PAWEâ TOPOL
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
POLSKA W EDUKACYJNEJ PRZESTRZENI SECOND LIFE
ABSTRACT. Topol Paweã, Polska w edukacyjnej przestrzeni Second Life [Polish in the educational space of Second Life]. „Neodidagmata” 35, Poznaę 2013, Adam Mickiewicz University Press, pp. 33-45. ISBN 978-83-232-2685-7. ISSN 0077-653X.
The article discusses Polish educational experiences in the virtual world Second Life. First, the project of Second Poland is discussed. Replicas of some Polish main cities, or rather their old towns, were created in Second Life (SL) in 2007. Then, the author presents Polish university teachers at VIRTLANTIS (an island dedicated to teaching and learning languages) and LanguageLab (the largest commercial school of English in SL). Finally, two examples of virtual campuses in SL are described: Second UMCS (Maria Curie-Skãodowska University in Lublin) and Academia Electronica (a virtual academic school). Two of the projects – Second Poland and Second UMCS – have been suspended; however, they still need to be mentioned due to their unquestionable importance among Polish applications in the history of 3D virtual worlds.
Paweã Topol, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydziaã Studiów Edukacyjnych, Zakãad Penitencjarystyki, ul. Szamarzewskiego 89, 60-568 Poznaę, Polska – Poland.
Second Life (SL) jest obecnie najwičkszym trójwymiarowym Ĥwiatem wirtualnym „na serio”. ģwiaty na serio (serious virtual worlds) sĈ subkatego-riĈ Ĥwiatów wirtualnych niebčdĈcych grami lub niemajĈcych struktury gier. ģwiat wirtualny na serio (ģW) po prostu jest ze swoimi miastami i wioskami, budynkami i polami, górami i wyspami. Infrastruktura czy zasoby takich Ĥrodowisk nie sĈ predefiniowane, przygotowane lub wczeĤniej zaprogramo-wane i zaprojektozaprogramo-wane. TworzĈ je i budujĈ uİytkownicy dla ich wãasnych celów, jakiekolwiek one sĈ. Owszem, czčsto sĈ to cele towarzyskie, a SL bywa traktowany jak potčİna, trójwymiarowa platforma spoãecznoĤciowa. Jego spoãecznoĤþ jest liczona róİnie, niektóre Įródãa podajĈ, İe zarejestro-wanych uİytkowników jest obecnie ponad 30 mln. Firma Linden Lab – wãa-Ĥciciel Second Life – nie podaje niestety, ilu z nich to uİytkownicy aktywni.
SL jest wykorzystywany takİe w celach edukacyjnych – i jako narzčdzie dydaktyczne w rčkach nauczyciela, i jako Ĥrodowisko nauczania oraz ucze-nia sič1.
Powierzchnia SL jest olbrzymia i odpowiada mniej wičcej ponad dwu-dziestu wyspom Manhattan przy podobnej gčstoĤci zabudowy, przy czym w SL osoba – czy raczej jego awatar – ma dostčp do prawie kaİdego miej-sca, budynku i wnčtrz. Poniewaİ infrastruktura SL nie jest predefiniowania i tworzĈ jĈ sami uİytkownicy, jest ona tworem dynamicznym, podlegajĈ-cym zmianom. Bywa, İe niektóre instalacje lub caãe wyspy (podstawowa jednostka terytorialna SL) znikajĈ czasowo lub na zawsze. Pamičtajmy, İe ich dzierİawcy pãacĈ firmie Linden Lab za posiadanie wirtualnej ziemi.
Polskie przykãady wykorzystania Ĥrodowiska Second Life nie sĈ liczne, jednak niektóre zasãugujĈ na szczególnĈ uwagč. Tutaj skoncentrujmy sič na zastosowaniach edukacyjnych lub edukacyjno-poznawczych. Bčdzie zatem i o replikach polskich miast jako miejscach spotkaę, i o dydaktyce prowa-dzonej w wirtualnych kampusach uniwersyteckich. Niektóre projekty trwa-jĈ nadal i rozwijatrwa-jĈ sič, a inne zniknčãy bĈdĮ zostaãy zawieszone. Czy zatem warto wspominaþ o tych drugich? OczywiĤcie tak. Po pierwsze dlatego, İe niektóre zostaãy zawieszone czasowo i byþ moİe wrócĈ wkrótce. Po drugie dlatego, İe niektóre z tych zamkničtych (przynajmniej deklaratywnie) za-znaczyãy swój Ĥlad w literaturze oraz mediach i zasãugujĈ na odnotowanie w historii rozwoju Ĥwiatów wirtualnych 3D.
SECOND POLAND
Na pierwszym miejscu chciaãbym umieĤciþ ten wãaĤnie projekt, który zostaã zamkničty lub zawieszony kilka lat temu, jednak który jest, moim zdaniem, historycznie waİny w rozwoju Second Life bĈdĮ takİe Ĥwiatów wirtualnych na serio w ogóle. Tytuãem wstčpu wspomnč, İe chodzi o repli-ki miejsc autentycznych. ģW jest traktowany czčsto jako Ĥrodowisko symu-lacyjne. W SL znajdujemy repliki znanych miejsc Ĥwiata fizycznego, zwykle fragmentów miast lub miejsc atrakcyjnych turystycznie. Jest tak zwany Drugi Londyn, Paryİ, Berlin, Wenecja, Amsterdam, Arcachon i wiele in-nych. Projektanci takich miejsc starajĈ sič o moİliwie dokãadne odwzoro-wanie szczegóãów architektonicznych.
Projekt Second Poland prowadziãa krakowska agencja reklamowa Su-premum Group. Projekt rozbudowywaã sič znakomicie. Wpierw, w 2007 r. _______________ _
1 Zob. P. Topol, FunkcjonalnoĤþ edukacyjna Ĥwiatów wirtualnych, Wyd. Nauk. UAM, Poznaę 2013.
powstaã Second Kraków, a konkretnie replika rynku – wierna kopia oko-licznych kamienic, koĤcioãa Mariackiego, sukiennic i pozostaãych budyn-ków centralnych.
Ryc. 1. Wirtualny Kraków – w ramach projektu Second Poland2
Oto, co pisano w „Gazecie Krakowskiej” 25.07.2007 r.3:
Od dziĤ moİemy w Ĥwiecie wirtualnym pozwiedzaþ Sukiennice, kupiþ precla, po-jeĮdziþ doroİkĈ i pooglĈdaþ podziemia Rynku. Wszystko to dzički popularnej grze internetowej Second Life, w której znalazãa sič wierna kopia Rynku Gãównego. Kra-ków jest pierwszym miastem w Polsce, a drugim w Europie (po Amsterdamie), któ-re wystĈpião w tej niezmiernie popularnej grze.
Odnotowaãy to równieİ ogólnopolskie gazety i stacje telewizyjne. Zwróþmy uwagč, İe polskie miasta rosãy w SL jako jedne z pierwszych w Europie. Kraków byã drugĈ replikĈ miasta zaraz po Amsterdamie. Potem byã Wrocãaw, Poznaę i Katowice. Fragmenty centralnych miejsc wszystkich tych miast byãy tworzone na wzór oryginaãów. O Poznaniu wzmiankowano w publikatorach, mičdzy innymi w Proline:
_______________ _
2 Zdjčcie pochodzi z artykuãu Kraków pierwszy w Second Life, <http://www.wirtualne media.pl/artykul/krakow-pierwszy-w-second-life>, [dostčp: 26.10.2010].
3 <http://www.wiadomosci24.pl/artykul/wirtualny_krakow_w_second_life_35197.html>, [dostčp: 12.01.2009].
Projekt Second Poznaę jest realizowany przy wspóãpracy z Urzčdem Miasta Po-znaę. Second Life, dla tak nowoczesnego miasta jak Poznaę to Ĥwietny pomysã. Mam nadziejč, İe wizyta w Second Poznaę bčdzie równie atrakcyjna, co zwiedzanie naszego miasta na İywo. Dzički temu w kaİdym zakĈtku Ĥwiata bčdziemy mogli odwiedziþ Poznaę i poczuþ jego wyjĈtkowy klimat – mówi Prezydent Poznania, Ry-szard Grobelny.
Second Poznaę jest nastčpnym krokiem w realizacji projektu Second Poland, który stanowiþ ma wirtualne odbicie mapy Polski wraz z najwičkszymi jej miastami i zlo-kalizowany jest na 73 wyspach – mówi Prezes Supremum Group, Zbigniew WoĮ-nowski4.
Wirtualna starówka to nie tylko graficzne wizerunki fasad budynków. Tu i ówdzie lokalizowaãy sič w okreĤlonych budynkach instytucje. Zwykle na poczĈtku pojawiaã sič klub, gdzie moİna byão spčdziþ wieczór: poroz-mawiaþ czy potaęczyþ przy muzyce mechanicznej lub prezentowanej na İywo przez DJ-ów. Powoli jednak powstawaãy nastčpnie. W Poznaniu na przykãad widziaãem kantor, a wãaĤciwie agendč banku, gdzie moİna byão wymieniþ zãotówki (lub innĈ walutč) na linden dollars (L$) – walutč obo-wiĈzujĈcĈ w SL. Równieİ w Poznaniu zaczčãa reklamowaþ sič szkoãa jčzy-kowa. W wirtualnym Krakowie umieĤciãa swojĈ siedzibč Academia Electro-nica, pierwsza w Polsce inicjatywa akademicka w Ĥwiecie wirtualnym 3D, o której bčdzie mowa w dalszej czčĤci tekstu.
Niestety, sytuacja kryzysowa zmusiãa firmč do ograniczenia swojej dzia-ãalnoĤci. Skutkowaão to zawieszeniem, czyli de facto zdjčciem polskich miast z mapy SL. To wielka szkoda, gdyİ moim zdaniem wartoĤþ promocyj-na miast byãa absolutnie niedoceniopromocyj-na. Posiadanie ziemi w SL jest oczywiĤcie zwiĈzane z kosztami na rzecz Linden Lab, ale jestem przekonany, İe taka inwestycja opãacaãaby sič. Szkoda, İe wãadze lokalne polskich miast nie wspomogãy autorów w celu utrzymania projektu Second Poland. ByliĤmy jednym z pionierów mapowania rzeczywistoĤci fizycznej w trójwymiaro-wych Ĥrodowiskach wirtualnych online. Miejmy nadziejč, İe projekt powróci.
Trwa w tej chwili rekonstrukcja starówki Lublina w SL, co jest waİnym wydarzeniem, lecz jest to inny projekt. Oby zaowocowaã podobnĈ inicjaty-wĈ w innych polskich miastach.
VIRTLANTIS
VIRTLANTIS powstaãa w 2006 r. i jest jednĈ z najstarszych wysp glotto-dydaktycznych w Second Life5. Nie jest formĈ zinstytucjonalizowanĈ _______________ _
4 ĭródão: <http://www.proline.pl/?n=poznan-kolejne-miasto-second-life>, [dostčp: 2.01. 2009].
w rozumieniu szkoãy w Ĥwiecie fizycznym, choþ jest administrowana cen-tralnie i ma niektóre cechy szkoãy. Moİna by nazwaþ jĈ szkoãĈ otwartĈ, gdyİ jest rzeczywiĤcie otwarta i dla nauczycieli, i dla uczniów. Skupia edu-katorów-ochotników, którzy prowadzĈ zajčcia jčzykowe o róİnej tematyce i na róİnych poziomach zaawansowania. W ofercie jčzyków znajdujemy mičdzy innymi jčzyki (alfabetycznie): angielski, arabski, chięski, fięski, fran-cuski, hindi, hiszpaęski, malajski, niemiecki, portugalski, rosyjski i rumuęski. Ten ukãad zmienia sič czasami, gdy któryĤ z edukatorów zaprzestaje dziaãal-noĤci lub gdy pojawia sič inny. Jčzykiem wiodĈcym jest i byã angielski – tych zajčþ jest najwičcej i od angielskiego rozpoczčãa sič historia tej wyspy.
Ryc. 2. Parcela Pawlus Twine – narzčdzie dydaktyczne quiz chair
Studentka wykonuje zadany test. JeĤli jestem w danym momencie nieobecny, odpowie-dzi sĈ automatycznie wysyãane na mojĈ skrzynkč mailowĈ
Polski akcent na VIRTLANTIS to przede wszystkim „English Pronun-ciation with Wlodek Barbosa” – zajčcia z fonetyki (i nie tylko) jčzyka
angiel-skiego, prowadzone na wysokim, profesjonalnym poziomie. Wlodek Barbo-sa to w Ĥwiecie fizycznym Wãodzimierz Sobkowiak – profesor, pracownik Wydziaãu Anglistyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Prowadzi te zajčcia regularnie i nieprzerwanie od pičciu lat6.
W niedalekiej przeszãoĤci ja równieİ dzierİawiãem nieodpãatnie nieduİĈ parcelč na wyspie, gdzie prowadziãem zajčcia z jčzyka angielskiego („Ac-tive Learning with Pawlus Twine”). Zmiana polityki cenowej Language Lab – a konkretnie zniesienie ulg w dzierİawie dla instytucji edukacyjnych – uniemoİliwiãa wãaĤcicielowi i administratorowi wyspy dalszy darmowy przydziaã ziemi edukatorom. Na wyspie nadal znajduje sič wiele instalacji i narzčdzi edukacyjnych, a edukatorzy korzystajĈ wspólnie z róİnych parceli.
Zajčcia na VIRTLANTIS majĈ w wičkszoĤci charakter raczej nieformal-ny. Nie ma klas ani grup uczniowskich, nie ma na nie zapisów. System jest tutaj zupeãnie otwarty, czyli kaİdy moİe uczestniczyþ w dowolnie wybra-nych zajčciach. Wskutek tego nauczyciel rzadko wie, kto i ile osób przyj-dzie. Czasami sĈ to dwie lub trzy osoby, a czasami kilkanaĤcie. Trzeba za-znaczyþ, İe ta zasada jest typowa w dydaktyce otwartej w Ĥrodowiskach Ĥwiatów wirtualnych, nawet w szkoãach zinstytucjonalizowanych i komer-cyjnych. Na przykãad w LanguageLab – najwičkszej komercyjnej szkole jčzykowej w SL, gdzie mam przyjemnoĤþ byþ zatrudnionym od dwóch lat – funkcjonuje system zapisów na zajčcia i moİna dokonaþ ich z duİym wy-przedzeniem, ale moİna teİ zapisaþ sič tuİ przed rozpoczčciem lekcji lub po prostu pojawiþ sič w miejscu spotkania. Student nie zostanie wyproszo-ny. System nie dopuĤci go do zajčþ tylko wtedy, gdy jego poziom znajomo-Ĥci jčzyka znaczĈco odbiega od poziomu pozostaãych uczestników albo gdy zalega z opãatami.
ACADEMIA ELECTRONICA
Academia Eloctronica zostaãa powoãana przez Michaãa Ostrowickiego7 (SL: Sidey Myoo) w 2007 r. na ksztaãt oĤrodka uniwersyteckiego dziaãajĈce-go w Ĥrodowisku elektronicznym.
_______________ _
6 W. Sobkowiak, Five years in Second Life, or: Phonetically Augmented Virtuality in Second Life English as a Foreign Language, Wydziaã Anglistyki UAM, Poznaę 2012. KsiĈİka w dostčpie elektronicznym: <http://www.scribd.com/doc/108718699/Paving-EFL-in-SL>, [dostčp: 1.11. 2012].
7 Michaã Ostrowicki jest pracownikiem naukowym i dydaktycznym w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Jagielloęskiego. Zajmuje sič mičdzy innymi estetykĈ, ze szczególnym uwzglčd-nieniem sztuki wspóãczesnej, w tym interaktywnej sztuki elektronicznej, oraz tematykĈ Ĥro-dowiska elektronicznego, traktowanego jako rodzaj rzeczywistoĤci czãowieka (Įródão: uso-sweb UJ, dostčp: 31.07.2012].
Oto fragment opisu jej profilu:
PowstajĈc w elektronicznej rzeczywistoĤci staãa sič rodzajem „laboratorium humani-styki” zajmujĈcej sič wieloaspektowym oglĈdem problematyki Ĥrodowiska elektro-nicznego, potraktowanego jako rzeczywistoĤþ czãowieka. Elektroniczna rzeczywistoĤþ opisywana jest z perspektywy filozofii, kulturoznawstwa, socjologii, psychologii oraz innych dyscyplin. Tak okreĤlona tematyka nakierowuje obserwacjč i rozwaİania na fenomeny zwiĈzane z egzystencjĈ ludzi w Ĥrodowisku elektronicznym. Celem Aka-demii jest stworzenie cyklu wykãadów otwartych oraz prowadzenie dyskusji po-Ĥwičconych postčpujĈcej implementacji czãowieka w elektroniczny Ĥwiat, w którym odnajduje on rzeczywiste treĤci8.
Od poczĈtku istnienia prowadzone byãy poniedziaãkowe wykãady otwarte i dyskusje w trakcie roku akademickiego. W 2008 r. czčĤþ wykãa-dów zostaãa przeksztaãcona w 30-godzinny oficjalny kurs akademicki, od-bywajĈcy sič w semestrze zimowym, zatytuãowany „ģrodowisko elektro-niczne jako rzeczywistoĤþ czãowieka”. Wykãady w Academii odbywajĈ sič jednak regularnie co tydzieę przez caãy rok akademicki. Semestr letni po-Ĥwičcony jest tematom dodatkowym i uzupeãniajĈcym oraz wykãadom za-proszonych goĤci. Wielu spotkaniom towarzyszĈ wyprawy w róİne rejony Second Life, do miejsc poĤwičconych edukacji lub przydatnych z edukacyj-nego punktu widzenia. Academia zmieniaãa lokalizacjč w Second Life kil-kakrotnie. Zaczčãa we wspomnianym wirtualnym Krakowie (Second Kra-ków). Obecnie znajduje sič na wyspie Four Sisters9. Wičcej informacji na temat Academii Electronica moİna znaleĮþ na jej stronach WWW, gdzie znajduje sič równieİ archiwum z nagraniami audio wielu wykãadów10.
Academia Electronica powstaãa z myĤlĈ o poszerzeniu e-learningu o koncepcjč sieciowego uniwersytetu. Second Life o tyle sič do tego nada-waã, İe ma przestrzeę, w której moİna prowadziþ İycie akademickie11. Academia istnieje jako zespóã kilku miejsc. W zespole tym, oprócz gãównej sali wykãadowej, jest miejsce, w którym odbywajĈ sič spotkania muzyczne, sĈ galerie sztuki, jest ogród, gdzie prowadzone sĈ pogadanki, albo gdzie moİna odbyþ konsultacje ze studentami. Jest teİ staw, gdzie moİna popãy-_______________ _
8 <http://academia-electronica.net>, [dostčp: 29.07.2012].
9 <http://maps.secondlife.com/secondlife/Four%20Sisters/209/249/21>, [dostčp:29.07. 2012].
10 Tamİe, w zakãadce „Wykãady”.
11 Zob. S. Myoo, Uniwersytet w Sieci. Od e-learningu do e-akademicyzmu, [w:] E. Wójtowicz, J. Ryczek (red.), „Zeszyty Artystyczne”, nr 21, Edukacja spoãeczeęstwa obywatelskiego – zróİnico-wanie kultur edukacji, Poznaę 2011, s. 109–120. Autor opublikowaã ten artykuã pod swoim, jak to okreĤla, pseudonimem naukowym Sidey Myoo, który jest jego imieniem i nazwiskiem w Second Life. W artykule opisuje dokãadniej koncepcjč sieciowego uniwersytetu. Artykuã jest dostčpny równieİ na stronie autora: <http://www.ostrowicki.art.pl/Uniwersytet%20w%20 sieci.pdf>, [dostčp: 9.08.2012].
waþ na ãódce lub powčdkowaþ. Academia Eletronica skupia İycie akade-mickie w jego róİnorodnoĤci, a nie jedynie sãuİy jako miejsce do wygãasza-nia wykãadów.
Ryc. 3. Academia Electronica, plansza zapowiadajĈca pierwszy wykãad w roku
akade-mickim 2012/2013
SECOND UMCS
Inny przykãad akademicki to wirtualny kampus w Second Life Wydzia-ãu Artystycznego Uniwersytetu im. Marii Curie-Skãodowskiej, powstaãy jako projekt Uniwersyteckiego Centrum Zdalnego Nauczania i Kursów Otwar-tych12. Na rycinie 4 przedstawiono miejsce lĈdowania – maãy pomost na je-ziorku, z którego rozchodzĈ sič drewniane kãadki prowadzĈce do kilku czčĤci kampusu. Na pomoĤcie umieszczono tablice informacyjne i teleportery, mič-dzy innymi do budynku biblioteki, platformy z wystawami prac studenckich, miejscem zajčþ projektowania obiektów 3D, parku i piaskownicy.
_______________ _
12 Pod adresem <http://www.uczniko.umcs.lublin.pl/proj.php?action=details&pID=34>, [dostčp: 20.11.2010] znajduje sič opis tego i innych projektów centrum, wykorzystujĈcych Ĥrodowiska wirtualne.
Ryc. 4. Second UMCS w SL, miejsce lĈdowania na wyspie
U góry zdjčcia widaþ zawieszonĈ w powietrzu platformč o futurystycz-nym wyglĈdzie. Jest to jedna z kilku lokalizacji wystaw prac studenckich – obrazów, projektów graficznych lub przestrzennych. Jednym z wičkszych projektów 3D byã „Jarocin ’85” – próba odtworzenia w caãoĤci scenerii zna-nego festiwalu. Studenci wybudowali replikč sceny z aparaturĈ, wioski z namiotami oraz kilku drobniejszych obiektów. Projekt byã referowany na pierwszej w Polsce konferencji naukowej organizowanej w SL w listopadzie 2010 r. pt. „Internet – Nowe media – Kultura 2.0 – perspektywy rozwoju wirtualnej nauki i edukacji”13. Studenci pozytywnie oceniali ten projekt, podkreĤlajĈc jego wartoĤþ artystycznĈ i informacyjnĈ. Na jednym ze slajdów towarzyszĈcych wystĈpieniu na konferencji14 pojawiã sič nastčpujĈcy cytat z wypowiedzi jednej ze studentek:
Dzički temu projektowi poznaãam organizacyjnĈ stronč festiwali ogólnie. Nauczy-ãam sič pracy przy uİyciu niekonwencjonalnych narzčdzi o szerokim zasičgu (SL, Hippo, programy graficzne). Wiem juİ, czym byã „Jarocin ’85” – sama tam byãam :). _______________ _
13 <http://naukawsl.umcs.lublin.pl/>, [dostčp: 5.11.2010].
14 Referat: Radosãaw Bomba, Rafaã Moczadão pt. Projekt Jarocin ‘85 w Second Life jako przy-kãad wykorzystania Ĥwiatów wirtualnych w dydaktyce przedmiotów kulturoznawczych.
We wrzeĤniu 2011 r. wyspa Second UMCS zostaãa zamkničta. Jednym z powodów byãy znów koszty dzierİawy ziemi w Second Life. Nie wiado-mo, czy kampus wróci do Second Life, który staã sič drogi dla edukatorów. SĈ plany utworzenia kampusu w innym Ĥwiecie wirtualnym – OpenSim. Chciaãbym zacytowaþ ogãoszenie zamkničcia wyspy zamieszczone na blogu „UMCS w Second Life”, gdyİ poza samym komunikatem zawiera ono pe-wien ogólny przekaz oraz implikacje na przyszãoĤþ15:
Na podstawie doĤwiadczeę, które nabyliĤmy w tym czasie rodzĈ sič nowe obszary dziaãaę. Projekt UMCS w SL mocno przyczyniã sič do powstania nowej specjalizacji na wydziale Humanistycznym, czyli Cyberkulturoznawstwa. Przeprowadzone eks-perymenty edukacyjne daãy solidnĈ podstawč do okreĤlenia jakie dziaãania przyno-szĈ dobry efekt. Na Cyberkulturoznawstwie czčĤþ zajčþ prowadzonych bčdzie rów-nieİ w SL.
WciĈİ wiĈİemy pewne nadzieje zwiĈzane z niezaleİnymi Ĥrodowiskami 3D opar-tymi o technologič z Linden Labu. W szczególnoĤci mamy przygotowany niezaleİ-ny serwer OpenSim, na którym prčdzej czy póĮniej przeprowadzimy kolejne ekspe-rymenty.
Czas zmieniþ kierunek. MyĤlimy o wykorzystaniu w edukacji rzeczywistoĤci posze-rzonej. Wyprowadzeniu dziaãaę edukacyjnych poza konkretne Ĥrodowisko, miesza-niu Ĥrodowisk wirtualnych z materialnymi. Co z tego wyjdzie, czas pokaİe.
Po pierwsze, w wyniku eksperymentu Second UMCS w SL powstaãa nowa specjalizacja – cyberkulturoznawstwo. Po drugie, projektu nie uwaİa sič za caãkowicie zamkničty. Zamkničto wyspč uczelnianĈ w Second Life, ale planuje sič utworzenie nowej na platformie OpenSim. Jest to waİna in-formacja, gdyİ oznacza zmianč Ĥrodowiska, platformy, a nie zamkničcie projektu. Cyberkulturoznawstwo bčdzie oparte na darmowych Ĥwiatach wirtualnych16. Widocznie jednym z czynników powyİszych decyzji uczelni byã aspekt ekonomiczny, a nie merytoryczny.
Jest jeszcze inny powód, dla którego Second UMCS zapisuje sič w histo-rii wirtualnych kampusów. WĤród róİnych instalacji na wyspie stworzono równieİ replikč budynku biblioteki uniwersyteckiej w jej wyglĈdzie rze-czywistym (ryc. 5).
Awatar widoczny na zdjčciu za chwilč wejdzie do budynku i bčdzie zwiedzaã wnčtrza. Odtworzono tam kilka kluczowych pomieszczeę: hol gãówny, katalogi tradycyjne i elektroniczne, wejĤcie do czytelni, punkt kse-rograficzny, a takİe izbč pamičci. We wszystkich wnčtrzach starano sič _______________ _
15 <http://secondumcs.blogspot.com/>, [dostčp: 5.12.2011].
16 Gwoli wyjaĤnienia, OpenSim jest platformĈ wspólnĈ dla wičkszej liczby Ĥwiatów wir-tualnych, które wszystkie sĈ typu open access. Second Life byã i jest przedsičwzičciem komer-cyjnym. Zauwaİa sič obecnie rosnĈce zainteresowanie Ĥwiatami darmowymi.
oddaþ wyglĈd rzeczywisty moİliwie najdokãadniej. Jaki jest w tym sens? Taka wirtualna wycieczka moİe byþ pomocna choþby studentowi pierw-szego roku we wstčpnym rozpoznaniu miejsca. Student moİe poznaþ roz-kãad pomieszczeę, otrzymuje automatyczne wskazówki, na przyroz-kãad jak korzystaþ z katalogu online oraz tradycyjnego, moİe zajrzeþ do czytelni itd. Moİe, choþ z grubsza, oswoiþ sič z nowym miejscem, zanim do niego trafi w Lublinie.
Ryc. 5. Second UMCS, replika budynku biblioteki uniwersyteckiej – widok z zewnĈtrz
Spójrzmy na rycinč 6, na której przedstawiono wejĤcie do czytelni cza-sopism i katalogów. Awatar odwiedzajĈcy bibliotekč stoi przed przeszklo-nymi drzwiami, za którymi zaraz po prawej stronie siedzi za biurkiem bot17. Imituje on pracownika biblioteki. Klikničcie na bota spowoduje wy-Ĥwietlenie informacji podstawowych na temat tego pomieszczenia. We-wnĈtrz sali, po obu stronach, znajdujĈ sič szafki z tradycyjnym katalogiem fiszkowym, a takİe stoãy ze stanowiskami komputerowymi, przy których moİna korzystaþ z katalogu elektronicznego. Przy jednym i przy drugim widniejĈ luminescencyjne znaki w ksztaãcie litery „i”. Po klikničciu naę otwiera sič okno tekstowe informujĈce o zasadach korzystania z danego katalogu. W ten sposób kaİdy odwiedzajĈcy bibliotekč po raz pierwszy moİe zapoznaþ sič z procedurami, zanim odwiedzi prawdziwĈ bibliotekč. PodobnĈ funkcjč peãniĈ pozostaãe repliki pomieszczeę budynku.
_______________ _
17 W informatyce bot jest programem, który na przykãad symuluje dialog z czãowiekiem. W ģW funkcjč tč peãni awatar-atrapa i umieszczony wewnĈtrz program-skrypt.
Ryc. 6. Second UMCS, wnčtrze biblioteki – czytelnia czasopism i katalogi
* * *
PodsumowujĈc, polskie przykãady w przestrzeni edukacyjnej Second Li-fe sĈ znaczĈce, choþ nieliczne. WãaĤnie z powodu ich wagi, choþby histo-rycznej, nie moİna pomijaþ takich projektów, jak Second Poland czy Second UMCS. Na gruncie polskim Ĥrodowiska wirtualne 3D sĈ ciĈgle obszarem maão poznanym i nowym. Potwierdza tč tezč mičdzy innymi artykuã w serwisie „PAP Nauka Polska”, pt. Coraz doskonalsza wirtualna
rzeczywi-stoĤþ, w którym – jako nowoĤþ w polskiej nauce – anonsuje sič innowacyjne
i wdroİeniowe dziaãania gliwickiej firmy z grupy „i3D” oraz Politechniki Biaãostockiej w kierunku tworzenia trójwymiarowych przestrzeni wirtual-nych na potrzeby edukacji18. Czytamy tam, İe dzički wirtualnej rzeczy-wistoĤci „studenci mogĈ konfrontowaþ wiedzč ksiĈİkowĈ z rzeczywistym dziaãaniem maszyn lub innych urzĈdzeę w ich naturalnym Ĥrodowisku”. W duİym skrócie chodzi o „nowe rozwiĈzania informatyczne, sãuİĈce peã-_______________ _
18 PAP Nauka w Polsce, 16.10.2012: Coraz doskonalsza wirtualna rzeczywistoĤþ, <http:// www.naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,392380,coraz-doskonalsza-wirtualna-rzeczywi stosc.html>, [dostčp: 22.11.2012].
nemu odwzorowaniu Ĥwiata realnego w wirtualnej rzeczywistoĤci”. W ar-tykule podkreĤla sič znaczenie tego nurtu w edukacji przyszãoĤci.
LITERATURA
Myoo S., Uniwersytet w Sieci. Od e-learningu do e-akademicyzmu, [w:] E. Wójtowicz, J. Ry-czek (red.), „Zeszyty Artystyczne”, nr 21, Edukacja spoãeczeęstwa obywatelskiego – zróİnicowanie kultur edukacji, Fundacja UAP, Poznaę 2011.
Sobkowiak W., Five years in Second Life, or: Phonetically Augmented Virtuality in Second Life English as a Foreign Language, Wydziaã Anglistyki UAM, Poznaę 2012, <http://www. scribd.com/doc/108718699/Paving-EFL-in-SL>, [dostčp: 1.11.2012].
Topol P., FunkcjonalnoĤþ edukacyjna Ĥwiatów wirtualnych, Wyd. Nauk. UAM, Poznaę 2013. NETOGRAFIA
Academia Electronica, <http://academia-electronica.net>, [dostčp: 29.07.2012].
Adademia Electronica @Four Sisters, <http://maps.secondlife.com/secondlife/Four% 20Sisters/209/249/21>, [dostčp: 29.07.2012].
Internet – Nowe Media – Kultura 2.0, <http://naukawsl.umcs.lublin.pl/>, [dostčp: 5.11.2010].
Kraków pierwszy w Second Life, <http://www.wirtualnemedia.pl/artykul/krakow-pierw szy-w-second-life>, [dostčp: 26.10.2010].
PAP Nauka w Polsce, 16.10.2012, Coraz doskonalsza wirtualna rzeczywistoĤþ, <http://www. naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,392380,coraz-doskonalsza-wirtualnarzeczy wistosc.html>, [dostčp: 22.11.2012].
Second UMCS, <http://www.uczniko.umcs.lublin.pl/proj.php?action=details&pID=34>, [dostčp: 20.11.2010].
Uniwersytet w sieci, <http://www.ostrowicki.art.pl/Uniwersytet%20w%20sieci.pdf>, [dostčp: 9.08.2012].
VIRTLANTIS, <http://slurl.com/secondlife/Knowingly/128/128/0/>, [dostčp: 29.06. 2013].
Wirtualny Kraków, <http://www.wiadomosci24.pl/artykul/wirtualny_krakow_w_seco nd_life_35197.html>, [dostčp: 12.01.2009].
Wirtualny Poznaę, <http://www.proline.pl/?n=poznan-kolejne-miasto-second-life>, [do-stčp: 12.01.2009].
