44
1/2001Park Œwiêtojañski St. John’s Park
Wyspy Szczêœliwe – grupa wysp o nieregularnej linii brzegowej.
Niskie, zwisaj¹ce odmiany kwitn¹- cych drzew, krzewów i pn¹czy two- rz¹ sklepienia nad przep³ywaj¹cymi
³odziami, na które z ukrycia wygl¹- daj¹ rzeŸby faunów, nimf wodnych i satyrów.
Labirynt – za³o¿ony na planie kwadratu jest miejscem, gdzie odnaj- duje siê w³asn¹ duszê i dokonuje wy- borów w ¿yciu. Zimozielony ¿ywop³ot ma wysokoœæ w granicach 1,5-2,5 m.
Scena Snu Nocy Letniej – amfi- teatr zlokalizowany na zamkniêciu jednego z krêgów wokó³ Placu S³oñ- ca, wkomponowany w zbocze po- wsta³e podczas budowy Jeziora Oso- bliwoœci.
Wichrowe Wzgórza – wrzoso- wiska oddaj¹ce dziki charakter tego typu krajobrazów.
Polana Tañca – drewniane, oœwietlone latarniami podium; wokó³ pos¹gi tañcz¹cych elfów.
Stepy Akermañskie – otwarta przestrzeñ poroœniêta ró¿nymi gatun- kami wysokich traw.
Tajemniczy Ogród – ogródki dzia³kowe wkomponowane w park.
Kamienny mur poroœniêty bluszczem nie pozwala ingerowaæ w prywat- noœæ dzia³kowiczów, ale znajduj¹ce siê w nim otwory umo¿liwiaj¹ wgl¹d do wnêtrza.
Za³o¿enia ideowe
Park – Pomnik, w odró¿nieniu od pomników z kamienia i spi¿u, musi kryæ w sobie si³ê przetrwania.
Wydaje siê, ¿e ostaj¹ siê tylko te dzie-
³a, którymi rz¹dzi wewnêtrzna ko- niecznoœæ, pobrzmiewa nuta praw- dziwej poezji lub ³adunek szczerych emocji – istniej¹cy na danym terenie wczeœniej, a w obiekcie znajduj¹cy swoj¹ materializacjê.
Tysi¹c lat temu palenie sobót- ki, obchodzone na szczycie Œlê¿y widocznej z terenu parku – zast¹pio- no œwiêtem Jana Chrzciciela, patro- na Wroc³awia; rytm œwi¹t pogañskich ust¹pi³ miejsca porz¹dkowi chrzeœci- jañskiemu. Ten, który g³osi³ nadejœcie Królestwa Bo¿ego jest symbolicznym zwiastunem nowej ery; jednoczeœnie Po Drugiej Stronie Lustra – abs-
trakcyjnoœæ form uk³adu szachowni- cowego podkreœlaj¹ kule z przyciê- tego cisu. Szachownicê tworzy zieleñ niska w dwóch kolorach.
Pola marsowe – z przestrzeni równo przyciêtego trawnika wznosz¹ siê poroœniête traw¹ pó³koliste kop- ce otoczone œcie¿kami o czerwonej nawierzchni.
Kraina Piotrusia Pana – rozleg³a
³¹ka miêdzy kasztanowcami z placa- mi zabaw dla dzieci,
Obiekt sportowy – najwa¿niej- szy budynek w parku, daje pocz¹tek Alei S³onecznej. Dominuj¹c¹ bry³ê dematerializuje zastosowane w ele- wacji szk³o.
Brakuj¹cy element – zaplecze dla terenów sportowych. Jest zakoñ- czeniem g³ównej osi kompozycyjnej, podkreœlonej wie¿¹ widokow¹ o for- mie szklanego ostros³upa oraz – Ogród Mi³oœci, Ogród Ró¿any, Ogród Zig-Zag, Ogrody Têczowe i inne.
Joanna Grzywa, Anna Paprzycka, Aleksandra Billewicz-Kozina, Mi³os³awa Sieradzka
Absolwentki kier. Gospodarka Przestrzenna, Wy- dzia³ Architektury Politechniki Wroc³awskiej Alumni of Spatial Planning, Faculty of Architec- ture, Wroc³aw University of Technology
45
jego patronat daje poczucie ci¹g³oœ- ci kulturowej spo³eczeñstwa oraz efekt zakorzenienia. Buduje kontakt intelektualny i emocjonalny z dzie-
³em architektonicznym, co jest nie- zwykle wa¿ne w dobie globalizacji i unifikacji.
Œwiêto Jana Chrzciciela przypa- da na dzieñ przesilenia letniego (noc œwiêtojañska), co wpisuje je w rytm pór roku – podstawowy cykl prze- mian w przyrodzie. Nazwa Park Œwiêtojañski kryje w sobie pewien okreœlony klimat i charakter: œwi¹- teczny, wiosenny, budz¹cy siê do
¿ycia, zwi¹zany z folklorem (pusz- czanie wianków na wodzie). Zawie- ra w sobie równie¿ element magii i tajemnicy, echo pogañskich wie- rzeñ i kultu solarnego wyrastaj¹cego z bezpoœredniego zwi¹zku z natur¹.
Mieœci siê te¿ w ogólnej tendencji na- zewniczej (jak Most Œwiêtokrzyski w Warszawie).
Kompozycja
Teren parku zosta³ podzielony na trzy podstawowe czêœci wzajem- nie siê przenikaj¹ce:
Czêœæ pó³nocna – zgodnie z wa- runkami konkursu zosta³a przezna- czona na zabudowê kubaturow¹ o charakterze sportowo rekreacyj- nym. Czêœæ wschodnia – wzd³u¿ na- sypu kolejowego, ma tworzyæ pas izoluj¹cy od zabudowy mieszkanio- wej. Na tym terenie, poroœniêtym zie- leni¹ wysok¹, lokalizowane s¹ obiek- ty sportowe, place zabaw dla dzieci, tory dla deskorolek itp.
Czêœæ zachodnia – wzd³u¿ rze- ki Œlêzy, to ukwiecona ³¹ka z poje- dynczymi grupami drzew o znacze- niu kompozycyjnym. Zamkniêta jest miêdzy wa³em przeciwpowodzio- wym a projektowanymi wzniesienia- mi. Ich meandry tworz¹ symbolicz- n¹ pradolinê rzeki Œlêzy z miejscami magicznymi œladów osadnictwa, na- turalnymi wnêtrzami, punktami wi- dokowymi i osiami kompozycyjny- mi. Miejsca zadbanych, strzy¿onych trawników przeplataj¹ siê z dzikimi
³¹kami. Poczucie pustki i przestrzeni otwartej jest zamierzone, o¿ywiaj¹ je jedynie siedliska motyli, stanowi¹c ci¹g dalszy za³o¿eñ Ogrodu Ekolo- gicznego pod Wie¿yc¹.
Lewobrze¿na czêœæ parku (za- lesiona) zosta³a przeciêta œcie¿kami o charakterze tranzytowym (³¹cz¹cy- mi teren parku z otoczeniem) i okól- nymi, umo¿liwiaj¹cymi spacery wo- kó³ parku (o ró¿nej d³ugoœci).
Wybrane elementy kompozycji:
Tarcza herbowa miasta Wroc³awia – w której w tzw. sercu znajduje siê wizerunek œw. Jana Chrzciciela – pos³u¿y³a jako inspira- cja dla stworzenia frag- mentu planu. Urbanis- tycznie przedstawienie to nie ma ¿adnego zna- czenia, wykorzystuje
jedynie podzia³ na cztery pola – jako cztery wydzielone funkcje przestrze- ni – z centralnie umieszczonym pla- cem. Wa¿niejszy wydaje siê wymiar spo³eczny, herb stanowi czyteln¹ strukturê w krajobrazie miasta, mo¿e siê staæ elementem jego promocji, tworzy przekaz zrozumia³y dla sze- rokiej publicznoœci, równie¿ dzieci.
Daje mo¿liwoœæ ogl¹dania z okien samolotów l¹duj¹cych na po bliskim lotnisku; w wymiarze futurologicz- nym – zawiera wiarê w powszech- noœæ indywidualnej komunikacji lot- niczej, dla której punkty widzenia zawieszone wysoko nad ziemi¹ na- bior¹ nowych znaczeñ.
Tomasz Myczkowski
Instytut Architektury i Urbanistyki, Wydzia³ Ar- chitektury Politechniki Wroc³awskiej
Institute of Architecture and Town Planning, Fa- culty of Architecture, Wroc³aw University of Tech- nology
Praca nr 03
Wyró¿nienie / Honorable Mention Autorzy / Authors: Ró¿a Myczkowska, Tomasz Myczkowski, Andrzej Sobolewski
