wymienia skutki oddziaływań

(1)

SCENARIUSZ LEKCJI III ETAP EDUKACYJNY Temat: Siła.

TREŚCI KSZTAŁCENIA

 Fizyka, 1, 3: [Uczeń] podaje przykłady sił i rozpoznaje je w różnych sytuacjach praktycznych;

 Informatyka, 6, 1: [Uczeń] wykorzystuje programy komputerowe, w tym edukacyjne, wspomagające i wzbogacające naukę różnych przedmiotów;

CELE ZOPERACJONALIZOWANE:

Uczeń:

 potrafi wymienić rodzaje oddziaływań,

 wymienia skutki oddziaływań,

 używa pojęcia siły do opisu zjawiska wzajemnych oddziaływań.

NABYWANE UMIEJĘTNOŚCI:

Uczeń:

 odróżnia oddziaływania bezpośrednie (zwane mechanicznym lub sprężystym) i na odległość,

 podaje przykłady skutków oddziaływań statycznych i dynamicznych.

 rozumie i potrafi wykazać, że siła jest wielkością (miarą) oddziaływań i jest wielkością wektorową.

 potrafi zdefiniować jednostkę siły.

 potrafi zainstalować program użytkowy i znaleźć instrukcję dotyczące jego obsługi.

Etapy Przedmio Kompetencje Przebieg Środki Metody Formy

(2)

lekcji

t nauczani

a kluczowe zajęć dydaktyczne nauczania pracy

Etap

wstępny Fizyka

Nauczyciel na wcześniejszych zajęciach poleca uczniom przypomnienie, czym różni się wielkość liczbowa (skalarna) od wielkości wektorowej.

Przypomnienie wzoru na obliczenie ciężaru ciała.

Problemow

a: Indywidual

na, jednolita

Etap realizacji

Fizyka

Myślenie

Matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo- techniczne;

umiejętność uczenia się

Przypomnienie wiadomości na temat wielkości skalarnych i wektorowych.

Nauczyciel z udziałem uczniów demonstruje oddziaływania magnetyczne i elektrostatyczne, uczniowie doszukują się analogii z oddziaływaniem grawitacyjnym.

Uczniowie próbują powiązać odkształcanie sprężyny z powyższymi obserwacjami.

Notatki z

poprzednich lekcji Filmy do

wykorzystania (decyzja - nauczyciela temat ,,siła - co to takiego”)

Załącznik nr 1

Podająca:

wykład informacyjn y

problemow a

Zbiorowa, jednolita

Fizyka Myślenie

Uczniowie wyciągają wnioski z powyższych pokazów i dyskusji, że oddziaływania związane na przykład z odkształceniem sprężyny następuje w bezpośrednim kontakcie z ciałem, pozostałe (grawitacyjne, elektryczne i magnetyczne), odbywają się na odległość. Szukają przykładów z życia codziennego.

problemow a,

burza mózgów

Zbiorowa, jednolita

(3)

Fizyka Myślenie

Uczniowie dowiadują się, że miarą oddziaływań jest wielkość wektorowa zwana siłą, mierzoną w niutonach.

Film: Siły duże i

małe oraz

reprezentacja graficzna siły

Podająca:

wykład Zbiorowa

Fizyka Myślenie

Dyskusja nad skutkami działania siły na ciało. Uczniowie z podawanych wyżej przykładów z życia dochodzą do wniosku, że działająca siła może zmienić ruch ciała (nauczyciel ten skutek określa, jako dynamiczny lub może zmienić kształt ciała bez zmiany ruchu i jest to skutek statyczny działania siły)

Podająca, problemow a,

burza mózgów

Zbiorowa, jednolita

(4)

Fizyka Podsumowanie wniosków z lekcji i

sporządzenie notatek. Załącznik nr 2

Załącznik nr 3 Podająca, problemow a,

Zbiorowa, jednolita

ZAŁĄCZNIKI DO SCENARIUSZA

ZAŁĄCZNIK NR 1 – OPIS DOŚWIADCZENIA DOTYCZĄCEGO OKREŚLENIA ODDZIAŁYWANIA RODZAJU SIŁY I JEJ SKUTKÓW.

Opis przeprowadzenia doświadczenia

1. Opis teoretyczny badanej wielkości fizycznej:

Rozpatrywane są oddziaływania: magnetyczne, elektrostatyczne, mechaniczne i grawitacyjne. Miarą oddziaływań jest siła. Siły występują parami. Skutki działania siły mogą być dynamiczne i statyczne. Siła jest wielkością wektorową.

2. Sformułowanie problemu badawczego oraz hipotezy

Określenie rodzaju oddziaływań. Wskazanie oddziaływania pośrednie i bezpośrednie. Zauważenie i wskazanie skutków oddziaływań.

Hipoteza: Rodzaj oddziaływania decyduje o oddziaływaniu pośrednim lub bezpośrednim. Działanie siły na ciało skutkuje zmianą ruchu ciała lub jego kształtu, albo jedno i drugie.

3. Zestaw potrzebnych do doświadczenia narzędzi i materiałów

Magnesy, igła krawiecka lub szpilka na nitce, gwóźdź itp. rozczesany sznurek konopny lub skrawki papieru albo puszka po coli, laska ebonitowa lub plastykowa rura od odkurzacza, piłka gumowa, kamyk lub piłeczka pingpongowa, jajko gotowane lub surowe na talerzu.

(5)

4. Spis czynności, które należy wykonać kolejno:

 przybliżenie (nie stykając) magnesu do igły na nitce,

 podobnie przybliżenie naelektryzowanej laski ebonitowej lub rury do skrawków papieru lub rozczesanego sznurka konopnego, albo puszki po coli,

 opuszczenie kamyka lub piłeczki pingpongowej, kopnięcie gumowej piłki,

 złapanie rzuconej piłeczki pingpongowej.

 zgniecenie plasteliny lub jajka na talerzu.

5. Inne informacje, np. sposób wyciągania wniosków, karta pracy.

Wnioski

Uczniowie poznają oddziaływania, których miarą jest siła i skutki działania siły oraz wyciągają wnioski, że:

 w przyrodzie występują oddziaływania magnetyczne, elektryczne, grawitacyjne i mechaniczne,

 oddziaływanie mechaniczne jest bezpośrednie, pozostałe oddziaływania są pośrednie,

 zmiana ruchu jest skutkiem dynamicznym działania siły,

 zmiana kształtu jest skutkiem statycznym działania siły.

ZAŁĄCZNIK NR 2 – KARTA PRACY Magnesu i

igła

Laska ebonitowa i sznurek

Opuszczony kamień

Kopnięta piłka

Zgniecione jajko

Złapanie rzuconej piłeczki pingpongowej

Rodzaj oddziaływań Oddziaływan ie

pośrednie

(6)

Oddziaływan ie

bezpośredni e

Skutek oddziaływań

ZAŁĄCZNIK NR 3 – DO ARKUSZA KALKULACYJNEGO Dla ucznia zdolnego:

Korzystając z wzoru Fg = mg (g = 10N/kg) Uzupełnij tabelę:

Komentarz do zadania:

W pierwszym przypadku przelicza jednostki masy [m] na podstawową w układzie SI, czyli na [kg] i podstawiając do wzoru na siłę ciężkości Fg =mg oblicza jej wartość.

W drugim przypadku uczeń przelicza wartość siły wyrażając ją w niutonach [N], następnie przekształcając wzór

m Fg Fg m

1mg 10000 mN

1g 1000 N

1dag 100 daN

1kg 10 hN

(7)

Fg =mg i po podstawieniu wartości siły ciężkości oraz wartość wielkości g = 10 N/kg oblicza wartość masy [m].