Zespoły otwornicowe najwyższego Oksfordu i dolnego kimerydu Wgżyny Wieluńskiej i ich znaczenie stratygraficzne

A C T A G E O L O G I C A P O L O N I C A

Vol. XX, No. 1 Warszawa 11970·

.TAIDW:JIGA G:AlB)WSKA

Zespolg otwornicowe najwgzszego oksfordu i dolnego kimergdu Wgzgng WieluIiskiej

i ich znaczenie stratggraficzne

FOIlAMINIFERAL ASSEMBLAGES OF THE UPPERMOST OXFOBDIAN AND LOWER IDMMBRmGIAN OF THE WIEL~ UPLAND

AND TIIEIB STRATIGRAPBIC IMPORTANCE

S'l'milSZCZEN!IiE: Opracowano dla cel6w stratygralficmych otwornlce z utwor6w g6rnojul'atslrlch Wyzyny WielunsJdej. Wydzielono tUitaj ~3 ildkalnych pozlom6w otwor.nioowych W obrQbie poziam6w amonitowych Idoceras planula, Sutneria platy- nota 1 Atuioceras hypselocyclum. W paleontol'Ogicznej ~cl pracy opisano z ba-

laany-cb :utwarow 56 g.a,1nllDlk:6w IOtwomiC.

W lPl'acy niniejszej przedstawiono rezultaty mikrqpaleontologicznycil badan utwor6w na·jwyi:szego oksforou (poziQID. Idoceras planula) i dol- nego Ikimerydu (poziomy Su1m.eria platylllota ^j! Ataxioceras hypsel~lum)

WYZylnyt Wi'eluIlskiej.

iPrace terenowe wykorum.o w latach 1!964-11965. Marterial pochodzi z 24 plytkicll wiercen i killrunastu odlmywek. (,250 iP~be!k:, w tyro ⁰⁰

z utworaw mal"glistycb, a <170 z wapiennych), p<MoZonych ~ doliny Warty ~ P.rusi.ckiem, 'Paj~ i NiwiSkami (fig. 1).

Opraoowana miklrofaUlDa pachodzi zOO pr6bek {gl6\Wlie zserii mar- glistych). Macerowano proW 0,5 kg, a mikrOfan.mf: wybrano z ca~ej po- zostaloSc.i po szlamowatniu. Z reszty p.r&ek, ze wzgl~u Ina du..Z1l twardoSc i zwif:'zl<lSC skai, me bylo moZliwe 'W'YPre,parowanie .DrlIkrofauny przy po- mocy d06t~ych Srodk6w.

iPubltacja rumejsza jest Skr6tem pracy dokborskiej (Gar.bowska 1969). P.raca

ta

wytkoruma 1IOtItala 'Vi Zakladzie Nalik Geologicznycll PAN

I

34

• 1 Ell 2 U 3

/4

J'.M)WJGA GAlBiBOWSlKA

Fig. '1

iM&pa geolQgiczna badll'Ileg.o obszaru Wyiyny Wiehu'iskiej {wg Wier,zbowSlldego. 1968)

Jo oatdord. Jk kbDer~, K kndoa, 1 'kamleololom, gl1nlank.a., wkqp badaW'CZY. J wdeT<leo.l.e, 3 stUdnla. " U6kolk. Numery OZIIlaCZajll lPunkty ldkalI.za<cy;lne :- m1edBCII pcbrania prCllbek

Geological map of the investigated BTea in the 'Wielun Upland (after Wierzbowski.

'1966)

Jo OXfordJan, Jk -IQmmerld~, K Cretaceous, 1 quarry, clay pit, test pit, 3 borehole-, 3 well, 4 ta-Ult. iN-umbers denote 1ocatlon sites - places of samplklg

pod kierunlkiem prof. dr Olgi Pa-zdro, ikt6rej au~ Sldada serdecme

podzi~owrunile za pamoc i ZyczUwe uwagi w trakcie wy!konywania pracy.

Autol'ka dzi~uje takze dr A. Wierzbowskiemu za udostcplienie jego ma- teriaMw i wytnik6w badail ora1z omOwienie szeregu ,zagadnien zwlilza- nych IZ przedstawioOD4 w pracy problema-tykq, zaS dyreikrorowi Zjed!noc:re-

rua

Przedsi~biorstw iHydrogeologicmych w Warszawie, W. H. ^])enjbow- Skiemu, ooaz geologOOl K;rakowskiego !Przedsi~biol'Stwa Hydrogeologicz- nego, D.J. Srun-awSkiemu i DnZ. J. SuSlikowi - za udosttplienie rdzeni wiertniCzych. Pod:zi~owanie au.torika skla.da r6.wniez A. KozlowSkiemu, studentowi Wydzia~u Ooologii U.W., za pomoc w przygatowamu materialu ilustracyjnego;

ZESoPOl..Y cnwORNIOO'WE iMALMU WYZYNY IWIELm.qSKIE1 35

OGOLNtA OHAlRA.lK'mlRYSTY'ImA iZESPOILOW' LlII'.l'OIJQGIIOH I lCH POZYOJA

~102lNA'

W rozdziale tym autoIka opiera si~ lIla· wyniIkach ,badati stratygrafiC!Z- nych A. WierzboWSldego {l966)i za

mm

przedstawia w skir6cie najwaz- niejsze 'WIIliioski.

Utwory lIlajw~ dulfordu i dollllego khnerydu Wyiyny Wielufl- skiej :POdzielone zostal:y przez A. Wierzbawskiego f1966) na

trzy

xomplek- sy Jitologiczne OIdfPowiada-j~c~ odr~bnym Cyik10m sedymentacyjlll.ym, 'z 1ki6-

.rych kaZdy cha.ralkteryzuje ~ IZIlacmym udzialem osad6w wapiennych w stadium poc74tikowym, a konczy przewagll osad6w marglistych. Ponizej autortka podaje,

w

nawil:lzamu do tych wydzielen, 1000alizac~ p.r6bekpo- branych do :badan m:ik;ropa.leantologicznych, a ponadto przedstawia kT61ikl:l

chal'akOOrystyok~ litQlogiczn~ .badanych kompleks6w.

Kompleks 1 (doZnll)

DoZne wapienie plytowe i doZne wapienie kredowate

Uhvory te, na Ibadanym terenie matygrafkmie najstarsze, cbarakteryzuj'l

si~ dwudzle1!noAclEl, k1t6ra UllDoiliwia ich podzial na ~c JlitszIl i wyZSUl. Podzfai taki m<>tna jednak przeprowadzic tyDoo w obr~bie wapieni pIytowych, gdyz oparty jest on na niewieJkiDh zmianach margliBtoScl, kt6re 811 niedostr2legalne w ~ie

wapieni ikredOWl8.tych.

Prltid z 'lliZszej czc:Aci dolnych wapieni plytowych pocbod~ z odsioni~c W <*0- lkach W6l1ki Prusickiej eJ;>unkty nr S. 4 -

paw

^{fig. 1)} oraz z wlercenia w muszynach (jp'unlkt nr 1). SIl to bia}e 1 \kremowdl::JJ.are wapieniez ~dnyini przelawicenf.ami wapieni m'8.l"glistych i margH. Na podlStarwie fauny amonJ.>towej A. Wienbawsk1 (1006) zaHcza je do arodlrowej c~cl pozfomu ldoceras planula.

Pr6b!ki z wyZszej cz~ dolnych wapieni plytowy.ch pocbodZll Z od81oni~c w okolicach WOl'ki iPrusiC'kiej '(punkty nr 5, 7, 11} oru 7: wiercen w Prusidku (punkt nr 9) i Wamych MiynaC'h ,(punM nI" 14). Waplenie te r6Znili sl~ odutwor6w nitszej CZQIici wi~szym. stopniem margIistoAci '\Wr6d szaroZ6}tych wapien1 plyttowych i wa,:, pieD! margI;ls.tycb pojaw1aj~ si~ tutaj deckle wIkladki z6!tych margH. W~ ~c

dolnych wapieni .ply1owy·oh i dolnych watpieni kredowatycll ~. Wierzbow-ski (1966) mli·cza do wansttw pogranicznych 6rodkowej dgamej ~oi poZi.omu ldooeras plan·u~a.

DoZny zesp6Z ma,1'fllisty i 'Udlwory mllrgZiste z bogatq fau,nq

stanowill one najmll!odsze utwory kompl~u I I lezll bezpo6rednio na dolnych wapie:niach plytowych i kredowatych. Pr6b1d pocbodUl z odsroni~c w dkolicach Wamych Mlyn6w '(p\llDk1t DJ[' 13), MdroBzowych ~UIl!k;t nr 14), lPrusldka (pUllkty rir 15, 16) i Gaj~ic (punkt nr 21) oraz z wiercen w Wa2plych lI.tiynach

(PUnkty

nr ^18, 19, 26) i S'boczkaeb (punkt n'l' 20):' Typowy profll dolnego zespohl marglfstego przecStawia pu:nlk:t nr 19. Wyr6imic tu wety trzy OIgnilwa litologlcme (por.fIg; 2}:

36 J'ADWIGA GABoBOWSKA

CZQ6~ dolna - margle z cien'ldmi przelawiceniam! wapien1 margllstych w naj~

wyiszycb paI'ltiach; mill2SQ~ o1ro1o 9 m.

C~§~ Ih'od!kowa - wapienie pJ:ytowe 1 wapienie margllste; millzszoS~ okolo 2,5 m.

C~~ g6rna - DW"gle z prze8wiceniamt waop1enl margllatycll; mi~~ okO-

104,5 m.

Prafil ten moma z duZym prarwdopodabieflstwem zestawi~ z pro:rHami dolnego zespoiu m81'gllstego z iIinych odsJ:on1~~ i wiereefl i('por. fig. 2). [)oliny zes:p61 margllsty reprezell;tuje, wedlug A. WierzbOWSkiego (1966), przypuszczalnie g6rn1l e~~ poziomu rdoceras planula.

Ko~~ek3II(~odkowV) .

Srodkowe wapienie plytowe i §rodkuwe wnpi.enie kredotDate

Pr6bki pocbocWl z OOsloni~la w PruSidltu (Punk1; nr 35) oraz z wiereefl w oko- liey Prusicka (p\l'll'kt nr 3q), Bnetniq starej (plmkt nr 3Z) i Ilworazowlc Kooclel- nych (punkt nr 3S). SIl to zwi~e SZ81'e lU!b sZllirOZMte wapienie tHy,fIowe i wapienie margll=ate z denkoimi .przeiawiceniamt S'innie maa'.gli~y·dh WIIl'P1«li i ZMtyeh margoli, przechodzllee obocmie w WBpienie kredowate. U'tW'ory ·te A. WierzbowBikl ~1966) zali- cza do poziomu Sutneria pls:tynota; :Dl'Oiliwe jest jednak, Ze ich najstarsza ~~

naleZy jeszcze do poziomu !dooeras planula.

Stanowi on najmmci'S'Zeutwory kam,1pleksu 11. Pr6bki pochociZll z odsroni~eia

w PrU6lcku (punkt or 31) oraz z wiereeil w okolicach iMiros:aowy.ch (puakt nr 23), Prusiaa (punikt n'1' 30). Br~y starej (punikt nr 32), iDworSzpwic KooIiclelnych (punkt 1l1' 33) 1 ZakrWwka Smachectiego CP1Dl~ty n1' 34, 35). Sroakowy zesi>61 mar~

eusty

pod'Zielony zostal: IIlatrzy ogn!wa litolO{Cl-czne I(por. fig. 3),:

~~ doIna - marogle .z cleokimi przeJawireniami wapien.l ~ch w nit- szej ~; millZsmi~ 5-7 m.

~~ ~odIlrowa ..:... wapienie, ~to 0 charakterze muszlowea; mlllt~~ okolo 2,5 m.

~~ g6rna - szarooiebiesokie margle; miIlZsZOl§~ min!Imml 17--20 m.

Zesp6i ten A. Wie-rzbowski 0(1966) zalicza do pozlomu Sutn«ia platynota, nie wYkluczooe jest ,jecinalk,

:re

reprezeniuje on jut opoziom AtaxioeeTas hy.pseloeyclum.

KOII'nple1eB -HI (g6m7l)

Najnf7sza ieh ~~ stwierdzona zostaia w wier-ceni'aeh wolkdlieaeh ZakrzOw- ka Sz1achedkiego (punkty nr 34, 35, 36), gdzie lriy ona w:prost na srodkowym zeapole malll'listym, oraz w wierceniu koJo Brzef:nicy Nowej (punkt M" 31). SIl to wapienie k.roedowate.J. wy~pujQOe z n1mi ~ wapienie tp1:y.towe. Wyoisza ~~ WIIlpieni .ikredlJWl8rtytCh Sbwi~ ozostala w wJeroenfoach W oikoLi-oacil IDubll-c:h (pllllkt m- 38) 1 Blot K1'upllfls1d<.'b (punkt nr 40). Wuost margl'btaici osadu pl"OwadZl. do po'j8JW'1e.

nia si~ przelawiceofl wapien1 margUsty<:'h orH mall'gli Pewnll rolf: skalotw6rczra sa·

ezynajll odglywa~ onkoJJty.

zESPOl.Y Ol1WoORNICOWE iMAIMU WY2YNY WIELUNS·XIE.T 37

Wszyst'koie te utwory A. Wierzbowliki (119616) ZIlU:cza do pozi()IDU AtaxIoceru hypselocyclum.

G6my zespM DUU'lglisty, ko6czalcy· s~oCj~ koorpleksu Ill, wyksztalcony jest w postaci jed'nolltej sed! margllstej 0 mi~ okolo 18 m, leillcej wprost na g6rnych wapieniach kl'ed·owatych. Pr(Ud podhodUl .z wierceiJ. w olroHcach Dubldz (punkt Ill1' 38), ikoL ~le I(ptJIllkt m 39) 1 Biot tKrupliflSki<m I(punkt or 40>. A. WJerz- bowski (1968) za1icza je takZe di> pazlomu Ataxioceras hY'Pselocyclum.

Szczeg610wa c'harakterystyka wydzieZonych poziom.6w otwornicowych

Na podstawie jako9ciowej i iloeciowej analizy mikrofauny wydzie-

1000 w badanych utworach 13 poziom6w otwom.icowych (fig. 2-4).

Dolne wupienie plytowe

Material (l38 dkazaw) pochodzi z dw6ch pr6bek i(jpuInlkt n\l' 9). Z po- zostalych 40 pr6belk, .ze wzglfidu Illa "ZllaczI14 zwi~zJ:oSC Skal, dostfPl,ymi Srodkami maceracji nie moZna bylo wypre,parowac miflarofanmy.

Wydziel<mo tu I poziom otwam'ilcowy przypadaj¥!y na g61'1IUl cz~sc doln~h ,wapieni plytowych {fig. 2). Oharakteryzuje si~ on wystEp)wan.iem form z roClzaj6w AmmobacuZites (ok:. '588/0) or8lZ·Spirillina (ok:. 4flJ/o). Bax- dZ'O ~e wyst~puj~ rodzaje Eoguttulina. PaalzoweUa i PlanuZaria.

Dolny zesp61 maTglisty

Bogaty material otwOl'1llieowy ('26'811 okazow z 2·6 probek) pochodzi z wierce6 i odkrywek. (pwnlkty n'l' 13. 14. 16. 18. 19. 20. 21. 26).

W dolnym zespole marglistym wyro2miooo trzy paziomy otwornioo- we (fig. 2) - II i III w doJnej ~i oraz IV w g6mej cz~Sci 1ZeS,POh1. Z cz~

Sci srodlIrowej, wylksztalocmej w postaci zwi~zlych wapieni plytowych i marglistycb,

me

udalo Bi~ wymacerowac ntiIkrofauny.

Poziom 11 (,1042 okazy z 9 probek) charakteryzuje si~ bM'dzo liez- nym wyst~waniem form z ll'iOd'Zajaw LenticUlina (25, 7-OO.~/.l, Asta- col-us (7,1'-28,11/0) i Eoguttulina (6,'1-35,3P/o). Qpr6cz tego w mnilejszych iloSciach wysttplM rodzaje Nodosaria (O.~,6101.). ,DentaZina (2.3.-1'0,50/0), Vaginulina (1.,~;OO/o) i Guttulina (6,&~-Jl.11,30/o). P~dnde spatyika si~

rodzaje Saracenaria. Planularia. Marginulina i SpiriUina. Formy .zlepien-

36 J"ADWIGA GARBOWSKA

oowa·te z rodzaj6w Ammobaculites oraz Ophthalmidium wystEWUj~ w du- zych i1<JSciach, ale w pojedynczych tylko pr611kach.

fPoziom III ~1'30'7 oika'Zow z 9 pr6bek) charakteryzuje siE:przewag~

form z 'rod'zaj6w Ammobaculites tl0,&--84.90/o). Eoguttuli'R4 (16,2-....515.41O/a).

Lenticulina (3 • .f..-32.~/.) i Astacolus 1(4.4i--J20.111/0). Podrz~e iWystwuj~

rodzaje De'Tbtalina. Sarocenaria i Vaginulina. W pojeldYlIlczych pr6bkach spotyka mE: panadto rodzaje Nodosaria. Marginulina. Palmula. Planularia.

Guttulina. Spirillina i Trist~,

iPozioin IV {'332 akazy z 8 px6bek) chalMkteryzuje siE: przewag~ 1"0-

dzaju Lenticulina ,(12'9.'6:-79.410/0). W poziomie tym pojawia mE: Epistomina sp. (1'7,1-2'2,310/0). FormE: t~ .n.alezy uznac za chaTakterystY'C'~. poniewaz poza poziomem IV nie ~puje nJlgdzie w profilu. W mniejszych iloS- ciach f4loOtylka siE: rodzaje Eoguttulina (4,9-12'3.¹10/0), Astacolus (1.8-4l.41O/d), Vaginulina (1.8-3:78/0) i Guttulina (.a,7:-2~,'l%). W pozi'OlIli.e IV obser- wuje si~ juz ooZe ZuboZenie milkrofaUlIlY. dotyczy to zax6wtno ilOOcii wy-

stEM>uj~cych tu .ga1runik6\v jalk i iloSci oso1miIk6w.

Srodkowe wapienie plytowe i srodkowe wapienie kredowate

Z u'tworaw tycll. ze wzgl~u !IU:lznaOZIUl zwi~doSC Skal, nie m<1ima bylo wypreparowac m~rofauny dostE:PIlymi srodikami maceracji.

Srodkowy zesp61 marglisty

Bogaty material otwoInioowy (22411 oikaz6vv z 26 prObek) pochodzi z kitku wiereen i szurfu ;(plmkty Olil' 30-35).

Wozespole tym wyr6Zniooo 5 poziom6w otwomtioowyoh (fig. 3): V i VI w dolnej cz~i zespoIu" VII. VIII i IX - w g6mej cz~i Z c~iJ Srod- kowej, wyiksztalcooej w postaci ibaJrdzo .twardych wa,pieni ~tQ -0 cha- ralJrterze muszlowca, me udalo siE: wyma.cerowac m'ilktrofaUiIlY.

lPoziom V zawiera utbogi z~61 otwomic~67 dkaz6w z 2 probEdt) i charakteryzuje siE: pI'zewag~ rodzaju Lenticulina (t3,6',Ot-70,4D/o). ,Pooa tym ^wyst~uj~ rodzaje Eoguttulina, .Planularia, Saracenaria. Astacolus.

Vaginulina. Guttulina i Dentalina.

(Poziom VI reprezentowany jest przez dui:o 'bogatszy (521 .akaz6w z '8 pr6bek) i ·bardrLiej ro:l:Dorodny zesp61 dtwomic. Charakteryzuje siE: on wystcwowaciem w dui;ych iloSciach Il."Odzaj6w Eoguttuli~a (14,'9-77/J%), Vaginulina (1:,5'-27,()ID/v), AstacoZus (oO,7-oo,St/o):, Lenticulina (3,3-17,50/0).

Dentalina (12.1-117,30/81), Guttulina 1(2,6--7.,fl)/0) i tSaracenaria (11,5-...;8.3⁰/0).

Podrz~e spo:tyka si~ ponadto rodzaje Nodosaria. FTOnIdicularia. MaT- ginulina. PaZmula. Lingulina i Spirillina. W dluzych iloSciach. ale w poje- dynczych probkach. wyst~uj~ :rodzaje Ophthalmidium i Planularia.

Poziom VII I(008dkaz6w z 3 pr6bek) charakteryzuje siE: IPrzewag~

ACTA GEOLOGJCA ,N>.LQoNICA, VOL. XX ^;So GAltBOWSKA, FIG. :r

---

czqsfdolna

. (lowerporlJ

Profile litologiczne

w

punkloch:

(ilIhokJgicol profiles in siIBs)

Pozlomg ofwomlcowe:

(Forominiferol Z~)

CzesIofllwtJ$d rodzajdw i gotunkdw ^If

(m,UIIIC!J of gIfIl!I7I ond tlp«ies in SlIIIPIes)

*

(Spttdmens) ^Okozg:

/9 18 2B

Ii5:II

gTl1ij2

·(;;E3

o~, __

.f __

^{m.' _____ .~I}

_____

^~~'

_____

^~~'

_____

~L, _____ mL' _____ ~., ____ ~m~, ____ ~fL_

__

~~~

- -

--

^{- -}

^{- -} --- ^- ---

- - - -

--- - - - - -

- - - -

- - - -

-

- - - -

-

----

__________________ ^:I~~t ______ ^~ ________ ^!f,f,): - - - - ^{8:1; 1332}

- -- - - - " - - - -

- - - - -

- - -

- - - - - - - - - - -

- - -- - - - -

- - -

- - -

m

16

^DJ

^{q 2}

" ^,

^{: c}

^.

^{q /6}

¹³⁰¹

--~---~---~---

--_ --- --- mm _---

14

mm 21 ^mm

^{13 o}

5 7

"

^{9 a 16}

~I

^a a ^{11 1042}

1719

:...--- - - -

- - -- - -

- - - --_.

9

I1

,ca a

a

! " ^III

^a

I

¹³⁸

2 12/6 19 21

ftg.2

Cbar:akterystyka mikropaleontologicma poszezeg6lnycl1 poziomow otwom~cowych w najwyZszym okslordue (poziom ldoeeras planula) 1 waeple.n:le ptyotowe of waplente mal'gllste, I IIDarcle, ;'I wa,plen1e klredowate

MicropalelQlIloto1o.gicll'1 clw'a'C'teri-sti:c.s of :the foraml.nif~ral ZOlle8 In the Uppe.t'lIlOr&t Oxfordian (lIdoceras planula zone) 1 pl.aty or marly l:Lmestoaes, I DUlr'ls, ;'I chalky J.imeIIfumes

• 2 Ammobaculttea: a _ coproLlthtformta, b _ brllunatelnt, c - lnf1'll.1urensta, d - /lQ"'utt.na7ll; 3 Ophthlllmlcltum: a - mtMoltnlfonne; 4 Nodorarill: ea - jur/l8stcll; 6 A.tllOotU8: ea - in-BUtW, b - erucaeformta, c _ Ilnguattaaimw, cl - foltum; 7 Dentaltnll: ea - goLdfult8llnll, b - juren8'ta, c - paetidocommunta, d - bUtLlltll, e - clUlltlltll, f - mucronlltll, • - nocHgerll; 8 L87Ittcuttnll: a - mU87lllterl, b _ !JarianB, c _ prima, d _ IUbIllIlUl, e _ rotut4ta, h - bruecJcmanm; Ul lI(llrginuMnll: a - mtnuUl, <b - bualcenria, 'C - Sp. ~t., d - gLabrll; n Plllmut4: a - de-,ofIQChllmpal.; 1t Plllnularill: a - 'Ilnceolata, b _ belerll7lll, 0 _ trtc/lrinella; 13 Sllracenarill: a - C01'7lUCoptae; 14 VIlQinUU7IIIl: .b - jurauica; .J5 LtnguUna: a - cwaLta; Id Bogutiultna: a - om4thtca, 'b - bUocutllril; ~'1 Guttultnn: a - peril;

18 Tmtlx: b _ IUprlljurll88tca; 19 S~rint7lll: 8 - unutarima, b - orbtc1l1a; n Pll4l.Zowel14: a - turbot_nil; SI BpUtomtna: a - lIP. 1m1et.

ZESPOl.yamvORNIOOWE M.AI..MU wy~y WIELUNSKIII:.T 3D

rodlZaj6w Eoguttulina (lO,7t-512,l%), Ophthalmidium (7,6-73,'Jfl/o) i Len- ticulina (7 fl:...-31,ao/~). W pr6bkach, w Ikt6rych wzrasta iloSe okaz6w z ro- dzaju Ophthalmidium, maleje iiloSc dka.z6w reprezentuj~cych roo'zaj Eogut- tulina. iPanadto wyS~jll 1"OClzaje Dentalina, Frondicularia, Planularia, Saracenaria, Vaginulina, Guttulina, Tristix i Spirillina.

iPoziom VIII ~218 okazOw z 4pr6be!k:) cha'r.a!kte.ry1zuje si~ przewag~

rodzaj6w Eoguttulina ~17,7~i3,58M, Guttulina (,7,5-23,&'/0) i Lenticulitna (16,5-67,70/0). 'W poezczeg6lJnyc'hprObkach na 'Zlllian~ dominuje a:odrmj Lenticulina albo tez rodzaje Eoguttulina i Guttulina. iPo.na.dto bardzo pod-

rz~:nie wyst~uj~ rodzaje Planularia, Vaginulina, Lmgulina i Tristix.

!Poziom IX reprezentowany jest!przez bogaty ~H3'7 dkaz6w z 9 p:r6- bek) zesp61 otwOl'Ilkowy. ChaTakteryzuje si~ an. ogromnll przew8ig~ rodza- ju Lenticulina !(64,3'-'86,99/0). W d'llzych iloSciach wyst~uj~ taikZe rod,zaje Eoguttulina (4,&---44,4'/~) i Guttulina (1,3-4,5,0/0). lPonadto sporadycmie

~tyka si~ rodza'je Astacolus, . Dentalina, Palmula, Marginulina, Planula- ria, Vaginulina il Tristix.

G6rne wapienie plytowe i g6me wapienie kredowate

Uboga mikrofau.na {549 okaz6w z ~ !pr6bek} pochodzi. z niewielki.ch odcilnk6w profilu g6rnych wapiien.i Ikrectowatych (ptmlkty IN' 35, 38, 40).

Garne w8!pienie Ik5:red.owate podzielane 'zostaly IDa dwie c'Z~Sci: dolrul (punlk:t M 35) araz gOI"rulI(PUclrty m 38, 40;). Wyr6im.iono tu trzy poziomy otwomiOO'W'e (fig. 4): X w cz~ dolnej oraz XI i XII w g6m.ej ..

Poziom X ~lOO okaz6w z 3; ;pr6be1kl) charalkteTylzuje si~ ulbogilm 'ze&-

. polem otwomicowym., reprezentowanym glawn.ie przez rodzaj LenticuZina (63,1'-93,90/0). Pojawia si~ tu gatunek Piscorbis subspeciosus Bogd. & Mak.

(1!5,i'---i1'6,{)G/o), !b~~cy forIl14 charalkterystycZIUl dla tego poziomu; Poza tyro w ni-ewielkich iJloBciach wyst~j~ Il'Odzaje Planularia, Vaginulina, Spirillina i .A,·stacolus.

Poziom XI xoeprezentowany jest przez ubogi zesp61 otwomicowy {:m:3 okazy IZ HI prob~. Charakteryzuje si~ on przewagll trZ'e<!h rodzaj6w:

Spirillina (I3,s.--.100,'()O/o), Lenticu;1ina (l,9-70,fJ'J/o) i PaaZzowella ~1,7- -45,08/0). 1P0000adtO' wyS.~j~ rodzaje Vaginulina, Citharina, Planularia, Palmu·la i Astacolus.

iPoziom XII wyr6imiono W waIl'stwach przejSciowych mi~ g6rny- mi wapiieniami ikredowatymi i g6rnym 'z.espoI:em mao.-glistym. lPoniewai warstwy te wyiksmkone ~ w rpostaci ,wapieni z wildad:kami marglistymi, osobno om6wiono mikrofaUlIl~ wydobyt~ z wa,pieni oraz z mB["gli.

a?artie wa!pienne poziomu XII 1(110 oIkaz6w z '6 pr6belk) charalk'tery- rujll si~ zna02ll1~ przewagll ,rodza-ju Le:n.ticulina ('i'7,3-l81,fJ'J/o). W du:iych iloSciach wyst~je rodozaj Planularia (119,Q-27/l.·/0), a sporadycznie spo-

ty1ka si~ rodzaje Palm'lJ,la i Spirillina.

40 JADWIGA GABBOWSKA

Z wtldadki marglistej autorb dyspanuje ubogim materialem (116 okazowz 1 fPr{;bki) - pozwala;Mcym jedynre 'zasyplizowat, ze w znacz- nej przewadze wystlW'uje turodzaj Lenticulioo (68,g%) oraz !PO<k"zE:dnie rodzaje Planularia, Tristix, EoguttuZifUl ⁱ SpiriUina.

G6my zesp6l marglillty

Ubogi material otwar.tlicowy (613 okazOw z 16 pr6bek) pochodzi :z wie:reeil (ptmlkty nr 38, 39, 40).

rw

otm:bie g6rnego zespoIu marglistego wyrr6Zoiono jeden poziom otwomicowy - XIII (iig. 4). Poziom. ten ~'113 oka'z6w z 16 pr6bek) chal'ak- teryzuje aiE: przew,agl:l rod:zaju LenticuUna (26,3-100P'/o). W pr6bkach,

w

!Jrl6rych obserwuje si~ znaczny spadek form z rociza'ju Len.ticulina, po-

jawilajf4 8i~ W duzych iloSciach gatunlki fZ \1"oozaju Astacolus' (1Ilp. !pr6b1ka z odsloni~ alT 40 - '26,SO/Ct Len.ticulina, 38,7G/o AstaeoZus). iPoD'adto

~jf4 tu w lliewie1kich illOSciadl 1'OCWaje PlanuZaria, EOguttulina, As- taeoZus, Dentalina, Saracenaria, Tristix j SpirillifUl .. Sporadycmie spotytka

si~ rodzaje Nodosaria, FrondicuZaria i Lingulina.

Chamkterystyka jawn.'11 otwornicowej W pDszezeg6lnych zespolach Iito- logicznych

W cldym badaJnym materiale otwomilcowym nie napotkaaw form przewodnich w SciSiym maczeniu, tj. ogramczonych wylf4cznie do jakiegoS poziomu stratygraficznego w szerolkim zasi~gu geogra.ficmym. Moiliwa jest natomiast charaikterystylka poszczeg61Jnych zespolOw litologic'znych i poziom6w amonitowych lIla podstawie zespOl6w otwomllilOOwych (fig. 2-4 i tab. l~. MoZe to

miee

^duZe 'ZIlaczenie dla loka1n.ej slira tygrafii, oczywiS- cie w fPrzypadlku badania ·utworow 0 tym samym wy.ksZtalceniu facjalnym., szczego1Jnie przy opraoowywamu ma~rial6w pochodzf4cych z wiercefl.

Niemniej jednaik w hadanym. materiale 'WY'l'6Zn:ic mOl'ima pewne ga1ruJnlki, kt6re dzi~i wylf4Cm.emu lub macmie licmiejszemu wyst~owallliu

ruz

w mnyc'h .zespalach (tab. 2) wydajl:l 8iIf; bye charakterystycme dla ,poszcze- g6lnyCh .zespoI6w litologicmych lIla omawianym ~rze. PoniZej podmo

charakterystyk~ miJkrdfaUlllistycm.f4 .zeepol6w Utologicmych, uj~tych we- dhJg ich ;przynaleimoSc:i do poziomow amonitowych.

Poziom Idoceras planula

Dolne wapienie plytowe. MikrofalllOa poohodzi z .n.ajwyZszych !pa-rtil dolnych wapieni plytowych. Jest ona haTdzo 1100ga zarOwno co do iloSci osobnik6w, ,jak i iloSci gatulnkaw. Ze wzg1~u na· bardzo ogramczony ma-

ACTA GEOLOGICA ·P.OLONICA, VOL. XX

35

Profile lifologiczne w punkfacn:

(Lith%gico/ profiles in sites)

34

Poziomy otwomicowe:

(Fgrominifero/ zones)

0 5

I I

ob...bcf.::.o IX ^I11I

.m

10 20 30

I !

a

'cz~stot/iwost rodzqjdw i gatunMw

*'

(frequency of genera and ^species in samples) ^If

40 50 80 ^{70 8fJ}

I ^{I I} I

b c

~r~ !dll:

9 ^{fI' IDJ}

90 !

a 10

J. GARBOWSKA, FIG. 3

-Dkazy:

(Specimens)

I()(J%

I

I

^b

lo~

oIJ ¹¹³¹ 11

~tZl1~~---

- - - .... - - - - - - - .

CZf/se

gorno

(upper parI)

32

37

CZf/se Sio,?!owQ = ^{~ -=-'~,7} -- ^~2

(middle parI) ^{ou. __ - ,}

CZf/se dolna -

(lower part)

31

I3;:;B EI;I:J

...

,

VlII ^{a h}

9

VlI a ^a

3 518 9

VI

(Jah a

(J b a ¹¹

12{415 10 ^f7 18

a

16 ^{!1fe /9}

o ^!J

h o b a

... ' ... V

laH

^{0 d}

je!,

^{I a}

Ha;blbH

^{a 10 /}

, 5 1 .

... - ^--: - ~

- - - - - -

J _ _ _ _ ^~_~L_~_f4

__ m __

^~L

Fig. 3

Cbarakterystyka mikropaleontologiczna poszezeg6lnych pOziom6w otwornicowych w dolnym :Idmerydzie (poziom Sutnerla platyn<Jta) 1 wap.!enie plytowe 1 w8\Pien1e marg11ste, 2 muszlowce, 3 margle, 4 wapl.en1e kredowate

Micropaleontological characteristics of the foramini!l'er-al zones in the Lower Kimmeridgian (Sutneria platynota zone) 1 ,platy or maNY iwes.tones, 2 [\lIIDlU:helles, 3 marJ.s. 4 chalky limestones

218

298

52!

67

• 1 Reophar: a - helvettcus; 3 Ophthatmtdtum: a - mtti.o~tnlfOTme; « NodoBat"ia: ^{Q -} jut"a&3fca; 3 ABtacotus: a - lTTetttuB, b - eTucaefot"miB, ^{'C -} angmtiBBtmus; 7 Dentattna: a - goldfuBBana, b - jurenstr, c - pBeudocommunts, d - ^buttata, e - dUatata, g - nodtgst"a; 8 Frondfcutarta: a - ltngutasfoTmi.B; 9 Lenttcultna: a - musnstert, Ib - varians, c - prima.

d - .ub«lata, e - rotulata, f - quenstedtt, g - ep. lndet.: 11) Mat"ginuUna: a - minuta;!Ill Palmuta: a - deslcmgC/lampBt, b - sp. In1iet.: 12 Ptanulo.rta: a - tanceotata, b - beterano.

c - tricartnella; 13 Saracenaria: a - cornucopiae, b - orfordtana; 14 Vaginuttna: a - contracta, b - .1uraBBica, c - zaglobenstB; 16 Ltnguttna: a - ovatiB; ¹¹⁸ Eoguttutina: a - ootithica.

b - bitoculaTi8; :17 Guttulina: a - para; 18 Trtsttr: a - 8omaUensts, b - .suprajura&ttca; 19 SptrttUna: a - tenutntma, b - ^O1'btcu!4

zJ!:SrP()l.y C111WIOllN'IOOWE MALMU WYZYNY WIELtm&KIE.T

'l' a 'b e la (Chart) IJ.

Rozprzestrzenienie gatunk6w otwomic W Iflajwyiszym. okslordzie 1 dolnym kime- rydzie lWyt.yny Wdeluflskiej

Occurrence of species of the foraminftfers in ,the Uppermost Oxfordian and .Lower' Kimmeridgian of the WielufllUpland

l'os1.1Q' _ u t . . . 1400.: . . · plamlla ktaenaplat)'aota .t.ta1 ... IInNlooZol"':' /_lI1t. a.II . . /

blllllob;r /to.,loxe./ 1 - 4.lD;r {1twe7:/ U - Uo4bw;r /a1Ula/ ID - ,dn;r tDppar/

utftz;r TnT faa ~.lDa

•• p •• ""Illat.

•. p." ^utwor7 ""l11&t. ..,11111. ...4 . . . t.

11 ••• •

/P&a1al tnt./ tw.r17 t-r17 4I_1ta/ /.1I&lIq 11.88t." . . / 40,..:l.t./

Poa1D., at1FOru1ooft

1 I I III IV'

,

TI TIl TIU IX x n XlI l I I l

;r.ftII1D1f.n1 &0"0./

---- -

bophaz hol'nt:l.o ...

-

_lIao.llt •• Olpl'lUtllUo:N:l.a _lIaouUt . . _ ... t.:I.D1

_lIaolll.1t . . 1:Afntu>'l ... 1.

-

_ • • II11t •• agl1lU ...

-

OJ,htba1 • 'dlu. aU1.oUD1tOZ'lll

-

OpIltllalld.d1Wl .p. r -

•• 40 ... :1.1 3"" ... :1.0.

-

^~

.... _ 1 ... 17:rIt1tua r-- ^{~ ~}

.... taa.lIII .7:II . . . fo"",:I.I

-

^{~ ~}

.... taaol ... t1l.1-..

- -

.t.ataaollll foU ...

t l U _ flabellata _~

1II"taUM.

,.l4fuo_

IllIItaUM. 3ure ... 1I ~

_ t a l l . . p •• u4aooaa&ll1l ~ ~

_taUDa bIIl18ta

-

^~

III1ltal1ll& 4118tat.

-

^r-..--

lIIataUDa .... ZOJIata ~

lIIatatiDa 1104110 ....

--- ^-

ftoll4:1.oular1a l.:I.qulMf.n:t.o r-- ^~

r.oaualll1Da ... t.7::I.

1&1lt1oI11111& TU1I.II8 I ~

1&1lt:lou11ll& p:n-

I

J ^- J

1&at:l.o1l11ll& •• balata f - -

laIlt:l.oul1ll& Htll18ta f - - 0 ~

~

Lellt:l.oul:l.lll ~1I1 ... t.4t1 ~ f - -

LentioD11II& .p. ^A r-- ^A f-- ~

1&1lt:l01l11ll& 117:11 •• _ : 1 .

-

^{f - -}

j j

1Ia7:&1m&11II& _ t a

i -

^r--

j

1lar11D1ll:l.aa bIIabU1I

IIA1"I:I.Jml:l.lll .1' • I--

1IarI:l.D.II1111& _l'al.aala 41al.D.lQ~:I. 1l&1In

- - -

1'&lallo .p. llamllu:l.l laD.ololot.

-

^r--

l'lamllaria bo1l ...

-

1'laIIulu:I.a t7::1..U'1Mllo f--- f - -

S&ftO.U7::I.a OtrIIWIOp:l.l. _~

llcacloar:l.l ~R41aU ~ ~

Ta&:I.n1lu QOIlt:naota T&I1Dul:l.lll 3ana.:t.oo

,ap.11II& ..,10111_1. f - -

-

^~

l4D.IUl:l.lll OTal1l

- -

^~

',pUIIl1M •• 1 1 _

lopttll1111& bUaoulu:l.&

I ~

fllttul:l.lll po .... ^~.

!1':I.Its.< .0al.1l ... :I.& ~

!f7:1lts.< 'IIpra3llrl&.1 •• I-- r--

Bp1r1ll1u tollll1l.1II&

8p:l.7::l.11:1.111 orll:l.olllo I--

. -

81':1.7::1.11111& polTQ7:Ita

-

^r--

81':1.7:111111&_ . .

l):I.&oo1'b:l.l .lIblp.01 ...

-

,..1o ... 1lo t",,1I:1.D.11lo I--- ~

~p:l.&to_ .p. f - -

---

" •• p. - .p:l.lD:l.. pl;rto . . hlot;r u...to . . . ' - ... - IIt.ar;r .... '11lt. t-r17 '.paalt./

.TAJDWlGA GABaBOWS'KA

terial, me moma podac blizszej chaTalk.terystylki milkropal€Ontologiicznej doltnych wapieni. plytowych. .

Dolny zesp6l rrw.rglisty. Charakteryzuje siE: 00 bardzo bogatym i urozamioonym zespolem otwomicowym. P.rzewaZa~ tu rodzaje Amrno- bacuUtes. Lenticulina i Eoguttuflina w dolrnej c~ oraz Lenticulina w g6rnej. !Do ze.cpolu ,tego ograniczane jest, co prawda w niewieIkich i[o5- ciach, wystEP>wanie gatuJllku A·8tacoZusjolium 1(.Wi9n.j. W najwyZ8mj

oz~ doltnego zespoIu maa-gllstego pojawia siE: Episrtomina sp., nie 'male- .ziona takiZe w Zadnym mnym ~le. Zesp61 ,ten. charakteryzuje siE: po- nadto wyst~em w duzycll il'OSciaCh gatUJnlk6w: Lenticulina muen- 3teri (Room.), L. varian.s (lBam.), Astacolus irretitus l(Sc'hiWag.), Ophthal- midium miliolinifonne l(lPaalz.}, Eoguttulina oolithica (Terq.) , E. bilocu-

laMS (Terq.), Guttulina pera Lalidk., Vaginulina ;urassica (Glimb.), Dentalina pseud~ommunis FtmnJke, Ammobaculites braunsteini Cush. &

Appl., A. coprolithijormis (Schwa'g.), A.. injra;urensis (¥rerq.). Rodmj Ammobaculites lDde ·2lO8ta1 'maleziony

w

utworach mlodszych od dolnej

~z~i dolnego 'ZeSpOlu marglistego. Nalbadanym obszarze jest wi~ cha-

:rakterys~zny dla utwor6w wamwowanych najwyt.szego dksfordu.

Opr6cz o1/w!OIrn.ic w ogromny.ch llo&cl:ach wyst~uj~ tu sklerytty strzykw, wir6ld

~ych oznaczon1) (Garbow~ & W1erzbowski 1967)1: Rhabdotites mortem'e1'll Deft -Rig., Achi'Btrum issZeri i(ICron.), A. Im07IIOChordata H. H. 0& !L., Thelia heptolampra CB8'l't.) i HemisphoemmltlOs aieboldt (l9chwag.). lWyst~owanie ga'i;oo1k6w Rhabdotites mortemeni i Thelia hepta1ampra ograniczone jest tyllko do dolnego zespolu mal'g- llrlego.

Ponad;t.o w l!l.iewieIk.ich iloSciaoch spotylka Si~ \'!'Z<!'ZI'l1kl innydl s2lkarlupni (lOiow- cOw, rozgwiaald i ~owidel) oraz maiZoradki i tgly Igllbelk:.

Poziom Sutneria pzatynota

Srodkowy zesp6l marglisty charakteryrzuje siE: hogatym i 'UJ.'Omnaico- nym zestawem otwom.ic, szczeg61lnie w swej dolnej cz~i. Jego dolna CZE:SC bogatsza jest w gattmki t 'ba£rdoziej ~bliZ<ma swym charakterem do mikrofauny opiswnej ·z dolJnego zespol:u marglisrego. 'W C'z~ g6mej ob-. serwuje siE: pewne zubozenie gatunlk6w; IPrzewazaj~ tu roozaje Lenticu- lina i Eoguttuli1l4.

Dla Srodkowego '7JeSpohl maTglistego chaTakterystyczna jest Vaginu- lina contracta l(Terq.), kt6ra ~uje jedn.ak w:bardzo niewielddch iilnS-

ciach. Gatu.n.ek Lenticulina prima (d'OrbJ), sporadycmie spotykany juz w dolnym z~ole mar,gliBtym, tu reprezentowany jest obficie, szcz-eg6lnie w g6rnej c~i ~. W duZych iloBdach wystfWujll nadal gatunlki:

Lenticulina varians (Bom.), L. muensteri [{IRoem.}, Ophthalmidium milio- liniforme l(lPaalz.~, Eoguttulina oolithica (Terq.), E, bilocularis l(Terq.), QuttuZina pero LaJiok. i ,Qentalina pseudocommunis Franlke.

utwory te cha.:rakteryzuj" si~ wyst~powaniem duzy-ch llo8cl 8kleryt6w strzyk'W,

ACTA GEOLOGLCA ·POLONICA, VOL. XX

~ <.::

.!:.:! ~

""

~

""t Cl;-c:::

~

.~ E::

t':!

~

Profile lifologiczne

w

punktach:

(lifhological proft~es in sites)

~ ~~

~~ t::J cu

e:

^e:

~-@>

~~

"" :0

.~~ ~~

IS)

~ ~il'

{5~ ~:il ..lC .1:::

CIJ'"

"(:: ~ .~ ti

~~ ~:o

q,,~

!:::~

"~

~

40

tffi~!iI !

~2 ...

"

^... _...

J. GAlRBOWSKA, FIG. ,

Poziomy otwomicowe:

( Foraminiferolzones)

fz~stofliwost rodzqjow i gafunk6w:

*

(Frequency of genera ond species in somples)

*

(Specimens) ^Okazy:.

...

...

35

" "

o

^{5 fO 20}

:»

40 50 60 7fJ 1XJ !KJ f{)(}'Yo

" I I ! I , , I I ,

xm

^a

^!b

^{d I l e tit3}

3 9

XII a '

!

^d

! ^cl

^f

^I

^h

~o~

^c

It

^{d !f0}

9 11 12 19

wk - wkl'adka marglista (morlg streak)

c

a d

I

^{b 11 a}

I

^a

I

^b

I

¹⁶

9 12 15 18 19

...

_{' -} --- ----

" q~

XI

ffd!

^f

^~ ;91

^h

ij8:1

^C

!

^d

I ^~

^{a 323}

IO/: n ""~I~

- - - -

o b e

X

n ^{a d !}

^f

Ii c HI

^a

I

^fOO

5 9 121419 20

Fig. 4

Charakterystylka mikropale-ontologicznaposzcz2g6,lnych poziom6w (ltwornicowych w d-olnym kimerydzie' {po- zi(lm Ataxioceras hypselocydum)

1 margle, 2 waplen.le ·kredowate

Micropaleontological charaderisti-cs of the foraminiferal zones in the Lower Kirnmeridgian (.A!taxioceras hYlPselocyclum zone)

. 1 marl.s, :I chalky ]J,mes.ton~

• 3 ophthalmldlum: b _ :;po Inde.t.; ~ Nodosari(l: a - jUTCUslca; .5 Astacolu8: a - ir1'etttus, ib - e1'ucQe!ormls; 6 cttha- rina: a _ flabenata; 7 Dentaltna: c _ pBeudocommunls, El dUatata, f - mUcTonata; 11 FTondtcutaria: a - Ungutae/or- mis; 9 Lenttcutina: a _ muensteri, b - vartans, d - 8ubatl1ta, ·e - rotulata, f - que.nBtedtt, .g - sp. mdet., h - bruec- kmannt; 111 Patmuta: a _ destongchampst; 12 Planutarta: a - lanceotata, b - beterana, c - trtcarinena; 13 Sarace- narta: b _ oXfordtana; 14 VaginuLlna: c - zagtobensis; 15 ^LlnguUna: a - ^ovaUs; 1'9 Eoguttultna: a - oottthtca, b - bttocutar\s; 17 Guttuttna: ia - pera; 'le TrtBUx: a - BomattenatB; 119 Sptril,una: b - orbtcula, c - pot'llg'llrata, d - an-

areae; 20 DtBcorbis: a - BubspecioBus; :n paatzoweua: a - turbinetta

ZESPOl.Y OTIWIORNlOO'WE IMA!..MiU WyZYNY WlELUNS·KIE.J

w./ir6d kt6rych oznaC.ZOOlC> \(GaJ:lbowska & Wi-erZbowski 1,967): Priscupedatus guyad.eri R'ioult" AchistTUm iS8'leri t(lCron.), A. monochordata H. H. & L., Thelia warte'1ll8is Garb. & Wierzib., Hemisphaera1l.tos sieboldi(Sohwa!g.). 'Wystl3)OWanle gatunlku TheZia 1OOne.Ms ograniczone jest tylkc> do tego :z;espolu.

~adtc> ~atyika si~. w niewielki.ch ;iloS.ciach s:z;czlttiki dnnych sua:rlupni I~liliow­

c6w, prawdopodo'bnie takie w~towide!J: i 1'c>zgW'ia~), maUorac:z;ki i -lgly ·gllbek.

Poziom Ataxioceras hypselocyclum

G6rne wapienie kredowate charalkteryzujlil si~ uboglil faunlil otwor- . nicowlil repreze:ntowanll przez nie1lbyt l'iczne ga'bulnlki. W badanym mate- riale przewazajlil J:Od.rzaje Lenticulina OTaz w Soodkowej c~ ikompleksu Spirillina. Do g6mych wapieni kredowatycll ogrnniczone jest wystEWQ- . wanie form: Spirillina polygyrata Giimb., S. andreae Bie!., Citharina

flabellata (Oiimlb.) araz Discorbis subspeciosus Bogd. & !Malt., ddory przy- wUrzalny jest tyldro do doLnej c~ ·g6rn.ych wapieni kTedowatych. W sto- sunik:owo duZych ila§ciach spotylka si~ fomny wyst~ujl4ce sporadycznile juz w starszych utwomch: LenticuZi-rm quen.stedti \~Giimb.), L. subalata

~Reuss), Planularia tricarinella (1R,euss), Vaginulina zagZobensis Biel. &

Pot., Paalzowella turbinella (Gumb.), a .takze gatUlllelk: Lenticulina mu- ensteri (!Room.), Iktory l'eprezentowalny jest bogato rw calym profilu.

!Pc>naidtc> ·w bardro mewielkich :uO§cl.ach wyst~pujll ;tu ma1IZoracz'ki, igly ·gl%'betk i s:z;~tki sz'karlupni ~lili~, ~Zowidla, roogwia:z;dyJ .

. Gamy zespal marglisty ch~raikteryzuje si~ubog./\ i monotOlllIlli mi- krofaunlil, wSr6d ik't6rej przewaza rodzaj Lenticulina reprezentdwany Pl'lzez gatUlIliki: L. subalata ,(Reuss), L. quenstedti (\G'iiInh.), L. muensteTi ~Roem.).

Ponadto w stoswnkowo duzych iloSciach wyst~ujl4 Planularia tricarinella (Reuss), Eoguttulina oolithica I(Terq.), E. bilocularis (TerqJ).

Opr6eL atwomic spoty'ka si~ tu liczne s'kleryty stuykw, 'WSr6d k·t6rych c>ma- cmno (Garbowska & Wier:zibowski 1967}: Priscopedatus guyaderi Rioult, Achistrum issZeri {Cron.), A. morwchordata H. H. & [.,., Hemisphaerantos siebouii(Schwag.).

Pona~dIto nieOi,cznie wyst~pujll sz.c:z;q,itki inny.ch szkarlupni (liliowce) i maHo- ra·czki.

Wplyw Srodowiska Illa milk,roiauru: jest skompliJ1rowany i bardzo trudny do pl'zeSl€dzania. Problemem tyro zajmowaU si~, mi~zy innymi, E. Seibold i I. Seilbold 1(1'900), Iktorzy badali Ibiohenny gl4bkowe i utwory warstwowane akSfordu i dol'llego ikimerydu poludniowych iNiemiec, a. wi~

osady zbliZooe do opmcowywanych. Autorka me ,rozporzlild'za tak iboga-

JAlDWIGA GABBOWSKA

tyro ma teriarem analitycmym jaik E. Sei:bold i

r.

SeJbold, ale mllnO

to

stwierdzic moZma lPewne 21biie2moSci wyniIk6w 'badan.

A'lltorlka tnie d~uje ,1;eZ wynikami analiz na Izawartoec CaOOa w poszczeg6lnyc'h pr6bkach, 11rudno wi~ wypowiadac si~ na temat zale'Z- noSci mikrofaUlIlY od zawartoSci 1W~lanu rwapnia. Niemniej jecklak, na podstawiJe wynjlk6w killrunastu analiz (Wierzbowski ,1966),

SIldz!c

moZna,

re

czymrl!k ten ma duty .wpiyw na otwomice. W ,utworach marg:Hstycll, w pr6bkadl. 0 wi~szej zawartoSci w~lan,u wapnia, wzrasta iloSc otwor- nic. Dotyczy to za~6wtoo iloSci gaJbunk6w jalk i ilaici osobnik6w. W wapie- niiach jednak zespo]:y otwlO.mdcowe ~ zn6w ubo2lsze. IP.rawdopodobn.ie wi~

istniej.!l jakieS optymalne awa.:rtoSci w~lanu wapnia, po.n:iZej i powyzej kt6rych milkro:fa'llna uboZeje.

MilkrofaUlIla poohOO'Z.!lC& Z uiwor6w marrglistych Wyzyny M1:ielutiskiej jest Ibogata· zar6wtno co do Haki okaz6w, joak i ila9ci gatu:nik6w (M tna 58 opisanycll z badanego :terenu). Otwomice ~u~ iMer-6woomiernie w kolejnych pr6bkach. iPlrawdqpodobnl.e zWUrzane jest

to,

~ innymi, z wahaniami zaw8ll'taScil w~lanu wapnia. 1Zesp61: otwomic n!prezento- wOO,y jest gl6wnile przez gatunki z rodm NlOdo:saa.iidae i PolymoIlP'hilnidae.

Z roozaju Lenticulina przewaZaj.!l formy 0 skorupkach gladkich, jak L.

muensteri i(Roem.), L.o prima (d'OrbJ), L. "rians (Born.). W pew!Ilycll od- cinkach profilu {;poziom: Idoceras plaJIlUlao) wyst~uj.!l fonnyzlepienoo- wa te, czesto. ^IW dluiZych iloSciach.

Milkrofauna wapien.i Ikredowatyc'h 'Wytyny WieluDskiej charakte- ryzuje Si~ duZ.!l jednarodnoSci.!l (212 gatudti) 11 ogronmym zuboZeniem i1<1Sci osobnik6w. tMilkrofa'w& z tej facji pochodzi jednalk tyl!ko z jednego p<r ziamu amanitowego dolnego kimerydu ~Ataxiioceras hypselocyclum). Po- niewai: utwory ,tego IPoziomu cha-rakteryzuj.!l Si~ W' og6le peWlnym zu'bo- Zeniem otwomic, trudno ll"QZS1lrzy~, jaki ,wplyw !Ila

to

'zjawisko ma zmieIllIlOBC w. czasie, a jalki zmiElDtniOSC lfacji.

M~fauna poohodrL.!lca z wapien! ik!redowatych charakteryzuje si~

wi~szymi i ba'l'dziej masywtnymi Skorupltami. Dla iPrzy'kladu, 'z rodzaju Lenticulma wystQPUj~ tu gl6wlnie oilwomice 0 SkoruPkach sil!Ilie orna- mentowanych i wd~ romnia,rach, lDii te same gatuJnki I!IPOtykane spradycznie w u twarach .trum"glistych.

Na Ibadwnym ObszaTze do facji wapieni ilwedowatych przywi.!lzane ~ nast~ujElce gatwn/kil: wyst~uj.!lca ;bardzo lic2'JIlie Spirillina poZygymta Giimb., S, andreae Bie!., Discorbis subspeciosU8 Bogd. & Ma1k:. 'orruz Citha- rina fIabelZata (G1lmb.), kt6ra wedlug E. Seibold i I. Selbold (1960) ;jest niemlema od {acji i zawarto6ci

CaOC:>a.

Form tych autorlka

me

^spo1lklda

nigdzie ^IW utworach marg1istyc'h. .

ZOO badatnych 'gatunk6w do d:acji 'Wapienli,kiredowatych przyw1.!lzatn.e S.!l zatem ,tylko ,4 gatunlki, wyl.!lc'mie w facji marglistej wystcwuje nato- miast 36 gatu.nlk6w. Pozostale 18 gatutnkow spotytka^o si~ w utwarach <lbu facji.

Tab-ela (Chart) 2

Gatunld charakterysty-czn-e d1:a IPOszczegolnyeh zespoI6w Utolog.cznych w najwyr!szym oksfordZie 1 dolnym Ildmerydzle Wyiyny WieluOskleJ

Species chara-cterlstic Off l!ithologlcai units in the Uppermost Oxfordian and Lower KimmerJdg'ian of the Wielufl Upland

o ^It D t o r 4 /OzfOrd1aD/~ ~ 1 11

e

^r 7 11 tn-rl4g1aD/

... _--o-oi;;1;;;;6l urglUU -~4kOW7 seIP61Ill&1'gl.UQ---r-~-;;;:;1;~k;;40"'te---f-- G6~ zeap61 MrllUt,7 jIJo_er 1llU'17 . . . lIerl /1114411 Mr17 • • lIerl /tipper cllallq liMataDlla/ /IIpper arl,r Mllbe:r/

Poalol17

otwOrD1aO'i~DIIinU"ral. - ..

^I

l'OZ1a1lr Ob=i-;-gOram1A1t::~_t_:::~~":::;~;~~'-ii~~:~tl ~:~::=103I{fO~~",

~lIaoul1t

^{. .}

1D:tra~ureDlll.

^/'ferq./

I ' ^I

~ul1te. brauutesm. CWlh • .to Ioppl. I

I

AIIIIollaoullt •• ooprol1th1f0ra1a /8oh_ . . . 1 IDl8oorb18 aubapealoeua Bo,4 • .to MAt.

Amaollaoullt •• &&I1ut1aADa 14"Orb.1 Tac1DU11aa ooct~ta /Terq./ ISPlrl111D& po17&frata GUmb.

I

i AatuollUl f0111111 /WUrI../ I ISp1rl111Da an4nae B1el. .

JIa:ra1DI1U_ 'b1Ialteul. Blel • .to 10i.

I

!Citharll1& tlallellata /Dub./ '

I

^IIu&1DUl1aa ,labra 4"Oft.

I ^!

. &pl8toll1Da ap. .

-+-

Ophtbala141u. II1l10l1U1to~ JP .. la./ ,

Lect1ou11Da pr1ma /4"Orb./ '

htuolu aDpJItUe1lllaa /Wlh./

I

Dental1D& ,ol4fuaaaaa /Gillb./ Lentloul1aa quenst84tl /DUmb./

Dental1aa JureDIIU /Ow.b./

!

VaglD-ull_ . . . lo'o8Dll18 Blel. & loi.

Dental1D& bullata So!lWa&.

i

'frlat1X ao_118111118

iYuf./

DeCta11aa lIIloronata •• ug. ~

Denta11Da no41g8ra Te:rq. " Berth.

'aa"m1:lna Juraaa1aa /Du-b.1 1larg1Dul1aa II1DUta ft:rq.

~r1at1X aullraJura •• 1aa /I....ad , __ ,_~ _ _ _ _ _ .

N

~

~

I ~

~

Cl

a

~

t<:

I _e

$