• Nie Znaleziono Wyników

HYBRYDOWY KULTYWATOR KORALIN OD PRAKTYKA DLA PRAKTYKÓW

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "HYBRYDOWY KULTYWATOR KORALIN OD PRAKTYKA DLA PRAKTYKÓW"

Copied!
15
0
0

Pełen tekst

(1)

LEMKEN LIVE – MAGAZYN POŚWIĘCONY PROFESJONALNEJ UPRAWIE ROŚLIN – WYDANIE 8 – WRZESIEŃ 2018 LEMKEN LIVE – MAGAZYN POŚWIĘCONY PROFESJONALNEJ UPRAWIE ROŚLIN – WYDANIE 10 – LISTOPAD 2020

HYBRYDOWY

KULTYWATOR KORALIN OD PRAKTYKA

DLA PRAKTYKÓW

(2)

3 3 Spis treści

Artykuł wstępny 2

Azurit DeltaRow 3 – 6

Efektywność energetyczna 7 – 9

Crop Care – wywiad z Iljanem Schoutenem 10 – 11

Reportaż z Ukrainy 12 – 15

Reportaż z Kalifornii 16 – 17

Technika ochrony roślin 18 – 21

Części zamienne 22 – 24

Rośliny proteinowe 25 – 26

agrirouter 27 – 29

AgroFarm 30 – 31

Artykuł wstępny

Drogie Czytelniczki, drodzy Czytelnicy,

w minionych miesiącach dla większości z nas największym ograniczeniem w życiu prywatnym i zawodowym była pandemia COVID-19. Bardzo szybko okazało się, że sprawnie działające rolnictwo odgrywa ogromną rolę w zabezpieczeniu dostaw

żywności – także w czasach kryzysu.

Dzięki przemyślanym koncepcjom bez- pieczeństwa, w których centrum znaj- duje się zdrowie naszych pracowników i klientów, również firma LEMKEN mo- gła utrzymać niezakłóconą produkcję.

Dobrze wykorzystaliśmy ten czas na dalszy rozwój naszych produktów i usług. Na przykład od teraz także klienci końcowi mają bezpośredni dostęp do oryginalnych części za-

miennych LEMKEN.

Zoptymalizowaliśmy również rozwiązania w zakresie mechanicznej re- gulacji zachwaszczenia. Po upływie zaledwie roku można stwierdzić, że technologia pielenia chwastów firmy Steketee doskonale wpisuje się w filozofię Crop Care, przyjętą przez firmę LEMKEN. Koncepcja ta jest ab- solutnie wyjątkowa, dzięki zastosowaniu innowacyjnej techniki kamer.

Potwierdzają to przykłady z praktyki.

W strategię Crop Care idealnie wpisuje się także nowa technika nawo- żenia firmy LEMKEN. Świadomie nie próbowaliśmy przy tym odkryć na nowo Ameryki, lecz postawiliśmy na sprawdzoną technologię Sulky.

Serie Spica, Tauri i Polaris mają wszystko, co potrzeba, by stać się waż- nym elementem składowym wyposażenia gospodarstw rolniczych.

Oferujemy rozwiązania dla wszelkich obszarów zastosowań – upraw spożywczych, specjalistycznych, ekologicznych i tradycyjnych. Naj- nowszym przykładem jest nasz nowy kultywator hybrydowy Ko- ralin, który obecnie wchodzi do produkcji seryjnej. Testowanie Koralina na żywym organizmie odbywa się w gospodarstwie eko- logicznym Biolandhof Müller-Oelbke w Dolnej Saksonii. „Właści- wa maszyna we właściwym czasie” – ocenia kierownictwo firmy.

Trudno o lepszą ocenę z egzaminu w praktyce.

Od zawsze naszą mocną stroną było rozpoznawanie wyzwań przy- szłości i opracowywanie praktycznych rozwiązań. Jak to robić – po- kazujemy już od 240 lat. Kilka wspomnień z historii przedsiębiorstwa znajdą Państwo na naszej stronie internetowej, na Facebooku, a tak- że w niniejszym magazynie.

Życzymy przyjemnej lektury!

Z wyrazami szacunku

Nicola Lemken Anthony van der Ley

Wspólnik Prezes

Spis treści

Artykuł wstępny 2

Hybrydowy kultywator Koralin 3 – 6

Steketee 7 – 10

Sprawozdanie z praktyki 11

Reportaż z Danii 12 – 15

Reportaż z Czech 16 – 19

Rozsiewacze nawozów 20 – 23

DealerShop 24 – 25

Rubin 10-montaż 26 – 27

Stopka

Wydawca: LEMKEN GmbH & Co. KG

Weseler Straße 5 • 46519 Alpen • Tel.: +49 2802 81-0 info@lemken.com • lemken.com

Osoba odpowiedzialna w myśl prawa prasowego:

Anthony van der Ley, dyrektor zarządzający Redakcja: Friederike Krick oraz Matthias Wiedenau Magazyn LEMKEN live jest chroniony prawem autorskim.

Wykorzystywanie treści artykułów za zgodą wydawcy jest dopuszczalne. Magazyn LEMKEN live tworzony jest z zachowaniem maksymalnej staranności z dziennikarskiego punktu widzenia. Nie ponosimy jednak odpowiedzialności za zamieszczone w nim treści.

Magazyn LEMKEN live został wypro- dukowany w 100% przy użyciu energii pochodzącej z wody oraz bez zastosowania szkodliwego al- koholu przemysłowego. Wyprodukowano w drukarni spełniającej wszystkie wymogi jakościowe i środowiskowe norm DIN EN ISO 9001 i DIN EN ISO 14001 oraz wymogi Systemu Ekozarządzania i Audytu (EMAS) Unii Europejskiej.

HYBRYDOWY KULTYWATOR KORALIN:

WŁAŚCIWA MASZYNA WE WŁAŚCIWYM CZASIE

Hybrydowy kultywator Koralin

Testowanie nowego kultywatora Koralin w praktyce odbywa się w firmie

Christopha i Johannesa Müllerów. Ci mogący się pochwalić wieloma sukcesa-

mi rolnicy ekologiczni po 400 przejechanych hektarach nie mają już wątpliwo-

ści: nowa perełka firmy LEMKEN jest centralnym elementem ich wyposażenia

do kultywacji gruntów.

(3)

4

4 55

Hybrydowy kultywator Koralin

Biolandhof Müller-Oelbke

 Gospodarstwo ekologiczne: od 1989 r.;

akredytowane

gospodarstwo Bioland od 1992 r.

 Powierzchnia gospodarstwa: 350 ha

 Uprawy: 30 ha ziemniaka, 25 ha kalafiora i brokułu, 17 ha marchwi oraz buraka, kapusty białej, czerwonej, wło-

skiej, stożkowej i selera, poza tym zboże, burak cukrowy i rośliny strączkowe.

 Gleba i klimat: Areały leżą na terenie pagórkowatym z podłożem z piaskow- ca pstrego, produktywność gleb waha się od 20 a 80 punktów. Średnia roczna suma opadów wynosi 600 mm, wcze-

snym latem często zdarzają się susze.

 Johannes (z lewej) i Christoph Mülle- rowie stawiają na wysokie standardy jakości i profesjonalną dystrybucję

swoich produktów.

W życiu wiele zaczyna się od przy- padku. W  taki właśnie sposób ro- dzina Müller natrafiła na nowy hybrydowy kultywator Koralin firmy LEMKEN. „Zimą 2018 r. spotkałem Burkhar- da Sagemüllera na jednej z imprez branżo- wych w Hanowerze” – wspomina Christoph Müller. „W trakcie rozmowy dyrektor ds.

rozwoju firmy LEMKEN nadmienił, że obec- nie w Alpen trwają prace nad nowym urzą- dzeniem do kultywacji ściernisk i kontroli chwastów”. Wzbudziło to zainteresowanie przedsiębiorcy. Przede wszystkim z uwagi na to, że nowa maszyna miała pracować bardzo płytko, tnąc na całej powierzchni. Właśnie ta- kiego sprzętu brakowało Müllerom.

Uprawy specjalistyczne i wysokie standardy jakości

Rodzina Müller zarządza 350-hektarowym go- spodarstwem ekologicznym zatrudniającym 25 pracowników w małej miejscowości Etzen- born, położonej na południu Dolnej Saksonii, w geograficznym środku Niemiec. Gospodarstwo

to liczy sobie zaledwie 30 lat. W 1990 r. Christoph i Andrea Müller-Oelbke po ukończeniu studiów rolniczych

wydzierżawili 35 hektarów ziemi. Od początku byli przekonani, że chcą

prowadzić uprawy w sposób ekolo- giczny. Wstąpili zatem do stowarzy- szenia Bioland i po krótkim czasie

postanowili postawić na ziemniaki i warzywa. Uzasadnienie Christopha

Müllera: „W uprawie zbóż konkuruje- my częściowo z zagranicą, przez co nasze niewielkie wówczas gospo-

darstwo było w stanie wypracować na tym znikomą marżę”. Poza tym regionalne hurtownie ekologicznej żywności oferowały dobre możli-

wości zbytu ziemniaków i warzyw.

Młoda para rozpoczęła zatem od wypożyczonych maszyn i dwóch rzędów marchwi. Dzisiaj Mülle- rowie z 17 hektarów zbierają jej

około 800 ton i całą gamę innych warzyw.

Do szybkiego rozwoju firmy przyczyniły się wysokie standardy jakości i profesjo- nalna dystrybucja produktów: „Smak i walory zewnętrzne muszą być na naj- wyższym poziomie, gdyż właśnie to doceniają konsumenci i sprzedawcy”.

Aby to osiągnąć, potrzeba całkiem sporej wiedzy branżowej, również w  zakresie optymalnego maga- zynowania plonów. W 2020 r. do układanki doszedł nowy element.

„Budując nową halę na orkisz, owies i jęczmień browarniany zainwestowaliśmy w wydajną technologię czyszczenia i ste- rowanie klimatyzacją” – mówi Johannes Müller, który po ukoń- czeniu studiów rolniczych w 2017 r. wszedł do kierownictwa firmy.

Czynnik sukcesu: zwalczanie chwastów

Czynnikiem mającym wpływ na sukces upraw ekologicznych jest skuteczne zwalczanie chwastów.

To, co w uprawach konwencjo- nalnych często udaje się osią- gnąć przy pomocy oprysków, u Müllerów ma całkiem inny wymiar. Na jeden hektar mar- chwi przypada około 180 godzin pielenia. W innych uprawach wa- rzywnych i w przypadku buraka cukrowego czas ten wynosi od 20 do 300 godzin, w zależności od warunków pogodowych.

„Im więcej chwastów uda się zwalczyć maszynowo – bezpo- średnio lub profilaktycznie – tym lepiej”. Dlatego dolnosaksoń- scy przedsiębiorcy dysponują znacznym parkiem maszyno- wym obejmującym sprzęt do gracowania, bronowania i kulty- wacji. „Decydujące znaczenie ma

Typowe przykłady zastosowania kultywatora Koralin

 Pierwsza i druga uprawa ścierniska po zbożu i bobie

 Przyoranie wczesną wiosną zimowego grochu polnego – jako nawozu zielonego przed marchwią

 Przyoranie koniczyny bez niepotrzebnego wzmagania mineralizacji

 Rozdrabnianie runi i usuwanie pozostałości chwastów po zbiorach ziemniaka i marchwi

 Utrzymywanie czarnego ugoru bez międzyplonu

 Ścinanie przy stożku wzrostu żywych nawozów zielonych, takich jak rzodkiew oleista, po ciepłych zimach

 Kultywator hybrydowy Koralin w razie potrzeby pracuje płytko na całej powierzchni. Przy podorywce zimowego grochu polnego jako nawozu zielonego stanowi alternatywę dla brony talerzowej.

Mocne strony maszyny wzorcowo dopasowują się do wymogów kultywacji ściernisk. Liczący 6,60 metra szerokości sprzęt spoczywa na ośmiu kołach podporowych, dokładnie regulujących głębokość pracy. „Staramy się używać Koralina jak najbardziej płytko, na głębokości dwóch centymetrów. Pozwala nam to znakomicie uchwycić problema- tyczne chwasty, jakimi są szczaw i oset”. Johannes Müller ma wrażenie, że po kilkukrotnym zastosowaniu maszyny chwasty korzeniowe tracą witalność.

Zmiany klimatu wpływają na gospodarkę

Czy wielokrotne kultywowanie gleby przyczynia się do silnej utraty wody i niepotrzebnej mineralizacji? Christoph Müller odpowiada: „Ponieważ Koralin pracuje tak płytko, nie ma powodu do zmartwień”. Wyjaśnia: „W naszej lokaliza- cji musimy bardzo oszczędnie obchodzić się z wodą. Zmiany klimatu fundują nam coraz częściej długie okresy suszy. Zraszanie, stosowane coraz częściej od 2003 r.

jest drogie, a ilości wody, które mamy do dyspozycji – ograniczone. Poza tym chce- my stymulować mineralizację azotu tylko wtedy, gdy jest to konieczne, gdyż ten cenny składnik odżywczy ma decydujące znaczenie w rolnictwie ekologicznym”. Także z tego powodu Koralin to właściwa maszyna we właściwym czasie.

 Sekcja talerzy tnących rozdrab- nia resztki pożniwne i zapobiega

zatorom.

Cięcia talerzy przed sekcją zębów ułatwiają wnikanie gęsiostópek.

 Sekcja zębów z szerokimi gęsiostópkami zapewnia czyste podcinanie runi.

możliwość zastosowania właściwej maszyny w najlepszym możliwym momencie”. Tak brzmi filozofia ojca i syna. Oby- dwaj konsekwentnie stawiają na własną mechanizację, a nie zlecanie usług firmom zewnętrznym.

Koralin pracuje płytko i na całej powierzchni Logicznym następstwem jest rozszerzenie parku maszynowego o Koralin. Johannes Müller mówi:

„Potrzebujemy maszyny, która tnie płytko i na całej powierzchni i  stanowi uzupełnienie brony talerzowej”. Nowy kultywator hybry- dowy posiada sekcję talerzy tnących resztki pożniwne i zapobiegających zatorom, a dalej sekcję zębów ze sztywnymi łapami zakończonymi gesiostópką, która pod- cina glebę. Posiada również zabez- pieczenie sprężynowe i do wyboru zgrzebło lub wał doprawiający.

Koralin w akcji:

(4)

7 7 XXXXXXXXXXXXX

66

Steketee

Müllerowie byli zaskoczeni tym, jak równomiernie i płytko Ko- ralin obrobił wysuszoną powierzchnię po przedplonie bobu.

„Część masy ciężkiej ramy środkowej rozkłada się na dwa wy- sięgniki, nacisk jest wszędzie podobny. Ponadto gęsiostópki, pokryte na końcu i bokach węglikiem spiekanym, zapewniają równomierne podcinanie”. Po obrobieniu ponad 400 hektarów powierzchni nie widać jak na razie żadnych śladów zużycia. Sta- nowi to zapowiedź długotrwałej, wysokiej jakości pracy.

W przypadku płytkiej pracy dokładnie kalkulującym przedsię- biorcom wystarczają trzy litry oleju napędowego na hektar.

Maszyna jest podłączona do ciągnika Fendt o mocy 240 KM,

jeżdżącego z prędkością ok. 10 km/h. „Oczywiście da się jechać szybciej. Ale przy tej prędkości chronimy materiał i unikamy roz- dzielania gruntu” – mówi Johannes Müller. Grunt rodzimy bez rozdziele- nia jest bowiem w stanie lepiej wchło- nąć wodę, gdy wystąpią silne opady.

Trend wzrostowy w mechanicznej kontroli chwastów

Koralin został ponadto zastosowany do nieod- mrożonych zimą nawozów zielonych z rzodkwi oleistej i gorczycy białej. Lemiesze tną korzenie rzodkwi oleistej tuż pod warstwą wierzchnią gleby i zapobiegają odrostowi. To ważne dla tych rolników, po- nieważ prowadzą oni uprawy bezpłużne i oczywiście nie dysponują glifosatem jako środkiem awaryjnym. Z uwagi na rozwojową sytuację w zakresie dopuszczenia do stoso- wania chemicznych środków ochrony roślin, zakładają oni, że w niedalekiej przyszłości zmienią się warunki ramowe prowa- dzenia konwencjonalnych gospodarstw. Wówczas kultywator hybrydowy stanie się bardziej interesujący także dla tego typu przedsiębiorstw.

W trakcie użytkowania sprzętu, nasi specjaliści od upraw ro- ślinnych pozostawali w stałym kontakcie z inżynierami z firmy LEMKEN. To oni podsunęli pomysł zamontowania szerszych gę- siostópek, zapewniających lepsze zachodzenie, a tym samym bezpieczniejszą, pełnopowierzchniową pracę. Zmodyfikowano również zgrzebło. Dobre zawsze może być jeszcze lepsze. Poza rodziną Müllerów swoje doświadczenia wnosi jeszcze szereg innych gospodarstw testujących. Efektem będzie dopracowany kultywator Koralin, który od 2021 r. wejdzie do produkcji seryjnej.

Koralin umożliwia pełnopo- wierzchniową kultywację już od

głębokości dwóch centymetrów.

Pozwala to zaoszczędzić wodę i powstrzymać niepotrzebne mine-

ralizowanie azotu w glebie.

Hybrydowy kultywator Koralin

W 2018 r. dokonano transakcji. Firma LEMKEN, specjalista w dziedzinie Crop Care, przejęła holenderskie przedsiębiorstwo Steketee, od lat znane z innowacyjnej techniki opielania. Firma ta miała szczególnie wysoką pozycję w sektorze upraw specjalistycz- nych. Teraz firmy LEMKEN i Steketee wspólnie pracują nad wprowadzeniem słynnej czerwonej maszyny do szerokiego stosowania.

„Od strony mechaniki oferujemy rozwiązanie dla każdej uprawy” – wyjaśnia Alexander Kuprat, specjalista ds. produktu i terenowy kierownik sprzedaży w firmie LEMKEN. „Je- steśmy w stanie indywidualnie zaprojektować maszynę dla każdego klienta”. Kluczo- wym elementem techniki Steketee jest jednak system kamer. „Pod koniec pierwszej de-

ROZWIĄZANIE DLA KAŻDEJ UPRAWY

Opielacze do mechanicznej walki z chwastami od dawna nie są już egzotycz- nym zjawiskiem. Coraz bardziej zadomowiają się w konwencjonalnej uprawie roli. Dzięki inteligentnym rozwiązaniom cyfrowym pozwalają osiągnąć znakomi- te efekty pracy. Dowodów na to dostarcza technologia opracowana przez firmę Steketee.

Impreza cyfrowa w LEMKEN

"Opielanie" - rozwiązanie dla mnie?

(5)

9 9 Steketee

kady XXI postanowiliśmy opracować własny system”

– wspomina Lauwrens Struik, Manager Engineering w holenderskiej siedzibie głównej firmy w Stad aan`t Haringvliet. „Dwa najlepsze rozwiązania przetestowa- liśmy ze współpracującymi z naszymi partnerami. Były one jednak niewystarczające, ponieważ ich możliwości szybko wyczerpywały się w trudnych warunkach”.

Najważniejsza kwestia

Największym wyzwaniem dla techniki opielania jest usuwanie chwastów jak najbliżej wysianych roślin, bez jednoczesnego uszkadzania upraw. Podobnie jak w przy- padku oprysków, zasoby powinny być jak najczystsze, by zredukować presję chwastów.

Aby to się powiodło, trzeba spełnić pewne warunki. Należy do nich precyzyjny wysiew, którego szerokość powinna być zgodna z szerokością opielania. Im dokładniejsze odstępy między rzędami, tym bliżej uprawianej rośliny można pielić, nie powodując szkód.

Generalnie obowiązuje zasada: im wcześniej wykona się opie- lanie, tym jest ono skuteczniejsze. Chwasty wykazują najwięk- szą wrażliwość w fazie kiełkowania – na tym etapie rozwoju działanie przynosi największy efekt. Sens ma także opielanie przed wschodem chwastów, by pobudzić je do kiełkowania.

W późniejszym okresie rośliny uprawne powinny być jednak w każdym wypadku większe niż chwasty. Rozstaw rzędów upraw musi być z jednej strony na tyle duży, by umożliwiać przejazd – stąd opracowano np. „szeroki rząd” w uprawie zbóż – a z drugiej strony jednak nie za duży, aby zwarcie rzędów nie następowało zbyt późno.

Powodzenie mechanicznej regulacji zachwaszczenia zależy ponadto od warunków atmosferycznych. Jeżeli gleba jest zbyt wilgotna, do narzędzi opielacza przykleja się ziemia, która pod-

czas przejazdu zanieczyszcza uprawy. Należy także zapobiegać rozsmarowywaniu ziemi, aby pierwotnie usunięte chwasty nie mogły ponownie wrosnąć. Suche powietrze i światło słonecz-

ne po opieleniu przyspieszają obumieranie chwastów.

Dobry system kamer pomaga kierowcy i  wytycza nowe standardy w  zakresie dokładności opielania. Idealnym roz-

wiązaniem jest wyposażenie ciągnika w GPS. „W ten sposób kierowca może całkowicie skupić się na nadzorowaniu ma-

szyny i upraw” – tłumaczy Kuprat.

Jak działa system IC-Light?

Program opielania firmy Steketee wytycza nowe standar- dy. Rozróżnia się dwie koncepcje. Koncepcja EC (Easy- Concept) obejmuje wszystkie grupy produktów, gdzie

kamery można stosować niezależnie. Sterowanie kame- rą, która może być zamontowana w każdym opielaczu,

oraz urządzenia, których funkcjonowanie opiera się na technologii kamer, należą do koncepcji IC (Intelligent

Camera Concept).

Układ sterowania kamery IC-Light dokonuje wyboru w oparciu o kolor, wielkość i pozycję rośliny. Tak jak w przypadku kamery automatycznej, sterowanie na podstawie większej liczby ujęć oblicza idealną war-

Przegląd systemów kierowania Steketee

Automatyczne sterowanie kamerą IC-Light

IC-Light to automatyczny system sterowania kamerą, umożliwiający precyzyjne i nieuciążliwe opielanie w dzień i w nocy. W oparciu o obrazy z kamery, przetwa-

rzane przez terminal i komputer roboczy, można precy- zyjnie sterować urządzeniem EC-Weeder między rzę- dami. Opcjonalnie zasięg działania kamery może być

oświetlony reflektorem roboczym LED. Zapewnia to bezproblemową pracę w nocy. Jeżeli podczas jedne- go przejazdu trzeba objąć więcej niż jedną szerokość

wysiewu lub jedną grządkę, na jednym urządzeniu EC-Weeder można zamontować kilka pracujących niezależnie od siebie systemów sterowania IC-Light,

obsługiwanych przez jeden terminal.

Jeżeli zachodzi potrzeba zastosowania sterowania kamerą IC-Light na kilku urządzeniach EC-Weeder lub na opielaczach firm konkurencyjnych, wów- czas równoległa rama przesuwna EC-Steer oferuje

możliwość zamontowania ich na trójkącie zacze- powym lub trzypunktowym układzie zawieszenia kat. 2 i sterowania nimi poprzez IC-Light. Tym samym EC-Steer umożliwia doposażenie wszyst-

kich opielaczy w system kierowania.

Kierowanie ręczne

Sygnał kierowania ręcznego wysyła operator siedzący z tyłu na wygodnym fotelu. Steruje on

maszyną optycznie za pomocą joysticka.

Równoległa rama przesuwna

Równoległa rama przesuwna przekazuje sy- gnał sterowania z systemu IC-Light lub stero- wania ręcznego poprzez układ hydrauliczny do opielacza. Opielacz porusza się wówczas między rzędami niezależnie od ruchów trak-

tora. Firma Steketee jest jedynym producen- tem, który wyposażył układ sterowania rów-

noległego w koła podporowe.

tość średnią, dostosowaną do zmieniających się warunków podczas przejazdu. Pole widzenia kamery, czyli rejestrowaną przez nią powierzchnię, można wyregulować poprzez ustawie- nie wysokości i kąta nachylenia kamery. Orientację ułatwia obraz na żywo widoczny na monitorze w kabinie ciągnika. W obszarze roboczym rozpoznane rzędy, szerokości rzędów oraz rośliny są przedstawiane w różnych kolorach.

„Kamera może oczywiście pracować również w uprawach wysie- wanych w układzie Delta Row. Bez problemu potrafi rozpoznać podwójny rząd. Prowadzone są także próby w połączeniu z rozpy- laczem pasowym” – dodaje Struik. Może okazać się to interesujące w przypadku konwencjonalnych upraw buraka cukrowego.

Spoglądając w przyszłość, inżynierowie ds. rozwoju chętnie mówią o uprawach wysokowartościowych. „To takie uprawy, w których nie ma jeszcze alternatywy dla ręcznej motyki. Mogłoby to na przykład stać się motorem dla uprawy ekologicznego buraka cukrowego” – mówi Struik.

Te elementy współgrają ze sobą

Układ sterowania kamery IC-Light zawiera trzy kluczowe komponen- ty: kamerę, terminal wraz z komputerem roboczym i równoległą ramę przesuwną. Razem tworzą one precyzyjny, automatyczny system kiero- wania dla urządzenia EC-Weeder, który zapewnia roślinom uprawnym niezbędną dla ich wzrostu przestrzeń. Jest to możliwe dzięki temu, że kamera potrafi wykryć do pięciu rzędów roślin w oparciu o odcień zieleni lub całe spektrum kolorów RGB. Kamera o wysokiej rozdzielczości wyko- nuje ujęcia rzędów roślin i wysyła te dane do terminala.

Identyfikacja kolorów umożliwia opielanie w odległości do dwóch cen- tymetrów od roślin uprawnych, nie powodując ich uszkodzenia. System pracuje niezawodnie do prędkości jazdy wynoszącej 15 km/h. Przy więk- szej szerokości roboczej druga kamera zapewnia precyzyjne sterowanie urządzeniem EC-Weeder w klinach pola. Gdy jedna z kamer nie widzi żad- nego rzędu, ponieważ dojechano do uwrocia, sterowanie przejmuje druga z kamer.

Lauwrens Struik, Ma- nager Engineering w firmie Steketee i rolnik Cornelis van Eck (od lewej do prawej).

Niebieska linia = wykryty rząd, biała linia = wykryta szerokość rzędu, zielony = wykryta roślina

EC-Weeder z kamerą

8 8

(6)

11 11

Steketee Sprawozdanie z praktyki

10 10

Terminal z ekranem dotykowym jest wbudowany w komputer roboczy, który przetwarza obrazy z kamery na precyzyjne sygnały kierowania. Obsługa odbywa się bardzo intuicyjnie, a dzięki seryjnie wbudowanej karcie SIM można skorzystać z pomocy, jeśli zaistnie- je taka potrzeba. Ustawienia można podczas przejazdu dostosować z kabiny do zmieniających się warunków. „Spoglądając w przyszłość pracujemy nad systemami sztucznej inteligencji. W którymś momencie urządzenia te będą w stanie same się skorygować” – uważa Lauwrens Struik, Manager Engineering w firmie Steketee.

Równoległa rama przesuwna przekazuje sygnał z układu sterowania terminala do układu hydraulicznego opielacza. Opielacz porusza się wówczas między rzędami niezależnie od ruchów ciągnika.

EC Steer Ekran dotykowy

Trzy podzespoły kierowania kamerą IC-Light (kamera, terminal, równoległa rama przesuwna) umożliwiają niemęczącą i precyzyjną pracę z urządzeniem EC-Weeder.

System ten przejmuje kierowanie opielaczem między rzędami, minimalizując tym samym ryzyko uszkodzenia roślin

uprawnych.

Pracownicy zlokalizowanej w  Bevern filii świadczącej usługi dla rolników firmy Hansa Landhandel znakomicie znają się na uprawie kukurydzy. Kukurydza jest jednym z dominu- jących gatunków w tym regionie. „W powiecie Rotenburg mieści się bardzo wiele gospodarstw mleczarskich i z tego co wiem, zagęszczenie wytwórni biogazu należy tu do największych w Niemczech” – dodaje Kenneth Herbst, jeden z kierowników oddziału firmy Hansa. „Mieliśmy zatem dobry po- wód, by wyspecjalizować się w kukurydzy” – wyjaśnia. „Do za- kresu naszych usług należy wysiew i ochrona roślin, a od 2018 r. oferujemy także prace z opielaczem kukurydzy. Coraz więcej klientów pyta nas o tego rodzaju zlecenia”. W bieżącym roku fir- ma obsłużyła techniką opielania blisko 1200 hektarów.

W tym roku młody specjalista ds. usług rolniczych wprowadził do zakładu jako wsparcie technikę opielania Steketee. „Za tą maszyną przemawiają dwa argumenty” – wyjaśnia Herbst. „Po pierwsze: dopracowana technologia kamer. Ośmiorzędowy opielacz jest u nas wyposażony w dwie kamery. Po drugie:

Steketee znakomicie pasuje do siewnika Azurit firmy LEMKEN”.

Herbst używa dwóch takich urządzeń do wysiewu kukurydzy.

„Dzięki opielaczowi mogę teraz opielać podwójne rzędy. Żaden inny sprzęt nie oferuje mi takiej możliwości”. Pozytywne sygnały napłynęły także od zatrudnionych w firmie kierowców, którzy bardzo dobrze poradzili sobie z intuicyjną obsługą urządzenia.

„Czysty stół” nie jest celem

Herbst sam jest zadowolony z efektów Steketee. Teraz chodzi o to, by przekonać jeszcze klientów. „Wiąże się to z tym, że zasadniczo – i całkowicie niezależnie od gleby – obraz pracy przy opielaniu jest inny niż po zastosowaniu oprysku. Rol- nicy ekologiczni to wiedzą i akceptują”

– wynika z doświadczeń Kennetha Herb- sta. „Także starsi jeszcze to pamiętają. Ale w wypadku młodszych rolników trzeba wykonać dużo pracy związanej z doradz- twem”.

Sukces w przyszłości

Jednak jest on przekonany o zwycięstwie techniki opielania. „Nasi klienci już teraz zdecydowanie przekonali się do siewni- ka Azurit” – dodaje Herbst. „Tym samym firma LEMKEN oferuje kluczową koncep- cję maszyn do przyszłościowych upraw kukurydzy”. Technologia jest połączona ze znakomitą ofertą opieki nad klientem firmy LEMKEN, począwszy od lokalnej spółki Heinrich Schröder Landmaschi- nen KG w Ahlerstedt, aż po świadczone przez firmę LEMKEN usługi w terenie.

„Jedni i drudzy zawsze są do dyspozycji i wychodzą naprzeciw życzeniom klienta”

– mówi Kenneth Herbst. „Także pierwsze użycie odbyło się w asyście pracowników LEMKEN”.

Niebawem trudno będzie sobie wyobrazić uprawę kukurydzy

bez techniki opielania. Wie o tym firma z Bevern oferująca usługi dla rolników, inwestu-

jąc w wydajne maszyny.

REGULOWANIE ZAMIAST ZWALCZANIA

 Kenneth Herbst jest otwarty na nowe pomysły.

Dlatego technika opielania firmy Steketee odpowia- da zarówno jemu, jak i jego klientom.

(7)

12

12 1313

Gospodarstwo Sørena Bonde, z którego widać Morze Bałtyckie, leży na górzystej wyspie Fionia. Położone w odległości 200 km na zachód od stolicy kraju – Kopenhagi, w pobliżu miastecz-

ka Middelfart gospodarstwo, oferuje dobrą jak na warunki duńskie lokalizację dla upraw rolnych. Obok 50 procent gleb

piaszczystych posiada też ponad 50 procent gleb ilastych.

Przy 800 do 900 litrach deszczu i wyrównanych tempera- turach Bonde osiąga plony pszenicy po rzepaku i pszenicy

wynoszące ok. 8,5 do 9 ton na hektar.

Razem w przyszłość

Plony uzyskiwane z upraw nie zmieniły się zasadniczo od naszej wizyty w roku 2004. Ale zbiera się je już w innych okolicznościach. Najważniejsza zmiana dotyczy kierow-

nictwa firmy. 58-letni Bonde 1 stycznia 2020 r. założył

KORZYSTAĆ

Z POSTĘPU TECHNICZNEGO

LEMKEN w 2020 r. obchodzi jubileusz 240-lecia istnienia. W tym czasie firma w znaczącym stop-

niu współpracowała w  tworzeniu technik rolni- czych. Centralnym punktem jej działań zawsze

było i jest zapewnienie optymalnej technologii dla danego zastosowania. Bowiem nawet w sto-

sunkowo krótkim czasie mogą zmienić się wa- runki, a tym samym także wymagania. Widać to

wyraźnie w poniższych reportażach z duńskiego i czeskiego gospodarstwa, które odwiedziliśmy

w odstępie 16 lat.

małą spółkę akcyjną z 26-letnim Jakobem Stentebjergem. Stentebjerg już od ośmiu lat pracował w gospodarstwie, a  od tego czasu posiada – tak jak Bonde – 50 procent akcji. W nadchodzących latach młodszy wspólnik będzie stopniowo przejmował od- powiedzialność za przedsiębiorstwo. Przed- tem Bonde miał innego partnera do współpra- cy, który jednak w międzyczasie wycofał się z branży rolniczej.

Nowi wspólnicy testują razem sposoby zmecha- nizowania gospodarstwa. Bonde wyjaśnia: „Po ponad 15 latach przekonujących efektów wymie- niliśmy naszą krótką bronę talerzową Rubin 9 na lżejszą, krótką bronę talerzową Heliodor”. Brona Ru- bin 9 była pierwotnie zakupiona jako alternatywa dla pługa. „Wysoka presja traw w zbożu i coraz trudniejsze zwalczanie za pomocą herbicydów wyznaczyły jednak wąskie granice trendowi do zredukowanej kultywacji gruntów” – wyjaśnia zmianę kursu rolnik. Dlatego przed uprawami letnimi i pszenicą ozimą regularnie korzysta się z dwóch pługów sześcioskibowych Juwel. Jeden z nich jest przeznaczony do trybu Onland i posiada sterowanie Isobus

Fani krótkich bron talerzowych firmy LEMKEN

Heliodor doskonale nadaje się do przygotowania łoża siew- nego. Umieszczone przed sekcją talerzy szerokie zęby równa- jące ze sprężynami resorowymi bardzo dobrze wyrównują po- Reportaż z Danii

Porównanie 2004 – 2020

2004 2020

Powierzchnia gruntów uprawnych 600 ha 750 ha

Średnie plony 8,0 ton pszenicy

4,0 tony rzepaku

8,5 – 9 ton pszenicy 4,4 tony rzepaku Kluczowe maszyny

LEMKEN Uprawa roli

Krótka brona talerzowa Rubin 9, 6 m Siewnik Solitair

Pług obracalny półzawieszany VariDiamant, 7-skibowe

Krótka brona talerzowa Heliodor 9, 7 m Siewnik Compact Solitair 9 HD, 6 m 2 pługi obracalne Juwel, 6-skibowe

Inwentarz 600 macior

11 000 tuczonych świń/rok

600 macior

22 000 tuczonych świń/rok Cena gruntu

Cena dzierżawy 26 000 euro/ha (2008)

604 euro 22 000 euro/ha

670 euro

Uprawy Burak cukrowy, rzepak, pszenica ozima,

jęczmień jary i ozimy, owies, rozmnażanie nasion traw

Rzepak, pszenica ozima, jęczmień jary i ozimy, bób, owies, rozmnażanie nasion traw

Inne Wprowadzenie cyfryzacji do upraw rolnych

Pracownicy 6 9, w tym dwóch w trakcie nauki

Od początku 2020 r.

Bonde prowadzi gospo- darstwo koncentrujące się na uprawach rolni- czych i hodowli świń wspólnie z Jakobem Stentebjergem (z lewej).

 Pole do rozmna- żania nasion traw po żniwach.

ROZWÓJ PRZEDSIĘBIORSTWA W XXI WIEKU

CZĘŚĆ 1

(8)

14

14 1515

Reportaż z Danii

wierzchnię. Bronę można także znakomicie wykorzystywać do kultywacji ściernisk. W miarę możliwości bezpłużnie uprawia się rzepak, wysiewany w sercu Danii na początku sierpnia.

Obydwaj Duńczycy są zachwyceni siewnikiem Com- pact-Solitair. „Maszyna wysiewa nasiona dokładnie

na ustawionej głębokości i na zrekonsolidowanej płaszczyźnie. To zawsze wielka radość, gdy moż-

na obserwować niezawodnie i równomiernie wschodzący zasiew” – wyjaśniają Bonde i

Stentebjerg.

W Danii, tak jak w wielu innych krajach, w międzyczasie wprowadzono wytycz- ne dotyczące zmniejszenia zawartości azotanu w  wodach gruntowych. Dla- tego Bonde i jego wspólnik na 35 pro- centach powierzchni gospodarstwa po zebraniu głównych upraw wysiewają facelię i rzodkiew oleistą jako między- plon. W tym celu na krótkiej bronie talerzowej Heliodor zamontowano niewielki rozsiewacz, rozrzucający nasiona podczas przejazdu. Obydwaj rolnicy nieustannie poszukują rozwią- zań dla bieżących wyzwań. Musieli na przykład znaleźć zastępstwo dla buraka cukrowego, który z powodu zamknię- cia pobliskiej fabryki nie mógł już być poplonem. Zamiast niego uprawiają teraz bób. Potrzebują bowiem odpo- wiedniej ilości upraw jarych, by móc wcześniej uprawiać międzyplon. W go- spodarstwie w dalszym ciągu prowadzi się namnażanie nasion trawy na łąki i trawniki.

Hodowla zwierząt: Marketing czyni różnicę

W hodowli zwierząt wprowadzono eks- tremalne zmiany. „Gdy w 1987 r. wsze-

dłem do branży rolniczej, ceny wieprzowiny wynosiły około 1,50 euro/kilogram, czyli dokładnie tyle, ile dzisiaj. Jesteśmy w stanie zrekompensować ten zastój między innymi bardzo efek- tywnym wykorzystaniem paszy, znikomymi stratami, a przede wszystkim prowadzonym z wielkim powodzeniem marketin- giem” – mówi Bonde. Z tego powodu przyłączył się do marki Pure Pork. Sprzedaje się pod nią wyłącznie świnie, które w trakcie tuczenia nie są leczone farmakologicznie. Wszystkie 37 prosiąt hodowanych rocznie z jednej maciory Bonde w między- czasie tuczy sam w zamkniętym systemie. Dzięki temu osiąga wysokie standardy zdrowotne w chlewie. 80 procent zwierząt z jego hodowli spełnia wymogi programu.

Technika rolnicza się zmieni

Gospodarstwo będzie musiało także w przyszłości dostosować się do nowych warunków. Wielkim trendem przyszłościowym jest dla niego cyfryzacja upraw rolniczych. „W tym roku po raz pierwszy korzystamy z satelitarnych map biomasy, by nawozić nasze uprawy specyficznie dla ich powierzchni i zabezpieczać je regulatorami wzrostu i fungicydami”. Zainspirowany swo- im robotem do koszenia trawników wychodzi z założenia, że za kilka lat niewielkie, autonomiczne maszyny będzie można znaleźć także na polach uprawnych. Natomiast te maszyny, które do sterowania i kontroli wymagają kom- petentnego operatora, będą coraz większe, aby utrzy- mać koszty robocizny na jak najniższym poziomie.

W każdym razie rolnik z Fionii swoją przyszłość pla- nuje nadal z maszynami LEMKEN: „Maszyny są do- skonałej jakości, sprzedawcy znakomici, a opieka posprzedażowa – wzorcowa!”

Dla Sørena Bonde Heliodor ze swo- imi szerokimi zębami równającymi i sprężynami resorowymi idealnie nadaje się do przygotowania łoża siewnego po zaoraniu.

Redlice dwutarczowe siewnika Compact-Solitair 9 HD z ogumio- nymi kołami regulacji głębokości gwarantują precyzyjny wysiew nasion oraz równomierne utrzymywanie głębokości.

Według Bonde siewnik Compact Solitair tworzy idealne łoże siewne dla rzepaku: wystarczająco dużo drobnoziarnistej ziemi dla szybkiego kiełkowania i gruboziarnistej ziemi dla lepszego drenażu.

(9)

16

16 1717

Porównanie 2004 – 2020

2004 2020

Powierzchnia gruntów uprawnych 2 800 ha 2 533 ha

Średnie plony na hektar

7,3 tony pszenicy ozimej 70 ton buraka cukrowego 3,4 tony rzepaku

8,2 tony pszenicy ozimej 84 tony buraków cukrowych 4,3 tony rzepaku

Kluczowe maszyny LEMKEN

Uprawa roli

2 nośniki narzędzi Gigant, stosowane do brony Rubin i urządzenia System-Kompaktor, 8 m

4 pługi, m.in. 2 VariDiamant, 7-skibowe z rozwiązaniem Variopack

2 siewniki Solitair 9, 6 m Zestaw Korund, 9 m

Krótka brona talerzowa Heliodor 9, 6 m System Kompaktor, 6 m

5 pługów (4 VariDiamant i 1 Opal 140) z rozwiązaniem Variopack

1 Siewnik Solitair 9, 6 m

2 nośniki narzędzi Gigant, stosowane do brony Rubin i urządzenia System-Kompaktor, 8 m

Inwentarz 500 krów mlecznych

Hodowla świń 500 krów mlecznych

Hodowla świń Cena gruntu

Cena dzierżawy 4600 euro/ha

80 euro/ha 12 300 euro/ha

200 euro/ha

Inne Wytwórnia biogazu

Pracownicy 63 48

GOSPODARKA ŁAGODNA DLA GLEBY

Spółdzielnia rolnicza Zemedelska Společnost Skal- sko w czeskiej miejscowości Skalsko należy do du- żych gospodarstw regionu. Jej dyrektor, Vladimír Novotný, odpowiada między innymi za 2533 hektary upraw. Pozostałe gałęzie działalności to hodowla krów i świń. Skalsko leży 50 km na północny-wschód od stolicy kraju, Pragi, na wysokości 300 m n.p.m. Gleba to w prze- ważającej części gleby lessowe średniej ciężkości z 50 do 70 procentami iłu.

Reportaż z Czech

Także w Czechach uprawy rolne uległy zmianie. Podczas gdy Evzen Moc, poprzednik Novotnego, był jeszcze zwolennikiem pługa, obec- ny dyrektor myśli inaczej:

„Nadal orzemy. Ale gdy sy- tuacja na to pozwala, wystar- cza także głębosz”. Dotyczy to przede wszystkim kultywacji gruntów przed burakiem cukro- wym i kukurydzą, a w nieodległej przyszłości prawdopodobnie także przed rzepakiem. Przed głęboszem jedzie ciągnik gąsienicowy, którego wielki uciąg bardzo delikatnie oddzia- łuje na grunt.

Pługi Diamant pierwszym wyborem

Podczas orki dyrektor, tak jak jego poprzednik, stawia na półzawie- szane, cieszące się powodzeniem modele z serii Diamant, wyróżniają- ce się łatwą obsługą i wysoką wydajnością. Kluczową maszyną dla Moca był nośnik narzędzi Gigant. Posiada on trzypunktowy układ zawieszenia, do którego – w zależności od koniecznej do wykonania pracy – przymoco- wuje się krótką bronę talerzową LEMKEN, gruber talerzowy lub zestawy do przygotowania łoża siewnego. Ta uniwersalność zastosowań pozwala uniknąć

Dyrektor Vladimír Novotný (pośrodku) stawia na sprawdzoną współpracę z partne- rami LEMKEN Milošem Novákem (z lewej) i Kamilem Fiala.

ROZWÓJ PRZEDSIĘBIORSTWA W XXI WIEKU

CZĘŚĆ 2

(10)

18 18

Reportaż z Czech

kosztów związanych z wielokrotnym za- kupem podwozia, układu hamulcowego i  hydraulicznego systemu składania na- rzędzi. Novotný w dalszym ciągu korzysta z nośnika narzędzi. Jednak ze względu na wielkość spółdzielni preferuje maszyny specjalistyczne, które można podłączyć bezpośrednio do traktora i także w pełni wykorzystywać. Jeden nośnik narzędzi jest na stałe wyposażony w krótką bronę talerzową Rubin, a drugi w urządzenie System-Kompaktor. Bardzo dobrze spi- suje się także zakupiona w 2017 r. krótka brona talerzowa Heliodor, stosowana przede wszystkim do kultywacji ściernisk i przygotowania łoża siewnego.

Wzrost cen dzierżawy i kosztów pracy

Spółdzielnia w ostatnich latach straciła ziemię. Taki rozwój wy- darzeń jest częścią trendu, który dotknął wiele gospodarstw w Czechach. Tym samym przeciwstawia się on niezahamowane- mu wzrostowi gospodarstw w wielu innych krajach. „Od 2004 r. oddaliśmy około jedną dziesiątą naszej powierzchni” – mówi Novotný. „Były to działki zbyt oddalone od gospodarstwa albo zbyt małe”. Gdy zainteresowani ziemią dobrze znają wydzier- żawiających i zaoferują dobrą cenę, spółdzielnia często musi odejść z kwitkiem. W ten sposób w ostatnich latach liczba ma- łych firm zwiększyła się z 20 do 200 hektarów.

Novotný pytany o przyszłość uważa, że ten trend będzie się utrzymywać. Zaraz wymienia też jego konsekwencje: „Musimy radzić sobie z mniejszą liczba pracowników, by obniżyć nasze koszty. Oprócz kosztów dzierżawy, to właśnie koszty pracy naj- bardziej wzrosły w ostatnich latach”. Jednocześnie jednak za- mierza starać się za wszelką cenę zatrzymać swoich najlepszych ludzi. Są oni bowiem niezbędni, by skutecznie radzić sobie z po- stępującą tendencją w kierunku rolnictwa precyzyjnego.

Nie da się obliczyć przyszłych warunków

Wielką niewiadomą jest dla niego polityka i ustawodawstwo.

Podaje tu dwa przykłady: „Wprowadzenie zakazu stosowania

glifosatu na terenie UE stawia przed nami nowe wyzwania, jeśli chodzi o usuwanie samosiewów rzepaku i zachwaszcze- nia przed wysiewem kukurydzy. Także wytyczne naszej kra- jowej polityki rolnej są czasem niezrozumiałe. Areały o wiel- kości przekraczającej 30 hektarów muszą być teraz obsiewane różnymi uprawami ze względu na ochronę gleb i gatunków”.

Nieobliczalne warunki są zawsze niedobre dla przedsiębiorców.

Natomiast dzięki technologii rolniczej LEMKEN, regionalnemu kierownikowi sprzedaży firmy LEMKEN na zachodnie Czechy, Milošowi Novákowi i regionalnemu sprzedawcy LEMKEN, firmie AGRIMA Žatec, reprezentowanej przez Kamila Fiala, dyrektor ma niezawodne filary, na których może oprzeć się także w przy- szłości.

19 19

Krótka brona talerzowa Rubin 9 pracuje na nośniku roboczym Gigant z szerokością roboczą wynoszącą osiem metrów.

System-Kompaktor jest stosowany w spółdzielni rolniczej do przygotowania dokładnie rozdrobnionego i dobrze zrekonsolidowa- nego łoża siewnego.

Od wiejskiej kuźni do działającej na całym świecie firmy oferującej technologie rolnicze

Ciekawe spojrzenie na 240-letnią historię firmy przekazuje strona internetowa www.240lemken.com.

Filmy, wywiady, zdjęcia i teksty opisują historię, kamienie milowe, ludzi, anegdoty oraz zrównoważo- ną filozofię i dają wgląd w przyszłość.

Przyjemnego szperania!

Pługi Diamant nadal mają duże znaczenie.

(11)

20

20 2121

W ostatnich latach nawożenie stało się przedmiotem zain- teresowania. W gospodarstwie rolnym stanowi ono jedną trzecią kosztów operacyjnych. Jednocze- śnie na odżywianie roślin wpływ mają też przepisy o ochronie wód.

Na przykład w krajach UE stosowanie nawozów azotowych i fosforowych jest objęte coraz surowszymi regulacjami prawnymi. W przyszłości coraz ważniejsze stanie się jak najwydajniejsze wykorzystanie każdego kilograma nawozu.

Współpraca z SULKY

To dla firmy LEMKEN wystarczający powód, by za- stanowić się nad możliwościami skutecznego wspar- cia rolników w tej kwestii, przez zaproponowanie im produktów wyróżniających się, typową dla LEMKEN, wysoką jakością. Odbywa się to już od roku w ramach współpracy z renomowanym francuskim producentem SULKY. Główną osią jego działalności jest budowa wyso-

ŚWIAT STAJE SIĘ JESZCZE BARDZIEJ NIEBIESKI

Niespodzianka na targach Agritechnica 2019: firma LEMKEN zaprezentowała na swoim stoisku po raz pierwszy rozsie- wacze nawozów w znajomym kolorze niebieskim. Trzy serie: Spica, Tauri i Polaris wyróżniają się przemyślaną techniką i wysoką jakością LEMKEN.

Dla gospodarstw rolniczych sta- nowią kolejny kamień milowy w kompletowaniu profesjonalne- go wyposażenia.

Od marca 2020 r. ten 31-letni gospodarz rolny jest dumnym (współ)właścicielem rozsiewacza nawozu Polaris 14. Wspól- nie z sąsiadem najpierw zasięgnęli do- kładnych informacji na rynku. Biedemann prowadzi w Kevelaer w Nadrenii Północnej- -Westfalii, niedaleko granicy holenderskiej, gospodarstwo ze 130 hektarami upraw oraz hodowlę świń i tuczników. Pola mają w wie- lu miejscach nieregularny kształt i występują na nich liczne kliny. Nie mógł ich równomier- nie nawozić dotychczasowym rozsiewaczem.

Ponieważ z uwagi na rozporządzenie o nawo- zach w nadchodzących latach będzie musiał zredukować nawożenie azotem o 20 procent, chce stosować każdy kilogram nawozu jeszcze precyzyjniej.

Stało się to dla niego zachętą do zwrócenia się w stronę nowych technologii. Jego wymagania:

różne szerokości sekcji, moduł Isobus, przetwarza- nie map aplikacji. Po porównaniu oferty różnych producentów na targach Agritechnica 2019 i do- kładnym sprawdzeniu nowego niebieskiego rozsie- wacza nawozu w ośrodku szkoleniowym AgroFarm

kiej jakości rozsiewaczy nawozów. Przez połączenie z gęstą siecią sprzedawców i wysokim poziomem usług serwisowych firmy LEMKEN powstaje współpraca, w której zyskują wszystkie strony. Firma LEMKEN cieszy się, że znalazła w firmie SULKY odpowiedniego partnera. Doty- czy to także filozofii obu przedsiębiorstw.

Są firmami rodzinnymi, pielęgnującymi takie same cele i wartości.

Odwiedzający targi Agritechnica 2019 po raz pierwszy mogli ocenić nowe rozsie- wacze nawozu w znajomym kolorze nie- bieskim, charakterystycznym dla firmy LEMKEN. Trzy serie: Spica, Tauri i Polaris oferują rozwiązania odpowiednie dla każdych wymagań. Począwszy od naj- mniejszego modelu Spica ze zbiornikiem o pojemności 900 litrów, prostej technice i obsłudze, aż po model Polaris mieszczą- cy 4000 litrów i posiadający szereg naj-

nowocześniejszych rozwiązań. Ważne: wszystkie rozsiewacze nawozu wyróżniają się wysoką jakością wykonania i pracy.

ECONOV – sterowanie 12 sekcjami

Cechą szczególną rozsiewaczy jest system ECONOV Section Control, który wzbudził największe zainteresowanie gości targów. Oferowany jest on w najwyższym modelu Polaris 14 i umożliwia dołączanie lub odłączanie poszczególnych sekcji od zewnątrz do wewnątrz lub od wewnątrz na zewnątrz. Oparty na GPS system ECONOV automatycznie włącza lub wyłącza 12 sekcji przy nawrocie lub klinach pola, gdy tylko będą się one po- krywać lub gdy dotrą do nienawożonych obszarów. To byłoby prawie niemożliwe do wykonania przez kierowcę. W ten spo- sób system zapobiega nadmiernemu lub niedostatecznemu zasileniu poszczególnych części pola i pozwala zaoszczędzić co najmniej 6 procent nawozu.

Wysiew graniczny z urządzeniem Tribord

Kolejną mocną stroną nowego rozsiewacza LEMKEN jest Wy- siew graniczny, System TRIBORD 2D umożliwia rozsiewanie do- kładnie do granicy pola. Jest on dostępny już dla najmniejszego modelu Spica. Kierowca, siedząc w kabinie, może wybrać jeden

z dwóch trybów wysiewu: „pełna szerokość” lub „wysiew gra- niczny”. W wersji TRIBORD 3D istnieje dodatkowy tryb „wysiewu granicznego przyjaznego dla środowiska”. Nawóz jest w nim w 100 procentach aplikowany w obrębie granic pola, co ma zna- czenie przede wszystkim w przypadku sąsiadujących z polem wód lub dróg. Dla wszystkich trzech trybów są dostępne różne punkty zrzutu i specjalna łopatka do wysiewu granicznego. Do wyrzucanego nawozu nie jest zatem zanurzane śmigło rozrzu- cające, kierujące ruchem cząsteczek. Taki sposób delikatnego kierowania ziaren nawozu zapobiega ich pękaniu.

Dla szerokości roboczych przekraczających 27 metrów firma LEMKEN poleca opracowane w tym celu łopatki rozrzucające EPSILON. Podwójne łopatki rozrzucające w  kształcie litery Y rozrzucają tu dwa leżące jedno nad drugim pasma nawozu. Po- wstają wówczas cztery strumienie nawozu, które nakładają się na siebie, zapewniając równomierny rozkład.

Dostępne terminale CCI 1200 i CCI 800

Od modelu Tauri 12 wzwyż sterowanie jest możliwe za pomocą uniwersalnego terminala CCI 1200 ISOBUS. Terminal posiada 12-calowy wyświetlacz i obsługuje się go intuicyjnie z poziomu

Daniel Biedemann: Decydujące znaczenie ma sterowanie sekcjami i jakość serwisu

firmy LEMKEN, zdecydował się na model Polaris 14 z automa-

tycznym sterowaniem sekcja- mi ECONOV. Za firmą LEMKEN

przemawiały ponadto dobre doświadczenia z tą marką. W

gospodarstwie służy już siew- nik Saphir 7, brona karuzelo- wa Zirkon 10, pług Variopal

i kultywator Karat 9. Biede- mann chce też w przyszłości

nadal korzystać z wysokie- go poziomu usług i szybkich

dostaw części zamiennych.

Na jego pierwsze doświadczenia silnie wpły- nął kryzys związany z epidemią koronawirusa. Ze

względu na lockdown przy pierwszym uruchomieniu

musiał poradzić sobie bez zwyczajowego wsparcia technika. Jednak połą- czenie wyświetlacza CCI 1200 z rozsiewaczem Polaris zajęło zaledwie kilka

minut, a intuicyjna obsługa umożliwiła Biedemannowi bezproblemowe rozpoczęcie pracy z urządzeniem bez pomocy z zewnątrz. W międzycza-

sie zdążył już zapoznać się z jego licznymi funkcjami i docenia precyzyjną pracę oraz komfortową obsługę. Oczekiwania wobec maszyny zostały w

pierwszych miesiącach w pełni spełnione.

Rozsiewacze nawozów

Liczy się każdy kilogram nawozu:

Daniel Biedemann z Kevelaer (Nadrenia Północna -Westfalia) od 2020 r. nawozi swo- je pola przy pomocy rozsiewacza nawozu Polaris 14.

Spica, Tauri i Polaris w akcji:

(12)

22 22

Rozsiewacze nawozów

Wszystkie rozsiewacze odśrodkowe mają linię rozsiewu w kształcie sierpa. Oznacza to, że bezpośrednio za maszyną nawóz jest rozsiewany na wiele metrów za rozsiewacz, w obszarach granicznych szerokości roboczej, ale do wyso- kości ciągnika. Przez to kontrolowanie sekcji jest bardziej skomplikowane niż np. w wypadku oprysku środkiem ochrony roślin, którego obraz pracy wyznaczają linie pro-

ste. Uwzględnia to system ECONOV. Pracuje on w oparciu o przemyślane, automatyczne sterowanie punktem wyrzutu i ustawieniem popychacza. Dołączanie i odłączanie 12 sekcji może następować zarówno od zewnątrz do wewnątrz, jak i od wewnątrz na zewnątrz. W celu przeprowadzenia na- wożenia specyficznego dla danego pola można skorzystać z map aplikacji lub podłączyć czujnik Crop.

➊ System ECONOV wraz z ISOBUS prze- łącza 12 sekcji niezależnie od szerokości roboczej (tutaj przy pełnej szerokości roboczej z 12 otwartymi sekcjami).

➋ Jeżeli szerokość robocza zmniejsza się, np. podczas ostatniego przejazdu, sekcje są zamykane automatycznie w zależności od szerokości, którą jeszcze należy nawieźć (tutaj: trzy zamknięte sekcje po prawej stronie).

➌ Jeżeli zamknięta jest prawa strona, to sekcje zamykają się kolejno od środka na zewnątrz.

➍ Pod koniec rozrzucania nawozu w narożniku pola tylko jedna sekcja, najbardziej wysunięta na zewnątrz, pozostaje otwarta.

➎ Po dojechaniu do prostego uwrocia sekcje są kolejno zamykane od zewnątrz

do wewnątrz i tworzą faktycznie ŁUKO- WATY obraz rozrzutu.

➏ Na prostym uwrociu przed całkowitym zamknięciem pozostają otwarte tylko dwie środkowe sekcje.

Łukowate rozrzucanie osiągnęło maksy- malną precyzję.

➊ ➋ ➌

➍ ➎ ➏

Jak włącza się sekcje przy pomocy ECONOV?

smartfona. Funkcja podziału ekranu umożliwia wyświetlanie dwóch aplikacji jednocześnie. Dzięki temu można np. wyświe- tlić jednocześnie menu obsługi maszyny i mapę do sterowania sekcjami za pomocą GPS. Dobrym wyborem jest także nowy terminal CCI-800 ISOBUS. Oferuje podobny zakres funkcji jak model CCI 1200 przy znacznie bardziej kompaktowej budowie.

Ponadto firma LEMKEN proponuje szereg dopracowanych detali technicznych, dzięki którym rozsiewacz nawozu jest wygodniej- szy, prostszy i dokładniejszy. Firma zamierza w przyszłości zająć

się opracowaniem nowych pomysłów dla rozsiewaczy nawozu, by jeszcze je ulepszyć. Te nowe maszyny są kolejnym elemen- tem wprowadzonym do oferowanego już portfolio urządzeń do uprawy gruntów, wysiewu i CropCare. Świat stanie się przez to jeszcze bardziej niebieski. Aby tak było nadal, firma LEMKEN zwraca szczególną uwagę na trwałe lakierowanie elementów narażonych na korozyjne działanie nawozów. Wytyczne jako- ściowe są tu znacznie wyższe niż w przemyśle motoryzacyjnym!

23 23

(13)

24

24 2525

DealerShop

Nieważne, czy chodzi o sprzedawcę, firmę świadczącą usługi rolnicze czy pojedynczego rolnika – rzadko kie- dy cały park maszynowy może być wyposażony przez jednego producenta. Dlatego aby zamówić części za- mienne, dystrybutorzy i klienci końcowi muszą czę- sto wchodzić na różne portale dotyczące konkret- nych marek, z których każdy ma własną rejestrację,

układ strony i menu. Tak traci się cenny czas.

Ten problem rozwiązują platformy wielomarko- we, takie jak internetowy katalog części zamien- nych „agroparts” prowadzony przez specjalistę ds. oprogramowania, firmę LexCom GmbH.

System ten jest działającą od kilku lat ofertą One-Shop, przeznaczoną dla sektora usług posprzedażowych w branży rolniczej. Do- tychczas mogli z niej jednak korzystać wy- łącznie producenci i dystrybutorzy.

Ale najnowsze badania wykazały, że także rolnicy i firmy świadczące usługi rolnicze coraz częściej szukają ofert w Internecie i preferują składanie zamówień online, bez konieczności przechodzenia przy tym z jednego sklepu internetowego do dru- giego.

Jedna platforma dla wszystkich

Ten trend rozpoznali sprzedawcy. Jednak aby móc zaoferować taki serwis klien- tom, potrzeba ogromnych nakładów technicznych związanych z integracją i zarządzaniem danymi, co niejednokrot- nie przekracza możliwości pojedynczego sprzedawcy. Należy bowiem uwzględnić informacje o stanach, import i eksport statycznych danych cząstkowych (masa, cena itp.), zdjęcia części zamiennych, in- formacje o maszynach, dane do płatności i wysyłki i wiele innych, a przede wszyst- kim nieustannie je aktualizować.

Zakupy części zamiennych dla mieszanego parku ma- szynowego łatwo mogą stać się zajęciem kosztującym mnóstwo nerwów. Teraz odbywa się to szybciej dzięki roz- szerzonej platformie multimarkowej agroparts, na której również reprezentowana jest firma LEMKEN ze swoimi ak- tualnymi informacjami o maszynach i częściach zamiennych.

ORYGINALNE CZĘŚCI ZAMIENNE DLA KAŻDEGO

Nowa platforma dystrybucyjna pozwala teraz włączyć klienta końcowego w ist- niejący już system składania zamówień i dokonać transakcji zakupu oryginalnych części zamiennych LEMKEN u prefero- wanego sprzedawcy. Dodatkowa opcja Add-On DealerShop pozwala łatwo po-

konać wszystkie przeszkody techniczne użytkownikom oraz dystrybutorom.

Wszyscy producenci znajdujący się pod opieką firmy LexCom dostarczają nie- zbędne dane do sklepu DealerShop. Lex- Com udostępnia je w ramach systemu po uzyskaniu zezwolenia poszczególnych producentów. Tym samym sklep inter- netowy ma charakter multimarkowy.

Dodatkowo istnieje możliwość zapre- zentowania dalszych części zamiennych indywidualnie dla danego sprzedawcy oraz np. samodzielnego wprowadzenia produktów promocyjnych z cenami, zdjęciami i numerami części. Pozwala to klientowi końcowemu skorzystać z portfolio producenta, przedstawionego online.

Indywidualna forma sklepu

Do skonfigurowania sklepu udostęp- niony jest system Dealer-Backend, w którym partnerzy współpracujący z fir- mą LEMKEN za pomocą zaledwie kilku kliknięć mogą skonfigurować kompletny sklep internetowy oferujący popularne formy płatności, takie jak przedpłata, zakup na fakturę, PayPal lub karta kredy- towa. Dopełnienie stanowią różne opcje wysyłki i odbioru, indywidualne rabaty dla klientów, Ogólne Warunki Handlowe, logo i system workflow pozwalający na bezproblemową realizację zleceń.

Daje to rolnikom i firmom oferującym usługi rolnicze różne możliwości składa- nia zamówień. I to niezależnie od tego, czy wyszukiwanie części odbywa się za pomocą przeglądarek typu Google, przez stronę internetową LEMKEN lub – dla za- rejestrowanych użytkowników – poprzez katalog części zamiennych agroparts czy też nową aplikację mobilną (dostępną dla systemów iOs i Android). Zamówienie jest ostatecznie realizowane zawsze za pośrednictwem preferowanego sprze- dawcy w sklepie DealerShop należącym do systemu agroparts. Podczas wyszuki- wania podawane są przy tym stale aktu- alne informacje firmy LEMKEN. Oznacza to, że możliwa jest inteligentna identy- fikacja części na przykład w oparciu o

indywidualny numer seryjny i listę części, w połączeniu z różnymi klasami części, takimi jak części zużywalne czy części potrzebne do utrzymania. Dodatkową pomoc stanowią przy tym zdjęcia części zamiennych.

Mobilne wyszukiwanie części zamiennych

Sklep DealerShop uzupełnia nowa apli- kacja agroparts Mobile. Została ona za- projektowana głównie z myślą o kliencie końcowym, oferuje jednak także korzyści dla pracowników serwisu producenta bądź sprzedawcy. Dzięki tej mobilnej opcji każdy użytkownik może indywi- dualnie zdefiniować i pobrać swój park maszynowy lub wybrany katalog ma- szyn. Pozwala to na posiadanie offline ważnych informacji w każdej chwili i ko- rzystanie z nich tam, gdzie są najpilniej potrzebne – np. podczas wymagającego serwisowania wypadku w terenie, gdzie nie działa sieć internetowa.

Status quo aktywnych sklepów DealerShop w Niemczech na koniec lipca 2020.

Sklep DealerShop to prawdzi- wy produkt działający 24/7:

umożliwia zamawianie części zamiennych przez siedem dni w tygodniu przez całą dobę bez przenoszenia danych na inny nośnik.

Sebastian Ketzer, odpowiedzialny za serwis posprzedażowy w firmie LEMKEN.

W razie usterki użytkownik może ziden- tyfikować odpowiednie problematyczne miejsce bezpośrednio na maszynie, zna- leźć pasującą część zamienną i umieścić ją w koszyku. Po znalezieniu się w zasięgu sieci można przenieść utworzony koszyk do sklepu sprzedawcy i wysłać zapytanie o ceny oraz dostępność danych części. Na zakończenie następuje złożenie zamó- wienia online.

Pracownicy serwisu mają ponadto możli- wość przekazania koszyka bezpośrednio do danego menedżera zakupów. Po- zwala to zaoszczędzić czas i uwzględnić metody pracy klienta, ponieważ proces wyszukiwania i składania zamówienia może odbyć się niezależnie od dostępno- ści sieci.

Obydwa moduły: DealerShop i związana z nim aplikacja, zostały po raz pierwszy zaprezentowane na targach Agritechni- ca 2019. Firma LEMKEN jest częścią tego systemu od lipca bieżącego roku. Do tej pory pilotażowo włączono do niego oprócz Niemiec także ośmiu sprzedaw- ców z Austrii. Niebawem sklep będzie dostępny także dla francuskich klientów końcowych, planuje się również korzy- stanie z niego w Wielkiej Brytanii. Celem firmy LEMKEN jest oferowanie tego typu usług na całym świecie.

DealerShop jest cyfrową platformą handlową dla producentów, firm partnerskich i klientów.

(14)

26 26

RUBIN 10 – MONTAŻ: INSPIRACJĄ TOYOTA I KLOCKI LEGO

System produkcyjny Toyoty

System produkcyjny Toyoty na całym świecie uchodzi za wzorcowy przykład wysokiej produktywności przy najwyższej jakości produktów, punktualnych dostawach i nieustan- nych ulepszeniach. Od lat 80-tych coraz więcej firm wdraża ten model.

Jego podstawą jest wytwarzanie bez „marnowania”. Należy unikać nadprodukcji, wysokich stanów ma- teriałowych, długich dróg i okresów oczekiwania w montażu lub pracach wykończeniowych. System ten nosi nazwę Lean Management („odchu- dzone” zarządzanie).

„Rozpoczęcie w Alpen montażu brony Rubin 10 było dla nas wszystkich szczególną chwilą. Po sze- roko zakrojonych przygotowaniach po raz pierwszy wytwarzamy maszyny LEMKEN w produkcji

taśmowej” – mówi Achim Brall. Kierownik montażu w siedzibie firmy w Alpen wyjaśnia: „Najpierw ustawia się ramę na stanowisku podnosząco-obracającym. Urządzenia manewrowe prze-

mieszczają stopniowo uzbrajaną ramę od stanowiska do stanowiska. Montuje się tam np.

tarcze lub elementy przeciążeniowe i sprawdza funkcjonowanie układu hydraulicznego”.

Zbudowany z 4660 pojedynczych elementów

Razem jest 7 stanowisk z łącznie 23 pracownikami. Czas przebywania na każdym stanowisku wynosi 75 minut. Po niecałych 9 godzinach Rubin 10 o szerokości roboczej 6 metrów, złożony z 4660 pojedynczych części, jest zmontowany wraz ze śrubami. Miejsca pracy są zaprojektowane w ergonomiczny sposób,

pomoce montażowe redukują pracę fizyczną. I tak np. podnośniki przy- ssawkami podnoszą ważące 14 kg tarcze drążone o średnicy 645 mm

i transportują je do odpowiedniego miejsca. Automaty wkręcają po kilka śrub naraz, używając zawsze optymalnego momentu obroto-

wego.

Zoptymalizowany montaż

„Do tego kroku zainspirował nas sys- tem produkcyjny Toyoty. Chodzi w nim przede wszystkim o to, by pracownicy wykonywali wyłącznie czynności gene- rujące wartość. Dla naszych wyspecja- lizowanych montażystów oznacza to skoncentrowanie się na swoim głównym zadaniu i nieustanne poszukiwanie moż- liwości ulepszeń. Długie drogi, skompli- kowane procesy robocze, czasochłonne zdobywanie materiałów i niepotrzebne przestoje są zakazane” – wyjaśnia inży- nier budowy maszyn. Montaż jest wy- raźnie oddzielony od logistyki. To inni pracownicy troszczą się o to, by monta- żyści mieli na swoim stanowisku zawsze odpowiednie śruby czy inny sprzęt.

System produkcyjny Toyoty stał się w międzyczasie znany na całym świecie pod nazwą Lean Management. Wyzwa-

Rubin 10 to flagowy

produkt wśród krót- kich bron talerzowych LEMKEN. Uruchamiając produkcję na początku 2019 r. firma LEMKEN poczyniła pierwszy krok w kierunku pro- dukcji taśmowej według zasad Lean. Cel: niższe koszty produkcji, maksymalna jakość i terminowa do- stawa.

niem dla Bralla było dopasowanie tego systemu do średniej wielkości produ- centa maszyn rolniczych, który, w  po- równaniu z Toyotą, produkuje znacznie mniejsze ilości sztuk. Chodziło o to, by utrzymać inwestycje w rozsądnych gra- nicach. Dlatego nie było mowy o użyciu specjalnych robotów.

Symulacja procesów przy pomocy klocków Lego

„Szukaliśmy rozwiązań z zespołem eks- pertów i od początku włączyliśmy do tego również pracowników produkcji.

Podczas symulacji procesów używaliśmy klocków Lego” – mówi kierownik mon- tażu. Zastosowane pomoce techniczne były już wówczas dostępne na rynku i nie trzeba było projektować własnych.

Efekty są wymierne. Brall: „Dzięki obecnej produkcji taśmowej wydajność wzro- sła o około 10 procent w porównaniu z montażem wyspowym modelu Rubin 9.

Naszym celem jest dojść do 20 procent”.

 

Więcej korzyści dla klientów

Wzrost wydajności wpływa na wysokość cen i jest tym samym korzystny dla klien- ta. Tak samo jak dążenie do uzyskania jak najwyższej jakości produktu i punktual- nych dostaw zamówionych bron Rubin 10. Dzięki nowemu systemowi produkcja jest lepiej obliczalna i sprawdzalna.

Dla kierownika montażu Bralla, taśmowe wytwarzanie brony Rubin 10 to projekt pilotażowy – wyciągnięte na jego pod- stawie wnioski będzie można wykorzy- stać do dalszego modernizowania pro- dukcji. „W niezbyt odległej perspektywie zamierzamy zastosować ten system do montażu kolejnych maszyn”.

 Ergonomiczne miejsca pracy: Dzięki podnośnikom tarcze drążone można transportować bez obciąża- nia kręgosłupa.

 Produkcja elementów przeciążeniowych odbywa się również według zasad Lean.

 Kierownik montażu Achim Brall jest dumny z taśmowej produkcji brony Rubin 10.

Rubin 10 – montaż

27 27 Rubin 10

w eksploatacji:

(15)

DWIE MARKI – JEDNA RODZINA

EKSPERCI W DZIEDZINIE PROFESJONALNEJ UPRAWY ROŚLIN

Wszystko do uprawy gleby

Firma LEMKEN oferuje wydajną technikę kultywacji gruntów i ściernisk dla gospodarstw każdej wielkości.

Nasze pługi, kultywatory i krótkie brony talerzowe zapewniają optymalny komfort obsługi i najwyższe bezpieczeństwo użytkowania:

 Krótkie brony talerzowe Rubin 10 i Rubin 12 bez ciągu bocznego

 Kultywator do upraw intensywnych Karat 9, wielofunkcyjne urządzenie do uprawy ściernisk

 Pług obracalny zawieszany Juwel oraz pług półzawie- szany Diamant zapewniają najwyższą jakość pracy

 Brony wirnikowe Zirkon, zestawy Korund i Kompaktor do optymalnego przygotowania łoża siewnego

 Części zużywające się DuraMaxx zapewniają szczególną trwałość

Wszystko dla zrównoważonej ochrony roślin

Firma Steketee oferuje innowacyjne technologie zwalczania chwastów dostosowane do indywidualnych warunków lokalnych. Nasze inteligentne, sterowane kamerami opielacze i chroniące środowisko rozpylacze pasowe zostały stworzone dla precyzyjnego rolnictwa i umożliwiają zrównoważoną ochronę roślin.

 EC-Weeder – opielacz z możliwością indywidualnego dopasowania

 EC-Ridger – obsypnik chroniący pryzmy i uprawy

 EC-Spray – oszczędne i dokładne opryskiwanie pasowe

 EC-Steer – równoległa rama przesuwna do każdego opielacza

 IC-Weeder – inteligentny opielacz z systemem wykrywania pojedynczych roślin

 IC-Light – inteligentny i precyzyjny system sterowania kamerą

steketee.lemken.com

Cytaty

Powiązane dokumenty

Bądź j a k bądź, je s t rzeczą pouczającą uwydatnić pewną liczbę konsekwencyj, które wyciągnąć można, z rozchodzenia się fal zgęszczenia w eterze bardzo

Wiersz dla taty i mamy Kiedy deszcz kapie i straszy, gdy muszę zjeść talerz kaszy, gdy rower wciąż łańcuch gubi, gdy myślę, że nikt mnie nie

Nie ma takich organów jak: zarząd gminy, sejmik powiatu, rada województwa, radny, Skarb Państwa, komisja rewizyjna (w kontekście samorządu), minister jako członek Rady

ELEKTROMONTER STRZELCE OPOLSKIE - wykształcenie zasadnicze zawodowe KASJER SPRZEDAWCA KOLONOWSKIE - wykształcenie podstawowe.. KASJER SPRZEDAWCA ŻĘDOWICE -

Zdaje się, że w grupie pedagogów-praktyków wciąż obecne jest postrzeganie teorii jako zbędnego i niewiele wnoszącego do pracy i własnego rozwoju balastu, sprawa ta wymaga

- Kwota wkładu osobowego określona w kalkulacji przewidywanych kosztów (punkt IV.8 oferty), nie jest szczegółowo wyliczona w punkcie IV.12 oferty z podaniem stawki

Udział ofert zdalnych oraz liczba wszystkich ogłoszeń.. Procent ofert zdalnych Liczba

- powierzchniowych JCWP o kodzie PLRW600017185629 – Pogona, posiada status silnie zmienionej części wód, o aktualnym złym stanie, a zgodnie z oceną ryzyka nieosiągnięcia