© Copyright
by Wydawnictwo Naukowe
Uniwersytetu Miko
łaja Kopernika
168 Okolice bibliologii
Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Dziennikarstwo jako zawód i powołanie” (Toruń, 4–5 listopada 2009 r.)
ukowych, konspektów, scenariuszy za- jęć, gier, oprogramowania itp.), a tak- że jak tworzyć je samodzielnie i dzie- lić się nimi z innymi użytkownikami.
Uzupełnieniem spotkania była spon- taniczna dyskusja, która wywiązała się na jego zakończenie. By przekonać uczestników seminarium do tworze- nia, wyszukiwania i wykorzystywa- nia tego typu zasobów, organizatorzy spotkania wyposażyli każdego z nich w praktyczny przewodnik „Wyszuki- wanie cyfrowych zasobów edukacyj- nych” autorstwa Lidii Derfert-Wolf.
Ten przejrzyście skonstruowany i bar- dzo bogaty, bo zawierający ponad 170 adresów internetowych, wykaz reko- mendowanych stron WWW z otwar- tymi zasobami edukacyjnymi stano- wił z jednej strony swoiste podsumo- wanie tej jednodniowej konferencji, a z drugiej – pewnego rodzaju tutorial, mogący służyć pomocą w efektywnym docieraniu do cyfrowych materiałów edukacyjnych.
Izabella Milewska-Warta
Biblioteka Pedagogiczna w Toruniu
T
emat dwudniowego spotkania zor- ganizowanego w dniach 4–5 listo- pada 2009 r. przez Katedrę Dzien- nikarstwa i Komunikacji Społecz- nej Uniwersytetu Mikołaja Koperni- ka w Toruniu (dalej: UMK) brzmiał:„Dziennikarstwo jako zawód i powo- łanie”. Patronat honorowy nad konfe- rencją objął Marszałek Województwa Kujawsko-Pomorskiego oraz Polskie Towarzystwo Komunikacji Społecz- nej, a jej komitet naukowy utworzy- li: dr hab. Marek Jeziński, prof. UMK, dr Magdalena Mateja oraz mgr Barba- ra Brodzińska-Mirowska.
Gości konferencji przywitał dr hab. Marek Jeziński, prof. UMK – kie- rownik Zakładu Dziennikarstwa i Ko- munikacji Społecznej Instytutu Po- litologii UMK. Następnie głos zabrał dziekan Wydziału Politologii i Stu- diów Międzynarodowych UMK – prof.
dr hab. Roman Bäcker, który w swoim wystąpieniu podjął próbę określenia
współczesnej roli dziennikarza w kon- frontacji z jednej strony z rynkową po- zycją mediów, z drugiej – ze społecz- nym i kulturowym odbiorem medial- nego przekazu. Dziekan podkreślił, że odniesieniem teoretycznym takiego podejścia jest Weberowska1 koncepcja zawodu i powołania, „przeniesiona” ze świata polityki w sferę dziennikarskiej aktywności i rzeczywistości.
Na pierwszy dzień toruńskiej kon- ferencji zaplanowano trzy sesje, zaty- tułowane kolejno „Misja i powołanie”,
„Etyka” oraz „Dziennikarstwo jako wy- zwanie”.
1 M. Weber, Polityka jako zawód i powoła- nie, Warszawa 1989.
© Copyright
by Wydawnictwo Naukowe
Uniwersytetu Miko
łaja Kopernika
169
Okolice bibliologii
Na pierwszy panel złożyło się siedem wystąpień. Dotyczyły one m.in. granic dziennikarskiego powo- łania (Winicjusz Schulz), obrazu mi- sji dziennikarskiej w nauczaniu Jana Pawła II (ks. Piotr Donarski) i w publi- cystyce emigracyjnej Zygmunta Nowa- kowskiego (Marcin Lutomierski), roli dziennikarza lokalnego (Magdalena Szydłowska, Przemysław Ruta), oso- bowości dziennikarza (Wojciech Dą- brówka) oraz wypełniania misji dzien- nikarskiej przez „Gazetę Wyborczą”
(Bartosz Szwejkowski).
Popołudniowa debata pt. „Etyka”
składała się z pięciu wystąpień, któ- rych zasadnicza treść oscylowała wo- kół zagadnień moralności. Zastana- wiano się, jak zasady etyczne wyglą- dają w praktyce (Marta Cichy), czy ich przestrzeganie jest fikcją, czy rze- czywistością (Ilona Godlewska), czy w dobie komercjalizacji mediów „Ko- deks Etyki Dziennikarskiej” jest doku- mentem wystarczającym (Marta Do- renda). W tej części spotkania podjęto także problem zaniku etyki w mediach (Marian Maciejewski) oraz granic od- powiedzialności osób prowadzących elektroniczne wersje gazet (Maciej Si- wicki).
Po przerwie obiadowej rozpoczął się panel trzeci – „Dziennikarstwo jako wyzwanie”. W trakcie jego pierwszej części wysłuchano sześciu referatów zawierających m.in. rozważania nad zawodem dziennikarza (Magdalena Golińska-Konecko, Lucyna Szot, Mał- gorzata Łosiewicz) oraz refleksje do- tyczące konkretnych typów dzienni- karstwa – dziennikarz sportowy (An-
drzej Ostrowski), reporter (Monika Białek), felietonista (Magdalena Ma- teja). W części drugiej panelu znalazły się trzy wystąpienia na temat telewi- zyjnego dziennikarstwa muzycznego (Izabela Starzec), pracy reportera wo- jennego (Bartosz Odorowicz) oraz roli, jaką odgrywa dziennikarz w konstru- owaniu politycznej rzeczywistości me- dialnej (Łukasz Wojtkowski).
W drugim dniu konferencji refe- raty zostały przydzielone do następu- jących kategorii tematycznych: „Edu- kacja”, „Dziennikarze a społeczeństwo i polityka” oraz „Dziennikarstwo a wol- ny rynek”.
Poranny panel – „Edukacja” – skła- dał się z sześciu wystąpień. Rozpoczął go referat księdza Grzegorza Dobro- czyńskiego zatytułowany „Między rze- miosłem a sztuką. Dziennikarstwo wo- bec wartości”, który był uzupełnieniem prelekcji wygłoszonych dnia poprzed- niego. Następne wystąpienia były już stricte związane z tematem sesji i pre- zentowały m.in. wyniki badań ankie- towych przeprowadzonych wśród stu- dentów dziennikarstwa, dotyczących ich rozumienia etyki (Zbigniew Ko- siorowski), ocenę poziomu edukacji dziennikarzy (Lidia Pokrzycka) i pla- nów zawodowych przyszłych adeptów tego zawodu (Rafał Polak), kwalifika- cje zawodowe dziennikarzy i redakto- rów naczelnych w świetle prawa (Ja- cek Janusz Mrozek) oraz obraz dzien- nikarza w edukacji public relations (Marek Zimnak).
„Dziennikarze a społeczeństwo i polityka” to nazwa kolejnego pane- lu zorganizowanego drugiego dnia ob-
© Copyright
by Wydawnictwo Naukowe
Uniwersytetu Miko
łaja Kopernika
170 Okolice bibliologii
rad. W jego ramach przedstawiono sześć referatów dotyczących takich za- gadnień, jak: relacja dziennikarz–poli- tyka (Piotr Bielawski, Aleksandra Se- klecka), dylematy prawne związane z zawodem w dobie Internetu (Jacek Sobczak), dziennikarz a kontrola prze- pływu informacji (Katarzyna Gomul- ska), rola mediów w demokracji (Iwo- na Leonowicz-Bukała) oraz przeprofi- lowanie zawodowe dziennikarzy (Bar- bara Brodzińska-Mirowska).
Ostatnią sesję toruńskiej kon- ferencji zatytułowano „Dziennikar- stwo a wolny rynek”. Wygłoszone w tej części obrad cztery referaty po- ruszały tematy zysku wydawcy a re- lacji z dziennikarzami (Jan Kreft), za- stosowania nowoczesnych technolo- gii informatycznych w pracy redakcji (Michał Kaczmarczyk), mediów lokal- nych a uwarunkowań rynkowych (Ro- bert Dziemba) oraz nagród dzienni- karskich (Milena Śliwińska).
Podczas dwóch dni konferencji wysłuchano trzydziestu siedmiu pre- zentacji (z zaplanowanych czterdzie- stu), wygłoszonych przez prelegen- tów z szesnastu ośrodków naukowych i uczelni wyższych w kraju. Byli wśród nich zarówno naukowcy, praktycy, jak i pracownicy mediów. Poza wystąpie- niami odbywały się liczne dyskusje, w trakcie których poruszano wiele in- trygujących problemów dotyczących współczesnych mediów. Zastanawiano się m.in. nad samym pojęciem misyjno- ści w zawodzie dziennikarza, na czym ona polega, jakie programy można na- zwać misyjnymi − czy te poruszające sprawy codzienne, a może piętnują-
ce rasizm i ksenofobię? Dyskutowano także kwestię roli dziennikarza w ma- łej społeczności lokalnej, podkreślając, że często jego pracy towarzyszy poku- sa popularności i korupcja. Za przysło- wiowy karnet na basen czy darmowe obiady wymaga się od dziennikarzy, by nie „drążyli tematu”, a jedynie wybiela- li rzeczywistość. Uczestnicy konferen- cji zaproponowali, aby w przyszłości, w celu uniknięcia niepotrzebnych nie- porozumień, redaktorzy naczelni pol- skich gazet – przykładem Stanów Zjed- noczonych – tuż przed wyborami par- lamentarnymi jasno określali, za którą opcją polityczną się opowiadają.
Zwieńczeniem konferencji była V Debata Kopernikańska, zorganizo- wana przez Fundację Kopernikańską.
W tegorocznym spotkaniu, które od- było się w Auli Wydziału Nauk Ekono- micznych i Zarządzania UMK, udział wzięli m.in. Grzegorz Miecugow – szef grupy wydawców TVN, Andrzej Stan- kiewicz – publicysta „Newsweek Pol- ska” oraz Marek Nienartowicz – dzien- nikarz toruńskich ,,Nowości”. Zapro- szeni goście dyskutowali na temat roli dziennikarza w dobie komercjalizacji mediów. Wszyscy zgodnie przyznali, że obecnie to słupki oglądalności i tzw.
szybkie dziennikarstwo zdominowało rynek medialny. Dziennikarze różni- li się jednak w ocenie specyfiki swoje- go zawodu. Według Andrzeja Stankie- wicza, dziennikarstwo to wciąż zawód społecznego zaufania, a granica etyki dziennikarskiej kończy się tam, gdzie zaczyna się jego przewaga nad opisy- wanym człowiekiem. Dla Grzegorza Miecugowa zawód dziennikarza to po
© Copyright
by Wydawnictwo Naukowe
Uniwersytetu Miko
łaja Kopernika
171
Okolice bibliologii
prostu profesja, która tak jak każda inna powinna być wykonywana z na- leżytą starannością. W opinii Marka Nienartowicza, który omówił specyfi- kę dziennikarstwa lokalnego, redaktor i medium to często jedyny punkt od- niesienia dla spraw ważnych w życiu mieszkańców miasta lub regionu.
Na koniec warto podkreślić, że ciekawe prelekcje, interesujące dysku- sje oraz znamienici goście sprawili, że zarówno konferencja, jak i uzupełnia- jąca ją debata zakończyły się dużym sukcesem. Udowodniły one, że współ- czesny dziennikarz powinien umiejęt- nie i szybko docierać do faktów oraz
dysponować taką techniką pisania, aby zebrane i przekazywane przez nie- go informacje były dla odbiorców nie tylko łatwe do przyswojenia, ale „słu- żyły społeczeństwu i państwu”2.
Joanna Edwarczyk
uczestniczka studiów doktoranckich z zakresu bibliologii, prowadzonych na Wydziale Nauk Historycznych Uniwer- sytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
2 Ustawa z dnia 26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe, Dz.U. 1984, nr 5, poz. 24.
