towar jako przedmiot handlu - kl. IAC BSZ - 2.06.2020 – wtorek - I. Farrow temat; Używki – kawa, kakao; charakterystyka.
podręcznik str. 142, 143 odpowiedz na pytania;
1. W jakiej postaci występuje kawa i kakao w handlu?
2. Co to jest kawa bezkofeinowa oraz kawa zbożowa?
UŻYWKI - produkty spożywcze w zasadzie bez wartości odżywczej, lecz o działaniu pobudzającym, jak kawa, herbata, tytoń, spirytualia.
Kawa
Jest niedużym, wiecznie zielonym drzewem lub dużym krzewem, wysokości 3- 6 metrów. Kwitnienie zaczyna się w 3 roku życia roślin. Dojrzewanie owoców trwa 8- 12 miesięcy. Owocem jest pestkowiec czerwony, czarny, czarno-niebieski, rzadko żółty, wielkości wiśni, z dość soczystą, jadalna owocnią. W każdym owocu znajdują się dwa ziarna kawy.
Rodzaj ten obejmuje 40-60 gatunków rosnących dziko głównie w tropikalnej Afryce, na Madagaskarze i wyspach Maskarenach. Znaczenie gospodarcze mają tylko niektóre gatunki z sekcji Coffea. Około 90% zbiorów globalnych dostarczają odmiany kawy arabskiej, około 10% - kawa liberysjska.
Kawa arabska rośnie w południowo-zachodniej części Etiopii i wielu krajach tropikalnych. Jest gatunkiem najodporniejszym na choroby i najwytrzymalszym na niesprzyjające warunki klimatyczne. Uprawiana jest na dużą skalę w Indonezji.
Kawa liberyjska pochodzi z wybrzeży Oceanu Atlantyckiego w Afryce Zachodniej, z rejonów Liberii, Gwinei, Nigerii, Konga i Angoli. Owoce są nieco większe od arabskiej, słabszy aromat.
Nazwa kawy pochodzi od południowo-etiopskiej prowincji Kaffy, gdzie do dziś zachowały się naturalne leśne zarośla kawy arabskiej. Z Etiopii kawa dostała się w XIII-XIV w. na Półwysep Arabski do Jemenu, który obecnie dostarcza najlepszej jakościowo kawy jemeńskiej. Prawdopodobnie w Jemenie wynaleziono napój - kawę, która stała się napojem Beduinów i wędrowców z karawan, obecnie zaś ulubionym napojem Amerykanów i Europejczyków.
Europa dowiedziała się o kawie w 1592r., gdy włoski lekarz i botanik Prosper d'Alpino, towarzyszący weneckiemu poselstwu do Egiptu, opisał napój kawę jako środek leczniczy.
Kakao
Kakaowiec właściwy jest niedużym, wiecznie zielonym drzewem. Roślina ta była uprawiana już przez Azteków. Obecnie nie spotyka się jej w stanie dzikim.
Produkcja kakao rozwinęła się w wielu krajach tropikalnych, zwłaszcza w Ameryce Łacińskiej i Afryce Zachodniej (Ghana).
Drzewo osiąga 6-10 metrów wysokości, w uprawie przeważnie 3-5. Korzeń wzrasta na głębokość 1 metra. Obupłciowe kwiaty wyrastają pęczkami bezpośrednio z pnia lub z najgrubszych gałęzi. Kwiaty zapylają się obcym lub własnym pyłkiem.
Kwitnienie i owocowanie trwają przez cały rok. Tylko 0,5% kwiatów wykształca owoce większość zawiązków opada.
Owoc ma 30 cm długości, waży 300-600 g. W białym lub różowym miąższu znajdują się czerwonawe lub brązowe nasiona (30-50 sztuk).
Pierwszymi Europejczykami, którzy zetknęli się w 1519r. Z uprawą kakaowca prowadzoną przez Azteków, byli konkwistatorzy Hernana Corteza podczas podboju Meksyku. Aztekowie spożywali napój czokoatl ("gorzka woda") sporządzany z proszku kakaowego, papryki Cayenne i wanilii. 'Królewski napój" -kakao, zawierał oprócz proszku kakaowego ziarno kukurydzy w fazie dojrzałości mlecznej,
zagęszczony słodki sok agawy i wanilię (bez papryki). Do drugiej połowy XIXw.
Owoce kakaowca spełniały w Meksyku rolę banknotów.
W Europie używano najpierw kakao jako lekarstwa przy gośćcu, bólach gardła i żołądka. Znacznie później pojawił się współczesny napój kakao, kremy
czekoladowe i czekolada w tabliczkach.
Tak zwane masło kakaowe pozyskiwane z nasion znajduje zastosowanie w przemysłach: kosmetycznym, farmaceutycznym, cukierniczym i innych.
Kakao powstaje z mielenia i rozcierania na proszek odtłuszczonych nasion.
