FIRMY ZAGRANICZNE ODPOWIADAJĄ ZA
37 PROC. KRAJOWYCH
INWESTYCJI
Inwestycje zagraniczne odgrywają ważną rolę w kraju doganiającym najbardziej rozwinięte gospodarki. Dostarczają dodatkowego impulsu popytowego (ponad źródła krajowe), wnoszą know-how przekładający się na wyższą produktywność pracy i kapitału, umożliwiają dywersyfikację źródeł finansowania działalności, wzbogacają ofertę
dóbr i usług. Z tego powodu inwestycje zagraniczne są pożądane, a wzrost inwestycji krajowych (choć konieczny) nie zastąpi mobilizacji kapitału zagranicznego.
W 2019 r. firmy zagraniczne stanowiły 1,1% podmiotów zarejestrowanych w Polsce.
Jednocześnie uruchomiły aż 37,2% inwestycji. W przeliczeniu na pracownika, w 2019 r. przedsiębiorstwa zagraniczne inwestowały ok. 2,25 razy więcej niż krajowe.
Od 2004 r. te proporcje nie ulegały dużym zmianom – podmioty z kapitałem zagranicznym utrzymują stały udział w populacji firm i konsekwentnie inwestują znacznie więcej niż ich krajowe odpowiedniki. Ich obecność stanowi istotny bodziec do rozwoju. Przekłada się to na wyższy PKB i szerszą ofertę dla klientów.
2004 2005
0 40 80 120 tys. PLN
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
0%
10%
20%
30%
40%
udział firm zagranicznych w populacji firm w Polsce 50%
udział inwestycji firm zagranicznych w inwestycjach firm w Polsce
zagraniczne krajowe
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
0%
0,5 1,0 1,5 2,0
mln 2,5
ogółem 1-9 10-49 50-249 250+
kultura
firmy zagraniczne inwestują więcej niż krajowe
budownictwo pozostałe usługi administrowanie edukacja informacja i komunikacja zakwaterowanie i gastr.
działalność profesjonalna przetwórstwo handel obsługa nieruchomości ochrona zdrowia transport i magazynowanie
11,1 7,5
6,1 3,7 3,5 3,3 3,2 3,1 2,9 2,7 2,4 2,4 0,7
STATYSTYKI FIRM ZAGRANICZNYCH W POLSCE
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS
Zagraniczne firmy stanowią 1% przedsiębiorstw zarejestrowanych w Polsce, ale odpowiadają za 37% krajowych inwestycji
FIRMY ZAGRANICZNE ODPOWIADAJĄ ZA 37 PROC. KRAJOWYCH INWESTYCJI
Zasadniczo, im większa firma, tym więcej inwestuje w wielkościach absolutnych oraz w przeliczeniu na pracownika. W Polsce jedynie największe firmy krajowe są w stanie inwestować na pracownika tyle, co ich zagraniczne odpowiedniki (a nawet nieznacznie więcej). Z uwagi na strukturę firm zagranicznych lokujących się w Polsce (nadreprezentacja dużych), nieliczne mikroprzedsiębiorstwa wykazują ponadprzeciętne nakłady. W małych i średnich firmach dystans do firm z kapitałem zagranicznym przekracza 50%.
Dystans w gospodarce utrzymuje się we wszystkich sektorach z wyłączeniem transportu i logistyki (tam polskie firmy są jednym z kluczowych graczy w Europie i inwestycje są koniecznością). W pozostałych branżach skala dysproporcji waha się między 2,4 a 11,1 razy. Innymi słowy, zagraniczne firmy działające w sektorze kultury inwestują w przeliczeniu na pracownika ponad 11 razy więcej niż krajowe. Dla porównania, w przetwórstwie ta dysproporcja wynosi 2,9.
2004 2005
0 40 80 120 tys. PLN
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
0%
10%
20%
30%
40%
udział firm zagranicznych w populacji firm w Polsce 50%
udział inwestycji firm zagranicznych w inwestycjach firm w Polsce
zagraniczne krajowe
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
0%
0,5 1,0 1,5 2,0
mln 2,5
ogółem 1-9 10-49 50-249 250+
kultura
firmy zagraniczne inwestują więcej niż krajowe
budownictwo pozostałe usługi administrowanie edukacja informacja i komunikacja zakwaterowanie i gastr.
działalność profesjonalna przetwórstwo handel obsługa nieruchomości ochrona zdrowia transport i magazynowanie
11,1 7,5
6,1 3,7 3,5 3,3 3,2 3,1 2,9 2,7 2,4 2,4 0,7
2004 2005
0 40 80 120 tys. PLN
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
0%
10%
20%
30%
40%
udział firm zagranicznych w populacji firm w Polsce 50%
udział inwestycji firm zagranicznych w inwestycjach firm w Polsce
zagraniczne krajowe
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
0%
0,5 1,0 1,5 2,0
mln 2,5
ogółem 1-9 10-49 50-249 250+
kultura
firmy zagraniczne inwestują więcej niż krajowe
budownictwo pozostałe usługi administrowanie edukacja informacja i komunikacja zakwaterowanie i gastr.
działalność profesjonalna przetwórstwo handel obsługa nieruchomości ochrona zdrowia transport i magazynowanie
11,1 7,5
6,1 3,7 3,5 3,3 3,2 3,1 2,9 2,7 2,4 2,4 0,7
INWESTYCJE W PRZELICZENIU NA PRACOWNIKA WG WIELKOŚCI ZATRUDNIENIA W FIRMIE, 2019
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS
WZGLĘDNA RÓŻNICA MIĘDZY INWESTYCJAMI FIRM KRAJOWYCH I ZAGRANICZNYCH W PRZELICZENIU NA PRACOWNIKA WG SEKTORA, 2019
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS
Oprócz firm dużych, podmioty zagraniczne inwestują znacznie więcej niż krajowe
FIRMY ZAGRANICZNE ODPOWIADAJĄ ZA 37 PROC. KRAJOWYCH INWESTYCJI
Wyraźnie wyższe inwestycje na pracownika prowadzą do wyższej produktywności i wyższych płac. Dlatego nie dziwi rosnące zainteresowanie pracowników
pracodawcami z kapitałem zagranicznym.
Firmy zagraniczne stanowią 1% populacji firm, ale na przestrzeni 15 lat (2004-2019) liczba pracowników podwoiła się, a udział w ogóle pracujących wzrósł z 13,6% do 20,8%. Duża część spośród tego wzrostu wynika z napływu
bezpośrednich inwestycji typu greenfield (inwestycje od podstaw) i ich późniejszego procesu wzrostowego.
2004 2005
0 40 80 120 tys. PLN
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
0%
10%
20%
30%
40%
udział firm zagranicznych w populacji firm w Polsce 50%
udział inwestycji firm zagranicznych w inwestycjach firm w Polsce
zagraniczne krajowe
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
0%
0,5 1,0 1,5 2,0
mln 2,5
ogółem 1-9 10-49 50-249 250+
kultura
firmy zagraniczne inwestują więcej niż krajowe
budownictwo pozostałe usługi administrowanie edukacja informacja i komunikacja zakwaterowanie i gastr.
działalność profesjonalna przetwórstwo handel obsługa nieruchomości ochrona zdrowia transport i magazynowanie
11,1 7,5
6,1 3,7 3,5 3,3 3,2 3,1 2,9 2,7 2,4 2,4 0,7
ZATRUDNIENIE W FIRMACH Z KAPITAŁEM ZAGRANICZNYM
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS
Firmy z kapitałem zagranicznym skutecznie przyciągają pracowników FIRMY ZAGRANICZNE ODPOWIADAJĄ ZA
37 PROC. KRAJOWYCH INWESTYCJI
W latach 1995-2019 BIZ stanowiły średnio ok. 13,3% polskich inwestycji – w tym 9 lat z udziałem powyżej 15%.
Ich rola z biegiem czasu spada, co wynika z lepszej pozycji rodzimych podmiotów wraz z rozwojem gospodarczym. Oznacza to spadający udział w PKB i inwestycjach ogółem, ale wolumen w wartościach absolutnych utrzymuje tendencję wzrostową.
1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015 2017 2019 0%
5%
10%
15%
20%
NAPŁYW BIZ
25%DO POLSKI JAKO
% INWESTYCJI
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych UNCTAD
W ostatnim ćwierćwieczu BIZ-y stanowiły 13% polskich inwestycji FIRMY ZAGRANICZNE ODPOWIADAJĄ ZA
37 PROC. KRAJOWYCH INWESTYCJI
Najwięcej BIZ-ów trafia do przetwórstwa przemysłowego (33%). Udział tego sektora szybko rośnie w czasie, a w niektórych latach absorbował on nawet połowę całego strumienia środków. Przetwórstwo jest motorem produktywności.
Postęp technologiczny, transfer technologii i wpięcie w międzynarodowe łańcuchy dostaw są kluczowymi czynnikami, które decydują o globalnej konkurencyjności.
Inwestowanie w tę branże pieniędzy jest czynnikiem podnoszącym produktywność i uruchamia wtórny popyt krajowy na produkty i (bardziej pracochłonne)
usługi. Inwestycje w usługach finansowych (16%) i handlu (15%) wynikają
z międzynarodowej strategii o charakterze geograficznym (sieci), podczas gdy do przetwórstwa przyciągają specyficzne cechy polskiej gospodarki i rynku pracy.
przetwórstwo
2000 2002 2004 2006 2008 2008 2010 2012 2014 2016 2018 0
10
-10 20 30 40
mld PLN
50 60 70
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 0
10 20 30 40
mld PLN
70 60 50
33%
6%
15%
16%
26%
4%
budownictwo handel finanse pozostałe usługi pozostałe sektory
przetwórstwo przemysłowe pozostałe branże
reinwestycje zysków całkowity napływ kapitału
przetwórstwo
2000 2002 2004 2006 2008 2008 2010 2012 2014 2016 2018 0
10
-10 20 30 40
mld PLN
50 60 70
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 0
10 20 30 40
mld PLN
70 60 50
33%
6%
15%
16%
26%
4%
budownictwo handel finanse pozostałe usługi pozostałe sektory
przetwórstwo przemysłowe pozostałe branże
reinwestycje zysków całkowity napływ kapitału
STRUKTURA SEKTOROWA BIZ W POLSCE, 2019
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych NBP
STRUKTURA SEKTOROWA BIZ W POLSCE
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych NBP
Jedna trzecia kapitału BIZ-ów trafia do przetwórstwa przemysłowego FIRMY ZAGRANICZNE ODPOWIADAJĄ ZA
37 PROC. KRAJOWYCH INWESTYCJI
przetwórstwo
2000 2002 2004 2006 2008 2008 2010 2012 2014 2016 2018 0
10
-10 20 30 40
mld PLN
50 60 70
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 0
10 20 30 40
mld PLN
70 60 50
33%
6%
15%
16%
26%
4%
budownictwo handel finanse pozostałe usługi pozostałe sektory
przetwórstwo przemysłowe pozostałe branże
reinwestycje zysków całkowity napływ kapitału
NAPŁYW BIZ-ÓW I REINWESTYCJE ZYSKÓW BIZ-ÓW W POLSCE
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych NBP
Firmy zagraniczne chętnie reinwestują zyski w Polsce
Patrząc na statystyki, całkowity napływ kapitału do Polski ze strony BIZ-ów rośnie powoli i dość zmiennie, ale jednak wiele z zysków jest reinwestowanych.
Oznacza to, że firmy zagraniczne uważają Polskę za miejsce dostatecznie stabilne, ale wciąż atrakcyjne do inwestowania. Jednocześnie, przynosi szereg korzyści dla krajowej gospodarki: zwiększa liczbę atrakcyjnych miejsc pracy, tworzy popyt wtórny na produkty i usługi krajowych wytwórców, poszerza ofertę dla klientów. Reinwestowanie zysków w Polsce oznacza nieinwestowanie ich u bezpośrednich regionalnych konkurentów Polski.
FIRMY ZAGRANICZNE ODPOWIADAJĄ ZA 37 PROC. KRAJOWYCH INWESTYCJI
niestabilne środowisko polityczne, społeczne i ekonomiczne, niestabilność regulatora korupcja / brak transparentności nieprzewidywalne środowisko regulacyjne niejasne zasady i słabe zachęty ze strony rządu
40%
28%
26%
22%
2000 2002 2004 2006 2008 2008 2010 2012 2014 2016 2018 0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
BIZ-y w Polsce polskie BIZ-y za granicą
2000 2002 2004 2006 2008 2008 2010 2012 2014 2016 2018 0%
1%
2%
3%
4%
5%
6%
BIZ-y w Polsce polskie BIZ-y za granicą
WYBRANE RYZYKA PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ W POLSCE W OPINII PRZEDSTAWICIELI FIRM ZAŁOŻONYCH ZA GRANICĄ
Źródło: opracowanie własne na podstawie EY (2017), Poland’s Atractiveness Survey
Niska jakość relacji państwo-firmy to kluczowe ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce
W świetle raportu EY, firmy zagraniczne (dokładniej: firmy założone za granicą) widzą szereg ryzyk dla działalności gospodarczej związanych z jakością relacji z państwem.
Najczęściej wskazywanym ryzykiem jest niestabilne środowisko polityczne, społeczne i ekonomiczne, niestabilność regulatora – deklaruje tak 40%
podmiotów zagranicznych i 59% krajowych. Ten czynnik rzadko jest uważany za atut Polski na tle innych krajów europejskich (19% deklaracji). W dalszej kolejności wśród ryzyk wskazywano korupcję lub brak transparentności (28%), nieprzewidywalne środowisko regulacyjne (26%) oraz niejasne zasady i słabe zachęty ze strony rządu (22%). Warto przy tym zauważyć, że – z wyłączeniem korupcji – firmy zagraniczne wykazują się systematycznie lepszą opinią o prowadzeniu biznesu w Polsce niż ich krajowe odpowiedniki.
FIRMY ZAGRANICZNE ODPOWIADAJĄ ZA 37 PROC. KRAJOWYCH INWESTYCJI
Wraz z rozwojem kraju, rola BIZ-ów spada, bo rodzime firmy z powodzeniem znajdują nabywców na swoje konkurencyjne dobra i usługi. Rosną natomiast ambicje w zakresie ekspansji zagranicznej. W świetle danych NBP, Polska
osiągnęła już pułap rozwoju, w którym relacja zasób BIZ/PKB spada, ale ekspansja polskich podmiotów pozostaje skromna. Trend wzrostowy załamał się w 2016 r. i pandemia najpewniej nie poprawi tego stanu rzeczy (na kryzysie najczęściej korzystają najsilniejsi gracze). Dlatego też warto popatrzeć na obecność
inwestorów zagranicznych w Polsce jako na okazję do nauczenia się, jak skutecznie przeprowadzać taką ekspansję.
niestabilne środowisko polityczne, społeczne i ekonomiczne, niestabilność regulatora korupcja / brak transparentności nieprzewidywalne środowisko regulacyjne niejasne zasady i słabe zachęty ze strony rządu
40%
28%
26%
22%
2000 2002 2004 2006 2008 2008 2010 2012 2014 2016 2018 0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
BIZ-y w Polsce polskie BIZ-y za granicą
2000 2002 2004 2006 2008 2008 2010 2012 2014 2016 2018 0%
1%
2%
3%
4%
5%
6%
BIZ-y w Polsce polskie BIZ-y za granicą niestabilne środowisko polityczne,
społeczne i ekonomiczne, niestabilność regulatora korupcja / brak transparentności nieprzewidywalne środowisko regulacyjne niejasne zasady i słabe zachęty ze strony rządu
40%
28%
26%
22%
2000 2002 2004 2006 2008 2008 2010 2012 2014 2016 2018 0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
BIZ-y w Polsce polskie BIZ-y za granicą
2000 2002 2004 2006 2008 2008 2010 2012 2014 2016 2018 0%
1%
2%
3%
4%
5%
6%
BIZ-y w Polsce polskie BIZ-y za granicą
ZASÓB BIZ-ÓW JAKO % PKB
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych NBP
NAPŁYW BIZ-ÓW JAKO % PKB
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych NBP
Polska powinna wykorzystać BIZ-y, aby nauczyć się know-how ekspansji
Konfederacja Lewiatan wrzesień 2021
FIRMY ZAGRANICZNE ODPOWIADAJĄ ZA 37 PROC. KRAJOWYCH INWESTYCJI
