I. N. J. Conspectus Primus Magistrorum Ordinis Teutonici Generalium, Praeside M. Martino Böhm P. P. sistitur a Jacobo Perschkio Mariaeb. impugnandus An. M.DCC.XII. d. XI Maii a Johann Adam Sobieray Mariaeb. et Samuele Sobieray Mariaeb. In Gymn. Thorun

Pełen tekst

(1)

(2)

(3)

(4)

(5)

(6)

(7) a. M a g iftfO fu m P r u fli£ G e n e ra liu m. fLticoivci/tisn^ §♦. i. \. Audabiliserat conatus> neqve contemnenduiM rei litterariajHiftoricasq; augenda: defideriurn in M ichaele Kuchmeister de Sternberg, antea Commendatore Bratiancnfi ad Dfwenriam. £ M a r t / n u s M u r / n i u s in Dejcript. Terra. Alagg.Prtiff eum v o c a t Advocatum novae Marchiae] Magijlro Equitum Maruni ordinis Teutonici in Jerufilem Generali, qvi praeter alia inftitura aMATTHô W a is s e l I o Chron. tyiM 'pMlftfW UttD p* 1 4 0 .b, i4h a,enumerata, hanc legem qvoqve Fefto Circumcif. Domini Anns 1 4 16* in capitulo Braunsbergcnfifixerat, ut omnia antiqva Prufliae Chronica ordini Teutonico venderen tur, Idem teftatur Cafp. Henneb. in ExpL Majsrk Mappa Pruff £ sol* Hoc enim thefauro colle&o exiftimabat, vivam memoriam rerum ab Equitibus Sf Mariae Teutonicis in BoruflTiageftarum, & MagU ftrorum General, atqve Provincialium a&a di&aque apud pofteros facile confervarum iri 5 Verum res praeter opinionem cccidit, cum in hunc usque diem A m anci.

(8) jtianra mutilaque fit Pruffia: H iftoria,obm onum ent* vel antiqvltate corrofa, fituqve fqvalcntia, vcl cum tine* & blattis lunantia, vel prorlus deperdita* Qvam jacturam acerbe mecum conqveruntur qva veteres, qua rcccmiores Hiftoriei» $. H* Utut vero res ita fele habe?t, non defuere tamen plurimi, qui Hitforiam Prulliac vel ex MSS. vcl xtc imprdlis iibrif» vel ex antiquis pletu ris & monetis eruere & concinnare fummis viribus enitebantur, quorum nomina praefixa lege Htjfort#. Rer. Prujf M.CaJp.Schiitzij,Expl. AlajM app* f.T a. buUPruff Cajp, Henneb. item Sele&is Dtjf. Hifiorick devartis Reb.PruJfinunquam fatis laudandi JS.Christ. Hartknochj/ , cjusdemque Ubi tamen in pronomine Waiflelii pro Thomas, legi velim Matth/eus & in Mutino Murlnio notari, quod ex AiS, Germanico transtulerit quidem in idionia Polomeum Chronicon Prufllae, fed non toti Ma* gillratuiThorunenlr, quem errorem etiam erratSimon Kempimus,Typographus Cracovknfis in dedi catione fua An» i<5o 5‘* verum B* Mocbingero M . D. Phy fico & BtirggrabioRegio caecerisquePro-ConfuJibus An. 1582 nuncupaverit. De Thom* Treteri Cuflodh Canorim Varmienfu Operepofthxmo de Epi. fcopatu &Epifcopij Eccleli* Virmienfis, quod M attbm a Lubomierz Trcterm S, R , M , S. cum infignibus.

(9)

(10)

(11) 'feuscujusque Epifcopi, exceptis Prioribus quatuo*» Cracovi* An. i68jr publica: luci dedit, obfervanclum cft» illud aB, Hartknochio non ciTc vifum* Telam feremqve Epp, Warmicnfium Th. Tretcrus per texuit usqve ad Stanislaum Hofium. E, R + cardina lem, & Epifcopum Warmienlen» intimum amicum & familiarem fu u n vq vi Capranicas An* i 576. d. j . Augufti. L X X V I aetatis Anno ex hac mortalitate migravit* ejusqve corpus transTiberim in Ecclcfia S* Mari * marmoreo itumulo conditum cft» iSeriem illam continuavit matthias sLubomzerz TRiTERtreusq; ad Michaelem Steph. Radziejowfki Epifcop,W arm .;& pofteaArchicpifcopuGnesnenfem&c.Gedanidenatu* Huic operi adjun&um eft Chronicon de VitifEpp, lârmienfium |oannis Plastvtio JDecret. iD. 'Ecci. Warm♦ Decanit quod juffu Pauli de Xegendorff Ep* JiParm. in cujus vita Plaftwig finit» An.M. c d . lx , iv» cenfcriptum eft. jReliqvos Epifcopos a Nicolao dc Tungen ad Andream Bathoreum E. R. Diaconum cardinalem, Jcephani Regis Pol. gr. mem, ex Fratre Nepotem, adjecit Joannes Crctzmerm Decanus Canonicus Uârwienjis, in calce vifitur Nicolaus Hogcnberg Ep. nom. cum vita AdalbcrtI a veteribus Prusfis An. 997 prope Fifcbaufium in Sambia occifi. tsf i» vxfoiu miramur» B* Hartknoch. inter Epifcopos ;|îrmicnfes»qvorum Catalogus de Variis Reb. Pru£-.

(12) ficis DifT, XIXproffat,Joannfm Carofum Korropacki non numerare, qui exMatthiaeTiretericontinuationc f.148. feqq,&B. Hartkn* H. P,E. fupptenduseil. /n Ca talogo ilioHartknochiano p. zzi , pro V l a d i s l a u s lege JFcnccslaus Comes de Lefzno Lefzczynlki: neqiic joannes Albertus filius Sigismundi HI. R.P. fuit Epifcopus, fcd AdminiftratorEpifcopatusprasdi&i. Utinam typis mandatas aliquando videremus Vitas Epifcoporum Cuimenfium, quorum nomina vix iuperfunt. I III. Sed ediverticulo inviam. Major dif. ficultas in annis Eledionis,&regimirris>nomiMibus,lo co mortis Sc fepuUurae atqu« numero Magiltrorum Generalium HofpitalisB. Maria; Virginis domusTeutonicorumin Jerufafem occurrit, vid, Johannes N au c le r u s Vol* II* Chronogr, Gener. 37. Quam ui tolla mus aliquantum,nunc MagiitrorumGeneralium confpe&umcum praedicUscircumllantiis fidimus, pleni us fufijsque vitas fingulorumrn pofterum expofiturr* §. IV* I* fuit Henr/cus W alpot 'paffett*' f cim in caftris ad Acconam (t’6] feu Ptolemaida Anno l/po praefentibus multis Ecclefiafticis & Politi cis Perfonis d. IX. Novembr, ele&us» tefte Autiore Chronici Ordmis: Petro de Dusburg vocatur JFalpote Part.!. cap, 2. Chrort. PruJT. Antiquo M i1. Chronica ' pag., 1. Valpode* Episcope Padcrbornenft in Chron. MS. £ na. 13. âlpctc. Nauci. lf c, Valpora, Murimo.

(13)

(14)

(15)

(16)

(17)

(18)

(19) linio Ghren, Pru(T. p ^ . ^ a p o f t , Nobili ffimo Gotofr* Z^mclio Confuli qvondam Elhingcnfi in M i: dc Walpoch. Praefuit ordini x. ann. & obiit ix» Kalcnd. N o vembr* fecundum Dusburg, qui raon annum, fed di em obitus pffmorum /Wagilhorum ex Annivetfariis facris annotavit» quandoqvidem qvotannis ordo M a» rianus memoriam Magiftrorum optime meritorum* dic emortuali fac rasu habuit. *Autor Chromti Ordinis, ex quo JFaiiM us ferme omnia defumpGt, accuratius tantum addere conatus annos elegorum MagiftrorUXTI 9 Taderbtrncnfe Chronieon. aiffeltus m o r t t I U CjUS. ponunt in Annum 1200. Schikzius diem exprimit 24 (Xtobr. B Hartknoch, in Serie Magiflrorum Ordinis Teutonici Generalium Diisburgio fuo prasfixa d, 5*. jsrovembr* & im Lib l k c. l 9. d, 24- O&obr, flâlpotum obufTe fer ibit. Sepultus eft Acconse in tem plo a fe extrudo extra moenia urbis ad portam S. Nicolai die j%poft fcftum OO; SS. §; V, 11« O tto octogenarius in Magiftrum Ge neralem An. 1200 ele&us, Baronis vel nobilis civis Bremenfis filius.Plerisque dicitur A n tiq v o M S *G e rm a n . ttOH ^ ijrp rtl/ Padcrbornenfi DOU KarpetW * N o b t Z ain elio de C A R P E N . Praefuit ordini A n n, V I. Suprem um claufit diem Acconae IV* Non3S [unii, omiiTo anno, juxta Dusburg. juxta a Atitorm Chronici Qrdftw A l\. /20 (5, d, 4 , Julii i juxta ScHUTZj-.

(20) ScHUTz/UM An, /20<5. d. 2. Junii* Sepultus cft in Ecclcfia Acconenfi cx N/col, jERosCH/Ni>J,imonisGrunovii Epitomatorisfententia,die Marcelli & Petri. §. VI» 111. Hermannus £ a r t . Nob» Holfatus Schutzio Lib. I.HiJl. Ker. Prujf. fol: 16, b. Sed A uUri Qrdmis Chronici, Ducis Bartenfis cx fratre filius: Ali is filius ipfius Ducis. Hunc antiqvum M J. Chronicon Germanicum, qvod poflideo, prorfus omifit» Paderbornenfi nominatur Bartt» Murinio Barde. N. Zamelio de B.4 R T . Ex fupputatione Chronici Ordinis, AuBorh Chren, Latim AIS. Schutzii & aliorum praefuit ordini An. VI* Vitam cum mor te commutavitXM Kal.Aprilis, utteftatur D usburg. Schutziws An* 1211. d. 20. Martii mortuum efie feribit» & qvidem Vigilia S. Benedicti, ut addit NicoL Jerofck. B. Hartknoch.l.faepec, Cafp. Schutzium [cum qvo C. Henneb♦ easdem inflat tibias] ex Chronico quodam colligentem, Hermannum hunc in oppugnatione urbis Tripolitanas vulneratum, Hierofolymam delatum, ibidemqve fepultum elTe, refellit ex e o , qvod 1.1. Saraceni Hierofolymis jam potiti fint, neqve Chriftiani in urbem illam qvidqvam jurisdictionis habuerint, ytfddo, qvod Pctrm T)usburgy Ordinis Teutonici Jacerdos, & Hiftoricus antiqvilTimusCfcrc». PruJJl P. h c, IV. p. 24.^/cconae •fepultum elle perhibeat, cum qvo faciunt Paderbor-.

(21)

(22)

(23) #c”Jfs & WaiJJclim p. 44 a. qvi non modo ibidem ftquitum» fcci & mortuum efle momorize produnt. I ^ V . Hermsnm a Saltza♦ Nobilis Thuringicus vel Mifnicus. Prior tamen fententia facile praeferri noteft- potteriori,qvametiam Uâtjfclimp. 44.. b. ampledbtur, qvandoqvidem Saltza cli Civ*tas Thurin gi*. Secundum Sim* Orunonjium Trafl. F. &c M urinium cledtus efle dicitur An. izio. Jecundum «Jthuti-ium A n. 1212. Sub hoc Ordo Teutonicus primum inPrufllam venit, Magiftro Provinciali duce» Hcrrranno Balk, qvem jBalth. Ruffotv, / Chrsnkm Fetus Zumel. Balkonem nominat. Praefuit Ordini ^ n .X X X , ut omnes fere Hiftorici Pruflici confentiunt. Mortalitati valedixit, teftc Dusburgio \X Kal, yûgufti. Sed ex Incidentibus ejusdem ad P. 111. cap, XXXlll. & X X X V . apparet, Annum obitus Saiziani in yfnnum 12,46, incidifle# Verum vel Scriba* vel Typogrtphi eiror eft, adeoqve pro ultimo numero<5. fubftiiuenda ert o< qvem computum paderborn. Schuusius, Henneb. 6c alii catervatim fcqvuntur. Locus mortis & fepulturae ejus efl Barletum in Apulia, non autem Berolinum, ut inepte mterpretatus efl uurinius Cbron Terra, mag%. vrujjiti p. 43. Error X Grumnjti haud difficul ter refutatur aflerentis, Hermanum aSaltza an* 1221. obiific, Cum an, /22<5f inter Conradum Mafoviae D ucem ,.

(24) Ducem, & Hermannum illum pa&a ratione Pruffi* fiat inita: Idem etiam He.tmannus privilegium Cul men fe An, 1233 Frudis dederit, ideoque his ipfis an nis adhuc eum vixifle manifeftum c ft §, V I II. Inferendus hic erat cumB.Hartknach loe ferie Magiftrorvm Ordinis Teutonici Genera lium >Hcnriem de Hpbexhhe$ fed eum in alium lo cum cum accuratiffimo Rerum prusficarum Indaga tore Gotofr. Zamelio repofuimus. | a r a ordine an tiquo /equitur. i. 1%. „. V . Confadw , LandgrA<viuA Thuringi* $3 Mifmx 5 Marpurgi an* 1240 eledhis, primum quidem fedes Magiftrorum fuit Hierofolymis & A cconas, dein Venetiis, poft Marpurgi- vid* Chronico» Ordinis &WailTel. Chron.p. /oo,b. & 104 . b, denique ,/kfariasburgi & in aliis Pruffiae locis. Conradi hujus cum V . fuccefforibus Antiqu. AIS. Chroriicon* Gertnan. nullam prorfus mentionem facit, S. GrunoviwTraB. V. auttor eft, poft Hermannum de Saltza in CapituloVeneto ab altera parte ele£um cflcLudowicum a Qveden, ab altera Henricum C* deHohfnloe* cum vero Treviris Hernico abrogatus effc Magiftratus,fubHjtutum cfle Popponem de Ofterna» in extrema pandem icnefta rurfus ad Hcnricum de Hohenloc.

(25)

(26)

(27)

(28)

(29)

(30)

(31) f. ;. ic. !+;\.. **. v. ;. n. *. ; '. *. '. devolutum cJTe imperium, defun&o poftea Ludowico dc Queden Conradum Landgravium fucceffille. Quin B. Hartknoch. in ^nimadv. fuis Dusburgianis p. /52, ex Faftis Prufl. in Bibliotheca Regia Regiomonti aflervatis, alium adhuc M a g a ru m Hermitwum dc Bdre producit, de quo altum eft apud Hilloricosnoflros fi tenti uni Idem neque annos Efedtiorns neque mortis Conrado apponit partim in Serie ytfagiftrorum Ordinis Teutonici General, partim iffi ^RctJ^rcufjVtl Chronice» Ordinis electionem Conradi refert ad An, 1246, qvarnvis notet etiam, a qvibusdam referri eam ad An. 12 4 0 , Praefuit-.Ordini fecun dum Paderhrnenfem, Schutzium, Hcnncbergerum, A I urimum An, X II Ex C heuelogia Dusburgcnfi IX. Kal, Augufli fatis ceflTit & fepultus eft Marobburgk. •■•-Henneb, exprimit d, 20. ^?oguilr, Schutzms An. /25J* d 24. m, prasd. S, Efifabethac Ludowici Landgravii uxoris defunctae lateri appofitus, X» VI* Poppo deQjlerna e Magiflro Pro vinciali A n .i253 Mag* Genera!, ele&us, qvandoqvidem illa dignitate fub Hermanno & Conrado fun dus cfi. Padcrbornenfi appellatur Poppe £Ct1 O * fkrmi, jtfurimo ConradusPoppodeO(terhnga,jihutzio & Hartknochio S, Grunoviti* hunc praepofuit Conrado Landgrsvio, fed perperarn cum omnes Hiftorici eum Conrado fuffc&um fuiilc tcitcasur, Praiuit ordini c Chrenologia Vaderh B JjTais-.

(32) JFalffclii & itfurinii An. XI, cx fenitentia Schutzii & B Hartknoch ym.Xil.Gravida jam aetate abdicavit fe jWagiftratu. Dc ejus obitu & loco fepulturas Poionici & PrufTici icriptores non eadem tradunt. Matth. a Mi' choaj. Chron. Polon, Lib. 1II. e. X X X V 15. Martinws Cromerus Episcopus qvondam Varmienfis Lib«. Vili, de O. R .G Pol, Chror.icon Ordinis & Murinius, p. 47 a Tartaris in praelio Lignicenfi fuifle caefum An* 1260 \iz6$\ &fl^ratislawia: ad S* Jac* fcpultum dic referunt» U t vero hoftes numerum occiforum inirent,cuilibet ex iis unam aurem re/cidi/Te, novemque faccos auribus imple,yifle: satii.ad S, Adalbcr.tum apud Dominicanos Cryptae illatum effe volunt* .Schutzius mortuumeffe docet In Germania, & quidem in praedio fuo, cujus tamen nomen reticet. Dusburg. Part. 111. Chron, Prujf. nude fimpliciterqve tcftatur, Popponem fenio & la bore gravatum officium fuum humiliter refignafle* Redc mihi Patriae ciyis folet ille vocari, Hiftoriam Patris qui didicifle cupit. Afl qui negligit hanc cunctorum ple&iturore, Hofpes qvod defes fitque .Menalca rudis* fcrfchkiws eximio decoratur laudis honore, Hiftoris Patrias dum fibiferta parat.. C. Specimen hoc,aliaque 5tndii Pii# Seduli .& §d Mtjora contendentis Refpondentis fui omni». bus bonis commtndit. PR/ESES..

(33)

(34)

(35)

(36)

(37)

(38)

(39)

(40)

(41)

(42)

(43)

(44)

(45)