by uczniowie w odpowiedniej chwili mogli je połączyć.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel informuje uczniów o celach lekcji. Zaprasza ich do odnalezienia cechy wspólnej w zaprezentowanych przykładach różnych dziedzin sztuki. Uczniowie, pracując w parach, wypisują propozycje na kartkach.

b) Faza realizacyjna

1. Uczniowie zapoznają się kolejno z różnymi dziełami:

• zwiedzają galerię obrazów

• wysłuchują utworu To nie ja byłam Ewą Edyty Górniak, śledząc tekst

• nauczyciel prezentuje książkę Johna Miltona Raj utracony – opowiada krótko treść.

• nauczyciel odczytuje wiersz Wygnani Jana Twardowskiego, uczniowie śledzą tekst 2. Uczniowie określają motyw wspólny dla powyższych dzieł, potwierdzają swoje wypowiedzi

cytatami.

3. Uczniowie zapisują temat.

4. Nauczyciel wprowadza pojęcie motywu.

5. Nauczyciel prezentuje pracę Andrzeja Mleczki z cyklu „Niebo i piekło” jako przykład podejścia do motywu raju utraconego z humorem. Należy również zwrócić uwagę uczniów, że motyw raju został wykorzystany do przedstawienia natury kobiecej.

6. Uczniowie określają jakie dziedziny sztuki pojawiły się na lekcji:

• literatura (wiersz Jana Twardowskiego i poemat epicki Johna Miltona)

• muzyka

• grafika

• malarstwo

7. Nauczyciel informuje, że motyw realizowany w różnych dziełach sztuki, nazywany jest motywem wędrownym.

8. Nauczyciel wprowadza pojęcie: motyw przewodni – pojawiający się wielokrotnie w tym samym utworze.

c) Faza podsumowująca

1. Uczniowie w parach starają się ułożyć definicję motywu z rozsypanki wyrazów zapisanych na tablicy.

Motyw:

sytuacja, zdarzenie, przeżycie, dźwięk, osoba itd., element świata przestawionego, podstawowa jednostka, buduje dzieło

2. Uczniowie skorygowane definicje zapisują w zeszycie.

3. Uczniowie łączą definicję motywu przewodniego i motywu wędrownego z odpowiednim terminem.

motyw wędrowny pojawia się wielokrotnie w tym samym utworze.

motyw przewodni to motyw realizowany w różnych dziełach sztuki.

4. Uczniowie złożone pojęcia i definicje wpisują do zeszytu.

5. Uczniowie otrzymują tytuły utworów z krótkim opisem motywu. Ich zadaniem jest połączyć motyw i tytuł utworu, wypełniając odpowiednio tabelę (załącznik1).

5. Bibliografia

1. Górniak E., To nie ja, [z:] Dotyk, EMI Music Poland, 1994.

2. Milton J., Raj utracony, przełożył M. Słomczyński, wyd. 2, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1986.

3. Twardowski J., Spotkania, Parnas, Inowrocław 2000.

4. http://www.kopalnia.tekstow.infi.pl/edyta_gorniak/to_nie_ja.php 5. http://www.mleczko.pl/mleczkoland.jsp?menu=3&actual=11

6. Załączniki

Nazwij motywy i pogrupuj odpowiednio utwory.

Motyw miłości i śmierci Motyw ... Motyw ... Motyw ...

W. Szekspir Romeo i Julia

Adam Mickiewicz – Pan Tadeusz

Tłem wydarzeń politycznych i miłosnych podbojów jest dworek szlachecki w Soplicowie. Miejsce kultu narodowych pamiątek i dobrych tradycji.

Bolesław Prus – Lalka

Główny bohater, Stanisław Wokulski, zdobywa fortunę, handlując bronią. Majątkiem posłuży się, by zdobyć pozycję społeczną i uznanie w oczach kobiety, którą kocha.

J. Słowacki – Balladyna

Dramat o dwóch siostrach konkurujących o jednego mężczyznę – Kirkora. Jako postać drugoplanowa

pojawia się matka dziewcząt. Kobieta dobra, czuła, kochająca i troskliwa. Pragnąca dla swych dzieci szczęścia.

Joseph Bedier – Dzieje Tristana i Izoldy

Historia miłości silnej i ponadczasowej. Po śmierci kochanków symboliczny krzak rosnący na ich grobach łączy ich na wieki.

Molier – Skąpiec

Komedia opowiadająca o skąpstwie głównego bohatera. Charakterystyka jego sylwetki następuje przede wszystkim przez pokazanie sposobu zarządzania domem

Biblia, Nowy Testament

Maryja jako matka radosna podczas zwiastowania oraz matka cierpiąca podczas ukrzyżowania i śmierci Chrystusa.

Wiliam Szekspir – Romeo i Julia

Nieszczęśliwi kochankowie skutkiem fatalnej pomyłki popełniają samobójstwo.

Bolesław Prus – Kamizelka

Nowela opowiada o życiu w domu ubogim, ale pełnym miłości i szacunku.

J. Parandowski – Mitologia

Zgodnie z mitologią grecką zmarły nie mógł zaznać spokoju, dopóki nie zapłacił Charonowi jednego obola za przewiezienie do krainy umarłych.

Juliusz Słowacki – Do matki

Wiersz autobiograficzny, w którym poeta tłumaczy, dlaczego nie wraca do kraju i prosi matkę o wybaczenie. Wyeksponowana zostaje ogromna więź łącząca syna i matkę.

Adam Mickiewicz – Romantyczność

Bohaterka ballady, Karusia, nie potrafi otrząsnąć się po stracie ukochanego. Stale odczuwa jego obecność.

b) Zadanie domowe

Wypiszę utwory, w których pojawia się motyw wsi.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Przykładowe rozwiązane zadania – tabela motywów

motyw miłości i śmierci motyw domu motyw pieniędzy motyw matki A. Mickiewicz

Romantyczność

A. Mickiewicz Pan Tadeusz

B. Prus Lalka

J. Słowacki Balladyna

J. Bedier Dzieje Tristana i Izoldy

Molier Skąpiec

Molier Skąpiec

Biblia, Nowy Testament

W. Szekspir Romeo i Julia

B. Prus Kamizelka

J. Parandowski Mitologia

J. Słowacki Do matki