CC
DZIAŁ IV.
O dozorze nad dziećmi małoletniemi ojca który zaginął.
Art. 141. Jeżeli ojciec zaginął, zostawując dzieci małoletnie ze wspólnego małżeństwa zrodzone, matka mieć będzie dozór nad niemi i wykonywać będzie wszelkie prawa męża co do wychowania dzieci i zarządu ich majątkiem.
Art. 142. W sześć miesięcy po zaginieniu ojca, jeżeli matka po zaginieniu jego umarła, albo też umarła przed uznaniem zaginionego za znikłego, dozór nad dziećmi powierzony zostanie przez radę familijna najbliższym wstępnym, a w ich braku-opiekunowi tymczasowemu.
Art. 143. Toż samo zachować należy w przypadku, gdy małżonek, który zaginął, zostawi małoletnie dzieci w poprzedniem małżeństwie spłodzone.
TYTUŁ VII.
O Ojcowstwie i synowstwie.
DZIAŁ I.
O synowstwie dzieci prawych, czyli zrodzonych w małżeństwie Art. 312. Mąż jest ojcem dziecięcia poczętego w czasie małżeństwa.
Może jednak nieprzyznać go, jeżeli dowiedzie, iż przez ciąg czasu od trzechsetnego do sto ośmdziesiątego dnia przed urodzeniem tegoż dziecięcia, czy to z przyczyny oddalenia się, czy też skutkiem jakiego wypadku, był w fizycznym niepodobieństwie obcowania z żoną.
Art. 313. Mąż nie będzie mógł nie przyznać dziecięcia, z powodu naturalnej niemocy płodzenia; również nie będzie mógł nie przyznać go nawet z powodu cudzołóztwa chybaby urodzenie dziecięcia było przed nim ukrywane, w którym to przypadku będzie mu wolno przytaczać wszelkie czyny zdolne wykazać, że on nie jest ojcem tego dziecka.
Art. 314. Dziecię urodzone przed upływem setnego ośmdziesiątego dnia od zawarcia małżeństwa, nie będzie mogło być nieprzyznane przez ojca w przypadkach następujących:
1) Jeżeli wiedział o ciąży przed zawarciem małżeństwa.
2) Jeżeli był obecnym przy akcie urodzenia, i jeżeli akt ten został przez niego podpisany, lub zamieszczono w nim jego oświadczenie, że podpisać nie umie.
3) Jeżeli nie uznano, że dziecię jest zdolne do życia.
Art. 315. Prawość dziecka urodzonego w trzysta dni po ustaniu małżeństwa, będzie mogła być zaprzeczoną.
Art. 316. W rozmaitych przypadkach, w których mężowi służy prawo nieprzyznania, obowiązanym będzie uczynić to, w ciągu miesiąca, jeżeli znajduje się w miejscu urodzenia dziecięcia:
W ciągu dwóch miesięcy po swoim powrocie, jeżeli w tejże epoce był nieobecnym;
W ciągu dwóch miesięcy po odkryciu podstępu, jeżeli ukrywano przed nim urodzenie dziecięcia.
Art. 317. Jeżeli mąż umarł przed oświadczeniem zaprzeczenia, ale jeszcze w ciągu czasu, jaki do tego jest zakreślony, następcom po nim służyć będą dwa miesiące do zaprzeczenia prawości dziecka, rachując od czasu, w którym to dziecko weszło w posiadanie majątku męża matki, albo od czasu, w którymby wzruszało takież posiadanie następców po nim.
Art. 318. Każdy akt zasądowy, zawierający nieprzyznanie dziecięcia ze strony męża lub jego następców, uważany będzie za niebyły, jeżeli, w ciągu miesiąca od jego daty, popartym nie będzie skargą wytoczoną przed
Sąd przeciwko opiekunowi, w tym celu dziecku wyznaczonemu, z przypozwaniem matki, aby rozprawie obecną była.
DZIAŁ II.
O dowodach synowstwa dzieci prawych.
Art. 319. Synowstwo dzieci prawych dowodzi się przez akta urodzenia wpisane do ksiąg stanu cywilnego.
Art. 320. W braku tego tytułu, dostatecznem będzie ciągłe posiadanie stanu dziecka prawego.
Art. 321. Posiadanie stanu wynika z dostatecznego połączenia czynów wskazujących stosunek synowstwa i pokrewieństwa pomiędzy osobą, a familią, do której taż osoba mieni się być należącą.
Główniejsze z tych czynów są:
Że osoba nosiła zawsze imię ojca, do którego mieni się należeć;
Że ojciec obchodził się z nią jak z własnem dziecięciem, i w tym przymiocie łożył na jej wychowanie, utrzymanie i postanowienie;
Że była za taką ciągle uważaną w towarzystwie;
Że za taką uznawała ją familia.
Art. 322. Nikt nie może poszukiwać stanu przeciwnego temu, jaki mu nadaje jego tytuł urodzenia, i posiadaniu z tym tytułem zgodnemu;
I wzajemnie nikt nie może zaprzeczać stanu temu, kto ma posiadanie z aktem swego urodzenia zgodne.
Art. 323. W braku tytułu i ciągłego posiadania, albo gdyby dziecko wpisane było bądź pod fałszywemi imionami, bądź jakoby zrodzone z ojca i matki nieznanych, dowód synowstwa może być ze świadków wyprowadzony.
Jednakże dowód takowy dopuszczony być może tylko wtenczas, gdy jest początek dowodu na piśmie, albo gdy domniemania lub ślady, wynikające z czynów już wówczas niewątpliwych, są dosyć ważne, aby skłonić do dopuszczenia tego dowodu.
Art. 324. Początek dowodu na piśmie wypływa: z dokumentów familijnych; z regestrów lub papierów
domowych ojca lub matki; z aktów publicznych, a nawet i prywatnych wyszłych od strony wchodzącej do sporu, lub któraby w sporze miała interes, gdyby żyła.
Art. 325. Dowód przeciwny może być przyniesiony przez wszelkie środki wykazać zdolne, że poszukujący nie jest dzieckiem matki, którą za swoją podaje, albo nawet, po udowodnieniu macierzyństwa, że nie jest dzieckiem męża matki.
Art. 326. Trybunały Cywilne same tylko właściwemi będą do stanowienia co do poszukiwania stanu, Art. 327. Sprawa kryminalna o przestępstwo pozbawienia stanu, nie może być rozpoczętą, jak po wyroku stanowczym co do kwestyi stanu.
Art. 328. Sprawa o poszukiwanie stanu jest nieprzedawnialną względem dziecka.
Art. 329. Sprawa nie może być wszczynaną przez następców dziecka, które stanu swego nie poszukiwało, chyba że umarło w małoletności, lub w ciągu lat pięciu po dojściu do pełnoletności.
Art. 330. Następcy mogą popierać sprawę przez dziecko rozpoczętą, jeżeli samo od takowej formalnie nie odstąpiło, lub jeżeli przez trzy lata, rachując od ostatniego aktu procesowego, popierania sprawy nie zaniechało.
DZIAŁ III.
O dzieciach naturalnych.
ODDZIAŁ I.
O uprawnieniu dzieci naturalnych.
Art. 331. Dzieci nie w małżeństwie zrodzone, wyjąwszy zrodzone w związku kazirodzkim lub cudzołożnym mogą być uprawnionemi przez małżeństwo ich rodziców następnie zawarte, jeżeli ci przed małżeństwem prawnie je uznali, lub gdy je w samym akcie obchodu małżeństwa uznają.
Art. 332. Uprawnienie nastąpić może, nawet względem dzieci zmarłych, które zstępnych zostawiły; i, w tym przypadku, z uprawnienia tego korzystają ciż zstępni.
Art. 333. Dzieci uprawnione przez następne małżeństwo, będą miały też same prawa, jak gdyby były zrodzone z tegoż małżeństwa.
ODDZIAŁ II.
O uznaniu dzieci naturalnych.
Art. 334. Uznanie dziecięcia naturalnego będzie dopełnione przez akt urzędowy, jeżeli nie nastąpiło w akcie jego urodzenia.
Art. 335. Uznanie to nie będzie mogło mieć miejsca na korzyść dzieci zrodzonych z kazirodztwa lub cudzołóztwa.
Art. 336. Uznanie ze strony ojca, bez wskazania matki i przyznania przez nią, ma skutek tylko co do ojca.
Art. 337. Uznanie, w ciągu małżeństwa uczynione przez jednego z małżonków, na korzyść dziecka naturalnego, któreby przed małżeństwem, z kim innym, a nie z swoim małżonkiem spłodzone było, nie może szkodzić ani temu małżonkowi, ani dzieciom z tegoż małżeństwa zrodzonym.
Jednakże uznanie to będzie miało swój skutek po ustaniu małżeństwa, jeżeli z takowego dzieci nie pozostały.
Art. 338. Dziecię naturalne przyznane nie będzie mogło domagać się praw dziecka prawego. Prawa dzieci naturalnych oznaczone będą w Tytule o spadkach.
Art. 339. Wszelkie uznanie ze strony ojca lub matki, równie jak wszelkie poszukiwanie ze strony dziecka, może być zaprzeczane przez wszystkich w tem interes mających.
Art. 340. Poszukiwanie ojcowstwa jest zabronione. W przypadku porwania, gdy czas tego porwania zgadza się z czasem poczęcia, porywający może być, na żądanie stron interesowanych, uznany za ojca dziecięcia.
Art. 341. Poszukiwanie macierzyństwa jest dozwolone. Dziecię, poszukując swą matkę, dowieść powinno, że jest tóm samem które matka porodziła.
Wtenczas tylko dopuszczone będzie do dowodzenia tego przez świadków, gdy będzie już miało początek dowodu na piśmie.
Art. 342. Dziecko nie będzie nigdy dopuszczone do poszukiwania, bądź ojcowstwa, bądź macierzyństwa, w przypadkach, w których, stosownie do art. 335, uznanie jest niedopuszczalne.
TYTUŁ IX.
O władzy rodzicielskiej.
Art. 371. Dziecię w każdym wieku winno cześć i uszanowanie swemu ojcu i matce.
Art. 372. Zostaje pod ich władzą aż do pełnoletności lub usamowolnienia.
Art. 373. W ciągu trwania małżeństwa sam ojciec władzę tę sprawuje.
Art. 374. Dziecię nie może opuszczać domu rodzicielskiego bez pozwolenia ojca, wolno mu jednak zaciągnąć się do wojska po skończonym roku ośmnastym.
Art. 375. Ojciec, mający bardzo ważne powody niezadowolnienia z postępowania dziecka, mocen jest użyć nastepujących środków poprawy.
Art. 376. Jeżeli dziecko nie zaczęło jeszcze roku szesnastego, może ojciec żądać jego zamknięcia przez czas nie dłuższy nad miesiąc, i w tym celu Prezes Trybunału: okręgu na żądanie ojca winien wydać rozkaz
przytrzymania.
Art. 377. Od lat szesnastu rozpoczętych aż do pełnoletności lub usamowolnienia, ojciec będzie mógł tylko przedstawić prośbę o zamknięcie swego dziecięcia, i ta nie dłużej jak na sześć miesięcy: uda się do Prezesa rzeczonego Trybunału, który, zniósłszy się z Prokuratorem Królewskim, wyda rozkaz przytrzymania, albo go odmówi, i będzie mógł, w pierwszym przypadku skrócić czas zamknięcia przez ojca żądany.
Art. 378. W pierwszym i drugim przypadku, żadne pisma ani formalności sądowe miejsca mieć nie będą, wyjąwszy tylko sam rozkaz przytrzymania, w którym pobudki zamieszczonemu nie będą.
Ojciec będzie tylko obowiązanym złożyć zobowiązanie, że wszystkie koszta zapłaci i dostarczać będzie przyzwoitych alimentów.
Art. 379. Mocen jest ojciec zawsze skrócić czas zamknięcia, którego żądał, albo o które prosił. Jeżeli dziecię, po wypuszczeniu na wolność, w nowe popadnie zboczenia, zamknięcie znowu może być rozporządzone, a to w sposób w artykułach poprzedzających wskazany.
Art. 380. Jeżeli ojciec powtórnie się ożeni, obowiązanym będzie, celem zamknięcia swojego dziecięcia z pierwszego małżeństwa, choćby jeszcze szesnastu lat wieku nie doszło, zastosować się do art. 377.
Art. 381. Pozostała przy życiu matka, która nie weszła w powtórne związki małżeńskie, nie może żądać zamknięcia dziecka swojego, bez współdziałania dwóch najbliższych krewnych z linii ojczystej, i to w drodze prośby, stosownie do art. 377.
Art. 382. Gdy dziecię będzie miało majątek osobisty, lub gdy będzie miało pewne powołanie, zamknięcie jego, chociażby lat szesnastu nie miało, nie może nastąpić inaczej, jak w drodze prośby, w formie art. 377 przepisanej.
Dziecię zamknięte może uczynić przełożenie do Prokuratora Królewskiego przy Sądzie Appellacyjnym.
Prokurator zasięgnie wiadomości od Prokuratora Królewskiego przy Trybunale pierwszej instancyi, i przedstawi stan rzeczy Prezesowi Sądu Appellacyjnego, który, uwiadomiwszy o tem ojca, i zebrawszy wszelkie objaśnienia, może odwołać lub zmienić rozkaz przez Prezesa Trybunału pierwszej instancyi wydany.
(...)
Art. 384. Ojciec, w czasie małżeństwa, a, po rozwiązaniu małżeństwa, pozostały przy życiu ojciec lub matka, będą mieli użytkowanie z majątku swoich dzieci, aż do skończenia ośmnastu lat wieku, albo aż do
usamowolnienia, któreby przed skończeniem lat ośmnastu zajść mogło.
Art. 385. Ciężary tego użytkowania będą:
1) Wszystkie te, którym użytkownicy są poddani;
2) Żywienie, utrzymywanie i wychowanie dzieci odpowiednio do ich mienia;
3) Uiszczenie wszelkich przypadłych opłat albo procentów od kapitałów;
4) Koszta pogrzebowe i ostatniej choroby.
Art. 386. Takie użytkowanie nie może służyć temu z rodziców, przeciwko któremu rozwód był wyrzeczony; a ustaje względem matki w razie powtórnego małżeństwa,
Art. 387. Użytkowanie takowe nie będzie się rozciągało do majątku, jakiby dzieci mogły nabyć przez oddzielną, pracę i przemysł, ani do majątku, jakiby im był darowany lub zapisany pod wyraźnym warunkiem, że ojciec i matka nie mają z niego użytkować.
