Z TERENU GDA&SKA. szczególnie w odniesieniu do psów z obszaru zurbanizowanego.

(1)

•

WIADOMOSCI PARAZYTOLOGICZNE T. XXI, Nr 3, 1975

PASOŻYTY ZEWNĘTRZNE PSA DOMOWEGO (CANIS FAMILIARIS L.) Z TERENU GDA&SKA

FELIKS PIOTROWSKI I JADWIGA POŁOMSKA

Zakład Zoologii Instytutu Biologii Uniwersytetu Gdańskiego, Gdynia

Znajomość pasożytów zewnętrznych psa domowego jest u nas ciągle

jeszcze niewystarczająca i zupełnie nie odzwierciedla bliskiego kontaktu

człowieka ze wspomnianym żywicielem. Dotychczasowe badania, głów

nie o charakterze faunistycznym, dostarczyły materiału w zakresie wy-

stępowania wybranych gatunków pasożytów (m. in. Gerwel, 1954; Mi.i.ller, 1926; Skuratowicz, 1954), natomiast nie prowadziły w kierunku uchwy- cenia zależności sezonowych między żywicielem a pasożytem. Obecne

całoroczne obserwacje stanowią próbę wypełnienia luki w tym zakresie, szczególnie w odniesieniu do psów z obszaru zurbanizowanego.

Materiał i metoda

Materiał zbierano od grudnia 1972 do końca listopada 1973 r.

w Schroniskach dla Zwierząt w Gdańsku, Sopocie i Gdyni. Odłowu pa-

sożytów dokonywano ręcznie, przeciętnie 2 razy w tygodniu, z psów

świeżo przyjmowanych do Schroniska. Zbadano 418 psów: 227 samic i 191 samców, w tym 70 szczeniąt. Materiał obejmował równomiernie okres całego roku, średnia liczba psów badanych w ciągu miesiąca wy-

nosiła 34, a najmniejsza - 25 psów. Początkowo poprzedzano zbieranie

pasożytów umieszczeniem psa na 3 min. w worku ·z oparami chloroformu, potem jednak - po przekonaniu się, że i bez tego pchły nie opuszczają ciała żywiciela - uproszczono metodę ograniczając się do „zwykłego"

przeglądania sierści.

Wyniki

Stwierdzono, że 510/o psów było wolnych od pasożytów zewnętrznych

dostrzegalnych gołym okiem; z pozostałych 490/o żywicieli zebrano 3866 egzemplarzy należących do następujących grup systematycznych:

(2)

442 F. PIOTROWSKI I J. POŁOMSKA

- - -- - - - -- - - - - -~ ·--- ---- ---·-···- ···- ---- - --- ---

Anoplura

Mallophaga Ischnocera Aphaniptera

Linognathus setosus (Olf.) Trichodectes canis (DeGeer) Ctenocephalides canis (Curt.) C. felis (Bouche)

Ixodides

Pulex irritans (L.) Ixodes ricinus Linognathus setosus (Olf.) Linognathus setosus (Olf.)

L.

Pasożyt psa domowego, kosmopolityczny, jednak informacje o jego

występowaniu w Polsce są nader skąpe i odnoszą A,ię do Pojezierza Gdań

skiego i Polski środkowej (Keler, 1941; Gerwel, 1954; Patyk i wsp., 1970).

Stwierdzona przez nas ekstensywność infestacji w skali rocznej

wynosiła 140/o i była wyższa u samic. Intensywność wynosiła 23 egz.

na żywiciela i podobnie jak w przypadku ekstensywności była wyższa

u samic (27 egz.) niż u samców (18 egz.) i szczególnie wysoka u samic szczennych i karmiących (35 egz.).

Ponadto u L. setosus dostrzega (ryc. 1). Od lata zawszenie rośnie

"' ^C\I

---

20

-

^\

\

35

\

\ \

15 ³⁰ \

\ 25

10 20

f5 5 10 5

I li Ili IV V

się fluktuację zależną od pory roku

osiągając maksimum zimą. Spadek

,,,1 .,,. /

/'

I I I

I

2

I I I ...

_.,,,,.

^.,,,.I,,

VI VII VIII IX X XI XI/

Ryc. 1. Linognathus setosus (Olf.) u psa domowego: Fluktuacja infestacji w przebiegu rocznym

Fig. 1. L. setosus in the domestic dog. Infestation fluctuation over the year l - odsetek zarażonych psów - percentage of infested dogs, 2 - średnia liczba

pcheł na żywicielu - mean number of fleas per host

(3)

PASOŻYTY PSA DOMOWEGO 4-43

liczebności na wiosnę wiąże się najprawdopodobniej nie tylko z linieniem psów, ale i ze zmianami w strukturze populacji pasożyta. W okresie lata intensywność infestacji początkowo znacznie spada, a później znów szybko wzrasta, przy utrzymującej się mniej więcej na tym samym poziomie ekstensywności zarażenia.

Struktura populacji wszy podlegała charakterystycznym zmianom.

Populacja jesienno - zimowa była młoda, prężna, z liczebną przewagą

nimf nad osobnikami dorosłymi. Populacja wiosenno - letnia była star- sza, bardziej ustabilizowana (tab. 1). Przez cały rok utrzymywała się

przewaga liczbowa samic nad samcami.

Pora roku Season

wiosna spring Jato summer

jesień

autumn zima winter

TABELA 1

Dynamika struktury populacji Linognathus setosus (Olf.) u psów

TABLE 1

Dynamics of the L. setosus population structure in dogs

Liczba wszy Proporcja między

Number of lice Ratio

dorosłymi samicami samice samce nimfy ogółem a nimfami a samcami females males nymphs total imagines females

to nymphs to males

64 25 73 162 1,2: 1 2,5: 1

26 12 21 59 1,8: 1 2,1: 1

114 38 246 398 1: 1,8 3,0: 1

189 45 465 699 1: 1,9 4,2: 1

Wszy L. setosus występowały głównie na przedniej części tułowia,

tzn. na klatce piersiowej, szyi oraz przedniej części grzbietu psa. Jedynie w przypadku silnej infestacji pasożyt zajmował dość równomiernie obszar całego ciała. Zauważono też, że zarówno ekstensywność, jak in-

tensywność infestacji wiążą się w pewnym stopniu z rodzajem sierści żywiciela i są u psów krótkowłosych w przybliżeniu 2 razy wyższe,

niż u długowłosych.

Trichodectes canis (DeGeer)

Pasożyt psa domowego szeroko rozprzestrzeniony, w Polsce notowany

dotąd w północnej części kraju {Milller, 1926; Keler, 1941).

Ekstensywność infestacji (około 50/o) była zróżnicowana w zależności

od płci żywiciela: u samic wynosiła 70/o, u samców 30/o. Intensywność

(4)

444 F. PIOTROWSKI I J. POŁOMSKA

około 12 egz. na żywiciela, podobnie jak w przypadku L. setosus u samic

wyższa (około 12 egz.) niż u samców (około 10 egz.). Brak ciągłości w uzys- kiwaniu materiału nie pozwolił na opracowanie fluktuacji sezonowej.

Wszoły występowały najliczniej na brzuchu psa. Pojedyncze egzemplarze dorosłe i nimfy III stadium stosunkowo często znajdowano także

w fałdach kolanowych, łokciowych i na szyi. Jaja (a także mało ruchliwe nimfy I i II stadium) spotykało się zwykle na bokach ciała, a przy wzmo-

żonej infestacji również i na brzuchu. U szczeniąt wszoły występowały głównie na grzbiecie, a nie na brzuchu, który jest jeszcze bardzo słabo owłosiony. Z punktu widzenia odżywiania się wszołów interesujące mogą być skupienia egzemplarzy obserwowane czasem w okolicy sromu u samic i w pobliżu zadrapań na ciele. Większość zarażonych psów to osob- niki o sierści krótkiej.

Ctenocephalides canis (Curt.)

Kosmopolityczny pasożyt psa domowego, spotykany również u kota domowego i dzikich drapieżnych (Carnivora), a także u gryzoni i owado-

"'t--- (\J

,---..

9D

_/

\

I '

I ^\_\

25

I

\

70

I

^\_\

f \

20 _It-,

I \

' I

I

^'..J ^' ^\

50

\

^\

f5 I \ \

I

\___. \1

I

3D 1D J I

\ _{\ , /}^/ - - - 2

-5

"

1D -

li Ili IV V VI VII VIII IX X XI XI/

Ryc. 2. Ctenocephalides canis (Curt.) u psa domowego. Fluktuacja infestacji w przebiegu rocznym

Fig. 2. C. canis in the domestic dog. Infestation fluctuation over the year 1 - odsetek zarażonych psów - percentage of infested dogs, 2 - średnio liczba

pcheł na żywicielu - mean number of fleas per host

(5)

PASOŻYTY PSA DOMOWEGO 445

----· ------·· ··-···---- - - ~

żernych. W Polsce pchła ta należy do pospolitych i była znajdowana w różnych regionach (Skuratowicz, 1964).

Stwierdzona przez nas ekstensywność infestacji wynosiła około 400/o, jednakowo u samic i samców, a intensywność - około 11 egz.

Wyraźnie zaznaczona fluktuacja sezonowa: latem gwałtowny wzrost obu wskaźników infestacji, jesienią spadek i mniej więcej jednakowy po- ziom w okresie zimy (ryc. 2). Obok sierpniowego maksimum wystąpił

dodatkowy szczyt liczebności C. canis w styczniu. Odstęp czasu między

tymi szczytami w przybliżeniu odpowiada okresowi rozwoju pcheł w mało sprzyjających warunkach klimatyctnych. Być może więc, że w okresie od stycznia do marca dochodzi do dojrzałości płciowej pokolenie C. canis

będące potomstwem pokolenia sierpniowego.

Sezonowym zmianom liczebności towarzyszyły zmiany w liczbowej proporcji płci pasożytów (tab. 2). Stosunek liczbowy płci w poszczegól-

TABELA 2

Zmiany liczbowej proporcji płci u pcheł w ciągu roku

TABLE 2

Changes in the sex ratio of fleas over the year

Pora roku Season

wiosna spring lato summer

jesień

autumn zima winter

Liczebność samic do samców Females to males

Ctenocephalides canis Pu/ex irritans 3: 1

5: 1

2: 1

1,4: 1 2,9: 1

1,6: 1 1,3: 1

nych porach roku przesunięty był u C. canis na korzyść samic szczegól- nie wyraźnie w okresie letniego szczytu infestacji.

Autorzy znajdowali pchły C. canis najczęściej na brzuchu, szyi i grzbiecie. Stwierdzono również, że w tych okolicach ciała sezonowe zmiany infestacji nie przebiegały równomiernie (ryc. 3). Jedynie letnie maksimum infestacji występowało równocześnie na brzuchu, szyi i grzbiecie. W innych porach roku na brzuchu nie zauważono wyraźnych zmian

liczebności pasożytów, co można tłumaczyć względną stabilnością wa- runków mikroklimatycznych tej okolicy ciała i słabym linieniem sierści.

,Jest to więc sytuacja całkowicie odmienna niż na szyi i grzbiecie. Nie stwierdzono wyraźnego związku między zapchleniem a długością sierści żywiciela.

(6)

446 F. PIOTROWSKI I J. POLOMSKA

g

7

5

"

I \ I \

3 I \

I \

b

I \

\...

1

,-..._

__

C

I li Ili IV V VI VII VIII IX X XI XI/

Ryc. 3. Ctenocephaiides canis (Curt.) u psa domowego. Fluktuacja średniej liczby

pcheł na wybranyeh częśdach ciała w przebiegu rocznym

Fig. 3. C. canis in the domestic dog. Fluctuation of the mean number of fleas found in particular parts of the body, over the year

a - grzbiet - baok, b - -szyja - neck, c - -brzuch - belly

Ctenocephalides felis (Bouche)

Gatunek pchły szeroko rozprzestrzeniony, występuje głównie na ko- cie, ale korzysta poza tym (zdaniem Lewisa, 1972) z podobnego kręgu żywicieli jak C. canis. Skuratowicz (1964) podaje, że C. felis „dość czę

sto pasożytuje również na psie", jednak cytowana tam literatura dotycząca

naszego kraju tej częstości nie ilustruje. Również w naszych badaniach C. felis okazał się wśród badanych Aphaniptera gatunkiem najrzadziej

występującym na psach Trójmiasta. Znaleziono go w sumie 5 egzemplarzy w miesiącach lutym, kwietniu, lipcu i wrześniu.

Pulex irritans (L.)

Kosmopolityczny gatunek pchły znany na wszystkich niemal konty- nentach. Częstymi żywicielami są większe Carnivora i świnia domowa, a nie tylko człowiek (Lewis, 1972). Jak podaje Skrodzki (1960), lista ży

wicieli liczy ponad 80 gatunków. U nas pchła ta należy do pospolitszych i była notowana w różnych regionach (Skuratowicz, 1964).

Ekętensywność infestacji wynosiła około 220/o, przy intensywności około 4 egz., ale wyraźnie większej u szczeniąt (około 18 egz.).

(7)

------~--- - -- - - - - - - - - - -- -

TABELA 3

Wskaźniki infestacji u psów długowłosych wyrażone jako odsetek analogicznych

wskaźników obliczonych dla psów krótkowłosych

TABLE 3

Indices of infestation in long - haired dogs calculated in the percentage of the respective index in short - haired dogs

Gatunek pasożyta Ekstensywność Intensywność

Parasite species % of dogs mean number infested per infested dog

Ctenocephalides canis 72 104

Pu/ex irritans 81 197

Linognathus setosus 52 42

Trichodectes canis 77 63

Sezonowość pasożytowania podobna jak u C. canis. To samo dotyczy w ogólnym zarysie proporcji liczbowych między samcami i samicami (tab. 2).

Ixodes ricinus L.

Gatunek kosmopolityczny, w Polsce pospolity (Lachmajer, 1967), jednak w naszym materiale (psy „miejskie") reprezentowany jedynie przez 3 egzemplarze znalezione jesienią na 3 psach.

Dyskusja

Próba porównania otrzymanych wyników z danymi innych autorów napotyka na trudności wobec małej liczby badań nad pasożytami zew-

i;iętrznymi psa domowego w ogólności, a psów miejskich i wiejskich w Europie - w szczególności. Nieporównywalne są przede wszystkim uzyskane obecnie wskaźniki liczbowe, gdyż dotychczasowe badania w tej

części świata nie obejmowały większej liczby osobników żywicielskich

ani też fluktuacji sezonowej.

Dobre możliwości porównania istnieją natomiast w zakresie składu

gatunkowego pasożytów zewnętrznych psa domowego. Pod tym wzglę

dem uzyskane przez nas dane z terenu Gdańska, Sopotu i Gdyni są

zgodne z informacjami wcześniej opublikowanymi z terenu Polski (literatura jak wyżej) i innych krajów (Erlich, 1938; Blagovescenskij, 1960;

Grinbergs, 1962; Ressl, 1963; Griinbaum i Schimke, 1967; Potemkin i wsp., 1971). Znalezione pasożyty należą do szeroko rozprzestrzenionych i tylko

obecność C. felis na psie, rzadko u nas notowana, zasługuje na wzmiankę.

W omawianych badaniach własnych najczęstszą z pcheł okazał się C. ca~

(8)

448 ^F.PIOTROWSKI I J. POLOMSKA

nis, jednak z literatury wiadomo, że na psach dominować mogą 1 mne gatunki pcheł. Tak np. w ogrodzie zoologicznym w Rydze wszystkie psy były opadnięte przez P. irritans, a infestacja przez C. canis była

10-krotnie słabsza (Grinbergs, 1962), natomiast w północnej części Egiptu

dominowały na psach pchły C. felis (Amin, 1966).

Wyniki własnych badań z zakresu biologii i ekologii pozwalają na stwierdzenie, że L. setosus występuje w ciągu całego roku na przedniej

części ciała żywiciela, bez wyraźnej tendencji do zmiany tej lokalizacji.

Silniejsza infestacja suk znana już poprzednio (Stefański, 1970) została

potwierdzona także w naszych badaniach. Fluktuacja sezonowa ma prze- bieg typowy dla przedstawicieli Anoplura.

Wszoł T. canis występował stosunkowo nielicznie i nieregularnie.

Zazwyczaj podaje się, że można go znaleźć na szyi, za uszami i na głowie,

jednak w świetle naszych badań za miejsce wskaźnikowe uznać należy

brzuch żywiciela.

Sezonowe zmiany liczebności pcheł na żywicielu zależnie od czyn- ników klimatycznych są ogólnie znane. Novum w naszych badaniach to stwierdzenie, że sezonowe różnice nasilenia infestacji C. canis w po- szczególnych okolicach ciała zachodziły niejednakowo i że oprócz letniego maksimum pojawu postaci dorosłych występuje jeszcze, aczkol- wiek słabszy, szczyt zimowy. Amin (1966) stwierdził u C. felis na psach w Egipcie, w Kairze, również dwa szczyty pojawu rozdzielone odstępem

6 miesięcy-tyle tylko, że tam oba szczyty były w przybliżeniu jednakowe.

W naszych badaniach w czasie letniego szczytu w sierpniu, ekstensyw-

ność przewyższała miesięczną wartość minimalną z kwietnia u C. canis niemal 5-krotnie, a u P. irritans nawet 10-krotnie. Natomiast różnica między minimalną i maksymalną liczbą egzemplarzy na psie kształtowała się u obu gatunków pcheł na poziomie 1:10. W ciągu całego roku prze-

ważały liczebnie samice ^pchełnad samcami: u C. canis w stopniu nieco

większym niż u P. irritans. Może to być zarówno prostym następstwem rzeczywiście większej liczby samic, jak i ich dłuższego życia w porów- naniu z samcami.

Zebrane materiały rozpatrzono też z punktu widzenia z3leżności między nasileniem infestacji a długością sierści żywiciela. Zastosowany tu wskaźnik (tab. 3) ujawnia preferencję sierści krótkiej zwłaszcza

u wszy L. setosus, a także u wszoła T. canis, a sierści długiej - u P. ir- ritans.

Nie stwierdzono objawów skórnych, które by wskazywały na obec-

ność drobnych roztoczy.

Przy okazji przedstawionych badań poczyniono również obserwacje nad współpasożytnictwem różnych gatunków na psie. Stwierdzono np.,

że zapchleniu niemal w 1/3 przypadków towarzyszą wszy lub wszoły,

(9)

PASO:;'.::YTY PSA DOMOWEGO 449

a liczebność egzemplarzy u współbytujących gatunków mieści się w gra- nicach ogólnych wskaźników intensywności zarażenia tymi pasożytami.

Ponadto liczebność poszczególnych pasożytów podlegała sezonowym, ty- powym dla nich zmianom, z nasileniem infestacji przypadającym u wszy

zimą, a u pcheł latem.

Uzyskana charakterystyka infestacji przez pasożyty zewnętrzne dotyczy psów opuszczonych, a więc tych, których znaczenie sanitarne jest potencjalnie większe w porównaniu z dobrze zadbanymi psami mieszka- niowymi. Jak można przypuszczać na podstawie liczebności pcheł na badanych psach, w ciągu krótkiego okresu bezpańskiego wałęsania się poprzedzającego w warunkach miejskich doprowadzenie do Schroniska, psy „zbierają" pchły podobnie jak to wiadomo że czynią koty.

Pods11mowanie

1. Praca wnosi nowe dane przyczymaJące się do scharakteryzowania infestacji ektopasożytów psa w środowisku zurbanizowanym.

2. Wśród 418 zbadanych, w głównej mierze opuszczonych psów około

51 O/o było wolnych od infestacji. U pozostałych stwierdzono obecność pasożytów zewnętrznych, uzyskując następnie wskaźniki ekstensywności

i intensywności: L. setosus 140/o i 23 egz., C. canis 400/o i 11 egz., P. ir- ritans 220/o i 4 egz. Ponadto w niewielkiej ilości wystąpiły: T. canis, C. felis i I. ricinus.

3. Badanie sezonowej fluktuacji zarażenia w przebiegu rocznym trzech najliczniej występujących gatunków ujawniło m. in. istnienie letniego i zimowego maksimum pojawu C. canis oraz to, że w poszcze- gólnych okolicach ciała żywiciela sezonowe zmiany zapchlenia nie zacho-

dziły jednakowo.

4. Zaobserwowano, że typowa dla L. setosus była lokalizacja w przedniej części ciała, a dla T. canis - na brzuchu żywiciela.

5. Stwierdzono preferencję sierści krótkiej wyraźnie zaznaczoną u L.

setosus i w słabszym stopniu u T. canis, a sierści długiej u P. irritans.

6. Praca zawiera też wyniki obserwacji nad składem populacji paso-

żytniczych i nad współwystępowaniem różnych pasożytów zewnętrznych

na tym samym osobniku żywicielskim.

Otrzymano: 3 I 1975

Adres autorów:

81-378 Gdynia, Czołgistów 46

7 - Wiad. Parazytol. 3/75

(10)

450 F. PIOTROWSKI I J. POŁOMSKA ----- ------ - - - -- -- -

LITERATURA

1. Am i n, O. M.: The fleas (Siphonaptera) of Egypt: Dis,tribution and seasonal dynamrcs of fleas infesting dogs rn the Nile Valley and delta. - J. med. Ent., 3, 293-298, 1966.

2. B 1 ag o v esce n ski j, D. I.: Vsi (Siphunculata) domasnich mlekopitajuscich. - W: Opredeliteli po faune SSSR 73, 1-86, 1960.

3. Er I ich, I.: Paraziticka fauna pasa s podrucja grada Zagreba. - Vet. Arh., 8, 531-571, 1938.

4. Ger we I, C.: Materiały do fauny wszy (Anoplura) Polski. - Acta Parasitol.

Pol., 2, 171-208, 1954.

5. Gr i nb erg s, A. R.: Dazas zii;tas par ektoparazitiem Rigas zoologiskaja da- rza. - Latvijas Ent., 6, 47-51, 1962.

6. Gr i.i nb a u m, E. G., Sc hi m k e E.: Die Bekampfung der Ektoparasiten von Rund und Katze mit Trichlorphon-Wolfen. - - Mh. Veteriniirmed., 22, 98-102, 1967.

7. K

e

1 er, S.: Ein Beitrag zur Kenntnis der Mallophagen und Anopluren nach einem Materiał des Naturkundemuseums der Stadt Stettin. - Stett, ent. Ztg., 102, 165-176, 1941.

8. Lach maje r, J.: Species composition and diS1tribution of Ixodoides (Acarina) in Poland. - Wiad. Parazytoz., 13, 511-515, 1967.

9. Lewis, R. E.: Notes on the geographical distribution and host preferences in the order Siphonaptera. I. Pulicidae. - J. med. Ent., 9, 511-520, 1972.

10. Mi.i 11 er, T.: Beobachtungen i.iber die Mallophagen der Frischen Nehrung.

Ber. Westpr. Bot.-Zool. Ver. Danzig, 49, 1-44, 1927.

11. Patyk, S., Jasek, K., Buch a 1 ski, L.: Z badań nad skutecznością Kar- botox'u w zwalczaniu niektórych ektopasożytów (wszy, wszoły, pchły, wpleszcz, ptaszyniec) u zwierząt domowych i w kurnikach. - Med. Wet., 26, 79-82, 1970.

ł2. Piotrowski, F.: Seasonal dynamics of Anopluran and Siphonapteran infestation in dogs, in Gdańsk. -- III Intern. Congr. Parasit Munich 1974, mimeographed, 2 pp.

13. Potemkin, V. I., Knjazeva, K. S., Pogodina, E. A., Laptev, V. V.:

Ispol'z.ovanie Sevina protiv ektoparazitov melkich domasnich zivotnych. - Ve- terinarija 1971, 1: 30-31, 1971.

14. Res s 1, F.: Die Siphonapterenfauna des Verwaltungsbezirks Scheibb (Nie- derosterreich). - Z. Parasitenkde, 23, 470-490, 1963.

15. Skuratowicz, W.: Materiały do fauny pcheł (Aphaniptera) Polski. - Acta Parasitol. Pol., 2, 165-196, 1954.

16. Skuratowicz, W.: Pchły - Aphaniptera. - W: Katalog Fauny Pnlski, cz. 31. - PWN, Warszawa 1964.

17. Skrodzki, E.: Pchły (Aphaniptera) i ich rola epidemiologiczna. - W: Mo- nogr. Parazyt., 3, 1960.

18. Stef a ń ski, W.: Parazytologia weterynaryjna. II. Arachno-entomologia. - PWRiL, Warszawa 1968.

(11)

ECTOPARASITES OF THE DOG (CANlS FAMILIARIS L.) IN GDAŃSK by

F. PIOTROWSKI AND J. POŁOMSKA

This paper gives the characteristics of ectoparasitic infestation of the dog in an urban area. It was found tha:t of the 418 stray dogs examined, about 510/o were free from infestation and 490/o infested with ectoparasite.s. The following indices of incidence and mean number per dog were found: Linognathus setosus 14~/o and 23 spedmens, Ctenocephalides canis 400/o and 11 specimens, Pulex irritans 220/o and 4 specimens {pups - 18 specimens!). Small numbers of Trichodectes canis, Cteno- cephalides felis and Ixodes ricinus were also noticed. The seasonal fluctuation of infesta-tion over the year was observed for the 3 most numerous spe!Cies. Obser- vations were conducted in respect of the distribution of pa,rasites on the host's body, relationship between the parasHe load and length of hair, composition of parasite population, and co-parasitism of different species on the same host.