1
■
S P I S Z A W A R T O Ś C I
T E C Z K I & ”'3^(/ł/rU/ QbQ/\KQ,
5 / ^ 15/kSpm'
3Ć> IHH1/
• • • • • • • • • • • ■ • • • • • ■ • • • a
I./l. Relacja fc , G <5* ^ ^
I./2. Dokumenty ( sensu stricto) dotyczące relatora MS-
I./3. Inne materiały dokumentacyjne dotyczące relatora —~
II. Materiały uzupełniające relację k . l 5 . l - %
III./l. Materiały dotyczące rodziny relatora _ £)
III./2. Materiały dotyczące ogólnie okresu sprzed 1939 r. —■
III./3. Materiały dotyczące ogólnie okresu okupacji ( 1939-1945) III./4. Materiały dotyczące ogólnie okresu po 1945
IIL/5. Inne
IV. Korespondencja
V. Nazwiskowe karty informacyjne i(/. X VI. Fotografie dhuyojb
'
2
3
i U /
‘Maria Canty-Bury ur.3*11.1908 w Mogilnie,córka/Telesfora i Agnieszki z domu Dąbrowskiej. / l
W czasie okupacji mieszkała w Toruniu na Podgórzu-przy ul.Rzeźni
nr 45. " ' -
. Zatrudniona jako pomoc biurowa w parowozowni Toruń-Kluczyki.
J Została zaprzysiężona do ZWZ w 1942 r.przez "Kazimierza"' /Ługowski/ członka Sztabu I Inspektoratu Toruń.
Przydzielona do „łączności bardzo czynna w wywiadzie kolejowym, i kurier wywiadu do partyzantki w Borach Tucholskich.
Maria Canty-Bury współpracowała z Wandą Ostaszewską,B.Jagielską, y R.Dąbską.
Mieszkanie przy Rzeźni było punktem pocztowym dla kurierek wywiadu kolej ov>?ego Inspektoratu Brodnica.
Aresztowana 31.3.1944r. przez Sipo w Bydgoszczy,maltretowana w Stuthofie miała numer8004L /wrzesień 1944/
Ewakuowana z obozu w tzw»marszu śmierci straciła pamięć.
Powróciła do domu do Torunia.
Po wojnie pracowała w kolejnietwie,mieszkała na ul.Katarzyny 8/3 W 1974r. wyjechała do Poznania.Zmarła w Poznaniu 28.3.1975r.
Odznaczona Krzyżem Armii Krajowej Londyn 1.08.1978,nr.legitymacj 19283
Canty-Bury *uaria /1 908-1 975/
p s ." Marta","Szarlotka"
rei.teczka nr.514/Pom.,inf.Wandy Ostaszewskiej teczka nr.211/P inf.Liegmana
4
/ W jr>.
Canty_ Bury Maria /1908— ^ 7 5 / p s ."Marta", "Szarlotka"
/
w*
M a r i a C a n t y - B u r y u r . 3 . I I . 1 9 0 8 w M o g i l n i e , c ó r k a T e l e s f o r a . V J i A g n i e s z k i z d o m u D ą b r o w s k i e j .
Y / c z a s i e o k u p a c j i m i e s z k a ł a w T o r u n i u n a P o d g ó r z u p r z y u l i c y P o z n a ń s k i e j
&• n a s t ^ p f t j re p o w y s i e d l e n i u m i e s z k a ł a r a z e m z m a t k ą p r z y u l . R z e ź n i 4 5 . P ^ y i 2- Z a t r u d n i o n a j a k o p o m o c b i u r o w a w p a r o w o z o w n i T o r u ń — K l u c z y k i .
Z o s t a ł a z a p r z y s i ę ż o n a d o ZWZ w 1 9 4 2 r . p r z e z , - , (% a z . i i a i e r z a . " / P a t o r s ie i ? / n j z ł n n k - a S y . t n h n T I n s p e k t o r a t u T o r u ń . *vv<k , ' l r ' ^ -
-D , . - i , . ż *
P r z y d z i e l o n a d o ł ą c z n o ś c i b a r d & ś -Ł affE uaa-'w _myw l a d z i e k o l e j o w y m , k u r i e r k a w y w i a d u d o p a r t y z a n t k i w B o r a c h T u c h o l s k i c h .
M a r i a C a ń t y - B u r y w s p ó ł p r a c o w a ł a ż z W a n d ą O s t a s z e w s k ą , 3 . J a g i e l s k ą ,
S * ^ AV»>t*-‘ -2. f i r r f r d ^ Ł'-t
M i e s z k a n i e p r z y R z e ź n i b y ł o p u n k t e m p o c z t o w y m d l a k u r i e r e k w y w i a d u j / ' k o l e j o w e g o I n s p e k t o r a t u B r o d n i c a , y ■ ue. K i u>,JA*u.
A r e s z t o w a n a 3 1 . 3 . 1 9 4 4 p r z e z S i p o f w B y d g o s z c z y , ' ' m a i t i ^ t - e w a n ą .^si—S 4 u £ . t h o f :
m i a ł a n u m e r 8 0 0 4 L / w r z e s i e ń 1 9 4 4 / . ^
;i,« łA ji.E w a k u o w an a z o b o z u w t z w . m a r s z u ś m i e r c i s t r a c i ł a p a m i ę ć . P o w r ó c i ł a d o d o m u d o T o r u n i a ś
P o w o j n i e p r a c o w a ł a w k o l e j n i c t w i e , m i e s z k a ł a n a u l . K a t a r z y n y 8 / 3 . W1 9 7 4 w y j e c h a ł a d o P o z n a n i a l Z m a r ł a w P o z n a n i u 2 8 . 1 9 7 5 r .
Q d z n a c a o n a~3&c 7, y ż e m -A am i i K r a ś - o w e j — 'H o n d y n 1 . 0 8 . 1 9 7 8 , -a r^ _ .J L & g itg w a ,c j i
5
ł) 7 1$ O •->' - lf}
Ganty-Bury Morib, zamężna Szczepańska ps* "Marta*, "Szarotka"
tir* 3 listopada 1906 r* w Mogilnie, córka Telesfora i Agniesz
ki z d* Dąbrowskiej. Pracowała jako urzędniczka w Toruniu, zamie
szkała na Podgórzu, przy ul* Poznańskiej. W czasie okupacji wysie
dlona z matką na ul* Przy Rzeźni 45* była zatrudniona jako pomoc biurowa w parowozowni Toruń-Kluczyki• Zaprzysiężona do ZWZ w 1942 r* /?/ przez "Kazimierza*, członka sztabu Inspektoratu Toruń, by
ła bardzo czynna i oddana pracy w wywiadzie kolejowym Inspektora
tu, była również kurierką wywiadu do partyzantki w Borach Tuchol
skich. Matka Marii prowadziła punkt pocztowy w ich mieszkaniu Przy Rzeźni m* in. dla dwóch kurierek wywiadu kolejowego Inspek
toratu Brodnica* Maria współpracowała z W* Ostaszewską, R* Dębs
ką, B* Jagielską. Aresztowana 31 marca 1944 r* przez Sipo /Sicher*
heitspolizei/ w Bydgoszczy razem z "Kazimierzem", H. Dębską i in
nymi oficerami AK, bardzo maltretowana, nie wydała nikogo* Osadzo*
na w Stutthofie 1 IX 1944 miała numer 30041• Ewakuowana z obozu w tzw* "Marszu śmierci", wycieńczona całkowicie, stra c iła palięć*
Powróciła do Torunia, po wyleczeniu milcząca i całkowicie zamk
nięta w sobie* Pracowała w kolejnictwie, wyszła za mąż* W 974 r*
wyjechała do Poznania, gdzie m a rła u brata 28 I I I 1975 r ^
6
CA2TTY -BURY Marla zamężna Szczepańska pe"M artaM,"S za ro tk a ”
u r . 3 , listo p a d a 1908 w M ogiln ie,córk a T ele sfo ra i Agnieszki z d.Dąbrowaka Pracowała jako urzędniczka w Toruniu,zam ieszkała na Podgórzu,ul.Poznańska
cz a sie okupacji wysiedlona z matką na u l.P r z y Rzeźni 4 6 ,była zatrudnić®
ns jako poDsoc biurowa w parowozwni Toruń-Kluczyki. t' Zaprzysiężona do Z16Z w 1942 r #/?/ przez "K a z im ie r z a "^ łonka sztabu Ins
pektoratu Toruń b y ła bardzo czynna i oddana pracy w wywiadzie kolejowy®
In sp e k to ratu ,b y ła również k u rierk ą wywiadu do partyzantki w Borach Tucho}
skich.Matka M arii prowadziła punkt pocztowy w ich mieszkaniu Przy Rzeźni m .in .d la dwóch kurierek wywiadu kolejowego Inspektoratu Brodnica.Maria
współpracowała z U.O staszew ską,R.D ębską,B.Jagielską* Aresztowana 31#marct 1939 r .p r z e z Sipo w Bydgoszcy razem z "KazimlerzemyE,Dębską i inymi o f i cerami AK,bardzo K a itratowana,nie wydała nikogo.Osadzana w S tu tth o fie 1*
IX 1944 m iała numer 80041. Ewakuowana z obozu w tzw. f a r s z u śmie r e i " , wy
cieńczona c a łk o w ic ie ,s t r a c iła pam ięć.Powróciła do Torunia,po wyleczeniu m ilcząca i całkow icie zamknięta w sobie.Pracow ała w k o le jn ic tw ie ,w y az ła
za mąż. U 1974 r.w y jec h ała do Poznania,gdzie zmarła u brata 28,111 1975
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
C anty-B ury M aria, zam ężna Szczepańska ps. „M a rta ", „S za ro tk a "
Ą-
Ur. 3 listopada 1908 r. w M o g iln ie , córk a T e le s fo ra i A g n ie s zk i z d. D ą b r o w skiej. P ra co w a ła ja k o urzędniczka w Toruniu, zam ieszkała na P o d g ó rzu p rz y ul. Pozn ańskiej. W czasie ok u p acji w y s ied lo n a z matką na ul. P rz y R zeźn i 45, b y ła zatrudniona ja k o p om oc biu row a w p a ro w o zo w n i Toruń— K lu c zy k i. Z a przysiężon a do Z W Z p ra w d op od ob n ie w 1942 r. przez „K a zirp ierza ", czło n ka sztabu Inspektoratu Toruń, b y ła b ardzo czynna i oddana p ra cy w w y w ia d zie k o le jo w y m Inspektoratu, b y ła ró w n ie ż kurierką w y w ia d u do p a r ty zantki w B orach Tuch olskich . M atk a M a r ii p ro w ad ziła punkt p o c z to w y w ich m ieszkaniu P rz y R zeźn i m.in. dla d w óch ku rierek w y w ia d u k o le jo w e g o In spektoratu Brodnica. M a ria w sp ółp ra co w a ła z W . Ostaszew ską, R. D ębską, B. Jagielską. A re sz to w a n a 31 m arca 1944 r. przez Sipo (S ic h erh eits p o lizei) w B y d g o s zc zy razem z „K a zim ie rze m ” , R. D ębską i innym i oficera m i A K , b ar
ie jn ic tw ie , w y s z ła za mąż.
u brata 28 I II 1975 r.
77
30
O
Canty-Bury Maria, zam. Szczepańska, ps. „Marta” , „Szarotka” (1908- ^
-1975), kurierka i łączniczka Insp. Z W Z -A K Toruń.
Urodzona 3 X I 1908 r. w Mogilnie; córka Telesfora i Agnieszki z d. Dą
browskiej. Przed wojną pracowała jako urzędniczka w Toruniu, mieszkała na Podgórzu przy ul. Poznańskiej.
Podczas okupacji razem z matką Agnieszką Canty-Bury została wysiedlona na ul. Przy Rzeźni 45. Pracowała jako pomoc biurowa w parowozowni Toruń- -Kluczyki. Zaprzysiężona w 1942 r. przez Tadeusza Łęgowskiego ps. „M iko
łaj” , „Kazimierz” , członka sztabu Insp. Toruń. Razem z Wandą Ostaszewską ps.
„Lucja” była czynna w wywiadzie kolejowym i wspólnie organizowały łączność dla oficerów Insp. A K Toruń - Antoniego Kudlińskiego ps. „W itold” i Kazimie
rza Paterskiego ps. „Zbyszek” . Zbierała także informacje o ruchu pociągów wojskowych oraz pełniła funkcję kurierki wywiadu dla partyzantki w Borach Tucholskich. Matka Marii prowadziła w ich mieszkaniu punkt pocztowy dla dwóch kurierek wywiadu kolejowego Insp. Brodnica.
Aresztowana 31 III 1944 r. przez Sipo w Bydgoszczy razem z „K azi
mierzem” i R. Dębską. Mimo tego, iż była bardzo torturowana, nikogo nie w y
dała. Dn. 1 IX 1944 r. została przewieziona do obozu Stutthof (nr oboz. 80 041).
Z obozu została ewakuowana w „marszu śmierci” . Była tak wycieńczona, iż straciła pamięć.
P o w r ó c i ł a d o T o r u n i a i z a m i e s z k a ła p r z y u l. K a t a r z y n y 8/3. P o w y l e c z e n i u r o z p o c z ę ł a p r a c ę w k o l e jn ic t w ie . P r a w d o p o d o b n i e w 1 9 4 6 r. w y s z ł a z a m ą ż , a r o k p ó ź n i e j s ię r o z w i o d ł a . W 1 9 7 4 r. w y j e c h a ł a d o P o z n a n i a i z a m i e s z k a ł a u b r a t a . Z m a r ł a 2 8 III 1975 r. w P o z n a n iu .
O d z n a c z o n a K r z y ż e m A K .
APAK, T.: Canty-Bury M„ Ostaszewska W., Psuty M., W róblewska W .; J a - s z o w s k i T., Okr. Pom. AK. Podokręg..., s. 32; SI. konsp. pom..., cz. 2, 3; Z a - w a c k a E.,Szkice WSK..., s. 242-243, 250, 265,272, 292,310.
P a t r y c j a S e c l e r
31
32
33
34
35
Z W I Ą Z E K B O J O W N IK Ó W O W O L N O Ś Ć I D E M O K R A C J Ę
Z A R Z Ą D W O J E W Ó D Z K I
Poznaniu
Z A Ś W I A D C Z E N I E N r 5 7 8 7 4 9
Zarząd W ojewódzki Związku Bojowników o Wolność i Demokrację stwierdza, że O bywatel [ftgy B u r y Dionizy Stanisław______________ ________
syn Telesfora 1 kwietnia 1913 r,
jim ię i nazwisko]
--- urodzony [a*h _
Parchanie
w —
[dzień, miesiąc, rokj (m iejscow ość]
zamieszkały [3]w 61-896 Poznań,_nla.Garbary..28 m. .19 ___
— jest członkiem zwyczajnym ZBoW iD, nr legitym acji * 45596/51, ewa 261526 .
— odpowiada -warunkom -uprawniającym -do-<w.ło«k©stwa -ZBeWiD-ł
Zaświadczenie jest dokumentem stwierdzającym prawo do korzystania ze świadczeń określo
nych w Ustawie z dnia 23 października 1975 r. „o dalszym zwiększeniu świadczeń dla komba
tantów i w ięźniów obozów koncentracyjnych” [Dz. U. N r 34, poz. 186],
Jednocześnie stwierdza się, że w rozumieniu przepisów art. 8 tej Ustawy do okresu zatrud
nienia wymienionemu fneij zalicza się następujące okresy działalności kombatanckiej oraz okresy uwięzienia w hitlerowskich obozach koncentracyjnych:
służby w Wo.jsku Polskim w okresie od 1 września 19^9 r. rio 27__
września 1959 r„, pobytu w obozach jenieckich od 28 września___
1959 r„ do 20 czerwca 19^1 r»
L
Irod zaj działalności okres od — do) ^Ok i 10 IllieSś .£ 2 L- S
Łącznie
podpis Sekretarza Zarządu W ojew ód zk iego ZB oW iD
i pieczątka służbowa
; . W c i • ■ 6 a k l ? r- o Z£o W f D
podpis Prezesa Zarządu W ojew ód zk iego ZB oW iD
i pieczątka służbowa
pieczęć okrągła
.. - '
Poznań
• niepotrzebne skreślić W z ó r N r 1
d n ia .
15 marca 9
197 roku
WZGraJ. Zara. 2698. G00 bi. a 100 X 2 k
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
yyiifo[/ k u r i erką* Praccwały pa ni e ws pól ni e ■•o parowozowni
" K l u c z y k i " * Qd 1 9 4 3 r, p o c z ą t e k dc 1944 r . P r z e k a z y wała j e j pewne dokumenty gaszyfrowane, Aresztowana w 1944 r , lorat- x bardzo dużą i l o ś c i ą osób z AK* poza Toruniem. Więzina w To r u n iu na Wałach , maltretowana,, n i h o g & n i e z d r a d z i ł a- Wywieziona do S t u t t h o f u s do wyzwolenia l u t y 1945 r . W■ marszu ś m i e r c i s o s ł a b ł a do tego . .stopniaf ■ >że s t r a c i ł a pamięć nu d ł u g o * P.ie p a m ię ta ł a swego nazioi ska* Długo przebywała w s z p i t a l u L e c z y ł a j ą dr Kordylewska<, Mieszka w T o r u n i u f może o
n i e j p o w i e d z i e ć s t e ż była w S t u t t h e f i e *
52
53
54
55
a
C A N T Y - B U R Y (MARIA) p s ." S z a r o t k a " A K
P r a c o w n i c a s t a c j i k o l e j o w e j T o r u ń . W i e k o k . 40 lat.
M i e s z k a ł a z matką., w i e k o k 60 lat.
D o s t a r c z a ł a d a n e o t r a n s p o r t a c h w o j s k o w y c h , o k u p a n t a d l a "Wicłira". K o n t a k t o w a ł a s i ę z n i ą w jej m i e s z k a n i u w T o r u n i u - w i l l i z a Vietimarkt ( R y n e k Z w i e r z ę c y ) po lew e j s t r o n i e - i p r z e k a z y w a ł a r o z k a z y W a l e r i a W r ó b l e w s k a p s . " R Ó ż a " - k u r i e r k a
" W i c h r a " . K o n t a k t y te n a s t ę p o w a ł y 2 - 4 r a z y w m i s i ą c u .
P e w n e g o d n i a w i944r. " R ó ż a " p r z y b l i ż y ł a s i ę do t e g o d o m u , w ó w c z a s m a t k a z o k n a d a ł a jej z n a k i , n i e w e s z ł a w i ę c d o ś r o d k a . Po c h w i l i m a t k a d o g o n i ł a j ą n a u l i c y i p o w i e d z i a ł a , że c ó r k a j e s t a r e s z t o w a n a .
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
