Bury Joanna

1

SPIS ZAWARTOŚCI ^{q a} TECZKI 6 5 5 ...

...

U l. Relacja

I./2. Dokumenty ( sensu stricto) dotyczące relatora — I./3 . Inne materiały dokumentacyjne dotyczące relatora — -

II. Materiały uzupełniające relację — III./l. Materiały dotyczące rodziny relatora

IIU2. Materiały dotyczące ogólnie okresu sprzed 1939 r.— -

III./3. Materiały dotyczące ogólnie okresu okupacji ( 1939-1945) III./4. Materiały dotyczące ogólnie okresu po 1945—-

III./5. Inne

IV. Korespondencja ^

V. Nazwiskowe karty informacyjne VI. Fotografie

2

3

4

5

6

7

- A -

J o a n n a Bury

Ur, 30 m a r c a 1914 w Spryni k/ S a m b o r a Starego, woj. Lwów F r a n c i s z e k i M a r i a Mazur, Ojciec ukończył W y ż s z a Szkołę R o l n i c z a w D u b l a n a c h - woj. Lwów. Był z a r z ą d c ą m a j ą t k ó w rol n y c h w dobrach, ziemian. M a t k a m i a ł a szkołę powszechną, z a j mowała się rodziną.

M i e s z k a m w Pr z e m y ś l u od 1930 r, , obecnie przy u l i c y bp. J a n a Snigurskiego 8/4, tel. 678 - 54 - 8£ .

Szkółę P o w s z e c h n a u k o ń c z y ł a m w 19£8 r. w B ó b r c e . S e m i n a r i u m Hauczycielskie w J a w o rowie w 1933 roku. O d 1930 r. m i e s z k a m stale w Przemyślu. Ma prace w zawodzie n a u c z y c i e l s k i m c z e k a ł a m trzy lata i w t ym czasie bardzo intensywnie p r a c o w a ł a m w harc e r s t w i e jako d r u ż y n o w a po próbie. P r o w a d z i ł a m dwie drużyny;

zuchowa i m ł o d s z o h a r c e r s k a w szkołach powszechnych. W y j e ż d ż a ł a m na obozy harcerskie. O t r z y m a ł a m p r zeszkolenie w zakresie; Służ b a Kobiet do O b r o n y Kraju,

W 1936/37 r. o t r z y m a ł a m posadę n a u c z ycielki we wsi Polanki w pow. Przemyskim,

W 1936 i 1937 r. b r a ł a m udział w o b o z a c h s z k o l e n i o w y c h Przys p o s o b i e n i a Kobiet do O b r o n y Kraju.

W 1939 r. u c z y ł a m na wsi. W sierpniu b y ł a m na obozie harcerskim, Od 15 sierpnia n a l e ż a ł a m do harcerskiej organizacji "Bądź gotów"

(Szare Szeregi) i b r a ł a m udział w cywilnej obronie P r z e m y ś l a do 17 w r z e ś n i a - w t ym dniu Przemyśl został zajęty po b o m b a r d o w a n i u przez Niemców.

O r g a n i z a c j a "Badż gotów" zeszła w podziemie, w d a l s z y m ciągu b y ł a m w jej sz e r e g a c h i r o z p o c z ę ł a m tajną prace h a r c e r s k ą pod rozkazami komendantki H u f c a Sońskiego ZH P H m A n t o n i n y Kali n a

[...] - nauczycielki - członka SW2-AK,

We wsi Polanki u c z y ł a m w szkole jednoklasowej jako jedyna nau c z y c i e l k a i m o g ł a m pracować nie k o n t r o l o w a n a przez osobę drugą. Z o r g a n i z o w a ł a m w szkole o ś r o d e k tajnego n a u c z a n i a i u c z y ł a m w/g pro g r a m u przedw o j e n n e g o i z podręczników, które m i a ł a m sprzed wojny. W okresie 1942 - 43 r. w y s t a w i ł a m b u d y n e k

n a szkołę r a z e m z ludnością s y s t e m e m gospodarczym, pomagał k s , k a n o n i k W o j c i e c h P r u g a r proboszcz z parafii Balice, do której nal e ż a ł y Polanki,

K s . W o j c i e c h P r u g a r był s t r y j e m gen. K o t l i n y - Prugara, W k l a s a c h łączonych u c z y ł a m cztery oddziały; I z II i III z IV.

8

- & -

Do SWZ z o stałam przyjęta w listopadzie 1941 r. w Dubiecku, zaprzysiężona przez pchr. T a d e u s z a Lasko i o t r z y m a ł a m ps .

"Magda" oraz funkcję łączniczki. Ponieważ m i a ł a m radio, d o s t a ł a m rozkaz p r o wadzenia n a s ł u c h u i m e l d o w a n i a u z y s k a n y c h informacji pchr. Tadeuszowi Lasko w Dubiecku, M o i m z a d a n i e m było również prowadzenie działalności przeszkadzającej w dostawie k o n t y n g e n t u w ywożonego ze wsi, w której uczyłam. Wiele razy m o j a interwencja była skuteczna. Innym m o i m z a d a n i e m było uk r y w a n i e i przeprowadzanie ludzi do Przemyśla. D o s t a w a ł a m polecenie, że m a m się zaopiekować "człowiekiem" lub że m a m go przepro w a d z i ć b ezpiecznie do Przemyśla. Często p r z e b i e r a ł a m go i j e c h a ł a m z n i m przygodnymi furmankami lub całą trasę; Polanki - Przemyśl {£5 km.) szłam z n i m pieszo. K i l k a razy ci moi "podopieczni"

przebywali w m i e s z k a n i u mojej m a m y pr z y u l i c y W a y g [...], gdy nie udało im się nawiązać kontaktu, lub w m i e s z k a n i u narz e c z o n e g o mojej siostry przy ul. Jagiellońskiej. Te "wycieczki" b y ł y bardzo denerwuj ą c e .

Co kr o k by ł y posterunki graniczne niemieckie, przejście od jednego do drugiego, u d a j ą c tak jakby dopiero wysz ł o się z domu na szosę było denerwujące. H a szczęście nie m i a ł a m wpadki.

W 1943 r. odwiedził m o j ą szkołę n i e s p o d z i e w a n i e niemiecki inspektor szkolny Franz Preiss i zobaczył "Polskę* w klasie szkolnej. Z o s t a ł a m karnie p r z e n i e s i o n a do wsi S l i w n i c a k/

Dubiecka. W P o l a n k a c h p r o w a d z i ł a m tajny ośr o d e k naliczania od p aździernika 1939 roku do m a r c a 1944 roku.

W Sl i w n i c y n a w i ą z a ł a m kon t a k t z B C h i w e s z ł a m w skład o r ganizatorek szkolenia sanitar i u s z e k w " Z i elonym krzyżu". W akcji "Burza" placówki "Danuta" w D u b i e c k u b r a ł a m udział jako łączniczka i sanitariuszka.

W szkole w Sli w n i c y m i e s z k a ł a m przez k i l k a m i e s i ę c y sama i znów m i a ł a m dogodne warunki do u k r y w a n i a w m iarę p o t r z e b y ż o ł n i e r z y AK.

W Sli w n i c y n a w i ą z a ł a m szybko kont a k t z w i e l o m a osobami, o t r z y m a ł a m do dyspozycji nie z a m i e s z k a ł y dom, ale opalany, w k t ó r y m po za j ę c i a c h o f i c j a l n y c h w szkole z o r g a n i z o w a ł a m tajne nauczanie. W czasie m o i c h zajęć w tej tajnej szkole jej teren był otoczony czujkami BCh.

Pracując w S l i w n i c y m i a ł a m b. łatwy kontakt z pchor.

T a d e u s z e m Lasko, k t ó r e m u s k ł a d a ł a m raporty. Z a p r z y j a ź n i ł a m się z jego siostrą W a n d ą i b y w a ł a m u niej prawie każd e g o dnia.

Ody p r a c o w a ł a m w P o l a n k a c h m i a ł a m do pr z e j ś c i a

9

- s -

Dubieckiem, m i e d z y Polankami a Balicami n/ Sanem, m i e d z y Polankami a Krzywczą, P r z y z w y c z a i ł a m ich. do tego jeszcze od 1936 r , , gdy r o z p o c z ę ł a m prace w Polankach, W czasie okupacji już wcale nie zwracali n a mn i e uwagi, wiedzieli, że łubie chodzić w odwie d z i n y do zn a j o m y c h i do sklepów,

Polanki by ł y bardzo b i e d n ą wsią, w której niczego nie było poza m o j ą szkołą, k t ó r a m i e ś c i ł a sie w izbie chłopskiej, gdzie stało łóżko gospo d a r z y z pierzynami, b y ł a k u c h n i a i piec piekarski, sześć ław szkolnych, stół, tablica i szafa. W d zień ja uczyłam, a w no c y spali gospodarze z dziećmi. Wiec nic dziwnego, że "musiałam" biegać do w i ę k s z y c h miej s c o w o ś c i po różne s p r a w u n k i .

Ponieważ m i a ł a m ciężkie warunki rodzinne i nie m o g ł a m rozpocząć studiów w 1933 r. u dało mi sie uzys k a ć p ełny u r l o p w 1946 - 1948 r. W y k o r z y s t a ł a m go n a u k o ń c z e n i e studiów w Pa ń s t w o w y m Instytucie Robót Ręcznych. S t u d i a m a g i s t e r s k i e z Hauk P e d a g o g i c z n y c h u k o ń c z y ł a m w 1966 r. na Uniwers y t e c i e Warszawskim, Ha emeryturę p r z e s z ł a m w 1973 r, jako nauc z y c i e l k a Studiiim n a u c z y c i e l s k i e g o w Przemyślu, O d 1974 r. do dziś prowadzę p a n o r a m i c z n y teatr kukiełkowy, kt ó r y sama zaprojektowałam, maluje dekoracje, p rojektuje i wykonuje lalki, pisze scenariusze i reżyseruje- T y g o d n i o w o daje cztery p r z e d s t a w i e n i a systematycznie, W teatrze p r a c u j ą ze m n ą cztery nauczycielki emerytki po w y ż s z y c h s t u d i a c h zawodowych.

O d i963 r. do 1990 r, p r o w a d z i ł a m dwie drużyny: z u c h o w ą i młodszoharcerską, W lipcu 1990 r, z o r g a n i z o w a ł a m i p r o w a d z i ł a m sama półobóz harcerski w programie H i e o b o z o w a A k c j a L e t n i a dla pię ć d z i e s i ę c i o r g a dzieci.

O d w i e l u lat j e s t e m c z ł o n k i e m T o w a r z y s t w a Przyjaciół Hauk, T o w a r z y s t w a Przyjaciół P r z e m y ś l a i Regionu, w zarządzie T o w a r z y s t w a Literackiego im, A. M i c k i e w i c z a , j e s t e m c z ł o n k i e m Komisji Historycznej ZHP, c z ł o n k i e m Ha r c e rskiego K r ę g u Sen i o r ó w ZHP. W latach p i ę ć d z i e s i ą t y c h b y ł a m k i e r o w n i c z k ą Miejskiej B iblioteki Publicznej - mani o s i ągnięcia w p r a c y z tego okresu. W latach s z e śćdziesiątych b y ł a m r a d n ą m i a s t a Przemyśla. W latach d z i e w i ę ć d z i e s i ą t y c h z o r g a n i z o w a ł a m K l u b M ł o d y c h Przyjaciół Przemyśla.

Lokalna gazeta "Pogranicze" p r z y z n a ł a mi tytuł

"Człowieka roku". Od czasu do czasu pisze artykuły do tego

10

Pracuję obecnie n ad trzema pozycjami książkowymi.

J e s t e m cz ł o n k i e m ZBoWiD oraz K o ł a SZ3 AK, Prowadzę gospodarstwo domowe i opiekuje sie bratem, ż o ł n i e r z e m w r z e ś n i a 1939 r , , k t ó r y poszedł n a wojnę jako oc h o t n i k ze Zwi ą z k u Strzeleckiego. Przebywał w obozie n a Węgrzech, w Sarwar*

następnie internowany w Szwajcarii, Przedostał sie do F r a n c j i , wałczył tam w s z e regach W o j s k a Polskiego. Po wojnie został we Francji i pracował w b u d o wnictwie jako s p e cjalista od u r z ą d z a n i a wnętrz biurowych, Do Polski wrócił w 1978 r.

J e s t e m osobą wolnego stanu. P o m a g a ł a m mojej siostrze wychowywać dwie c ó r k i , a następnie jednego z jej wnuków,

"Hiech sie dzieje W o l a Hieba - nie m a m siły p r z e p i s y w a ć ", Proszę darować - już j e stem zbyt stara - J o a n n a Bury,

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

F U N D A C J A Archiwum Pomorskie Armii Kraiowej

ul. W. Gsrtwy 2, tel. 271-86 87-100 T O R U Ń

T o r u ń a . V I I . 1 9 9 7 r .

P a n i J o a n n a B u r y

3 7 - 7 0 0 P r z e m y ś l , u l . S m i g u r s k i e g o 6 / 4

S z a r i o w n a P a n i !

P r z e s y ł a m y P a n i lO e g z e m p l a r z y " S ł u ż b y P o l e k . . ." c z . I . P r o s i m y , a b y r o z p r o w a d z a j ą c K s i ą ż k i z w r a c a ł a P a n i u w a g ę n a b y w c o m n a " z g ł o s z e n i e " d o K o ł a P r z y j a c i ó ł H e r n o r i a ł u i n a K o m u n i k a t y M e m o r i a ł u , z w ł a s z c z a n a d r u g i . P r o s i m y t e ż , a b y p o r o z p r o w a d z e n i u b r o s z u r p r z y s ł a ł a P a n i , d o T o r u n i a , w y k a z o s ó b , k t ó r e n a b y ł y k s i ą ż k ę .

L i c z y m y r ó w n i e ż n a P a n i p o m o c w z b i e r a n i u r e l a c j i z e s ł u ż b y w o j e n n e j k o b i e t .

z w y r a z a m i s z a c u n k u , s e r d e c z n y m p o z d r o w i e n i e m

K a t a r z y n a M i n c z y k o w s k a D o k u m e n t a l i s t k a A r c h i w u m W S K

37

Toruń, 1997.08.29

• le k

Pani

Joanna Bury

ul.3migurskie?*o 6/4 37-700 Przemyć!

Dro"a Pani Joanno,

Przesłałam Pani m z e m z partią broszur zjazdowych 2 Komu­

nikaty o rozwijającej się działalności Memoriału#

Oczekuję od Pani adresów żołnierzy-kobiet z terenu Prze­

myśla a może i innego, które nadeślą nam relacje ze swojej służby.

W naszych materiałach znalazła się wzmianka o inż. Jadwidze lurównie, która była Szefem łączności konsp. Okręgu AK Białys­

tok. ie mam jej relacji. Czy Pani zna tę kombatantkę ? irdzo Panią proszę o w y b r m i e w Vraszym Środowisku osoby, która przyśle nam podpisane w załączeniu "Zgłoszenie” do współpracy na terenie Przemyśla,

Z serdecznym pozdrowieniem

38

F U N D A C J A

Archiwum Pomorskie Armii Krajewei T o r u ń 0 5 . X I . l 9 9 f

r.

ul. W. Garbaty 2, tal. 271-86

Co

87-100 T O R U Ń ^ K

" M e m o r i a ł g e n . M a r i i W i t t e k "

J.ótt. /<n

P a n i J o a n n a B u r y

3 7 - 7 0 0 P r z e m y ś l , u l .S m i g u r s k i e g o 6 / 7

S z a n o w n a P a n i !

B a r d z o d z i ę k u m y z a z g ł o s z e n i e s w o j e j o s o b y d o w s p ó ł p r a c y w r a m a c h M e m o r i a ł u . P r o s i m y o p r z y s ł a n i e d o T o r u n i a r e l a c j i z P a n i s ł u ż b y w o j e n n e j ( p o ż ą d a n e j e s t , a b y r e l a c j a b y ł a n a p i s a n a w / g s c h e m a t u z a m i e s z c z o n e g o n a s t r . 7 6 " S ł u ż b y P o l e k . . . " c z . I . ) ł ą c z n i e z e z d j ę c i e m z l a t o k u p a c y j n y c h l u b p ó ź n i e j s z y c h o r a z d o k u m e n t a m i p o ś w i a d c z a j ą c y m i P a n i d z i a ł a l n o ś ć k o n s p i r a c y j n ą ( m o g ą b y ć k s e r a ) .

C z e k a m y z n i e c i e r p l i w o ś c i ą n a s ł o w n i k b i o g r a f i c z n y k o b i e t w a l c z ą c y c h w II w o j n i e ś w i a t o w e j n a Z i e m i P r z e m y s k i e j o r a z n a m a t e r i a ł y , o k t ó r y c h p i s z e P a n i w l i ś c i e . W a ż n e j e d n a k s ą r e l a c j e w ł a s n e w y m i e n i o n y c h t a m k o m b a t a n t e k . D l a t e g o p r o s i m y o p r z y s ł a n i e a d r e s ó w k o b i e t - ż o ł n i e r z y z t e r e n u P r z e m y ś l a . L i c z y m y n a t o , ż e s k ł o n i j e P a n i d o w s p ó ł p r a c y z n a m i . M o ż e p r z y ś l ą d o A r c h i w u m r e l a c j e z e s w o j e j s ł u ż b y ?

P r o s i m y r ó w n i e ż o s k o n t a k t o w a n i e s i ę z P a n i ą D a n u t ą H i k l e w i c z , ( P r z e m y ś l , u l .R o g o z i ń s k a 1 7 / 1 5 ) i p r z e d s t a w i e n i e J e j z a ł o ż e ń M e m o r i a ł u . M o ż e z e c h c e p o d j ą ć z n a m i w s p ó ł p r a c ę . P r o s i m y

" w y d o b y ć " o d P a n i H i k l e w i c z r e l a c j e o O l d z e S k o r s k i e j i j e j s i o s t r z e . .Jeżeli P a n i H i k l e w i c z b r a ł a u d z i a ł w k o n s p i r a c j i l u b n a l e ż a ł a p r z e d w o j n ą d o P W K p r o s i m y o z d o b y c i e r e l a c j i z J e j s ł u ż b y .

Z w y r a z a m i s z a c u n k u i p o d z i ę k o w a n i e m z a w s p ó ł p r a c ę

K a t a r z y n a M i n c z y k o w s k a D o k u m e n t a l i s t k a D z i a ł u W S K

z a ł . :

1/ K o m u n i k a t R e d a k c j i W y d a w n i c t w a " S ł u ż b a P o l e k n a f r o n t a c h II w o j n y ś w i a t o w e j "

39

oruń 8 I iv9Q r

F a m Joan n a B u r y

37 - 700 P r z e m y ś l , u l ,Smigurskiego 6/7

ossnowns. Pnini -

Dziękujemy bardzo za relację i. załączone zdjęcie. Relację przepisaliśmy j. przes y ł a m y ponownie do podpisu i e w e n t u a l n y c h poprawek (nie mog l i ś m y odczytać na z w i s k a komendantki Hufca

3 x nazwy u iicy ^ rr^eniyś iu) *

Jz i ęj*ŁU j siBy Zd Kyntdkt z r nu x 4 X*anut-ci Miklewicz 1 prosijiły ~ oczywiście w miarę moź 1 iwości - si i i zurowia o dai szć*

z M e m o r i a ł e m o zachęcanie k o l e ż a n e k do p i s a n i a i‘ei a c j i , o przysyłanie adresów, Bai-dzo n a m na ty® zależy - a Przeioy s i j est j dK na r az is ula nas ^Ijiał a pl azua” *

\j ₇₃ & Zś.-Ze raz dziękuj emy za relację i za życzenia świąteczne *

Z wyr-azaaii szacunku i najlepszymi życzeniami -

£v.a t-axŁzyne Miyfczykowsi^.a 15 o k a m e n talistka D z iału WSK,

40

41

Toruń, dnia , . 6 .*0 2 *.2001 r.

Pani Joanna Bury ul. Smigurskiego 6/4 37-700 Przemyśl

Szanowna Pani,

W imieniu Pani Profesor oraz w imnieniu całego naszego zespołu bardzo dziękuję za przysłany Słownik... Jest to niewątpliwie cenna publikacja, przedstawiająca dane^ które trudno odnaleźć w innych książkach. Dlatego tym bardziej jeszcze raz bardzo dziękujemy.

Wdzięczni też jesteśmy za przekazany na naszą działalność dar pieniężny w wysokości 500 zł.-dary takie są dla nas bardzo ważne, gdyż dzięki nim możemy prowadzić naszą działalność.

F U N D A C J A

Archiwum Pom orskie A rm ii K rajow ej J l . W . G a r b a r y 2, t e l .6 5-2 2-186

6^-100 TORUŃ

m e m o r i a ł

Generał M arii Wittek

Jeszcze raz dziękuję i przekazuję, od całego toruńskiego zespołu Memoriału, życzenia zdrowia oraz wytrwałości w podjętych pracach.

w

'tff 4^. /*<

K a t a r z y n a M i n c z y k o w s k a K i e r o w n i k A r c h i w u m W S K

h

42

General Marii Wittek

F U N D A C J A

Archiwum P om orskie A rm ii K rajow ej u l . W . G a r b a r y 2, t e l .6 5-2 2- 1 06

3 7 - 1 0 0 TORUŃ

Pani Joanna Bury ul. J. Śmigurskiego 6/4 37-700 Przemyśl 1.d z .3589 W S K 2002

Szanowna Pani,

Dziękuję za list. Cieszę się, że nasza nowa inicjatywa stworzenia Muzeum Wojskowej Służby Polek wzbudziła Pani zainteresowanie. Mam nadzieję, że zdrowie pozwoli Pani na przyjazd na naszą listopadową XII ju ż sesję popularnonaukową połączoną ze zjazdem kombatantek. Niestety poza Panią nie posiadamy w Przemyślu żadnej członkini M emoriału Generał Marii Wittek, która mogłaby pomagać nam w gromadzeniu materiałów.

Szanowna Pani, zwracam się także do Pani z prośbą o uzupełnienie swojej teczki osobowej (nr 653/WSK) i przesłanie do nas wszelkich dokumentów łub ich kserokopii związanych z Pani osobą (np. metryka urodzenia, świadectwa szkolne, oświadczenia świadków, legitymacje, świadectwa pracy itp.). Zależy nam na zgromadzeniu w teczce relatora jak największej ilości materiałów tak aby w przypadku opracowywania biogramu był on dokładny. Dokumenty u nas zgromadzone są udostępniane jedynie w celach naukowych.

Przekazuję nr naszego konta: WIELKOPOLSKI BANK KREDYTOWY S.A w Toruniu, NR10901506-4675-128-00-0.

Załączam serdeczne pozdrowienia i życzenia zdrowia.

Z wyrazami szacunku

Dokumentalistka Archiwum WSK

0 2

43

44

45

46

47

48

49

50

51