PRAWNE FORMY DZIAŁANIA W ZARZĄDZANIU KRYZYSOWYM
Wykład nr 3 Zarządzanie kryzysowe i stany
nadzwyczajne
Prawne formy działania
Co to jest prawna forma działania Jakie formy działania wyróżniamy
w prawie administracyjnym
Prawne formy działania
„Problematyka klasyfikacji prawnych form działania
administracji jest bogata, różnorodna i kontrowersyjna. Często
jest ona uzależniona od przedmiotu i celów badań i do niego
przystosowana” (M. Kierek)
Prawne formy działania
Prawna forma działania administracji określa typ konkretnej czynności organu administracji.
Bywa też rozumiana jako sposób realizacji zadań administracji.
Oznacza ona oparcie wszelkich działań administracji
publicznej na podstawie prawnej, gdyż nie istnieją działania
niemieszczące się w regulacjach prawnych.
Prawne formy działania
J. Starościak, wskazując początkowo na pięć form, tj. stanowienie ogólnie obowiązujących przepisów, wydawanie aktów administracyjnych, zawieranie umów, prowadzenie działalności społeczno-organizatorskiej i wykonywanie czynności materialno-technicznych. W wypowiedziach formułowanych kilkanaście lat później autor ten uzupełnił stworzone przez siebie zestawienie jeszcze o jedną formę, tj. zawieranie porozumień administracyjnych.
T. Kuta powiedział się za podziałem na prawne formy działań władczych (akty administracyjne i normatywne) i pozawładczych (umowy w administracji, porozumienia administracyjne, ugody administracyjne oraz działania niewładcze wewnętrzne).
A. Wiktorowska: akty normatywne, akty administracyjne, porozumienia administracyjne, czynności cywilnoprawne i czynności faktyczne.
E. Olejniczak-Szałowska: akty normatywne, akty generalne stosowania prawa,
akty administracyjne, polecenie służbowe, przyrzeczenie publiczne, plany,
programy i strategie, czynności materialno-techniczne oraz działalność
społeczno-organizatorską.
Prawne formy działania
J. Starościak, wskazując początkowo na pięć form, tj. stanowienie ogólnie obowiązujących przepisów, wydawanie aktów administracyjnych, zawieranie umów, prowadzenie działalności społeczno-organizatorskiej i wykonywanie czynności materialno-technicznych. W wypowiedziach formułowanych kilkanaście lat później autor ten uzupełnił stworzone przez siebie zestawienie jeszcze o jedną formę, tj. zawieranie porozumień administracyjnych.
T. Kuta opowiedział się za podziałem na prawne formy działań władczych (akty administracyjne i normatywne) i pozawładczych (umowy w administracji, porozumienia administracyjne, ugody administracyjne oraz działania niewładcze wewnętrzne).
A. Wiktorowska: akty normatywne, akty administracyjne, porozumienia administracyjne, czynności cywilnoprawne i czynności faktyczne.
E. Olejniczak-Szałowska: akty normatywne, akty generalne stosowania prawa,
akty administracyjne, polecenie służbowe, przyrzeczenie publiczne, plany,
programy i strategie, czynności materialno-techniczne oraz działalność społeczno-
organizatorską.
Prawne formy działania
KLASYFIKACJA PROFESORA JANA BOCIA
AKTY ADMINISTRACYJNE
AKTY NORMATYWNE
FORMY DZIAŁAŃ FAKTYCZNYCH
UMOWY
Akt normatywny
Wszelkie akty niemające rangi ustawy, przyjmujące różne nazwy, wydawane przez upoważnione organy.
Treści normatywne powinny mieć charakter wszelkich nowych reguł zachowania się
Mogą mieć charakter powszechny lub wewnętrzny
Są to np.: rozporządzenie, zarządzenie
Elementy konstytutywne aktu normatywnego
Odnosi się on do nieokreślonej liczby osób i nie zawiera wskazania konkretnego adresata
Dotyczy władczego rozstrzygnięcia organu administracji publicznej
Normuje kwestie o charakterze ogólnym, zawiera normy prawne
Jest wydawany na podstawie przepisów upoważniających organ wyższego stopnia do działania
Ma charakter powtarzalny
i dotyczy nieokreślonej liczby zdarzeń.
Cechy aktu normatywnego
Które z tych cech określają akt normatywny?
ABSTRAKCYJNOŚĆ
KONKRETNOŚĆ
INDYWIDUALNOŚĆ
GENERALNOŚĆ
Przykłady aktów prawnych
Ustawa dnia 7 czerwca 2001 r. o utworzeniu Uniwersytetu Zielonogórskiego w Zielonej Górze (Dz. U. Nr 74, poz. 785.)
Ustawa z dnia 9 listopada 2000 r. o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości czy ustawy
z dnia 4 kwietnia 1950 r. o utworzeniu Centralnego Instytutu Ochrony Pracy. (Tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 359.)
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2015 r., o czym świadczy choćby rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie Karkonoskiego Parku Narodowego (Dz. U. poz. 2002.)
Akty prawa miejscowego: uchwały o likwidacji szkoły statusu
uchwały dotyczące likwidacji, utworzenia bądź przekształcenia
innych jednostek organizacyjnych gminy, np. zakładu opieki
zdrowotnej
Akt normatywny
„Mogące tu wystąpić nieporozumienia biorą się przede wszystkim stąd, że kwalifikacja oparta na kryteriach adresata (ogólność) i przedmiotu norm (abstrakcyjność) wiąże się bezpośrednio z dobrze znanymi w teorii prawa dość skomplikowanymi i spornymi zagadnieniami dotyczącymi tradycyjnego podziału na »normy generalne« i »normy indywidualne«”
W. Gromski.
Zarządzenie
Art. 93. Konstytucji z dnia 2 kwietnia 1997 r.
1. Uchwały Rady Ministrów oraz zarządzenia Prezesa Rady Ministrów i ministrów mają charakter wewnętrzny i obowiązują tylko jednostki organizacyjnie podległe organowi
wydającemu te akty.
2. Zarządzenia są wydawane tylko na podstawie ustawy. Nie mogą one stanowić podstawy decyzji wobec obywateli, osób
prawnych oraz innych podmiotów.
3. Uchwały i zarządzenia podlegają kontroli co do ich
zgodności z powszechnie obowiązującym prawem.
Zarządzenie
Zarządzenie
Zarządzenie
Zarządzenie
ZARZĄDZENIE WEWNĘTRZNE NR 09/10
Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Białymstoku z dnia 24 lutego 2010 roku w sprawie powołania Komisji
§ 1 Celem wyłonienia najlepszej kandydatury na stanowisko Specjalisty ds. ocen gospodarki odpadami w Wydziale Monitoringu Środowiska w Wojewódzkim Inspektoracie Ochrony Środowiska w Białymstoku, powołuje się Komisję w składzie:
1. Grzegorz Bok - przewodniczący
Magdalena Kiercul - z-ca przewodniczącego Urszula Męczkowska - członek
§ 2 Komisja dokona przeglądu, analizy oraz oceny ofert pracy złożonych
do Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Białymstoku, w związku z ogłoszeniem o wolnym stanowisku pracy nr 120613 zamieszczonym w
Biuletynie.
§ 3 Zarządzenie wchodzi w życie z dniem podpisania.
Akt administracyjny
Jest to sformalizowany (podjęty w wyniku postępowania) objaw woli organu administracyjnego podjęty na podstawie prawa
Podjęty w granicach przysługujących temu organowi kompetencji,
Skierowany do zindywidualizowanego adresata, w konkretnej sprawie,
Wywołujący skutki w sferze prawa administracyjnego i w
innych działów prawa.
Klasyfikacje aktów administracyjnych
Konstytutywne (tworzą, zmieniają, uchylają stosunki prawne, obowiązują ex. nunc np. decyzja o zmianie nazwiska) i deklaratoryjne (potwierdzają prawa i obowiązki, obowiązują ex tunc, np. decyzja wojewody w sprawie nabycia mienia przez gminę z mocy prawa)
Zewnętrzne (kierowane do odrębnych podmiotów prawnych), wewnętrzne (kierowane np. do pracowników instytucji)
Związane (warunki jego podjęcia są wyraźnie wskazane w przepisach prawa), swobodne ( organ ma swobodę działania, warunki wydania nie zostały przez prawo wyczerpująco określony)
Wywołujące bezpośrednie skutki cywilnoprawne (decyzja o
wywłaszczeniu), wywołujące pośrednio skutki cywilnoprawne
(decyzja o przydziale organu powoduje obowiązek zawarcia
umowy)
Akt administracyjny
DECYZJA – akt administracyjny stanowiący jednostronne
ustalenie organu administracji publicznej o wiążących
konsekwencjach normy administracji publicznej
Decyzja
Art. 104 [Forma załatwienia sprawy]
§ 1. Organ administracji publicznej załatwia sprawę przez
wydanie decyzji, chyba że przepisy kodeksu stanowią inaczej.
§ 2. Decyzje rozstrzygają sprawę co do jej istoty w całości lub
w części albo w inny sposób kończą sprawę w danej instancji
Elementy decyzji administracyjnej
Art. 107 [Składniki decyzji; uzasadnienie]
§ 1. Decyzja zawiera:
1) oznaczenie organu administracji publicznej;
2) datę wydania;
3) oznaczenie strony lub stron;
4) powołanie podstawy prawnej;
5) rozstrzygnięcie;
6) uzasadnienie faktyczne i prawne;
7) pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie oraz o prawie do zrzeczenia się odwołania i skutkach zrzeczenia się odwołania;
8) podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego pracownika organu upoważnionego do wydania decyzji, a jeżeli decyzja wydana została w formie dokumentu elektronicznego - kwalifikowany podpis elektroniczny;
9) w przypadku decyzji, w stosunku do której może być wniesione powództwo do sądu powszechnego, sprzeciw od decyzji lub skarga do sądu administracyjnego - pouczenie o dopuszczalności wniesienia powództwa, sprzeciwu od decyzji lub skargi oraz wysokości opłaty od powództwa lub wpisu od skargi lub sprzeciwu od decyzji, jeżeli mają one charakter stały, albo podstawie do wyliczenia opłaty lub wpisu o charakterze stosunkowym, a także możliwości ubiegania się przez stronę o zwolnienie od kosztów albo przyznanie prawa pomocy.
§ 2. Przepisy szczególne mogą określać także inne składniki, które powinna zawierać decyzja.
§ 3. Uzasadnienie faktyczne decyzji powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, zaś uzasadnienie prawne - wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem przepisów prawa.
§ 4. Można odstąpić od uzasadnienia decyzji, gdy uwzględnia ona w całości żądanie strony; nie dotyczy to jednak decyzji rozstrzygających sporne interesy stron oraz decyzji wydanych na skutek odwołania.
§ 5. Organ może odstąpić od uzasadnienia decyzji również w przypadkach, w których z dotychczasowych przepisów ustawowych wynikała możliwość zaniechania lub ograniczenia uzasadnienia ze względu na interes bezpieczeństwa Państwa lub porządek publiczny.
Dodatkowy element w decyzji:
III SA/Gd 184/14 - wyrok WSA Gdańsk z dnia 24-04-2014
Termin jako szczególny, dodatkowy składnik decyzji administracyjnej; opłata za pobyt dziecka w pieczy zastępczej
1. Decyzja administracyjna co do zasady zawiera składniki określone w art. 107 § 1 KPA, natomiast inne składniki decyzji muszą wynikać z przepisów szczególnych. Takim dodatkowym składnikiem decyzji jest m.in. termin.
2. Miesięczna opłata za pobyt dziecka w pieczy zastępczej jest pobierana od rodziców w każdym przypadku umieszczenia dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej.
II SA/Op 201/07 - wyrok WSA Opole z dnia 11-10-2007
Składniki dodatkowe decyzji administracyjnej
Przepis art. 47 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 290) jest przepisem szczególnym, o jakim mowa w art. 107 § 2 KPA. Określając warunki korzystania z sąsiedniej nieruchomości w kontekście zakresu niezbędnych robót, organ powinien wskazać liczbę dni, w okresie których z jednej strony - inwestor będzie mógł wejść na teren sąsiedniej nieruchomości, natomiast z drugiej strony - właściciel działki sąsiedniej będzie ograniczony w korzystaniu z przysługującego mu prawa własności.
I OSK 2292/13 - wyrok NSA (N) z dnia 12-05-2015
Zabezpieczenie wierzytelności z tytułu odszkodowania za zwróconą nieruchomość
Artykuł 141 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 518) nie daje podstawy materialnoprawnej staroście do orzekania w kwestii zabezpieczenia wierzytelności, związanej ze zwrotem nieruchomości.
Organ administracji, wydający decyzję o zwrocie nieruchomości może ewentualnie zawrzeć pouczenie w kwestii zabezpieczenia,
wskazując na art. 141 ust. 2, jednak co najwyżej w uzasadnieniu decyzji i tylko jako przypomnienie stronom o takiej możliwości, z
zaznaczeniem jednak, że droga administracyjna temu nie służy.
Decyzje
USTAWA O ZAKWATEROWANIU SIŁ ZBROJNYCH RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 22 czerwca 1995 r
Art. 65 [Ograniczenie] Nieruchomości zajęte na zakwaterowanie przejściowe podlegają zwolnieniu nie później niż w ciągu 6 miesięcy od dnia ich zajęcia. Ograniczenia tego nie stosuje się w razie wprowadzenia stanu wojennego, ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny.
Art. 66 [Podstawa zajęcia nieruchomości] Zajęcie nieruchomości na zakwaterowanie przejściowe następuje na podstawie:
decyzji administracyjnej wydanej przez:
a) starostę wykonującego zadanie z zakresu administracji rządowej - w stosunku do nieruchomości Skarbu Państwa, z zastrzeżeniem lit. c oraz d, b) wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starostę, marszałka województwa - w stosunku do nieruchomości stanowiących własność odpowiedniej
jednostki samorządu terytorialnego,
c) dyrektora regionalnej dyrekcji lasów państwowych - w stosunku do obiektów i gruntów leśnych Skarbu Państwa będących w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego "Lasy Państwowe",
d) Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa - w stosunku do nieruchomości rolnych Skarbu Państwa wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa;
2) pisemnej umowy zawartej przez organ wojskowy z osobą fizyczną lub prawną będącą właścicielem nieruchomości.
Art. 67 [Wniosek]
1. Decyzję w sprawie zakwaterowania przejściowego organ wydaje na wniosek właściwego organu wojskowego.
2. Wniosek powinien zawierać nazwę lub numer jednostki wojskowej, ilość i rodzaj nieruchomości, czas trwania zakwaterowania oraz termin jego
rozpoczęcia i zakończenia.
Decyzje
Ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczpospolitej Polskiej
Art. 202 [Orzekanie]
1. Wójt lub burmistrz (prezydent miasta) nakłada, w drodze decyzji administracyjnej, obowiązek świadczeń osobistych na wniosek wojskowego komendanta uzupełnień, kierownika jednostki organizacyjnej stanowiącej bazę formowania specjalnie tworzonej jednostki zmilitaryzowanej, kierownika jednostki organizacyjnej wykonującej zadania na potrzeby obrony państwa, o której mowa w art. 208 ust. 2, albo właściwego organu obrony cywilnej.
2. Decyzję o nałożeniu obowiązku wykonania świadczenia osobistego doręcza się osobie zobowiązanej i wnioskodawcy na piśmie wraz z uzasadnieniem, na czternaście dni przed terminem stawienia się do wykonania świadczenia.
3. Od decyzji, o której mowa w ust. 1, przysługuje osobie zobowiązanej i wnioskodawcy odwołanie do wojewody, w terminie 7 dni od dnia doręczenia decyzji. Decyzja ta może być zmieniona przez wojewodę również z urzędu, jeżeli została wydana z naruszeniem przepisów prawa.
4. Decyzji, o której mowa w ust. 1, nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności w terminie w niej określonym.
5. Osoba, na którą nałożono obowiązek wykonania świadczenia osobistego, jest obowiązana stawić się do wykonania tego świadczenia w terminie i miejscu wskazanym w decyzji.
6. Przepisy art. 60 i 61 stosuje się odpowiednio.
7. Przepisów ust. 1-5 nie stosuje się do kurierów.
Decyzje
Art. 60 [Powołanie]
1. Powołanie do czynnej służby wojskowej następuje za pomocą kart powołania, kart mobilizacyjnych albo w drodze obwieszczeń lub w inny sposób określony przez Ministra Obrony Narodowej. Karta powołania jest decyzją administracyjną.
2. Powoływanie do czynnej służby wojskowej należy do wojskowego komendanta uzupełnień.
(…)
8. Powołanie do odbycia ćwiczeń wojskowych, przeprowadzanych w trybie natychmiastowego stawiennictwa, może nastąpić w celu:
1) sprawdzenia gotowości mobilizacyjnej i bojowej jednostek wojskowych;
2) udziału jednostek wojskowych w zwalczaniu klęsk żywiołowych i
likwidacji ich skutków.
Decyzja - przykład
Ustawa z dnia 22 czerwca 1995 r. o zakwaterowanie Sił Zbrojnych Rzeczpospolitej Polskiej Art. 66 [Podstawa zajęcia nieruchomości] Zajęcie nieruchomości na zakwaterowanie
przejściowe następuje na podstawie:
decyzji administracyjnej wydanej przez:
a)starostę wykonującego zadanie z zakresu administracji rządowej - w stosunku do nieruchomości Skarbu Państwa, z zastrzeżeniem lit. c oraz d,
b) wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starostę, marszałka województwa - w stosunku do nieruchomości stanowiących własność odpowiedniej jednostki samorządu terytorialnego, c) dyrektora regionalnej dyrekcji lasów państwowych - w stosunku do obiektów i gruntów
leśnych Skarbu Państwa będących w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego "Lasy Państwowe",
d) Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa - w stosunku do
nieruchomości rolnych Skarbu Państwa wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa;
2) pisemnej umowy zawartej przez organ wojskowy z osobą fizyczną lub prawną będącą
właścicielem nieruchomości.
Decyzje - przykłady
Ustawa z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin Art. 11 [Koszty; odszkodowanie]
1. W przypadku szczególnego zagrożenia przez organizmy kwarantannowe lub w przypadku wystąpienia organizmu szkodliwego, który nie występował dotychczas na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a który może spowodować znaczne lub całkowite zniszczenie roślin, produktów roślinnych lub przedmiotów, Główny Inspektor, na wniosek posiadacza, zaopiniowany przez wojewódzkiego inspektora, może, w drodze decyzji, ze środków budżetowych, z części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw rolnictwa:
1) całkowicie lub częściowo pokryć koszty zwalczania i zapobiegania rozprzestrzeniania się tych organizmów, 2) przyznać odszkodowanie za rzeczywistą szkodę poniesioną przez posiadaczy przy zwalczaniu lub zapobieganiu
rozprzestrzeniania się tych organizmów
- biorąc pod uwagę wystąpienie organizmu szkodliwego, charakteryzującego się szczególną szkodliwością, oraz wysokość strat spowodowanych jego wystąpieniem.
2. Przy wydatkowaniu środków na cele, o których mowa w ust. 1, nie stosuje się przepisów o zamówieniach publicznych.
Ustawa z dnia 14 marca 1995 r. o Inspekcji Sanitarnej Art. 27 [Wydawanie nakazów]
1. W razie stwierdzenia naruszenia wymagań higienicznych i zdrowotnych, państwowy inspektor sanitarny nakazuje, w drodze decyzji, usunięcie w ustalonym terminie stwierdzonych uchybień
Decyzja - przykład
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o ochronie środowiska
Art. 247 [Decyzje]
1. W razie wystąpienia awarii wojewódzki
inspektor ochrony środowiska może w drodze decyzji:
1) zarządzić przeprowadzenie właściwych badań dotyczących przyczyn, przebiegu i skutków awarii;
2) wydać zakazy lub ograniczenia w korzystaniu ze środowiska.
2. Decyzji, o której mowa w ust. 1, nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności.
3. Jeżeli charakter awarii uzasadnia konieczność podjęcia szybkich działań, a w szczególności gdy ich zaniechanie mogłoby spowodować zwiększenie zagrożenia życia lub zdrowia ludzi lub bezpośrednie
zagrożenie pogorszenia stanu środowiska w znacznych rozmiarach,
decyzja może być ogłoszona ustnie, a informacja o tym zaprotokołowana
Akt administracyjny
Zezwolenie stanowi akt administracyjny uprawniający w sferze prawa administracyjnego lub wyrażającego zgodę na dokonanie przedsięwzięcia lub podjęcie czynności dopuszczonej normami prawa administracyjnego, np. zezwolenie na osiedlenie się cudzoziemca na terytorium RP
Koncesja jest aktem administracyjnym, który osobie fizycznie nadaje uprawnienia do wykonywania określonej działalności najczęściej produkcyjnej lub usługowego, np. ochrona osób i mienia, rozpowszechnianie programów telewizyjnych i radiowych
Licencja jako akt administracji ustala wykonywanie działalności,
niekoniecznie gospodarczej lub pracy zawodowej, gdy jest to
związane z posiadaniem wymaganych kwalifikacji-łączy elementy
uprawnienie do wykonywania działalności i zezwolenie na jej
prowadzenie, np. licencja sędziego sportowego, licencja
przewodnika turystycznego.
Zezwolenie
Art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne Art. 4 [Leki zagraniczne dopuszczone do obrotu]
1. Do obrotu dopuszczone są bez konieczności uzyskania pozwolenia produkty lecznicze, sprowadzane z zagranicy, jeżeli ich zastosowanie jest niezbędne dla ratowania życia lub zdrowia pacjenta, pod warunkiem że dany produkt leczniczy jest dopuszczony do obrotu w kraju, z którego jest
sprowadzany, i posiada aktualne pozwolenie dopuszczenia do obrotu, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4.
Ustawa o transporcie drogowym Art. 35 [Przesłanki]
1. Przedsiębiorca wykonujący transport drogowy może być zwolniony z obowiązku uzyskania
zezwolenia w przypadku wykonywania przez niego przewozów w ramach pomocy humanitarnej,medycznej lub w przypadku klęski żywiołowej.
2. Zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, następuje, w drodze decyzji administracyjnej, wydanej przez Głównego Inspektora Transportu Drogowego.
3. Przedsiębiorca wykonujący transport drogowy jest zwolniony z obowiązku uzyskania zezwolenia, jeżeli umowy międzynarodowe, którymi Rzeczpospolita Polska jest związana, tak stanowią.
Art. 45 [Zwolnienie z opłat]
1. Przedsiębiorca wykonujący transport drogowy może być zwolniony z opłat, o których mowa w art. 43, w przypadku wykonywania przez niego przewozów w ramach pomocy humanitarnej, medycznej lub w przypadku klęski żywiołowej.
2. Zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, następuje, w drodze decyzji administracyjnej, wydanej
przez ministra właściwego do spraw transportu, na zgodny wniosek przedsiębiorcy i właściwego
organu państwowego lub organizacji humanitarnej.
Działania faktyczne
Są podejmowane w procesach stosowania prawa
Podejmowane na podstawie prawa i w granicach prawa
Nie mogą stanowić podstawę prawnych działań wobec obywateli
Przykład: art. 77 k.p.a. – Organ powinien zebrać i rozpatrzeć cały materiał
dowodowy
Działania faktyczne
Działania faktyczne zmierzające do nawiązania współpracy z obywatelem
Działania informacyjne administracji
Działania faktyczne o charakterze
materialno-technicznym
Działania faktyczne
Ustalenie przez organ administracji niektórych zadań lub celów, np. zbieranie informacji, zbieranie prognoz
Ustalenie przez organ niektórych sytuacji faktycznej np.
działania mające na celu wspieranie działalności naukowej i społecznej
Przeprowadzanie ocen przez organ administracji
Dokonywanie organu przez organ administracji publicznej,
np. formy prawnej działania
Działania faktyczne
Ustawa o Państwowej Straży Pożarnej Art. 21 [Uprawnienia strażaków]
1. Strażacy biorący udział w akcji ratowniczej, w zakresie niezbędnym do prowadzenia akcji, mają prawo korzystania z:
1) dróg, gruntów i zbiorników wodnych państwowych, komunalnych i prywatnych;
2) komunalnych i prywatnych ujęć wodnych i środków gaśniczych.
2. W okolicznościach uzasadnionych stanem wyższej konieczności strażak kierujący akcją ratowniczą ma prawo zarządzenia:
1) ewakuacji ludzi i mienia z terenu objętego akcją ratowniczą;
2) koniecznych prac wyburzeniowych i rozbiórkowych;
3) wstrzymania komunikacji w ruchu lądowym;
4) udostępnienia pojazdów, środków i przedmiotów niezbędnych do akcji ratowniczej;
5)zakazu przebywania osobom postronnym w rejonie akcji
ratowniczej.
Działania faktyczne
Ustawa z dnia 14 marca 1995 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej Art. 25 [Uprawnienia]
1. Państwowy inspektor sanitarny lub Główny Inspektor Sanitarny w związku z wykonywaną kontrolą ma prawo:
1) wstępu na terenie miast i wsi do
a)zakładów pracy oraz wszystkich pomieszczeń i urządzeń wchodzących w ich skład,
b)obiektów użyteczności publicznej, obiektów handlowych, ogrodów działkowych i nieruchomości oraz wszystkich pomieszczeń wchodzących w ich skład,
c) środków transportu i obiektów z nimi związanych, w tym również na statki morskie, żeglugi śródlądowej i powietrzne, d)obiektów będących w trakcie budowy;
2) żądania pisemnych lub ustnych informacji oraz wzywania i przesłuchiwania osób;
3) żądania okazania dokumentów i udostępniania wszelkich danych;
4)pobierania próbek do badań laboratoryjnych.
Art. 26 [Wstęp do mieszkań]
1. Państwowy inspektor sanitarny lub Główny Inspektor Sanitarny ma prawo wstępu do mieszkań w razie podejrzenia lub stwierdzenia choroby zakaźnej, zagrożenia zdrowia czynnikami środowiskowymi, a także jeżeli w mieszkaniu jest lub ma być prowadzona działalność produkcyjna lub usługowa.
2. Wstęp do mieszkań osób korzystających z immunitetów dyplomatycznych na mocy ustaw, umów bądź zwyczajów
międzynarodowych jest dozwolony jedynie w porozumieniu z właściwym przedstawicielem dyplomatycznym.
Umowy
1) Umowy cywilnoprawne- dotyczą dysponowania majątkiem Skarbu Państwa czy jednostki samorządu terytorialnego np umowa sprzedaży, porozumienia administracyjne
2)Umowy publicznoprawne – wspólne dokonywanie zadań i
kompetencji przez jednostki samorządu terytorialnego
Umowa
Art. 60 [Dodatkowe zadania]
1. Organ założycielski ma prawo nałożyć na przedsiębiorstwo obowiązek wprowadzenia do planu przedsiębiorstwa zadania lub wyznaczyć przedsiębiorstwu zadanie poza planem, jeżeli jest to niezbędne ze względu na potrzeby obrony kraju, w wypadku klęski żywiołowej bądź w celu wykonania zobowiązań międzynarodowych.
2. W wypadku określonym w ust. 1 organ założycielski zapewnia przedsiębiorstwu środki niezbędne do wykonania nałożonego na przedsiębiorstwo zadania.
3. Wykonanie zadania następuje na podstawie umowy
zawartej między przedsiębiorstwem a jednostką
organizacyjną wskazaną przy nakładaniu zadania.
PLANOWANIE CYWILNE
Planowanie cywilne
Art. 4.
1. Zadania z zakresu planowania cywilnego obejmują:
1) przygotowanie planów zarządzania kryzysowego
2) przygotowanie struktur uruchamianych w sytuacjach kryzysowych;
3) przygotowanie i utrzymywanie zasobów niezbędnych do wykonania zadań ujętych w planie zarządzania kryzysowego;
4) utrzymywanie baz danych niezbędnych w procesie zarządzania kryzysowego;
5) przygotowanie rozwiązań na wypadek zniszczenia lub zakłócenia funkcjonowania infrastruktury krytycznej;
6) zapewnienie spójności między planami zarządzania kryzysowego a innymi planami sporządzanymi w tym zakresie przez właściwe organy administracji publicznej, których obowiązek wykonania wynika z odrębnych przepisów.
2. Zadania, o których mowa w ust. 1, powinny uwzględniać:
1) zapewnienie funkcjonowania administracji publicznej w sytuacji kryzysowej;
2)zapewnienie funkcjonowania i możliwości odtworzenia infrastruktury krytycznej;
3) zapewnienie ciągłego monitorowania zagrożeń;
4) racjonalne gospodarowanie siłami i środkami w sytuacjach kryzysowych;
5) pomoc udzielaną ludności w zapewnieniu jej warunków przetrwania w
sytuacjach kryzysowych
Plany zarządzania kryzysowego
Art. 4.
1. Zadania z zakresu planowania cywilnego obejmują:
1) przygotowanie planów zarządzania kryzysowego;
(…)
Art. 5. 1. Tworzy się Krajowy Plan Zarządzania Kryzysowego oraz wojewódzkie, powiatowe i gminne plany zarządzania kryzysowego, zwane dalej „planami zarządzania kryzysowego”.
2. W skład planów zarządzania kryzysowego wchodzą następujące elementy:
1) plan główny zawierający:
a) charakterystykę zagrożeń oraz ocenę ryzyka ich wystąpienia, w tym dotyczących infrastruktury krytycznej, oraz mapy ryzyka i mapy zagrożeń,
b) zadania i obowiązki uczestników zarządzania kryzysowego w formie siatki bezpieczeństwa, c) zestawienie sił i środków planowanych do wykorzystania w sytuacjach kryzysowych,
d) zadania określone planami działań krótkoterminowych, o których mowa w art. 92 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2016 r. poz. 672, z późn. zm.1) );
2) zespół przedsięwzięć na wypadek sytuacji kryzysowych, a w tym:
a) zadania w zakresie monitorowania zagrożeń,
b) tryb uruchamiania niezbędnych sił i środków, uczestniczących w realizacji planowanych przedsięwzięć na wypadek sytuacji kryzysowej,
c) procedury reagowania kryzysowego, określające sposób postępowania w sytuacjach kryzysowych, d) współdziałanie między siłami, o których mowa w lit. b;
Plan w Zarządzaniu kryzysowym
Krajowy Plan Zarządzania Kryzysowego obejmuje swoją treścią wszystkie cztery fazy zarządzania kryzysowego, tj.
zapobieganie, przygotowanie, reagowanie i odbudowę.
Wskazany w ustawie o zarządzaniu kryzysowym układ
strukturalny KPZK, objęcie przez ten Plan wszystkich faz
zarządzania kryzysowego, a także uwzględnienie składowych
elementów tego procesu oraz wskazanie w formie map w
formacie GIS sił i środków dostępnych na potrzeby sytuacji
kryzysowej na poziomie krajowym czynią z KPZK
funkcjonalne narzędzie zarządzania procesami w zarządzaniu
kryzysowym.
Plany zarządzania kryzysowego
3) załączniki funkcjonalne planu głównego określające:
a) procedury realizacji zadań z zakresu zarządzania kryzysowego, w tym związane z ochroną infrastruktury krytycznej,
b) organizację łączności,
c) organizację systemu monitorowania zagrożeń, ostrzegania i alarmowania,
d) zasady informowania ludności o zagrożeniach i sposobach postępowania na wypadek zagrożeń,
e) organizację ewakuacji z obszarów zagrożonych, f) organizację ratownictwa, opieki medycznej, pomocy społecznej oraz pomocy psychologicznej,
g) organizację ochrony przed zagrożeniami charakterystycznymi dla
danego obszaru,
Plan
Elementy składowe:
1. Plan główny;
2. Zespół przedsięwzięć na wypadek sytuacji kryzysowych;
3. Załączniki funkcjonalne planu głównego
4. Mapy
Raport zarządzania kryzysowego
Art. 5a [Raport]
1. Na potrzeby Krajowego Planu Zarządzania Kryzysowego, ministrowie kierujący działami administracji rządowej, kierownicy urzędów centralnych oraz wojewodowie sporządzają Raport o zagrożeniach bezpieczeństwa narodowego, zwany dalej „Raportem”.
2. Koordynację przygotowania Raportu zapewnia dyrektor Rządowego Centrum Bezpieczeństwa, a w części dotyczącej zagrożeń o charakterze terrorystycznym, mogących doprowadzić do sytuacji kryzysowej, Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego.
3. Raport jest dokumentem zawierającym następujące elementy:
1) wskazanie najważniejszych zagrożeń przez stworzenie mapy ryzyka;
2) określenie celów strategicznych;
3) określenie priorytetów w reagowaniu na określone zagrożenia;
4) wskazanie sił i środków niezbędnych do osiągnięcia celów strategicznych;
5) programowanie zadań w zakresie poprawy bezpieczeństwa przez uwzględnianie regionalnych i lokalnych inicjatyw;
6) wnioski zawierające hierarchicznie uporządkowaną listę przedsięwzięć niezbędnych do osiągnięcia celów strategicznych.
4. Raport przyjmuje Rada Ministrów w drodze uchwały.
5. Kierunki działania wynikające z wniosków z Raportu stanowią element Krajowego Planu Zarządzania Kryzysowego oraz są uwzględniane w planach zarządzania kryzysowego.
6. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, sposób, tryb i terminy opracowywania Raportu, biorąc pod uwagę
konieczność zapewnienia odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa narodowego
Narodowy Program Ochrony Infrastruktury Krytycznej
Art. 5b [Narodowy Program Ochrony Infrastruktury Krytycznej]
1. Rada Ministrów przyjmuje, w drodze uchwały, Narodowy Program Ochrony Infrastruktury Krytycznej, zwany dalej „programem”, którego celem jest stworzenie warunków do poprawy bezpieczeństwa infrastruktury krytycznej, w szczególności w zakresie:
1) zapobiegania zakłóceniom funkcjonowania infrastruktury krytycznej;
2) przygotowania na sytuacje kryzysowe mogące niekorzystnie wpłynąć na infrastrukturę krytyczną;
3) reagowania w sytuacjach zniszczenia lub zakłócenia funkcjonowania infrastruktury krytycznej;
4) odtwarzania infrastruktury krytycznej.
2. Program określa:
1) narodowe priorytety, cele, wymagania oraz standardy, służące zapewnieniu sprawnego funkcjonowania infrastruktury krytycznej;
2) ministrów kierujących działami administracji rządowej i kierowników urzędów centralnych odpowiedzialnych za systemy, o których mowa w art. 3 pkt 2;
3)szczegółowe kryteria pozwalające wyodrębnić obiekty, instalacje, urządzenia i usługi wchodzące w
skład systemów infrastruktury krytycznej, biorąc pod uwagę ich znaczenie dla funkcjonowania państwa i
zaspokojenia potrzeb obywateli.
Narodowy Program Ochrony Infrastruktury Krytycznej
3. Program przygotowuje dyrektor Rządowego Centrum Bezpieczeństwa we współpracy z ministrami i kierownikami urzędów centralnych odpowiedzialnymi za systemy, o których mowa w art. 3 pkt 2, oraz właściwymi w sprawach bezpieczeństwa narodowego.
4. Programem obejmuje się infrastrukturę krytyczną w podziale na systemy, o których mowa w art. 3 pkt 2.
5. Program podlega aktualizacji nie rzadziej niż raz na dwa lata.
6. Do programu stosuje się przepisy o ochronie informacji niejawnych.
7. Dyrektor Rządowego Centrum Bezpieczeństwa:
1) sporządza na podstawie szczegółowych kryteriów, o których mowa w ust. 2 pkt 3, we współpracy z odpowiednimi ministrami odpowiedzialnymi za systemy, jednolity wykaz obiektów, instalacji, urządzeń i usług wchodzących w skład infrastruktury krytycznej z podziałem na systemy. W wykazie wyróżnia się także europejską infrastrukturę krytyczną zlokalizowaną na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz europejską infrastrukturę krytyczną zlokalizowaną na terytorium innych państw członkowskich Unii Europejskiej, mogącą mieć istotny wpływ na Rzeczpospolitą Polską. Wykaz ma charakter niejawny;
2) opracowuje wyciągi z wykazu infrastruktury krytycznej, o którym mowa w pkt 1, znajdującej się w danym systemie oraz przekazuje je ministrom i kierownikom urzędów centralnych odpowiedzialnym za dany system;
3) opracowuje wyciągi z wykazu infrastruktury krytycznej, o którym mowa w pkt 1, znajdującej się na terenie województw oraz przekazuje je właściwym wojewodom;
4) informuje o ujęciu w wykazie, o którym mowa w pkt 1, obiektów, instalacji lub urządzeń - ich właścicieli, posiadaczy samoistnych i zależnych.
8. Właściwi wojewodowie, jeżeli istnieje potrzeba wynikająca z wojewódzkiego planu zarządzania kryzysowego, są upoważnieni do przekazywania niezbędnej informacji o infrastrukturze krytycznej na terenie województwa właściwemu organowi administracji publicznej działającemu na tym terenie, z zachowaniem przepisów o ochronie informacji niejawnych.
9. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, sposób realizacji określonych w ustawie obowiązków i współpracy w zakresie programu przez organy administracji publicznej i służby odpowiedzialne za bezpieczeństwo narodowe z właścicielami oraz posiadaczami samoistnymi i zależnymi obiektów, instalacji, urządzeń i usług infrastruktury krytycznej oraz innymi organami i służbami publicznymi, biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa infrastruktury krytycznej
Infrastruktura krytyczna
INFRASTRUKTURA KRYSTYCZNA- należy przez to rozumieć systemy oraz wchodzące w ich skład powiązane ze sobą funkcjonalnie obiekty, w tym obiekty budowlane, urządzenia, instalacje, usługi kluczowe dla bezpieczeństwa państwa i jego obywateli oraz służące zapewnieniu sprawnego funkcjonowania organów administracji publicznej, a także instytucji i przedsiębiorców. Infrastruktura krytyczna obejmuje systemy:
a) zaopatrzenia w energię, surowce energetyczne i paliwa, b) łączności,
c) sieci teleinformatycznych, d) finansowe,
e) zaopatrzenia w żywność, f) zaopatrzenia w wodę, g) ochrony zdrowia, h) transportowe, i) ratownicze,
j) zapewniające ciągłość działania administracji publicznej,
k) produkcji, składowania, przechowywania i stosowania substancji chemicznych i promieniotwórczych, w tym rurociągi substancji niebezpiecznych;
2a) europejskiej infrastrukturze krytycznej - należy przez to rozumieć systemy oraz wchodzące w ich skład powiązane ze sobą funkcjonalnie obiekty, w tym obiekty budowlane, urządzenia i instalacje kluczowe dla bezpieczeństwa państwa i jego obywateli oraz służące zapewnieniu sprawnego funkcjonowania organów administracji publicznej, a także instytucji i przedsiębiorców, wyznaczone w systemach, o których mowa w pkt 2 lit. a i h, w zakresie energii elektrycznej, ropy naftowej i gazu ziemnego oraz transportu drogowego, kolejowego, lotniczego, wodnego śródlądowego, żeglugi oceanicznej, żeglugi morskiej bliskiego zasięgu i portów, zlokalizowane na terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej, których zakłócenie lub zniszczenie miałoby istotny wpływ na
Literatura
A. Wiktorowska, Prawne formy działania. Wprowadzenie, (w:) Prawo administracyjne, pod red.
M. Wierzbowskiego, Warszawa 2015, s. 247.
W. Gromski, W sprawie pojęcia aktu normatywnego (Uwagi na tle glos do orzeczenia TK z 19 VI 1992 r., U6/92), PiP 1993, z. 9, s. 81.
Z. Leoński, Zarys prawa administracyjnego, Warszawa 2006, s. 251.
J. Zimmermann, Prawo administracyjne, Warszawa 2014,
J. Starościak, Formy działania administracji państwowej i postępowanie administracyjne, (w:) Prawo administracyjne, pod red. J. Starościaka, Warszawa 1966, s. 207.
Idem, Prawne formy i metody działania administracji, (w:) System Prawa Administracyjnego, t. 3, pod red.
T. Rabskiej i J. Łętowskiego, Wrocław 1978, s. 45.
T. Kuta, Formy działania administracji, (w:) J. Boć, T. Kuta, Prawo …, s. 139–156.
A. Wiktorowska, Prawne formy działania. Wprowadzenie, (w:) Prawo administracyjne, pod red.
M. Wierzbowskiego, Warszawa 2015, s. 248.
