Ryszard de Latour
Dział Militariów
Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach 16, 359-360
N ow e n abytki w latach 1 9 8 5 -1 9 8 6 359 7. O d b la ś n ic a z m o ty w a m i k w iatów róży i sło n e cz n ik a, P olska k. X V II w ., b lacha
m o sięż n a try b o w a n a ; 68 x 57, śre d n . lu s tra 24; n r inw . M N K i/R /1 6 8 3 .
8. O d b la ś n ic a z m o ty w a m i kw iatów , zw ojów w in o ro śli i p ta k a m i, P olska, 2. poi. X V II w ., b la ch a m o sięż n a try b o w a n a i szrafow ana; 52 x 46, śre d n . lu stra 26; n r inw . M N K i/R /1 6 8 5 .
9. O d b la ś n ic a z m o ty w a m i liści a k a n tu i kw iató w tu lip a n a , P o lsk a, 2. poi. X V II w ., b la ch a m o sięż n a try b o w a n a ; 22 x 21, śre d n . lu stra 11,4; n r inw . M N K i/R / 1686.
A n n a K w a śn ik -G liw iń sk a
D Z IA Ł M IL IT A R IÓ W
LA TA 1985-1986
W zw iązk u z tru d n o śc ia m i fin an so w y m i n ie b yły to lata n ajlep sze, jeśli ch o d z i o za k u p y m u zealió w . Z a k u p io n o je d y n ie d ziesięć o b ie k tó w b ro n i palnej i białej. P o n a d to w arszaw ski k o le k cjo n e r S tan isław S zydłow ski przek azał naszej placów ce z a p ise m te sta m e n to w y m t r z y s z a b l e (wz. 1921 — M N K i/B /5 4 2 i w z. 1917 — n r inw . M N K i/B /5 4 3 — o b ie p o lsk ie i je d n ą szaszkę w z. 1927 — n r inw . M N K i/B /5 4 1 ).
N ie w ą tp liw ie n ajle p sz y m o b ie k te m sp o śró d n o w y ch n ab y tk ó w tu p rez e n to w a n y c h je st s z p a d a z p r z e ł o m u X V I I I X V I I I w. sy g n o w an a n a głow ni: T O M A S A Y A L A (n r inw . M N K i/B /5 3 7 ). Był to je d en z lep szy ch w y tw ó rcó w głow ni na p o c z ą tk u X V II w. N ale ży zaznaczyć, że w iele głow ni sy g n o w an y c h ty m nazw isk iem p ra w d o p o d o b n ie n ie w yszło z w a rsz ta tu A yali, b o w iem ich krój jest ty p o w y dla po ło w y X V I I I w. P ra w d o p o d o b n ie b yło o n o u ży w a n e p rze z m niej uczciw ych p ro d u c e n tó w w celu p o d n ie sie n ia ceny b ro n i.
I n n y m ciek aw y m n a b y tk ie m jest s z p a d a g w a r d i i p r u s k i e j z ok. 1830 r. sy g n o w an a p rz e z E . D . S c h u ltz e g o z P o c z d a m u ( n r inw . M N K i/B /5 3 2 ), je d n eg o z d o sta w có w d w o ru . Z a c h o w an a w b a rd z o d o b ry m sta n ie , z głow nią ze sz tu cz n eg o d a m a s tu d e k o ro w an e g o p a n o p lia m i, ze z ło co n y m jelcem , w p o ch w ie , stan o w i d o b ry p rz y k ła d b a rd z o p o p u la rn e g o w pierw szej poło w ie X I X w. nie ty lk o w P ru sa c h , ale w A u s trii, R o sji i P o lsce oręża.
R z a d k im o b ie k te m jest p o k r o w i e c d o k a r a b e l i z połow y X IX w. (n r inw . M N K i/B /5 3 3 ), d re w n ia n y o b cią g n ię ty sz a g ry n e m i w y łożony w e w n ątrz zam szow ą
skórą.
G r u p a b ro n i m y śliw skiej w zb o g aco n a została p rze z k o r d e l a s f r a n c u s k i z ok. 1800 r. (n r inw . M N K i/B /5 3 1 ). T rz o n rękojeści w y k o n an y z ro g u fo rm o w a n eg o , d ek o ro w a n e g o w p io n o w e k an e lu ry . G ło w ica i jelec stalow e. N a głow ni i n a p o ch w ie syg n .: V E R D U E R R U E R I C H E L I E U N 102, D A M A S D E S IR H E N R Y . Je st to b a rd z o p ię k n y e g z em p larz b ro n i naw iązu jącej w sw ych fo rm a c h i d ek o ra cji do k la sy cy z u jąc y ch p rz y k ła d ó w z d ru g iej poło w y w ieku X V I I I .
D o z b io ru b ro n i w sch o d n iej z a k u p io n o d w a t a l w a r y z X V I I I w. o rękojeściach sta lo w y c h n a b ija n y c h zło tem i s re b re m i o b a rd z o p ię k n y c h d am asc eń sk ich gło w n iac h . Z w łasz cz a je d n a z n ic h (n r inw . M N K i/B /5 3 6 ), naw iązująca sw oją a rc h i te k tu rą d o p o p u la rn y c h w p ierw szej p o ło w ie X V I I I w. w E u ro p ie głow ni o w y d a tn y m p ió rz e i p r o g u , m o g ła b y w k arabelow ej o p ra w ie u c h o d z ić za szablę polską. P o n a d to za k u p io n o : p i s t o l e t f r a n c u s k i , k a p i s z o n o w y M 1822 z 1857 r. uży w an y p rz e z ż a n d a rm e rię (n r inw . M N K i/B /5 3 0 ), s z a b l ę f r a n c u s k i e j k a w a l e r i i z p o c z ą t k u X I X w. w p o c h w ie żelaznej (n r in w . M N K i/B /5 3 4 ), s z a b l ę p o l s k ą
36 0 N ow e n abytki w latach 1 9 8 5 -1 9 8 6
w z. 1976 w y k o n an ą w łódzkiej W ifa m ie w 1980 r. (n r inw . M N K i/B /5 3 8 ) oraz s z a b l ę a u s t r i a c k ą o f i c e r a m a r y n a r k i M 1 8 5 0 z w y tw ó rn i W e y e rsb e rg u. S ta m m w S o lin g en (n r inw . M N K i/B /5 3 9 ).
R y szard d e L a to u r
G A B IN E T N U M IZ M A T Y C Z N Y
R O K 1985
G a b in e t N u m iz m a ty c z n y ro zp o czął sw oją d ziała ln o ść w M u z e u m N a ro d o w y m w K ielca ch w sty c zn iu 1985 r. Z a d a n ie m no w o pow stałej ko m ó rk i organ izacy jn ej było w pierw szej kolejności p rze jęc ie w szy stk ich m o n e t i m e d ali g ro m a d z o n y c h d o tą d w sp o só b p rz y p a d k o w y w D z ia ła c h H is to rii i A rc h eo lo g ii. Z aistn ia ła p rz y ty m k o n ie czn o ść za łożenia now ej d o k u m e n ta c ji in w en tarzo w ej i n au k o w e j, k tó ra w w iększości w ym agała ak tu alizacji i u z u p e łn ie ń . P o w stę p n y m ro z e z n a n iu z n a jd u ją cy c h się w m u z e u m zb io ró w p rz y stą p io n o ró w n ież d o z a k u p u m o n e t i m e d ali w celu stw o rzen ia kolekcji n u m iz m a ty c z n e j o o k re ślo n y m p ro filu . Z g o d n ie z zało żo n y m p ro g ra m e m G a b in e t N u m iz m a ty c z n y sk u p i się n a z b ie ra n iu m o n e t, b a n k n o tó w i m ed ali p olskich i z P o lsk ą zw iązan y ch . M e d a le w sp ó łczesn e p rz y ję to z b ierać w kilk u g ru p a c h : m edale o te m a ty c e h isto ry c z n e j, m e d ale p o rtre to w e i o w yjątkow ej w arto śc i a rty sty cz n ej. O d d z ie ln ą g ru p ę w tej kolekcji sta n o w ią m e d ale re g io n a ln e K ielecczy zn y .
W ciąg u ro k u 1985 p rz e ję to w szystkie m o n e ty , b a n k n o ty i m e d ale z D zia łu H is to rii. D o k o n a n o z a k u p u rz a d k ic h m o n e t, w ty m d e n a ró w p ia sto w sk ic h i talaró w p o lsk ich . P o n a d to z a k u p io n o dw a rza d k ie m e d ale z X V I I w. w y k o n an e p rz e z Ja n a F ilip a H o lz h a e u s se ra i zesp ó ł m e d ali reg io n a ln y c h . P rz e ję ta została także sp o ra ilość w sp ó łc ze sn y ch m o n e t p o lsk ich p rz e k a z a n y c h w fo rm ie d a ru p rz e z członków k ieleckie go O d d z ia łu P T A iN , k tó rz y zobow iązali się k o m p le to w ać d la G a b in e tu N u m iz m a ty c zn e g o w szy stk ie m o n e ty o b ie g o w e P R L .
N a b y tk i G a b in e tu N u m iz m a ty c z n e g o M u z e u m N a ro d o w e g o w K ielca ch w 1985 r. p rz e d sta w ia ją się n astęp u jąco :
N u m izm a ty
1985
Stan w dn iu 31 X I I Przejęto z D ziału
H istorii
D ary i przekazy Zakupy
M on ety 6 209 219 65 6 4 9 3
M ed ale 421 15 199 635
Banknoty 131 2 — 133
D o n ajciek aw szy ch z a k u p io n y c h n a b y tk ó w należą: M o n e t y
— D e n a r „ K sią ż ę i św. W o jc ie c h ” , P o lsk a, B olesław K rz y w o u sty (1 1 0 2 -1 1 3 8 ), s re b ro , śre d n . 14 m m ; K o p ic k i T . l C z .l s. 26 poz. I I I / 2 ; n r inw . M N K i/N /9 0 3 .
