"Österreichische Zeitschrift für Kunst und Denkmalpflege", R. XXI, 1967; R. XXII, 1968 : [recenzja]

Marian Arszyński

"Österreichische Zeitschrift für Kunst

und Denkmalpflege", R. XXI, 1967; R.

XXII, 1968 : [recenzja]

Ochrona Zabytków 23/1 (88), 73-78

1970

s. 87—92, 3 il. Skutkiem działania czasu i zmian w pierwotnym układzie obciążeń statycznych zach­ wiana zastała konstrukcja środkowej części pałacu będącego dziełem J. B. Ne u manna i zaw ierającego zna­ ne dzieło Tiepola. Autor przedstawia przebieg i w y ­ niki badań statycznych oraz om awia w ykonane na tej podstaw ie prace zabezpieczające '(stabilizacja grun­ tu betonow ym i palam i, w zm ocnienie fundam entów i kolumn).

L. L a n d s c h r e i t e r, Die пегие F a r b g e b u n g im T r e p p e n h a u s d e r W ü r z b u r g e r R e s i d e n z (N ow a k o lo ­ r y sty k a k la tk i sch o d o w ej w ü rzb u rsk iej rezy d en cji), s. 92—93. Autor om awia rekonstrukcję pierwotnej ko­ lorystyki ścian, która dokonana zastała na podstawie odkrytych śladów '(płaszczyzny jasnoszare laserow ane ochrą, ornam enty białe, laserowane kolorem jasnosza­ rym , balustrady srebrnoszare).

H. С a s p a r y , Das B o p p a r d e r T r i u m p f k r e u z (K rzyż z lu k u tę c z o w e g o w B oppard), s. 94— 191, 6 il. W w y ­ niku poprzedzonej dokładnym opisem analizy stylu na tle porów naw czym autor określa datę powstania rzeźby na ok. 12'30 r. Dobry na ogół stan zachowania sprawia, że konserw ację ograniczyć m ożna było w za­ sadzie do usunięcia przem alowań i do zabiegów utrwa­ lających. W ich w yniku zabezpieczono odsłoniętą w arstw ę malarską z ok. 1300 r. (pierw otna była w bardzo złym stanie). W czasie prac w głow ie figury odkryto schow ek na relikw ie.

L. E n g s t 1e r , Die S icherung d e s k u lt u r e l le n Erbes als v ö l k e r r e c h t l i c h e V e r p f l ic h t u n g nach d e r H aager K o n v e n t i o n v o m 14. M ai 1954 z u m S c h u t z v o n K u l ­ tu r g u t b e i b e w a f f n e t e n K o n f l i k t e n (Z a b ezp ieczen ie d zied zictw a k u ltu ra ln eg o jak o z o b o w ią za n ie p raw a m ięd zy n a ro d o w eg o w e d łu g K o n w en cji H a s k ie j z 14 m aja 1954 r. w sp ra w ie och ron y dóbr k u ltu r y n a w y ­ p a d ek k o n flik tó w zb rojn ych ), s. 101—117, 1 il. Ob­ szerne, źródłowo skom entow ane om ów ienie tekstu konw encji na tle sytuacji prawno ustrojowej NRF, z licznym i analitycznym i rozważaniam i dotyczącym i zasadniczych pojęć i terminów) np. dobro kultury, zabytek sztuki, zabytek przyrody itd).

H. F r e d r i с h, B erich t ü b er die T a g u n g der L a n d e s ­ d e n k m a l p f l e g e r in M ü n s t e r - W e s t f a l e n (S p raw ozd an ie ze zjazd u k o n serw a to ró w k r a jo w y c h w p ro w in cji M ü n ster w W estfa lii), s. 118—123, 2 il. Problem owe om ów ienie w ycieczki naukowej stanow iącej jeden z punktów programu zjazdu. N ajw ięcej m iejsca poś­ w ięcono problemom konserw acji kam ienia (portal koś­ cioła St. 'Patroklus w Soest), sanacji zespołów staro­ m iejsk ich (Soest, Lippstadt), k olorystyk i fasad (Ostön­ nen).

K u n s t d e n k m ä l e r - I n v e n t a r i s a t i o n in M i t t e l e u r o p a — V e r z e i c h n is s d e r b is h e r e rs c h ie n e n e n B ände (I n w e n ­ ta ry za cja z a b y tk ó w w środ k ow ej E uropie — sp is d o ­ ty c h c z a s o p u b lik o w a n y ch tom ów ), s. 123—142. R eda­ kcja zestawiła tutaj bardzo przydatną bibliografię in ­ w entarzy zabytków w porządku topograficznym. Personalia.

Kronika. Recenzje.

B ib l io g r a p h i e z u r K u n s t g e s c h i c h t e v o n S a c h s e n - A n ­ h a lt, bearbeitet von S. Harksen, 'Berlin 1966 (H. H. Möller), s. 150—1Э1.

L a n d k r e i s L a u f a n d e r P e g n it z : D ie K u n s t d e n k m ä l e r v o n M i tt e lf r a n k e n , 11. Bd. (P. Strieder), s. 151—153. D ie K u n s t d e n k m ä l e r d e r S t a d t S c h l e s w i g , Bd II, Die K unstdenkm äler des Landes S ch lesw ig-H olstein, 10. Bd, M ünchen-Berlin 1966 (W. J. 'Müller), s. 153—164. F. M a u r e r , Die K u n s t d e n k m ä l e r d e s K a n to n s B a ­ se l — S t a d t V. D ie K unstdenkm äler der S chw eiz 52, Basel 1966.

B. A n d e r e s , Die K u n s t d e n k m ä l e r des K a n to n s St. G a l l e n IV, D ie Kunstdenkm äler der Schw eiz 53, Ba­ s e l 1966 (T. Breuer), s. 154—166.

R. H a m a n — M c L e a n , S y s t e m ein er to p o g r a p h i­ s c h e n O rie n t ie r u n g in B a u w e r k e n , M arburg 1965 (B), s. 156.

M a r ia n A r s z y ń s k l

У

R ocznik X X I (1967).

Z eszy t 1, stron 64, ilu str a c je .

F. К 1 a u n e r, D er „ M a th e m a tisc h e T u r m ” des S t i f ­ te s K r e m s m ü n s t e r u n d d ie G e m ä l d e g a l e r i e („W ieża m a tem a ty czn a ” i g a leria ob razów o p a ctw a K r e m s­ m ün ster), s. 1—16, 7 il. A rtykuł stanow i próbę m ono­ graficznego ujęcia historii dwóch zasadniczych e le ­ m entów kom pleksu zabudowań znanego opactwa i zreferowania ich problem atyki konserwatorskiej.

G. K o d o l i t s c h , Die B a u p la s tik vo n St. M a r ien im Paradiese (R zeźba a rch itek to n iczn a St. M arien im P a ­ rad iese), s. 16—27, 10 il. O m ówienie problem atyki arty­ stycznej, ikonograficznej i konserw atorskiej ciek aw e­ go zespołu rzeźby architektonicznej.

F. W a l l i s e r , Die E n td e c k u n g und S ic h e r u n g ein es g o tisch en W a n d g e m ä l d e s in d e r P f a r r k i r c h e v o n G o l ­ d e g g im Pa n g a u (O dkrycie i z a b e zp iec zen ie g o ty c k ie ­ go m a lo w id ła ścien n eg o w k o ściele p a r a fia ln y m w G old egg w P an gau ), s. 27—31, 5 il. Spraw ozdanie z odkrycia i w stępnego zabezpieczenia cennego za­ bytku m alarstw a ściennego, uzupełnione uwagam i

dotyczącym i jego problem atyki artystycznej i kon­ serw atorskiej.

J. F e l m a y e r , Eine Zeich n u n g v o n R oelant S a v e r y in B erlin. D ie to p o g r a p h isch e S it u a ti o n I n n s b r u c k s u m 1600 in ih r er B e zieh u n g z u r Z e ic h n u n g S a v e r y s (R y­ su n e k R o ela n ta S a v e r y ’ego w B e r lin ie . T op ograficzn a sy tu a c ja In n sb ru ck a około 1600 i je j sto su n ek do r y ­ su n k u S a v e r y ’ego), s. 31—38, 2 il. Om aw iając w zm ian ­ kow any rysunek autor analizuje krytycznie dotych­ czasowy stan w iedzy o topografii m iasta na przeło­ m ie XVII i X V III w.

W. W e g n e r , Z u r Z eichnung S a v e r y s und z u r T ä ­ t i g k e i t n ie d e r lä n d i s c h e r L a n d s c h a f t i e r u m 1600 in T i ­ ro l (W sp r a w ie ry su n k u S a v e r y ’ego i d z ia ła ln o ści n i­ d e rla n d zk ich p ejza ży stó w w T yrolu około 1600), s. 38. Autor uzupełnia poprzedni artykuł, przedstawiając om aw iany rysunek na tle twórczości innych artystów. W. K i t l i t s c h k a , D er G a r te n p a v i ll o n d es S c h lo s ­ ses O b e r s i e b e n b r u n n in NÖ (P a w ilo n ogrod ow y z a m ­ k u O b ersieb en b ru n n w D o ln ej A u strii), s. 39—47, 5 il. A utor omawia ciekaw ą problem atykę artystyczną i konserwatorską w ym ienionego zabytku.

M. K o l l e r , Z w e i B a ro c k a ltä re in J e n te n d o r f u n d d a s W e r k J. J. R e sle r s (D w a b a ro k o w e ołtarze w J e n ­ te n d o r f a tw órczość J. J. R eslera ), s . 47— 54, 6 il. Oma­ w iając szczegółowo problem atykę artystyczną i kon­ serw atorską dwóch m niej znanych zabytków, autor

dostarcza cennych przyczynków do dokładniejszego poznania warsztatu J. J. Restera.

M. Ł e i t h e - J a s p e r , Archivalien zur Baugeschich­ te des Palais der Böhmischen Hofkanzlei in Wien (A rch iw a lia do h isto rii b u d ow y p ałacu c z e sk ie j k a n ­ ce la r ii d w oru w W ied n iu ), s. 54—57, 3 il. Szczegółowe om ów ienie bogatych m ateriałów źródłowych um ożli­ w iających dość dokładne odtw orzenie historii budo­ w y i późniejszych przekształceń w ym ienionego pa­

łacu. j

R ecenzje

H. В i b e к, E. L i c h t e n b e r g , Wien — Bauliche G estalt und Entw icklung seit der Mitte des 19. Jh. (Sw ittalek), s. 57.

(Kunstgeschichtliche A nzeigen, (NF VI 1963/64, Hefte 1/2, 3/4. (Mossier), s. 57.

R. E. S t r a u b , Th. Brachert, Konservierung und Denkmalpflege, T eile 1, 2. (Kortan), s. 57.

W issenschaftliche Zeitschrift der M artin-L uther-U ni- versiität H alle-W ittenberg. Jg XII. 1963 i(W. K itlitsch- ka), s. 58.

A m tlicher Führer durch die Staatlichen Schlösser, Gärten und Burgen im Hessen (Lei the-Jasper), s. 58. E. B r a c h a r z , Die Burgen im unteren Inntal (Gritsch), s. '58.

E. F o r s s m a n , Palladios Lehrgebäde (W. K itlitsch- ka), s. 59.

Jahrbuch der B erliner iMuseen, 7 Bd. 1965 1 H. (E. Doberer), s. 59.

M itteilungen des K rem ser Stadtarchivs, Bd. 1!—3, 1961—1963 i(W. K itlitschka), s. 59.

H. tS. P l e n d e r l e i t h , La Conservation des an ti­ quits et de oevres d ’A r t (G. Tripp), s. 59.

E. F r ü n d t , Sakrale Plastik, M ittelalterliche B ild­ w erke in der DDR (E. Doberer), s. 60.

B. H e i n z ! , Bartholomeo Altom on te (Hömann- Weingartner), s. 60.

A. H e j j - D e t a r i , Altungarischer Schmuck <Hö- m ann-W eingartner), s. 61.

H. K ä s t n e r , Die Geschichte der Technischen Hochschule in Wien (Sw ittalek), s. 61.

K. G a l a s , M useum der (Bildenden K ünste in Buda­ pest, Italienischen Renaissanzeporträts (L eith e-Jas­ per), s. 61.

J. G e n t h o n , Die grosse Zeit der neuen französi­ schen Malerei (E. Bacher), s. 61.

P. 'N. M u s e b a c h e r, Das S tift Lilienfeld (E. Ba­ cher), s. 6il.

P. P i e p e r , Der Dom zu Münster (G. Hajos), s. 61. E. S t e e n b o c k , Der kirchliche Prachteinband im frühen M ittelalter (Unterkirchner), s. 61.

R. H a m a n-Mc L e a n , S y ste m einer to pographi­ schen Orientierung in Bau w erken (Höfer), s. 63. Monumentorum Tutela Ochrana Pam iątek, 1. Bd. (Re­ dakcja), s. 63.

Z eszy t 2, stron 75, ilu str a c je . * G. T r i p p , Drei W erke gotischer H olzskulptur und ihre Restaurierung (Trzy zab ytk i g o ty c k ie j rzeźby d r e w n ia n e j i ich k on serw acja), s. 65—84, 23 il. A utor­ ka zajm uje się trzema zabytkam i dużej klasy — w ie- lofigurową kompozycją z nieistniejącego ołtarza W Oppenberg w Styrii (ok. 1490), Madonną z D zieciąt­ kiem z ołtarza św. Bernarda w Z w ettl (ок. 1500) oraz poliptykiem z Grades (po 1500). Po om ówieniu prze­ prowadzonych prac i uzyskanych w yn ik ów autorka charakteryzuje problem atykę artystyczną zabytków na tle dotychczasowego stanu badań.

J. Z y k a n , Eine Plastik von Thomas Straiff in Hol­ lenthon (R zeźba d łu ta T. S tr a iffa w H ollen tb on ), s. 84—89. iNa podstaw ie analizy stylu przeprowadzo­ nej z uwzględnieniem innych dzieł m istrza, autor przypisuje mało dotąd nauce znaną rzeźbę C hrystu­ sa Boleściw ego T. Stradffowi, datując ją na koniec XV w. W aneksie do artykułu G. Zehetm aier krótko charakteryzuje przebieg prac konserw atorskich w cza­ sie których odsłonięto pierwotną polichrom ię zabytku.

J. Z y k a n , Die ehemalige Dominikanerkirche in K r e m s und ihre ursprüngliche Polychromierung (K o­ śc ió ł p o d o m in ik a ń sk i w K rem s i jego p ierw o tn a po­ lich ro m ia ), s. 89—99, 17 il. W nawiązaniu do historii

budowy i kolejnych przekształceń obiektu, autor oma­ w ia bogatą polichrom ię figuralną i ornam entalną w n ę­ trza wyróżniając dwie fazy jej powstania — koniec X III w prezbiterium i początek XIV w. w korpusie nawowym .

H. K ü h n e 1, Die gem alten G rabdenkm äler von Herzog Philipp von Kärnten und Heinrich Graf von Salm im Chor der ehem aligen Dominikanerkirche in K r em s (M alow ane nagrobki k sięcia F ilip a K a ry n ck ie- go i H en ryk a h rab iego v o n S alm w p rezb iteriu m k o ­ ścio ła p o d o m in ik a ń sk ieg o w K rem s), s. 100—105, 4 il. Autor om awia odkryte w czasie prac konserw ator­ skich nagrobki z końca X III w . namalowane na ścia­ nie prezbiterium kościoła w Krem s, podkreśla uni­ kalność tej form y nagrobka i doszukuje się w niej bezpośrednich w p ływ ów w łoskich.

M. L e j s k o v a-M a t y a s o w a, „Livische Figuren” am Sgraffito-Haus zu Weitra und ihre graphischen Vorlagen (S cen y w ed łu g L iw iu sza na sg ra ffito w ej ścia n ie dom u w W eitra i ic h g ra ficzn e w zory), s. 105— 110, ilO il. Charakterystyka bogatej dekoracji konser­ w ow anego ostatnio domu w Weitra w Czechosłowacji, której zasadniczym elem entem są opatrzone napisa­ m i sceny z historii starożytnego Rzym u w g L iw iu ­ sza. Wspólnego wzoru graficznego dla omówionej de­ koracji i 'dla szeregu innych zabytków tego typu autor­ ka doszukuje się w drzeworytach Ammana i Bocks- bergera um ieszczonych w popularnych wydaniach hi­ storii Liwiusza z ok. 1573 r.

H. E b n e r , Steirische Ortsansichten des X V Jh. auf einem Altarflügel im Obdach (F iętn a sto w ieczn e w id o ­ ki sty ry jsk ich m iejsco w o ści na sk rzy d le o łtarzow ym z Obdach), s. 110—115, 7 il. Po przeprowadzeniu ana­ lizy ikonograficznej i historycznej zabytku, autor pró­ buje identyfikow ać w ystępujące w tle w idoki z kon­ kretnie istniejącym i m iastam i — m. in. z Obdach i W eisskirchen.

W. P. B a u e r , Ausser gewöhnliche Korrosionen an G old -Ku pfer-S ilber-Legierun gen (N ad zw yczajn e p ro ­ ce sy k o rozyjn e sto p ó w złota, m ied zi i srebra), s. 115— 123, 13 il. Dokładne sprawozdanie z badań labora­ toryjnych, których w yniki uzupełnione badaniam i źró­ dłow ym i nad historią techniki — um ożliw iły okre­ ślenie przyczyn w ystąpienia korozji. W aneksie po­ dana została podstawowa literatura.

M. K o l i e r , Dürnstein — zur Dokumentation (D ürn­ stein — w zw ią zk u z d ok u m en tacją), s. 124—130 , 7 il. Dokumentacja badań odkrywkowych ścian zew nętrz­ nych w ieży kościoła w Dürnstein m ających na celu określenie pierwotnej kolorystyki. (Przedstawione w y ­ niki dają dokładny obraz kolejnych w arstw tynków i barw ników i ustalają podstawowe dane techn olo­ giczne.

P. L e i s c h i n g. Bestrebungen der Forschungsgesell­ schaft für den Wohnbau zur Schaffung eines O rts­ kernerhaltung sge setze s (D ążenia T o w a r z y stw a do B ad ań P ro b lem ó w B u d o w n ictw a M ieszk a n io w eg o do stw o rzen ia u sta w y ch ro n ią cej za b y tk o w e ośrod k i o s ie ­ d leń cze), s. 131—133. W nawiązaniu do krótkiej in fo r­ macji wstępnej autor przytacza pełn y tek st projektu ustaw y opracowany na sesji w ym ienionego Tow arzy­ stw a w Klagenfurcie.

Recenzje.

L. P ü h r i n g e r - Z w a n o w e t z. Matthias Steinl, W ien-M ünchen 1966 (W. K itlitschka), s. 134— 136. K. K a l i n o w s k i , Steinl im Schlesien (Steinl na Śląsku), s. 136—140, 1 il. U zupełnienie om awianej p o ­ w yżej publikacji oraz w yw odów recenzenta uwagami dotyczącymi działalności artysty na terenie Śląska.

Z eszy t 3/4, stro n 76, ilu str a c je .

H. D o r n i k - E g e r , F ra n z A n to n P ilg ra m , d e r B a u ­ m e i s t e r v o n S ch lo ss R ie g e r s b u r g (Franz A n ton P i l ­ gram , b u d o w n iczy za m k u R iegersb u rg), s. 141— 152, 15 il. W oparciu o m ateriały archiwalne autor przedsta­ w ia szczegółow o historię przebudowy pałacu (głów nie w latach 1731—56), ustalając — w b rew dotychczaso­ wym poglądom — autorstw o IPilgrama. W yniki badań archiwalnych poparte są analizą sty lu uwzględniającą w ażniejsze dzieła austriackiego baroku.

F. W i n d i s с h-iG r a e t z, Das neue S c h lo s s m u s e u m in R ie g e r s b u r g (N o w e m u zeu m za m k o w e w R ie g e r s­ burg), s. 152—154, 4 ił. K rótka inform acja o urządze­ niu w pięciu pom ieszczeniach zamku w ysta w y XVIII w iecznych m eb li i sprzętów przez M uzeum S ztuki S to­ sowanej w Wiedniu.

G. W i n n e r , Die D iö ze s a n b ib li o th e k in St. P ö lten (B ib lio tek a d iecez ja ln a w St. P ö lten ), s. 155—163, 15 il. Sprawozdanie z prac m ających na celu przyw rócenie dawnego w ygląd u i funkcji pom ieszczeniom biblioteki opactwa St. Pölten oraz m ieszczącej się tam że b ib lio­ teki biskupiej. T rw ające 5 la t prace obejm ow ały kon­ serw ację licznych m alow ideł ściennych, stiu k ów i ele­ m entów w ystroju oraz zm ierzały do odtw orzenia pierwotnego układu w nętrz i ustaw ienia sprzętów. G. H e i n z , M. K o l l e r , Ein S p ä t w e r k v o n Johann H einrich S c h ö n fe l d i m S t i f t R e ic h e r s b e r g a m Inn (P óźne dizieło Joh an n a H ein rich a S c h ö n fe ld a w b is ­ k u p stw ie R eich ersb erg nad rzek ą Inn), s. 164— 165. G. H einz przedstaw ia próbę ustalenia autorstw a obrazu na podstaw ie analizy stylu , zaiś M. K oller charaktery­ zuje krótko przeprowadzone prace konserw atorskie (odczyszczenie, dublow anie, retusze).

Aus der G eschichte der D enkm alpflege (Z historii ochrony zabytków).

O. T r a p p , D e r W i e d e r a u f b a u d e s B e r g f r its v o n Schlo ss T irol (O dbudow a g łó w n e j w ie ż y zam ku T y ­ rol), s. 166—169, 6 il. Po zreferow aniu historii obiektu autor om awia przebieg jego restauracji i częściowej rekonstrukcji (lata 18821—1914\ analizując prace w św ietle ów czesnych poglądów konserw atorskich. A. M a c h a t s c h e k , Der P a rth e n o n v o n A th e n — Sch ick s a l u n d D e n k m a l p f l e g e (P artenon a te ń s k i — j e ­ go lo s y i k o n serw a cja ), s. 169— 178, 13 ii. P rzedsta­ w iając historię Partenon u od ch w ili jego w zn iesie­ nia do czasów najnowszych, autor uw ypukla przede w szystkiem te m om enty jego dziejów, które pozw alaja w poszczególnych okresach historycznych prześledzić narastanie i kolejne przem iany zainteresowań histo­ rycznych i starożytniczych oraz ew olucję poglądów na sposoby 'Opieki nad zabytkami i ich konserwacji. G. H a j o s , Die E rneuerung u n d d e r N e u b a u d e r m i t ­ te l a lt e r l ic h e n K a t h e d r a l e v o n Pécs in X V I I I u n d X I X Jh. A u s d e r b e s c h i c h t e d e r u n garischen D e n k ­ m a l p f l e g e (R en ow acja i w z n ie s ie n ie od n o w a śr e d n io ­ w ie c z n e j k a ted ry w P é c s w X V III i X I X w . Z d z ie ­ jó w w ę g ie r sk ie j och ron y za b y tk ó w ), s. 179— 185, 9 il.

Autor przedstaw ia historię budowy katedry, która swój zasadniczy kształt uzyskała w X II w ., a następ­ nie om awia jej kolejne nrzekształcenie do m om entu X V III-w iecznej renow acji, która zachowała jednak i wyeksponow ała szereg elem entów średniowiecznych. Z kolei om ówiony został przebieg X IX -w iecznych prac, w w yniku których — po częściow ej przebudo­ w ie w początku stulecia — katedrę rozebrano praw ie całkow icie, aby ją następnie zbudować od nowa. Pro­ jekt, który stanow ił daleką traw estację stanu daw ne­ go, w ykonany został i zrealizowany w latach osiem ­ dziesiątych przez F. von Schm idta.

M i tt e la l te r l ic h e G la s m a le r e i — N e u fu n d e , R e s t a u r i e ­ ru n g e n u n d Erfo rschung (Ś red n io w ieczn e w itr a ż e — n ow e zn a lezisk a , k o n serw a cja i b ad an ia), s. 186—209,

28 il, 4 tabl. Pod tym w spólnym tytułem opublikowa­ no szereg kom unikatów i sprawozdań — E. Frodl- K raftow ej, E. Bachera, W. P . Bauera, W. Kratzela, K. Löscha. Dotyczą one problem atyki artystycznej i tech­ nicznej zabytkowych w itraży lub ich fragm entów, n ie znanych lub słab o znanych nauce, (depozyty w Muzeum Historycznym m iasta Wiednia, fragm enty z kościoła w Spitz, witraż z klasztoru H eiligenkreutz). Pośród referow anej problem atyki technologicznej na szczególną uwagę zasługują w yniki badań ołowianych ram ek, szkła i farb.

R ecenzje.

U. D. K o r n , Die ro m a n isch e F a rb v e rg la su n g v o n St P a t r o k l i in Soest, 17 Sonderheft der Zeitschrift W est­ falen, Münster 1967 (E. Bacher), s. 2)10.

W. B u c h o w i e c k i , H a n d b u ch der K ir c h e n Rom s, W ien 1967 (G. Mas an z), s. 210.

Die D e u ts c h e n I n s c h rif te n , 10 Bd, 3. Bd der W iener Reihe: D ie Inschriften Niederösterreichs, 1. Tl., bearb. von H. H. Hornung, Wien 1966 (E. Bacher), s. 210. D ie D enkm äler des Rheinlandes: C. W. G l a s e n , M ö n ch en g la d b a ch . D üsseldorf 1966.

E. V e r h e y e n , D u isbu rg, D üsseldorf 1966 (E. Ba­ cher), s. 210—211.

W. H i r s c h b e r g , A. J a n a t a , Technologie und Ergolo gie in d e r V ö l k e r k u n d e , Mannheim 1966 (M. Koller), s. 211.

N. S t o l a w , C o n tro lle d E n v ir o n m e n ts for W o r k s of A r t in T ra n sit, London 1966 M. K o l l e r ) , s. 21)1—

212

.

H. H u t t e r , Die H an dzeich n u n g, M ünchen 1966 (F. Eppel), s. 212.

K. S o t r i f f er, Die D ru ck g ra p h ik , München 1966 (E. Eppel), s. 212.

H. D ü r s t , A le s s a n d r o Magnasco, Teufen 1966 (M. Koller), s. 213.

L. G e r e v i c h , A b u d a i var feltarasa, Budapest 1966 (G. Hajos), s. 213—214.

A r t a n d A r c h e o lo g y T echnic al A b s tr a c ts , 6 Bd., No. 1, 2, N ew York 1966 (M. Koller), s. 215—>216.

M. К u b i n s z к y, A d o lf Loos, Budapest 1967, (G. Ha­ jos), s. 216.

S a m m l u n g „ R eligiö se V o l k s k u n s t ” m i t d e r a lt e n K l o ­ s t e r a p o t h e k e i m e h e m a l ig e n U rs u l in n e n k lo s te r , V eröf­ fen tlichungen des österreich ischen Museums für V olk­ skunde, 12. Bd., Wien 1967 (IB. Wykopal), s. 216. A. C z o b o r , H ollän disch e L a n d s c h a fts b ild e r , Buda­ pest 1967 (B. Wykopal), s. 216.

O. P a c h t , J. J. G. Alexander, I llu m in a te d M a n u s­ c r i p t s in th e B o d le i a n L i b r a r y O x fo r d , 1. Bd. Oxford 1966 OM. Zykan), s. 216.

R oczn ik X X I I (1968). Z eszy t 1, stro n 64, ilu str a c je .

G. S c h m i d t , Eine Heilige M a r g a reta aus d e m U m ­ k r e i s d e r „ Schönen M a d o n n e n ” in M a r se ille (R zeźba św . M ałgorzaty z M a rsy lii z k ręgu „ P ięk n y ch M a ­ d o n n ”), s. 1—6, 6 il. Autor przedstaw ia zw ięzłą ana­ lizę m ało znanej rzeźby z m uzeum w M arsylii, trak­ tując ją jako przyczynek w dyskusji nad zagadnie­ niem Pięknych Madonn. Analiza, operując bogatym m ateriałem porównawczym , w ykazuje powiązania tego obiektu z salzburskim kręgiem rzeźb m iękkiego s ty ­ lu, a także z P ięknym i Madonnami z Torunia, Krum - low a i Mariapfarr.

J. Z y k a n , Z u r B a u p la s t ik v o n S t S te p h a n (W sp ra ­ w ie rzeźb y a rch itek to n icz n e j k a ted ry św . S tefa n a ), s. 6—16, 31 il. Autor omawia dwie grupy rzeźby ar­ chitektonicznej. Do pierwszej zalicza fragm enty od ­ kryte w czasie prac ziemnych lub odkrywkowych i k w alifiku je je jako należące do architektury późno­ rom ańskiej. Zabytki drugiej grupy — zespół bliżej dotąd n ie zbadanych zworników prezbiterium — a u ­ tor poddaje dokładnej analizie ikonograficznej i s ty ­ listycznej, datując je na ok. 1340.

W. B l a u e n s t e i n e r , R e s ta u r ie r u n g s a r b e it e n im W i n te r p a l a is des P r in z e n E u g en (P race k o n se r w a to r ­ sk ie w p ałacu zim o w y m k się c ia E u gen iu sza), s. 16—21,

7 il. Sprawozdanie z prac konserw atorskich przepro­ w adzonych w dwóch reprezentacyjnych salach p ała­ cu. Prace obejm ow ały zabezpieczenie statyczne stro­ pów, odczyszczenie obrazów plafonow ych połączone z usunięciem przem alowań i częściową konserwację — w zględnie rekonstrukcję — obić, sztukaterii i b oa­ zerii.

F. E p p e l , I n n e n r e sta u rie ru n g d e r W a llfa h r tsk irc h e S o n n ta g b e r g NÖ (K o n serw a cja w n ętrza k o ścio ła p ie l­ g rzy m k o w eg o S on n tagb erg w D o ln ej A u strii), s. 24— 38, 18 ił. Dokładne om ów ienie prac konserwatorskich przeprowadzonych w e w nętrzu kościoła zbudowanego w latach 1706—32 w g. planów J. Brandtauera na m iej­ scu św iątyni gotyckiej. Prace m iały charakter kom p­ leksow y ^obejmując całe wnętrze i w szystkie elem enty jego w yposażenia — m alow ane d m arm oryzowane stiu - ki ścian, złocenia, ołtarze, obrazy oraz freski sk le- pienne. Poza przeprowadzonym i w yjątkow o w kilku m iejscach rekonstrukcjam i elem entów powtarzalnych, zabiegi — polegające m. i. na wzm ocnieniu struktu­ ry, usunięciu pleśni, ogólnym odświeżeniu, drobnych retuszach — m iały na celu m aksym alne zachowanie zabytkowej substancji i unikanie rekonstrukcji. U. O c h e r b a u e r , Die A u ss e n r e s ta u r ie r u n g d er P ro b - s t e i - H a u p t u n d S t a d t p f a r r k i r c h e z u H e ilig e n B lu t in G r a z (K on serw acja ścia n z ew n ętrzn y ch g łó w n eg o k o ś­ c io ła m ie jsk ie g o p. w . N a jśw ię ts z e j K rw i w Grazu), s. 39—43, 10 il. W ielokrotnie przebudowywany koś­ ciół, który sw ój ostateczny kształt zew nętrzny otrzy­ m ał w XVIII w., poddany został z zewnątrz zabie­ gom oczyszczającym i wzm acniającym , a następnie — po drobnych rekonstrukcjach tynku — pom alow any zgodnie z odkrytym i śladami na kolor jasnoszary. O. W ä c h t e r , Die R e sta u r ie ru n g einer arm e n isc h e n Exxin gelisten -H an dsch rift (cod. 242) aus d e r B i b l i o ­ t h e k d e r M e c h i ta r i s t e n -C o n g r e g a ti o n in W i e n (K on­ serw a cja arm eń sk ieg o ręk op isu e w a n g e lii (k od ek s 242) z b ib lio tek i k o n g reg a cji m e c h ita r y stó w w W iedniu), s. 43—47, 4 il. Sprawozdanie z przeprowadzonej kon­ serw acji ilum inowanego rękopisu z X IV w. Skutkiem zniszczenia spoiw a zarówno w substancji papieru, jak w w arstw ie m alarskiej dziełu groziła całkow ita za­ głada. D okładnie om ówione zabiegi polegały m. in. na w stępnym umocnieniu w arstw y m alarskiej klejem roz­ pylanym pod m ałym ciśnieniem , a następnie na na­ syceniu kart roztworem specjalnie preparowanej celu ­ lozy m etylow ej.

H. F r i e . s i n g e r , H. M i t s c h a - M ä r h e i m , Die A u s g r a b u n g e n in d e r W a l lb u r g „ S c h a n z e ” in T h u m a u bei G a rs N ö . Ein V o r b e r i c h t (S p ra w o zd a n ie w stęp n e z w y k o p a lis k na te r e n ie grodu „ S za n iec” w T hum au k oło G ars w D o ln ej A u strii), s. 48—51, 7 il. Spraw o­ zdanie z akcji w ykopaliskow ej prowadzonej w latach 1966—67 na terenie dużego i siln ie obwarowanego grodu, który rozpoznano jako umocnienie w zniesione w początkach X w . na terenie noszącym ślady w cześ­ niejszego zasiedlenia.

J. P f u n d n e r , N ach trag z u m B e sta n d d e r h is to r i­ sch en G lo c k e n Ö s te r r e ic h s (U zu p ełn ien ie do in w e n ta ­ rza h isto ry czn y ch d zw o n ó w w A u strii), s. 52—59, 9 il. Uzupełnienie dzieła: A. W eissenbäck, J. Pfundner, T ö n e n d e s Erz, W ien 1961, zawierające dane in w en ta­ rzowe i opis dalszych 47 zabytkowych dzwonów. Recenzje.

S. T h u r m , D eu tsc h e r G lo ck en a tla s, 2. Bd, Bayrisch­ Schwaben, München 1967 (J. Pfundner), s. 60. U. F l i e d e r , F. L o i dl , S te p h a n s d o m — Zerstö­ rung u n d W ie d e ra u fb a u , C h ro n ik und D o k u m e n ta t io n (Veröffentlichungen des K irchenhistorischen Instituts

der katholisch-theologischen Fakultät der U niversität Wien, 3. Bd., Wien 1967 (M. Zykan), s. 60—61.

R. F l e i s c h e r, A n t i k e Br onze S tatu etten aus C a r ­ nuntum , R öm ische Forschungen in Niederösterreich, 4. Bd., Graz-Köln 1966 (H. Trimmei), s. 61.

G. T o r s e l l i , P a la z z i di R om a, M ilano 1965 (G. Schi­ kola), s. 61.

F a rb ig e B i l d w e r k e d e s M i t t e l a l t e r s i m R h ein lan d. Ge­ sam tkatalog zur A usstellung des Landeskonservators Rheinland im R heinischen M useum Bonn, D üssel­ dorf 1967 .(M. Koller), s. 61—62.

H. P h l e p s , A le m a n is c h e H o lzb a u k u n st, Wiesbaden 1967 (G. Masanz), s. 63.

K u n s t d e n k m ä l e r in Ö ster reich , Ein Bildhandbuch, Darmstadt 1967 (E. Bacher), s. 63.

Personalia

E d u a r d H ü t t e r zum Gedächtnis (T. . Ho p p e ) , s. 63 — 64.

Z eszyt 2, stron 63, ilu stracje.

R. W a g n e r - R i e g e r , S ti e l w a n d e l d e r s t ä d t e b a u ­ lich en K o m p o s i t i o n i m B ereich e d e r W i e n e r R in g ­ stra ss e (P rzem ian y sty lo w e k o m p o zy cji u rb a n isty cz­ n ej w rejo n ie R in g stra sse w W iedniu), s. 65—82, 23 il. Artykuł stanow i pierwszą próbę analizy i k lasyfik a­ cji poszczególnych faz budowy now ej dzielnicy W ied­ nia na terenie dawnych obwarowań m iejskich znie­ sionych w r. 1857.

O. K ö m s t i e r , D er „ T ra d it io n a l is t” A d o l f Loos („T ra d y cjo n a lista ” A d o lf Loos), s. 83—90, 9 il. Na przykładzie kilku w iedeńskich budow li autor analizu­ je mało dotąd eksponow any tradycjonalistyczny nurt w twórczości jednego z czołow ych architektów 1 poł. X X w.

G. К a p n e r, M o n u m e n t und A l t s t a d t b e r e i c h — zu r h i ­ s to ris ch en T y p o lo g i e d e r W i e n e r R in g st r a s s e n d e n k - m a l e (P om nik w d zieln icy sta r o m ie jsk ie j — w zw ią zk u z ty p o lo g ią p o m n ik ó w w rejo n ie w ie d e ń sk ie j R in g ­ strasse), s. 90—97, 9 il. Autor om awia w ażn iejsze pom ­ niki na R ingstrasse, analizując przede w szystkim zmiany zachodzące w sposobie i w intencjach ich fundacji (m ecenat cesarski, fundacje bogatego m iesz­ czaństwa, akcje partii politycznych).

W. F r o d l . A k t u e l l e D e n k m a lp f le g e : A l t s t a d t S a n ie ­

ru ng (K ronika k o n serw a to rsk a — sa n a cja z esp o łó w sta ro m iejsk ich ), s. 98—100. Ogólne uw agi dotyczące podstaw prawnych oraz spraw organizacyjnych i f i ­ nansowych sanacji zespołów starom iejskich w A u­ strii.

I n te r n a ti o n a le „ C a r ta ” ü b e r d ie E rh a ltu n g u n d R e ­ stau rier u n g v o n K u n s t d e n k m ä l e r n u n d D e n k m o lo e - bieten . V e n e d ig 1964 (M ięd zyn arod ow a K arta O ch ro­ n y i K o n serw a cji Z a b y tk ó w S ztu k i i Z esp o łó w Z a ­ b y tk o w y ch , W en ecja 1964), s. 100—101. N iem iecki prze­ kład całej treści dokumentu.

H. W e s j a k , S a n ie r u n g sm a s sn a h m e n a n der F estu n g H oh en s alzbu r g u n d a m L in ze r Schlo ss i m H i n b li c k au f d ie S an ie r u n g v o n A lt h ä u s e r n (Z ab iegi sa n a c y jn e w tw ie r d z y H o h en sa lzb u rg i w zam ku w L inz jak o p rzy czy n ek do z a g a d n ien ia sa n a cji za b y tk o w y ch d o ­ m ó w m ieszk a ln y ch ), s. 102—111, 15 il. Obszerne om ó­ w ien ie szczegółów organizacyjnych i techniki robót m ających na celu usunięcie przyczyn zagrożenia sta ­ tyki dwóch w ielkich obiektów zabytkowych. Po do­ kładnym zbadaniu sytuacji w ykonano szereg sk om ­ plikowanych zabiegów, jak zakładanie betonow ych

plomb, palow anie gruntu, torkretow anie podłoża, m u­ rów i sklepień, w ciąganie stalow ych w ień ców i stę ­ żeń itp.

H. F o r a m i 1 1 i, Die Photogrammetrie im Dienste der österreichischen Denkmalpflege (F otogram etria w słu ż b ie a u str ia c k ie j ochrony zab ytk ów ), s. 112—123, 20 il. Po wstępnych uwagach historycznych autor przedstaw ia zwięzłą charakterystykę techniki foto­ gram etrycznej w zastosow aniu do potrzeb ochrony zabytków i om awia różne m ożliwości jej stosowania praktycznego. W aneksie w ybór ważniejszych publika­ cji z tej dziedziny.

Recenzje.

F. M i e 1 к e, Die Geschichte der deutschen Treppen, Berlin-M ünchen 1966 (R. W agner-Rieger), s. 124. E. R o t h e , Buchmalerei aus zw ö lf Jahrhunderten, Berlin 1966 (G. Schm idt), s. 125.

A. S t a n g e , Kritisches Verzeichnis der deutschen Tafelbilder vor Dürer, 1. Bd., München 1967 (G. Schmidt), s. 125—126.

H. A u r e n h a m m e r , L exikon der Christlichen Iko­ nographie, 6. Lieferung von s. 481—640, Wien 1967 (J. Zykan), s. 126— 127.

E. G u 1 d a n, Eva und Maria — Eine Antithese als Bildmotiv, Graz-Köln 1966 (IB. Brenk), s. 127.

Jahrbuch der rheinischen Denkmalpflege, XX VII — Berichte über die T ätigkeit der R estaurierungsw erk­ statt in den Jahren 1961—1965, K evelaer 1967 (M. K ol­ ler), s. 127—128.

B. M ü h l e t h a 1er, Kleines Handbuch der K on se r­ vierungstechnik, Bern 1967 (M. Koller), s. 128. Z eszyt 3/4, stron 95, ilu stra cje.

E. G ą s i o r o w s к i, Das altstädtische Rathaus in Thorn (Toruń), (R atusz sta ro m iejsk i w T oruniu), s. 129—139, 10 il. 'Artykuł zawiera om ówienie historii obiektu, charakterystykę przeprowadzonych w latach 1958—64 prac badawczych, konstrukcyjno-budow la­ nych i konserw atorskich oraz analizę problem ów zw ią­ zanych z adaptacją ratusza na cele ekspozycyjne m u­ zeum okręgowego.

M. S t a c k e i b e r g , Ein Denkmal frühmoskovitis cher Baukunst und seine Restaurierung — die Dreifaltig­ keit Kathedrale des S ergiev Klosters in Zagorsk bei Moskau (Z ab ytek w czesn o m o sk ie w sk ie j arch itek tu ry i jego k o n serw a cja — k a ted ra Ś w ię te j T rójcy k la s z to ­ ru S erg iu sza w Z agorsku k oło M osk w y), s. 139—144,

7 il. Autorka przedstawia historię zespołu katedralne­ go i omawia poszczególne jego elem enty, poświęcając szczególną uwagę katedrze, którą charakteryzuje na tle ówczesnego budownictwa cerkiewnego. W nawią­ zaniu zreferowano przebieg prac konserwatorskich wykonanych w 1966 r. pod kierow nictw em V. I. Bal- dina. W ich w yniku przywrócony został dawny kształt dachów katedry; ponadto dokonano szeregu drobniej­ szych napraw i uzupełnień.

S. H a r t w a g n e r , Schablonierte sowie bemalte Holz­ decken in Kärnten und ihre Restaurierung (Stropy d rew n ia n e w K a ry n tii m a lo w a n e przy p om ocy sz a b lo ­ nu i ic h k o n serw a cja ), s. 146— 164, 26 il. Obszerny ar­ tykuł om awiający stan badań nad tą techniką zdob­ niczą i przedstaw iający na szerokim tle porów naw ­ czym problem atykę techniczną, artystyczną i konser­ w atorską grupy zabytków datowanych na okres póź­ nego gotyku oraz baroku. W ykonane zabiegi obejm u­ ją utwardzenie drewna żywicam i sztucznym i, utrw a­ lenie w arstw y m alarskiej i — w wypadku m otyw ów powtarzalnych — daleko idącą rekonstrukcję.

G. P r e t t e r e b n e r , Das Vesperbild von Ströng- berg — eine unbekannte Pieta in Oberösterreich (P ie­ ta z S trö n g b erg — n iezn a n y z a b y tek z teren u G órnej A u strii), s. 165—170, 4 il. Kom unikat sygnalizujący odnalezienie w czasie akcji inw entaryzacyjnej in tere­ sującej rzeźby ze sztucznego kamienia. W wyniku analizy sty lu na tle porównawczym autor zalicza za­ bytek do kręgu salzburskiej rzeźby m iękkiego stylu i datuje na lata 1420—26.

M. Z y k a n , Z w e i gotische Madonnenstatuen und ihre Restaurierung (D w ie g o ty ck ie rzeźby M adonn i ich k o n serw a cja ), s. 171—184, 12 11. A rtykuł poświęcony jest dwom mało znanym zabytkom rzeźby kam ien­ nej — Madonnie z w ied eń sk iego klasztoru salezjanek oraz Madonnie z kościoła farnego w Imbach. Po przed­ staw ieniu udokum entowanej źródłowo historii ob iek ­ tów w X VII i XVIII w. przeprowadzona została w n i­ k liw a analiza sty lu z uwzględnieniem licznych ana­ logii, w w yniku której rzeźby datuje się na lata 1320— —30.

J. Z y k a n , Über die Restaurierung der Madonna im Sale sianerinnen-K loster (O k o n serw a cji M adonny z k la szto ru sa lezja n ek ), s. 185— 187, 2 il. Sprawozda­

nie z przebiegu konserwacji rzeźby przeprowadzonej w pracowni Federalnego Urzędu Konserwatorskiego. Obejmowała ona połączenie pęknięć za pomocą m ie­ dzianych klamer i kitów, drobne uzupełnienia kam ie­ nia w partiach w łosów i rąk, zdjęcie przem alowań i n iew ielk ie retusze polichrom ii połączone z częścio­ w ą jej rekonstrukcją.

R. H a u s m a n n , Über die Restaurierung der I m b a ­ cher Madonna (O k o n serw a cji M adonny z Im bach), s. 187— 188, 1 il. Sprawozdanie z konserw acji przepro­ wadzonej w w yżej w ym ienionej pracowni. Ze w zględu na zły stan zachowania pierwotnej polichrom ii od stą­ piono od jej odsłonięcia, ograniczając się do odkry­ cia dobrze zachowanej w arstw y z okresu baroku. A usbau und Erneuerung von Kirchen im W erke C le­ m ens H olz meisters (D ziałaln ość C lem en sa H olzm eistra w za k r e sie rozb u d ow y i o d n a w ia n ia k o ścio łó w ), s. 188— 200, 32 il. C. H o l z m e i s t e r omawia sw oje prace w form ie obszernych objaśnień do bogatego m a­ teriału fotograficznego. W yjaśnienia te kom entuje i uzupełnia redakcja. Z jedenastu przedstawionych prac przykładow o w ym ienić warto: rom ański kościół św. Jerzego w K olonii (1929—30; usunięcie X IX -w iecz- nyeh przeróbek, w prowadzenie nowego system u o ś­ w ietlenia), katedra św. Jadwigi w Berlinie (1930'—32; przystosow anie do potrzeb liturgicznych nowo kreow a­ nego biskupstwa), kościół parafialny w Obergurgl- ö tz ta l (powiększenie gotyckiego kościoła przez przy­ budow anie korpusu nawowego).

J. G r i t s c h , Die Fassadenrestaurierung am Katzung- haus in Innsbruck (K on serw acja fa sa d y dom u w In n s- b ru ck u ), s. 201—205, 12 il. Om ówienie prac konser­ w atorskich idących w kierunku usunięcia zmian wpro­ wadzonych w X IX w . i naprawienia szkód pow stałych w czasie działań w ojennych. Przedmiotem głównych zabiegów były pochodzące z 1 poł. XVI w . płasko­ rzeźby figuralne zdobiące w ykusz. Po uzupełnieniu ubytków przywrócono im czytelną jeszcze m iejscam i polichrom ię. Odtworzono także polichrom ię pozosta­ łych części fasady.

M. K o l l e r , Untersuchungen am Palais Trautson in Wien — zur ursprünglichen Baugestalt, Fassadenfär- belung und Innendekoration (B adania p ałacu T ra u t­ so n w W ied n iu — w sp ra w ie jeg o p ierw o tn eg o k s z t a ł­ tu a rch itek to n icz n e g o , k o lo r y sty k i fa sa d i d ek o ra cji w n ę tr z ), s. 206—217, 19 il. Autor referuje w yn ik i b a­ dań archiw alnych i architektonicznych podjętych przy pałacu zaliczanym do najlepszych dzieł J. B. F ische­ ra von Erlach, w związku z adaptacją tego zabytku dla potrzeb M inisterstw a Sprawiedliw ości. Badania stw ierd ziły m. i. rodzaj pierwotnych tynków, chara­ kter kolorystyki fasad (kolory szaroniebieski i biały)

o ra z z a k re s z m ia n w p ro w a d z o n y c h do p r o j e k t u lu b d o k o n a n y c h w o k r e s ie p ó ź n ie js z y m . W tr a k c ie b a d a ń o d k r y to s z e r e g c e n n y c h s tr o p ó w s tiu k o w y c h , k tó r y c h ze w z g lę d u n a s ta n z a a w a n s o w a n ia p r a c a d a p ta c y j­ n y c h n ie u d a ło s ię z ach o w ać.

P e rs o n a lia . W . F r o d l , K a r l G i n h a r t zu m 80 G e b u r ts ta g (K . G in - h a rto w i w 80 ro c z n ic ę u ro d z in ), s. 219. R e c e n z je . K . W e h 1 t e , W e r k s t o f f e u n d T e c h n i k e n d e r M a l e ­ rei, R a v e n s b u r g 1907 <>M. K o lle r ), s. 220—221. D. R a d о s с a y, A k o z e p k o r i M a g y a r o r s z a g fa s z o b r a i , B u d a p e s t 1967 (G. H ajo s), s. 221—222. M . M o j z e r , H o l l ä n d i s c h e G e n r e m a l e r e i , B u d a p e s t 1967. J. V e g h , D e u ts c h e u n d b ö h m i s c h e T a f e l b i l d e r d e s X V . Jh., B u d a p e s t 1967 (E. B a c h e r), s. 222. K . D e g e n , D ie B a u — u n d K u n s t d e n k m ä l e r des L a n d k r e i s e s B r e s la u , F ra n k fu rt/iM , 1965 (E. B a c h e r), s. 222. O. U h l , M o d e r n e A r c h i t e k t u r in W i e n v o n O tto W a g ­ n e r bis H e u t e , W ie n 1966 {E. iZinsler), s. 222'—223.

W. G ö 11 i n g, G. G r ü 11, B u r g e n in O b e r ö s te r r e ic h , S c h r i f te n r e ih e d e r Ö b e r ö s te r r e ic h is c h e n L a n d e s ­ b a u d ir e k tio n , W els 1967 21. B d ., (G. C la m -M a rtin ic ), s. 223. W i r b e s u c h e n B u r g e n u n d S c h lö s s e r , 1. B d., D e u ts c h ­ s p r a c h ig e S c h w e iz , Z ü ric h 1967 t(G. C la m -M a rtin ic ), s. 223. Die K u n s t d e n k m ä l e r d e r S c h w e i z —- D ie K u n s td e n k ­ m ä l e r d es K a n to n s B a s e l S ta d t , 5. B d ., B a se l 1966. D ie K u n s td e n k m ä le r des K a n to n s S t. G a lle n , 4. Bd., B a se l 1966. D ie К u n s t d e n k m ä le r des K a n to n s A a rg a u , B d. 4, 5, u n d V, B a se l 1967. D ie K u n s t d e n k m ä le r des K a n to n s A a rg a u , 5. Bd., B a ­ sel 1967 (I. H ö fer), s. 223—224.

E. ' P o e s c h e l , Z u r K u n s t — u n d K u l t u r g e s c h i c h t e G r a u b ü n d e n s , A u s g e w ä h lte A u fs ä tz e , Z ü r ic h 1967 (M. Z y k a n ), s. 224. M a r ia n A r s z y ń s k i SO O B SZC Z E N IJA . W y d . M in is te r s tw o K u lt u r y S S S R — W s ie s o ju z n a ja C e n tr a l n a ja N a u c z n o -Is s le d o - w a tie ls k a ja L a b o r a to r ija po K o n s ie r w a c y i i R ie s ta w - r a c y i C h u d o ż e s tw ie n n y c h C e n n o s tie j (W C N IL K R ). M o s k w a . W y d a w n ic tw o c ią g łe , n ie p e rio d y c z n e .

T om 21 (1968), stron 134, ilu stra cje.

P o d r e d a k c j ą W . W. F iła to w a , o b e jm u je a r t y k u ły : J u. Î. G r e n b e r g , N a u k o w o t e c h n i c z n e b a d a n ie d z i e ł s z t u k i , s. 3— 26, 6 il. S tr e s z c z e n ie w jęz. a n g ie l­ s k im . A u to r o m a w ia m e to d o lo g ię n a u k o w o - te c h n ic z ­ n eg o b a d a n ia d z ie ł s z tu k i. K o le jn e ro z d z ia ły p o ś w ię ­ cono b a d a n iu te c h n ic z n e m u , te c h n o lo g ic z n e m u , a t r y - b u c ji i e k s p e r ty z ie d z ie ł s z tu k i. A u to r k ła d z ie n a c is k n a k o m p le k s o w y c h a r a k t e r b a d a ń , na w z a je m n e u w a ­ r u n k o w a n ie d a n y c h a n a liz y p r z e p r o w a d z a n e j m e to ­ d a m i c h e m ic z n y m i, fiz y c z n y m i, m in e ra lo g ic z n y m i i b io lo g ic z n y m i i n a d ą ż e n ie do s to s o w a n ia o b ie k ty w ­ n y c h k r y t e r ió w o ceny s ta n o w ią c y c h p o d s ta w y do u s t a ­ le ń e k s p e r ty z y i a tr y b u c ji. B ib lio g ra f ia — 33 p o z y ­ cje.

T. I. B e r l i n , S p e k t r o g r a f i c z n e m e t o d y b adania w p r a k t y c e k o n s e r w a t o r s k i e j , s. 26— 36, 3 41. S tr e s z c z e ­ n ie w jęz. a n g ie ls k im . (M etodyka i w n io s k i m e to d o ­ lo g ic z n e z b a d a ń śla d ó w C o, iNi, S i, iMn, C, S w z a ­ b y tk a c h z żela za i s t a li , o ra z Z n, A s, B i, C u , A g, F e w z a b y tk a c h z c y n y i o ło w iu , n a d ro d z e e m is y jn e j a n a liz y w id m o w e j, p r z e p r o w a d z a n e j p rz y p o m o c y s p e k t r o g r a f u IS P 28 i f o to m e tr u k lin o w e g o S .T . 7. Do b a d a ń p o b ie r a n o p r ó b y m e t a lu p o o k . 10 m g , f o r ­ m o w a n o je do p o s ta c i g r a n u l k i, k tó r ą u m ie sz c z a n o w e le k tr o d z ie s p e k t r o g r a f u w y k o n a n e j z c z y ste g o a l u ­ m in iu m . B ib lio g ra f ia — 7 p o z y c ji. R . J . K a g a n o w i c z , A n a l i z a c h e m i c z n a s p o i w t e m ­ p e r y j a j o w e j w m a l a r s t w i e s z t a l u g o w y m p r z y z a s t o ­ s o w a n i u m e t o d y m i k r o . s. 36—40, Г il. S tr e s z c z e n ie w jęz. a n g ie ls k im . O p is m ik ro c h e m ic z n e j m e to d y a n a ­ liz y s p o iw a te m p e r y ja jo w e j s to s o w a n e j w m a l a r ­ s t w ie sz ta lu g o w y m . M e to d a ta o p ie r a s ię n a ty m , że b ia łk o ja ja k u rz e g o , w o d ró ż n ie n iu o d in n y c h b ia łe k s to s o w a n y c h w sp o iw a c h m a la r s k ic h , z a w ie ra f o s f o r a ­ ny. F o s f o ra n y są w y k r y w a n e a z o ta n o w y m ro z tw o r e m m o lib d e n ia n u a m o n u i m o n o e ta n o lo a m in y . B ib lio g r a ­ f i a — 14 p o z y c ji. A . W. I w a n o w a , O. W. L e l e k o w a , W. W. F i- ł a t o w , D obór m a t e r i a ł ó w i m e t o d w y k o n a w c z y c h do u t r w a l e n i a p o l i c h r o m i i ścian w m a u z o l e u m G h u r - E m i r a , s. 42— 54, 2 il. S tre s z c z e n ie w ję z . a n g ie ls k im . K o n s e r w a c ję m a lo w id e ł ś c ia n m a u z o le u m G h u r-E m i- r a w r e jo n ie S a m a r k a n d y (z 1405 r. n.e.) p r z e p r o w a ­ d zo n o w 1965 r . Z a s to s o w a n e w c z a sie p o p rz e d n ie j k o n s e r w a c ji p rz e z G . iN. N ik itin a s p o iw o k a z e in o w e n ie d a ło w sp e c y fic z n y m k lim a c ie ś r o d k o w e j A zji po­ ż ą d a n y c h r e z u lta tó w . P o w ie lu p ró b a c h z a sto so w a n o do k o n s e r w a c ji m a lo w id e ł m a u z o le u m 6 % r o z tw ó r ż y w ic y s ilik o n o w e j К — 42 w k s y le n ie . Ż y w ica s t a ­ b iliz o w a n a b y ła 1 % e m u ls ją o c ta n u w in y lu z p o li­ m e r e m d w u e ty lo h e k s a a k r y la n u b u ty lu . B ib lio g ra f ia — 5 p o z y c ji. J u. A . R u z a w i n , K o n s e r w a c j a r e l i e f ó w z p a p ier - m a c h é z z a b y t k ó w a r c h i t e k t u r y ś r o d k o w e j A z j i , s. 54— 59, 1 il. S tr e s z c z e n ie w jęz. a n g ie ls k im . O p is k o n s e r w a ­ cji re lie f ó w w e w n ę tr z u m a u z o le u m G h u r - E m ir a w y ­ k o n a n y c h z w a r s t w p a p ie r u b a w e łn ia n e g o k le jo n e g o k le je m ro ś lin n y m , p o w le c z o n y c h z a p r a w ą i m a lo w a ­ n y ch . K o n s e rw a c ja p o le g a ła n a u tr w a l e n iu re lie fó w c ie p ły m (50° C) 5°/o ro z tw o r e m ż e la ty n y . W c e lu h y d ro - fo b iz a c ji i z a b e z p ie c z e n ia p rz e d p le ś n ia m i i g rz y b a m i r e l ie f y p o u tr w a l e n iu ż e la ty n ą , z a im p re g n o w a n o 6°/o ro z tw o r e m ży w icy К — 42 w k s y le n ie . W. M. T e t e r i a t n i k o w , K o n s e r w a c j a g r e c k o - b a k - t r i a ń s k i e g o falara, s. 60— 76, 6 il. S tr e s z c z e n ie w jęz. a n g ie ls k im . K o n s e rw a c ja m ie d z ia n e g o f a l a r a o b e jm o ­ w a ła o czy szczen ie, u s u n ię c ie tłu s z c z ó w p rz e z m o cze­ n ie w m ie s z a n in ie d w u c h lo ro e ta n u i a c e to n u , s t a b il i­ z a c ję p rz e z k ą p ie l w s œ s c io m e ta fo s fo ra n ie so d u , u s u ­ n ię c ie c h lo r k ó w sp o s o b e m e le k tro lity c z n y m , z a b e z p ie ­ c z e n ie p rz e z p o w le c z e n ie ro z tw o r e m m ie s z a n in y p o li­ m e t a k r y l a n u b u ty lu i ż y w ic y fo r m a ld e h y d o w o -f e n o - ło w e j. B ib lio g ra f ia — 5 p o z y c ji.

W. W . F i ł a t o w , K o n s e r w a c j a i k o n y m o z a i k o w e j „Sw . M i k o ł a j ”, s. 76—87, 7 il. S tr e s z c z e n ie w jęz. a n ­ g ie lsk im . O p is k o n s e r w a c ji ik o n y w y k o n a n e j te c h n i­ k ą m o z a ik o w ą n a p o d ło ż u d re w n ia n y m , z p rz e ło m u X I I I / X I V w ., o w y m ia r a c h 15 X 19 c m , p o le g a ją c e j n a w z m o c n ie n iu sp o is to ś c i m o z a ik i m ie s z a n in ą w o ­ s k u i d a m a r y , o c z y sz c z e n iu z z a b ru d z e ń , p r z e p u n k to - w a n iu u b y tk ó w , w y p e łn ie n iu o tw o ró w po o w a d a c h w d r e w n ie p o d ło ż a i w z m o c n ie n iu go m ie s z a n in ą w o ­

78