PRAWO ADMINISTRACYJNE FORMY DZIAŁANIA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

PRAWO ADMINISTRACYJNE FORMY DZIAŁANIA

ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

Formy działania administracji publicznej

Dawny podział form działania administracji publicznej:

1. Akty władzy publicznej;

2. Czynności administracyjne;

3. Działania administracji publicznej

Formy działania administracji publicznej

Ad. 1-2 - Akty władzy publicznej oraz czynności administracyjne – nakierowane na styczność z podmiotami pozostającymi poza administracją publiczną.

Ad. 3 – Działania administracji publicznej jedynie pośrednio wpływają na podmioty zewnętrzne, związane były z wykonywaniem zadań

publicznych np. zwalczanie chorób, rozruchów.

Formy działania administracji publicznej

Podstawowy podział tych form:

1. Akt administracyjny;

2. Akt normatywny;

3. Formy działań faktycznych;

4. Umowy;

5. Milczenie administracji

Formy działania administracji publicznej

Akt administracyjny

- Działanie organu administracji publicznej;

- W oparciu o wyraźne przepisy prawa;

- Na podstawie ustalonego stanu faktycznego;

- Podejmowane w sposób władczy i jednostronny;

- Rozstrzyga o prawach lub obowiązkach konkretnego adresata.

Formy działania administracji publicznej

Definicja aktu administracyjnego:

1. Sformalizowany – w wyniku postępowania;

2. Objaw woli organu – na podstawie i w granicach przepisów prawa;

3. Skierowany do zindywidualizowanego adresata;

4. W konkretnej sprawie;

5. Z reguły w sferze prawa administracyjnego.

Formy działania administracji publicznej

Ad. 1-2 – SFORMALIZOWANA WOLA ORGANU - Przepisy prawa wyraźnie upoważniają organ;

- Przepisy określają tryb wydania rozstrzygnięcia;

- Przepisy określają zasady kontroli tych rozstrzygnięć;

- Przepisy prawa określają formę rozstrzygnięcia jako akt administracyjny

Formy działania administracji publicznej

Ad. 3 - ADRESTAT AKTU ADMINISTRACYJNEGO - Obywatel, inny podmiot prawa prywatnego,

lub inny podmiot prawa publicznego.

Formy działania administracji publicznej

Prawidłowy akt administracyjny musi być zgodny z:

- Prawem materialnym – dotyczy praw i obowiązków określonych w prawie

materialnym;

- Prawem ustrojowym – kompetentny organ;

- Prawem procesowym – w odpowiednim trybie.

Formy działania administracji publicznej

Podział aktów administracyjnych:

1. Akty konstytutywne;

2. Akty deklaratoryjne.

Formy działania administracji publicznej

Podział aktów administracyjnych:

1. Akty administracyjne zewnętrzne;

2. Akty administracyjne wewnętrzne.

Formy działania administracji publicznej

Podział aktów administracyjnych:

1. Akty administracyjne związane;

2. Akty administracyjne swobodne.

Formy działania administracji publicznej

Podział aktów administracyjnych:

1. Akty administracyjne za zgodą;

2. Akty administracyjne bez zgody.

Formy działania administracji publicznej

Akty administracyjne za zgodą/bez zgody adresata

- Zgoda jest wyrażana „przedwstępnie” np.

poprzez wcześniejsze złożenie wniosku;

- Brak zgody ma miejsce – w przypadku aktów wydawanych z urzędu.

Formy działania administracji publicznej

Podział aktów administracyjnych:

1. Akty rodzące bezpośrednie skutki cywilnoprawne;

2. Akty wywołujące pośrednio skutki cywilnoprawne.

Formy działania administracji publicznej

Akty rodzące bezpośrednie/ pośrednio skutki cywilnoprawne

Bezpośrednio - np. Decyzja o wywłaszczeniu – skutkuje przeniesieniem prawa własności

Pośrednio – decyzja jest warunkiem zawarcia umowy np. decyzja o przydziale lokalu

warunkuje zawarcie umowy najmu.

Formy działania administracji publicznej

Akt administracyjny

– podejmowanie rozstrzygnięcia

1. Ustalenie składników stanu faktycznego;

2. Ustalenie treści stosowanych norm prawa;

3. Subsumpcję – zbadanie, czy stan faktyczny pasuje do stanu prawnego;

4. Ustalenie skutków prawnych

Formy działania administracji publicznej

SAMODZILNOŚĆ ORGANU

Organ może być samodzielny w zakresie:

1. określania stanu faktycznego;

2. Wykładni prawa (stosowanych przepisów);

3. Wyborze treści rozstrzygnięcia;

4. Wartościowaniu związanym z tym wyborem.

Formy działania administracji publicznej

SAMODZILNOŚĆ ORGANU

Samodzielność organu jest ograniczona przez:

- Przepisy prawa;

- Orzecznictwo.

Formy działania administracji publicznej

UZNANIE ADMINISTRACYJNE

- Najpełniejszy rodzaj samodzielności organu;

- Udzielana na podstawie BLANKIETOWEJ NORMY PRAWNEJ – dyspozycja w tej normie prawnej jest dysjunkcyjna – czyli w warunkach określonych w hipotezie – organ może podjąć np. dwa różne

rozstrzygnięcia;

- Norma blankietowa – upoważnia organ do takiego rozstrzygnięcia.

Formy działania administracji publicznej

UZNANIE ADMINISTRACYJNE

- W przypadku uznania, bez względu na wybór organu – będzie to wybór zgodny z prawem.

- Swoboda ta jest jednak ograniczona – organ powinien uwzględnić interes publiczny oraz interes prawny innych podmiotów – w ten

sposób, że organ określa cel rozstrzygnięcia w tym celu powinien zmierzać.

Formy działania administracji publicznej

UZNANIE ADMINISTRACYJNE

Przepisy prawa określają mierniki – pozwalające organowi określić cel do jakiego powinien

zmierzać – mierniki te są wartościami:

1. Wartościami poza systemem prawa;

2. Wartościami określonymi w prawie.

Formy działania administracji publicznej

UZNANIE ADMINISTRACYJNE

- Ograniczenie samodzielności organu dotyczącej uznania administracyjnego poprzez określenie:

1. Zakresu samodzielności;

2. Kierunki działania organu.

Ograniczenia te są określone z reguły w normach blankietowych, dookreślony w innych

normach pr. materialnego, pr. ustrojowego, pr.

procesowego.

Formy działania administracji publicznej

UZNANIE ADMINISTRACYJNE

- Kontrola uznania administracyjnego obejmuje jedynie badanie, czy organ nie przekroczył

zakresu uznania administracyjnego;

- Kontrola nie obejmuje oceny rozstrzygnięcia, jeżeli było ono podjęte w granicach tego

uznania administracyjnego.

Formy działania administracji publicznej

POJĘCIE NIEOZNACZONE

- Od uznania administracyjnego należy odróżnić pojęcie nieoznaczone;

- Pojęcie nieoznaczone, to np. interes publiczny, ład przestrzenny.

Formy działania administracji publicznej

POJĘCIE NIEOZNACZONE

- Pojęcie nieoznaczone jest oparte na normie blankietowej – upoważnienie organu do

samodzielnej interpretacji tych pojęć

Formy działania administracji publicznej

POJĘCIE NIEOZNACZONE - Samodzielność poznawcza – pojęcie

nieoznaczone

- Samodzielność wartościująca – uznanie administracyjne

Formy działania administracji publicznej

POJĘCIE NIEOZNACZONE

Także pojęcia nieoznaczone są objęte kontrolą:

1. W toku postępowania administracyjnego;

2. Przez sąd administracyjny.

Formy działania administracji publicznej

WADLIWOŚĆ AKTU ADMINISTRACYJNEGO Wadliwy akt administracyjny:

1. Zawiera błędy pisarskie, rachunkowe – wymagane jest ich sprostowanie,

wyjaśnienie.

2. akt naruszający przepisy prawa materialnego, ustrojowego oraz procesowego – wymagane jest ich zmiana / uchylenie.

Formy działania administracji publicznej

Wadliwość może mieć miejsce na etapie:

1. Niewłaściwym ustaleniu stanu faktycznego;

2. Błędnej wykładni prawa

3. Niewłaściwym zastosowaniu prawa, w tym:

- zastosowaniu niewłaściwego przepisu;

- niezastosowaniu właściwego przepisu;

- zastosowaniu przepisu, w sytuacji kiedy nie trzeba stosować danego przepisu prawa.

Formy działania administracji publicznej

Wadliwość aktów administracyjnych jest stopniowalna:

1. Można poprawić wady w toku postępowania odwoławczego;

2. Można poprawić za pomocą wznowienia postępowania;

3. Wadliwość dotyczącą nieważności aktu;

4. Wady powodujące nieistnienie aktu w porządku prawnym.

Formy działania administracji publicznej

Ad. 1 – AKTY ADM. WZRUSZALNE

- Naruszają prawo materialne i procesowe, ale nieznacznie;

- Pozostają skuteczne do czasu ich zmiany/uchylenia;

- Z tym żądaniem może wystąpić adresat aktu;

- Zmiana następuje od chwili zmiany – ex nunc.

Formy działania administracji publicznej

DOMNIEMANIE WAŻNOŚCI AKTU ADM.

- Akt administracyjny jest uznawany za

obowiązujący, dopóki w odpowiednim trybie nie zostanie uchylony / zmieniony;

- Przyczyna – brak domniemania zakłócałby

funkcjonowanie administracji i adresatów tych aktów.

Formy działania administracji publicznej

Ad. 4 - NIEAKTY – są to akty podjęte:

1. Przez organy oczywiście niewłaściwe;

2. Z pominięciem wszelkiej procedury;

- Nieakty nie leżą w sferze prawa.

Formy działania administracji publicznej

TRWAŁOŚĆ AKTU ADMINISTRACYJNEGO 1. Trwałość wyznaczona momentem

doręczenia;

2. Trwałość ze względu na ostateczność decyzji;

3. Trwałość ze względu na prawomocność decyzji.

Formy działania administracji publicznej

TRWAŁOŚĆ AKTU ADMINISTRACYJNEGO Ad. 1 Trwałość wyznaczona momentem

doręczenia decyzji.

- Wiąże organ;

- Adresat może odwołać się od tej decyzji;

- Organ może zmienić tą decyzję na decyzję pozytywną, gdy zmiana nie sprzeciwia się prawu.

Formy działania administracji publicznej

TRWAŁOŚĆ AKTU ADMINISTRACYJNEGO

Ad. 2 - Trwałość ze względu na ostateczność decyzji - Organ sam nie może zmienić tej decyzji;

- Zmiana może mieć miejsce w przypadku zgody adresata / poważnych wadliwości określonych w k.p.a.

- Zmiana może mieć miejsce po wniesieniu skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Formy działania administracji publicznej

TRWAŁOŚĆ AKTU ADMINISTRACYJNEGO Ad. 3 - Trwałość ze względu na prawomocność

decyzji:

- Decyzja nie może być zmieniona / uchylona przez organ lub WSA;

- Zmiana decyzji jest dopuszczalna jedynie na skutek wniesienia skargi kasacyjnej.

Formy działania administracji publicznej

AKT NORMATYWNY

- Akty normatywne będące formą działania:

1. Rozporządzenia;

2. Akty prawa miejscowego.

Formy działania administracji publicznej

AKT NORMATYWNY

- Ma charakter normatywny – określa obowiązki podmiotów;

- Określa nowe normy, a nie już istniejące.

Formy działania administracji publicznej

AKT NORMATYWNY

- Akty prawa powszechnie obowiązującego;

- Akty prawa wewnętrznego.

Istotne jest – że zawierają normy abstrakcyjne oraz normy generalne.

Formy działania administracji publicznej

AKT NORMATYWNY

Powinno istnieć upoważnienie ustawowe:

- Konkretny przepis prawny;

- Upoważnienie powinno określać:

1. Elementy procesowe – kto i jak ma wydać;

2. Elementy materialne – co ma być wydane.

Formy działania administracji publicznej

AKT NORMATYWNY

Upoważnienie może być określone w:

1. Konstytucji – dotyczy np. działania Rady Ministrów;

2. Ustawie – rozporządzenia, akty prawa miejscowego;

3. Innych aktach normatywnych - podstawa do wydania aktów wewnętrznych.

Formy działania administracji publicznej

AKT NORMATYWNY

Upoważnienie do wydania rozporządzenia:

1. Zawarte w skonkretyzowanej podstawie

prawnej – nie ma domniemania kompetencji;

2. Nie można przekazywać kompetencji – zakaz subdelegacji;

3. Nie może być wprowadzone wsteczne działanie prawa.

Formy działania administracji publicznej

AKT NORMATYWNY Akty wewnętrzne:

- Upoważnienie zawarte w ustawach / rozporządzeniach;

- Nie odnoszą się bezpośrednio do obywatela;

- Dotyczą spraw wewnętrznych – np. organizacji pracy, zależności organizacyjnych, koordynacji, kierownictwa, technik i metod administrowania.

Formy działania administracji publicznej

AKT NORMATYWNY

Akty wewnętrzne pośrednio wpływają na obywatela:

- Akty te powinny być zgodne z prawem

powszechnie obowiązujących – nie są one autonomiczne wobec prawa.

- Sprzeczne z prawem są akty wewnętrzne utrudniające obywatelowi dostęp np. do świadczeń.

Formy działania administracji publicznej

KONTROLA AKTU NORMATYWNEGO:

- Akty wewnętrzne – wydawane przez naczelne i centralne organy administracji publicznej - badanie zgodności z prawem powszechnie obowiązującym – TK;

- Akty prawa miejscowego – kontrola

sprawowana przez sądy administracyjne.

Formy działania administracji publicznej

FORMY DZIAŁAŃ FAKTYCZNYCH 1. Działania społeczno-organizatorskie;

2. Działania materialno-techniczne.

Formy działania administracji publicznej

FORMY DZIAŁAŃ FAKTYCZNYCH

- Działania te uzupełniają działania prawne;

- Są podejmowane w procesie stosowania prawa;

- Także są sprawowane na podstawie i w granicach prawa.

Formy działania administracji publicznej

FORMY DZIAŁAŃ FAKTYCZNYCH - Różnica wobec działań prawnych:

1. Działania faktyczne nie są określone prawnie lub są niewyczerpująco określone prawnie;

2. Przepisy je określające – nie opisują – warunków podejmowania, treści, formy i trybu ich podjęcia;

3. Są co najwyżej określone w normach ustrojowych – nie są opisane w normach materialnych lub

procesowych.

Formy działania administracji publicznej

FORMY DZIAŁAŃ FAKTYCZNYCH

- Działania te dotyczą np. czynności związane z zebraniem dowodów w postępowaniu

administracyjnym.

Art.77 par 1 kpa – organ jest zobowiązany w

sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzeć cały materiał dowodowy;

Art. 7 kpa – organ podejmuje wszelkie kroki w celu wyjaśnienia stanu faktycznego.

Formy działania administracji publicznej

FORMY DZIAŁAŃ FAKTYCZNYCH Działania społeczno-organizatorskie

- Administracja stosując te działania nie korzysta z przymusu państwowego;

1. W celu nawiązania współpracy z obywatelem;

2. W celu przekazania informacji obywatelom.

Formy działania administracji publicznej

FORMY DZIAŁAŃ FAKTYCZNYCH Działania społeczno-organizatorskie - Działania te są niekonflikowe – nie mogą

stosować przymusu, ale i tak administracja poprzez:

1. Specjalizację / profesjonalizm działań;

2. Zakres działania /posiadanej wiedzy.

- Administracja ma przewagę nad obywatelem.

Formy działania administracji publicznej

FORMY DZIAŁAŃ FAKTYCZNYCH Działania społeczno-organizatorskie

Działania – współpraca z obywatelem powinny spełniać trzy warunki, aby uniknąć przewagi nad obywatelem:

1. Nie są podejmowane w oparciu o prawo materialne;

2. Nie mogą naruszać praw / wolności obywatelskich określonych w Konstytucji / ustawach;

3. Ich celem jest jedynie nawiązanie współpracy z obywatelem.

Formy działania administracji publicznej

FORMY DZIAŁAŃ FAKTYCZNYCH Działania społeczno-organizatorskie - Działania związane ze współpracą z

obywatelem powinny zmierzać do zwiększenia efektywności administracji. Działania te można podzielić na:

1. Działania faktyczne dwustronne;

2. Działania faktyczne jednostronne.

Formy działania administracji publicznej

FORMY DZIAŁAŃ FAKTYCZNYCH Działania faktyczne dwustronne:

Dwa etapy tych działań:

1. Etap – przygotowanie współpracy – np.

rozpowszechnienie wiedzy o tej współpracy wśród

obywateli – adresowane do nieoznaczonych odbiorców;

2. Etap – nawiązanie współpracy – są adresowane jedynie do osób, które zgłosiły inicjatywę wobec podjęcia

działań – działania te dotyczą dookreślenia zasad współpracy.

Formy działania administracji publicznej

FORMY DZIAŁAŃ FAKTYCZNYCH Działania faktyczne jednostronne:

- Dotyczą jedynie działań administracji wobec obywateli – w postaci: odezw, apeli;

- Forma i zakres tych działań jest określona przez organ. Organ ma tutaj samodzielność działania.

Formy działania administracji publicznej

FORMY DZIAŁAŃ FAKTYCZNYCH

Działania informacyjne administracji:

1. Działania informacyjne wewnątrz administracji;

2. Działania informacyjne podejmowana wobec podmiotów spoza administracji.

Formy działania administracji publicznej

FORMY DZIAŁAŃ FAKTYCZNYCH Ad. 1 – Działania informacyjne wewnątrz

administracji:

- Przekazywanie informacji jest niezbędne do sprawnego funkcjonowania administracji;

- Podstawa prawna w normach prawa ustrojowego – redagowana na dwa sposoby:

A. Obowiązek organu przekazania informacji;

B. Prawo organu uzyskania informacji.

Formy działania administracji publicznej

FORMY DZIAŁAŃ FAKTYCZNYCH Ad. 2 – Działania informacyjne wobec

podmiotów spoza struktury administracji:

- Informacje kierowane do obywateli;

- Cel – zapoznanie obywatela z jego

uprawnieniami lub obowiązkami, które powinien spełniać

Formy działania administracji publicznej

FORMY DZIAŁAŃ FAKTYCZNYCH Działania materialno-techniczne:

- np. egzekucja w administracji;

- np. sprawdzenie stanu technicznego;

- np. rejestracja w Rejestrze / Ewidencji.

Czynności te wywołują skutki w sferze

faktycznej, a dopiero później w sferze prawnej (pośrednie skutki prawne).

Formy działania administracji publicznej

UMOWY W ADMINISTRACJI:

1. Umowa cywilnoprawna;

2. Umowa publicznoprawna;

3. Umowa administracyjnoprawna;

4. Umowa, a ugoda administracyjna.

Formy działania administracji publicznej

FORMY DZIAŁAŃ FAKTYCZNYCH Umowa cywilnoprawna:

- Związane z dysponowaniem majątkiem (Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego);

- Np. umowa najmu, sprzedaży etc.

Formy działania administracji publicznej

FORMY DZIAŁAŃ FAKTYCZNYCH Umowa cywilnoprawna:

Czasami do zawarcia umowy cywilnoprawnej wymagane jest wcześniejsze wydanie aktu administracyjnego.

- Zmiana lub stwierdzenie nieważności tego aktu nie jest podstawą do zmiany/unieważnienia tej umowy cywilnoprawnej – co najwyżej badana jest wadliwość oświadczenia woli.

Formy działania administracji publicznej

FORMY DZIAŁAŃ FAKTYCZNYCH Umowa publicznoprawna:

Zawarta pomiędzy dwoma podmiotami administracji, np..:

1. Związek jednostek samorządu terytorialnego;

2. Porozumienia między jst; między jst/związek- wojewoda; między jst – związek.

Formy działania administracji publicznej

FORMY DZIAŁAŃ FAKTYCZNYCH Umowa administracyjna:

- Brak jej w porządku prawnym, jest w niemieckim prawie administracyjnym;

- Zastępuje decyzję adm. (w Niemczech).

Formy działania administracji publicznej

FORMY DZIAŁAŃ FAKTYCZNYCH

Należy odróżnić umowę w administracji od ugody, ponieważ:

1. Ugoda jest zawarta pomiędzy stronami postępowania administracyjnego;

2. Wymaga zatwierdzenia przez organ.

Dziękuję za uwagę