1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI, PRODUCENTA I DYSTRYBUTORA
Nazwa produktu: Potas Wzór chemiczny: K Inne nazwy:
Producent:
Dystrybutor:
2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH
Składnik stwarzający zagroŜenie:
Nazwa chemiczna % wag. Nr CAS Nr WE Symbole ostrzegawcze
Zwroty zagroŜenia (R)*
potas 100 7440-09-7 231-119-8 F, C 14/15-34
3. IDENTYFIKACJA ZAGROśEŃ
Substancja została zaklasyfikowana jako niebezpieczna zgodnie z obowiązującym prawem.
F C
ZagroŜenie poŜarowe: Metal. Ciało stałe. Reaguje gwałtownie z wodą, uwalniając skrajnie łatwo palne gazy.
ZagroŜenie toksykologiczne:
Powoduje oparzenia. Jest przyczyną groźnych, chemicznych oparzeń powierzchni ciała.
ZagroŜenie
ekotoksykologiczne:
Stopień bezpośredniego zagroŜenia dla zwierząt lądowych i wodnych skrajny.
4. PIERWSZA POMOC
1. Oparzenia skóry natychmiast po oparzeniu zmywać obficie wodą, a następnie załoŜyć na opatrzyć gazą z maścią borną lub zwilŜoną 6% roztworem taniny.
2. Oczy naleŜy obficie i długo przemywać tylko zimną wodą, starając się wywijać powieki.
Wpuścić 1-2 krople oleju rycynowego dla złagodzenia bólu. Oczy osłonić gazą. Poszkodowanej osobie zapewnić jak najszybciej pomoc okulisty.
3. Oparzonej osobie zapewnić leŜenie, spokój i ciepło.
4. W razie osłabienia i niemiarowości tętna podać podskórnie kofeinę lub kardiamid.
5. Przewieźć do lekarza w pozycji leŜącej, w opatrunkach ochronnych z luźno nałoŜonej gazy.
5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POśARU
Szczególne zagroŜenia: Potas w warunkach normalnych przechowywany jest w nafcie. Na powietrzu zapala się. W kontakcie z wilgocią wydziela się wodór.
Środki gaśnicze: Gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym metale.
Zalecenia szczegółowe: StraŜacy powinni być wyposaŜeni w ubrania ognioodporne i niezaleŜne aparaty oddechowe.
6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA
Zalecenia ogólne: W przypadku wydostania się większej ilości potasu do środowiska, skaŜony teren naleŜy wyizolować z otoczenia, a poza jego obręb wyprowadzić osoby
postronne. Potas pokryć proszkiem gaszącym metale.
Środki
ochrony osobistej:
Stosować ubrania ochronne z tkanin powlekanych, rękawice ochronne, okulary ochronne w szczelnej obudowie, ochrony dróg oddechowych. NaleŜy pamiętać o ograniczonym czasie ochronnego działania filtrów cząsteczkowych (filtr cząsteczkowy oznaczony kolorem białym i symbolem P 2).
Zalecenia szczegółowe: Zabezpieczyć opakowania (pojemniki) przed wydostaniem się potasu do środowiska.
Zabezpieczenie środowiska:
Brak zaleceń.
7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE
Zapobieganie zatruciom:
Podczas stosowania potasu nie jeść, nie pić, unikać kontaktów z sodem, unikać wdychania produktów reakcji z wilgocią (wodorotlenek potasu), przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzieŜ i sprzęt ochrony osobistej, pracować w wentylowanym pomieszczeniu. Przechowywać w zamknięciu, poza zasięgiem dzieci.
Zapobieganie
poŜarom/ wybuchom:
Surowo przestrzegać zasad bezpiecznego przechowywania potasu metalicznego.
Magazynowanie: Potas naleŜy przechowywać w miejscu suchym i chłodnym, w temperaturze 8-15ºC i wilgotności 20 - 60%. Magazyny muszą być wykonane z materiałów niepalnych. Potas metaliczny, ze względu na swoją aktywność, przechowywany jest w nafcie, w atmosferze obojętnej (w bębnach stalowych lub puszkach blaszanych lutowanych spoiwem cynowo-ołowianym) lub w próŜni. W przypadku częściowego opróŜnienia naczynia, pozostałość naleŜy zalać ropą lub olejem mineralnym. Na opakowaniach umieścić napis:
„Chronić przed wilgocią”. Pomieszczenia wyposaŜyć w gaśnice śniegowe i proszkowe. Do gaszenia poŜaru pod Ŝadnym warunkiem nie uŜywać wody.
Personel magazynowy wyposaŜyć w niezbędne ochrony osobiste. Zasady magazynowania określa norma PN-89/C-81400.
Zapobieganie zatruciom:
Podczas stosowania potasu nie jeść, nie pić, unikać kontaktów z potasem, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzieŜ i sprzęt ochrony osobistej, pracować w wentylowanym pomieszczeniu. Przechowywać w zamknięciu, w warunkach odpowiednich dla potasu metalicznego, poza zasięgiem dzieci.
8. KONTROLA NARAśENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ
Rozwiązania techniczne: Ogólne - niezbędne do prawidłowego przewozu, magazynowania i stosowania potasu metalicznego. Sprawna wentylacja i urządzenia odsysające.
Osobiste wyposaŜenie ochronne:
Drogi oddechowe: Maski ochronne z filtrami pyłów P 2.
Ręce: Rękawice ochronne, powlekane.
Oczy: Okulary ochronne w szczelnej obudowie, maski ochronne.
Skóra i ciało: Ubrania ochronne ze zwartej tkaniny. Fartuchy ochronne.
Ogólne środki ochrony:
Higiena pracy: Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Unikać bezpośredniego kontaktu powierzchni ciała i dróg oddechowych z pyłem chromu. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Po pracy
dokładnie wymyć powierzchnię ciała. Nie jeść, nie pić podczas pracy.
Natychmiast usuwać wszelkie rozsypy.
Obowiązujące w Polsce najwyŜsze dopuszczalne stęŜenie (mg/m3) w środowisku pracy:
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29.11.2002r. (Dz.U. Nr 217, poz. 1833) w sprawie najwyŜszych dopuszczalnych stęŜeń i natęŜeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ze zmianą z dnia 1.10.2005r. (Dz.U. 212 poz.1769).
NDS - nie dotyczy
9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE
Masa atomowa: 39,098 g/mol
Postać fizyczna, barwa, zapach, inne: Potas jest pierwiastkiem chemicznym naleŜącym do grupy I głównej układu okresowego (litowce). W warunkach normalnych jest srebrzystobiałym, miękkim metalem, tracącym połysk na powietrzu wskutek reagowania z parą wodną i tworzenia się warstewki wodorotlenku. W zetknięciu z wodą zapala się. Bardzo aktywny chemicznie. Potas krystalizuje w układzie regularnym. W związkach występuje w stanie utlenienia +1. Pary potasu zawierają cząsteczki jednoatomowe. Jest jednym z najsilniej elektro dodatnich pierwiastków.
Gęstość: 0,862 g/cm³ (20ºC) Temperatura topnienia: 63,8ºC Temperatura wrzenia: 760ºC
Rozpuszczalność w wodzie i innych rozpuszczalnikach: Potas wchodzi z wodą w gwałtowną reakcję z wydzieleniem wodoru. Nie rozpuszcza się w benzynie, nafcie i ropie naftowej.
Inne: Wodorotlenek i tlenki potasu są bardzo silnymi zasadami. Związki potasu są najczęściej bezbarwne lub białe i dobrze rozpuszczają się w wodzie. Potas tworzy tylko nieliczne i niezbyt trwałe związki kompleksowe. Potas metaliczny, ze względu na swoją aktywność, przechowywany jest w nafcie, w atmosferze obojętnej lub w próŜni. Podczas spalania potasu, obok wodoru, w dymie obecny jest tlenek potasu lub - gdy środowisko nie zawiera wody - nadtlenek potasu. Potas gwałtownie reaguje z kwasami. Zawartość potasu w skorupie ziemskiej wynosi 2,5%. Do najwaŜniejszych jego minerałów naleŜy sylwin KCl. Potas występuje równieŜ w wodzie morskiej i solankach. Wchodzi w skład wielu krzemianów i glinokrzemianów. Metaliczny potas stosowany jest w komórkach fotoelektrycznych oraz jako silny reduktor w syntezach organicznych. Zastosowanie znalazł stop z sosen. Związki potasu stosowane są jako nawozy sztuczne. Ponadto uŜywany jest w wielu syntezach organicznych i nieorganicznych.
10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ
Stabilność i reaktywność: Potas reaguje gwałtownie z wodą, przy czym wydziela się wodór i powstaje wodorotlenek potasu. Potas gwałtownie reaguje z kwasami.
Właściwości korozyjne: Brak
11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE
Drogi naraŜenia człowieka: Wdychanie pyłów, połknięcie, kontakt ze skórą i z oczami.
Informacja ogólne: Potas posiada Ŝrące właściwości. Jest przyczyną groźnych, chemicznych oparzeń powierzchni ciała.
Działanie miejscowe:
Wdychanie dymów: Wdychanie dymów zawierających mikrocząsteczki potasu, tlenku potasu i wodorotlenku potasu wywołuje trudności w oddychaniu z kaszlem i bólem w klatce piersiowej. W groźniejszych przypadkach występuje skrócenie oddechu z pieniącą się śliną (obrzęk płuc). MoŜe
wystąpić stan podniecenia oraz dezorientacja, utrata przytomności - nawet wówczas, gdy nie pojawiły się trudności w oddychaniu.
Połknięcie: Występują nudności, wymioty i dezorientacja. W cięŜkich przypadkach pojawia się zaburzenie widzenia, drŜenie mięśni, utrata przytomności z powodu uszkodzenia organów wewnętrznych.
Kontakt ze skórą: Pojawiają się podraŜnienia i zaczerwienienia. W groźniejszych przypadkach powstaje oparzenie chemiczne oraz termiczne, któremu towarzyszy silny ból.
Kontakt z oczami: Widoczne podraŜnienie i zaczerwienienie, a w groźniejszych przypadkach powstaje poparzenie chemiczne. MoŜe dojść do trwałego uszkodzenia oczu.
12. INFORMACJE EKOLOGICZNE
Stopień zagroŜenia wód: duŜy
13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI
Metody unieszkodliwiania:
Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U.62 poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.112 poz. 1206) Zawartość opakowania wg:
rodzaju 06 13 99 inne nie wymienione odpady Opakowania wg:
rodzaju 15 01 07 opakowania ze szkła
Sposób likwidacji (D10) - termiczne przekształcanie odpadów w instalacjach lub urządzeniach zlokalizowanych na lądzie.
ZuŜyte opakowania dostarczać do uprawnionych do ich przerabiania przedsiębiorstw.
Opakowania opróŜnić całkowicie.
14. DANE TRANSPORTOWE
Numer UN (ONZ) : 2257 POTAS
Klasa RID/ADR/IMO: 4.3
Kod klasyfikacyjny: W2
Ilości ograniczone: LQ0
Grupa pakowania: I
Numer rozpoznawczy zagroŜenia: X423
Nalepka ostrzegawcza wg ADR/RID Nr 4.3:
15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH
Substancja została zaklasyfikowana jako niebezpieczna zgodnie z obowiązującym prawem.
Na etykietach naleŜy umieścić następujące informacje:
Symbol ostrzegawczy na
opakowaniu jednostkowym: Napis ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych:
F Produkt wysoce łatwo palny.
C Produkt Ŝrący.
Zwroty wskazujące rodzaj zagroŜenia
R 14/15 Reaguje gwałtownie z wodą uwalniając skrajnie łatwo palne gazy.
R 34 Powoduje oparzenia.
Zwroty określające warunki bezpiecznego stosowania S 1/2 Przechowywać pod zamknięciem i chronić przed dziećmi.
S 5 Przechowywać w nafcie
S 8 Przechowywać pojemnik w suchym pomieszczeniu.
S 45 W przypadku awarii lub jeŜeli źle się poczujesz niezwłocznie zasięgnij porady lekarza - jeŜeli to moŜliwe, pokaŜ etykietę.
* S5 nie jest wymagane w przypadku zastosowania odpowiedniego bezpiecznego opakowania Kartę wykonano zgodnie z:
• Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11.01.2001r. (Dz.U.11 poz.84; z późniejszymi zmianami).
• Rozporządzeniem w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. (Dz. U. Nr 140, poz. 1171) ze zmianą z dnia 14.12.2004r. (Dz.U. 2 z 2005r. poz.2).
• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 28.09.2005r w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem - ZAŁĄCZNIK (Dz.U.201 poz.1674), (29ATP).
• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 2.09.2003r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 173, poz. 1679 z późniejszymi zmianami).
• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 2.09.2003r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 171, poz. 1666 z późniejszymi zmianami).
• Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29.11.2002r. (Dz.U. Nr 217, poz. 1833) w sprawie najwyŜszych dopuszczalnych stęŜeń i natęŜeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ze zmianą z dnia 1.10.2005r (Dz.U. 212 poz.1769).
• Ustawą z dnia 27.04.2001r. o odpadach (Dz.U.62 poz.628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27.09.2001r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.112 poz.1206).
• Ustawą z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz.U. 2001 nr 63 poz. 638).
• Klasyfikacją towarów niebezpiecznych zgodnie z Umową Europejską dotyczącą międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR).
• Ustawą z dnia 28 października 2002 r. o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych (Dz. U. 2002 nr 199 poz. 1671) z późniejszymi zmianami.
• Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26.09.1997r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 2003 nr 169 poz. 1650) z późniejszymi zmianami.
• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 30.12.2004 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz. U. z 2005r. Nr 11, poz. 86).
• Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21.12.2005r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej (Dz. U. Nr 259, poz. 2173).
• Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26.09.1997r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 2003 nr 169 poz. 1650) z późniejszymi zmianami .
• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 30.12.2004 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz. U. z 2005r. Nr 11, poz. 86).
• Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21.12.2005r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej (Dz. U. Nr 259, poz. 2173).
16. INNE INFORMACJE
Chemiczne określenie produktu:
Potas
Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych F Produkt wysoce łatwo palny.
C Produkt Ŝrący.
R 14/15 Reaguje gwałtownie z wodą uwalniając skrajnie łatwopalne gazy.
R 34 Powoduje oparzenia.
Normy na sprzęt ochronny:
PN-EN 141:2002 Sprzęt ochrony układu oddechowego. Pochłaniacze i filtropochłaniacze, wymagania, badanie, znakowanie;
PN-EN 344:1996 Wymagania i metody badania obuwia bezpiecznego, ochronnego i zawodowego do uŜytku w pracy. Zmiana A1;
PN-EN 166:2002 (U) Ochrona indywidualna oczu. Wymagania;
PN-EN 374-3:2004 (U) Rękawice chroniące przed chemikaliami i mikroorganizmami. Wyznaczanie odporności na przenikanie chemikaliów;
PN-EN 466:1998 OdzieŜ ochronna. Ochrona przed ciekłymi chemikaliami. Wymagania dotyczące odzieŜy chroniącej przed chemikaliami z połączeniami nieprzepuszczającymi cieczy (typ 3);
Powietrze na stanowiskach pracy
PN-EN 1540:2004 Powietrze na stanowiskach pracy. Terminologia
PN-EN 689:2002 Powietrze na stanowiskach pracy. Wytyczne oceny naraŜenia inhalacyjnego na czynniki chemiczne przez porównanie z wartościami dopuszczalnymi i strategia pomiarowa.
Uwaga:
• UŜytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacja zawarta w powyŜszej karcie stanowi opis wymogów bezpieczeństwa uŜytkowania preparatu. UŜytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do określonych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy uŜytkownika. Karta charakterystyki nie moŜe być traktowana jako gwarancja właściwości preparatu.
• Produkt nie moŜe być uŜywany bez pisemnej zgody w Ŝadnym innym celu aniŜeli podanym w p.1 karty charakterystyki.
• Karta charakterystyki jest bezpośrednio przekazywana dystrybutorowi produktu, bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości odnośnie do wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych.
• Kartę wykonano w Przedsiębiorstwie EKOS S.C. 80-266 Gdańsk, al. Grunwaldzka 209, tel/fax: (0-58)305-37- 46, www.ekos.gda.pl e-mail: ekos@ekos.gda.pl na podstawie informacji i konsultacji uzyskanych od Zamawiającego oraz materiałów z własnej bazy danych.
• Informacje zawarte w niniejszej karcie charakterystyki są zgodne z aktualnym stanem naszej wiedzy i spełniają warunki prawa krajowego oraz Unii Europejskiej.
• Informacje zawarte w niniejszej karcie charakterystyki nie są gwarancją parametrów technicznych czy przydatności do określonych zastosowań.
