1
Scenariusz zajęć
I etap edukacyjny, uczeń kończący klasę I, edukacja przyrodnicza
Temat: Zdradliwa przyroda
Treści kształcenia:
2) w zakresie rozumienia warunków atmosferycznych:
d) zna zagrożenia ze strony zjawisk przyrodniczych, takich jak: burza, huragan, powódź, pożar, i wie, jak zachować się w sytuacji zagrożenia.
Dodatkowe:
Edukacja polonistyczna
2) w zakresie umiejętności czytania i pisania:
b) zna wszystkie litery alfabetu, czyta i rozumie proste, krótkie teksty.
1) w zakresie umiejętności społeczne warunkujące porozumiewanie się i kulturę języka:
a) obdarza uwagą dzieci i dorosłych, słucha ich wypowiedzi i chce zrozumieć, co przekazują;
komunikuje w jasny sposób swoje spostrzeżenia, potrzeby, odczucia.
Cele operacyjne:
Uczeń:
● Potrafi omówić zagrożenia towarzyszące niektórym zjawiskom atmosferycznym,
● Potrafi sformułować podstawowe zasady zachowania się w przypadku zagrożeń ze strony natury,
● Umie podać numery telefonów alarmowych,
● Umie wezwać pomoc w przypadku zagrożenia,
● Potrafi wyciągać wnioski w oparciu o obserwację zjawisk przyrodniczych (proces spalania),
● Potrafi współpracować w grupie.
Nabywane umiejętności:
Uczeń:
● Wypowiada się na temat zjawisk atmosferycznych i ich następstw,
● Słucha ze zrozumieniem,
● Czyta zdania ze zrozumieniem,
● Potrafi współdziałać w grupie.
Kompetencje kluczowe:
● Porozumiewanie się w języku ojczystym,
● Kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne,
● Umiejętność uczenia się,
● Kompetencje społeczne i obywatelskie.
Środki dydaktyczne:
● Sprzęt multimedialny (komputer, tablica interaktywna, projektor multimedialny, odtwarzacz dźwiękowy),
2
● Zasoby multimedialne: nagrania lektorskie („Zdradliwa przyroda”, „Ostrzeżenie od mamy”), prezentacja multimedialna („Natura bywa niebezpieczna”) oraz załącznik do scenariusza zajęć (dodatkowe informacje do wykorzystania przez nauczyciela przy omawianiu prezentacji),
● Cztery arkusze szarego papieru,
● Zestaw rad dotyczących zachowania się w sytuacji zagrożenia w formie przeciętych zdań (propozycje w scenariuszu),
● Świeczki-podgrzewacze,
● Mniejszy i większy słoik z nakrętkami.
Metody nauczania:
● Podające: pogadanka, wykład informacyjny,
● Problemowa: rozmowa ukierunkowana,
● Programowana: z użyciem komputera,
● Praktyczne: doświadczenia, prace techniczne.
Formy pracy:
● Zbiorowa jednolita,
● Grupowa zróżnicowana,
● Indywidualna jednolita.
Przebieg zajęć:
Etap wstępny
Nauczyciel wita uczniów. Zapoznaje ich z tematem lekcji. Następnie poleca im odczytanie wyrazów z zapisanych na tablicy rozsypanych sylab (burza, huragan, pożar, powódź):
BU HU RZA PO RA ŻAR PO GAN WÓDŹ.
Dzieci wspólnie z nauczycielem ustalają, co łączy te zjawiska, których nazwy odgadli (są to zagrożenia ze strony przyrody). W swobodnej rozmowie ustalają, co wiedzą na ich temat – kiedy te zjawiska powstają, jakie niosą niebezpieczeństwa itp.
Etap realizacji
Prowadzący zajęcia odtwarza prezentację z multimedialnego zasobu. Pyta, czy dzieci znają te zjawiska i które z nich występują w Polsce. Poleca im zastanowić się, w jaki sposób można się przed nimi chronić; które wydają się najgroźniejsze? Kogo należy wezwać na pomoc w trudnej sytuacji związanej z żywiołem? Prowadzi rozmowę tak, aby dzieci wskazały na policję, straż pożarną i służby medyczne, a następnie prosi uczniów, aby narysowali w zeszytach pojazdy ratunkowe (wóz strażacki, ambulans) i zapisali obok nazwy zawodów:
strażak, ratownik medyczny, policjant. Wreszcie pyta dzieci, czy znają numery alarmowe:
997, 998, 999. Uczniowie łączą (w zeszytach) numer alarmowy z nazwą zawodu i rysunkiem przedstawiającym odpowiedni pojazd. Nauczyciel przypomina o telefonie ratunkowym 112 oraz o tym, że nie można korzystać z numerów alarmowych dla żartu.
Następnie prowadzący zajęcia prosi o wysłuchanie nagrania dźwiękowego (zasób multimedialny „Zdradliwa przyroda”). Pyta uczniów, kto opowiadał o swojej pracy? Dlaczego
3
ta praca jest trudna? Czy ludzie utrudniają pracę strażakom? Następnie uczniowie omawiają sytuacje, w jakich potrzebna jest pomoc straży pożarnej (ugaszanie pożarów, ratowanie ofiar wypadków, pomoc w czasie klęsk żywiołowych, pomoc zwierzętom).
Nauczyciel proponuje przeprowadzenie doświadczenia pt. „Kiedy płomień gaśnie?”. Zapala trzy świeczki-podgrzewacze i układa je na zakrętkach słoików. Jedną ze świeczek nakrywa małym słoikiem, drugą większym, a następnie zakręca. Trzecia świeczka pali się swobodnie.
Uczniowie obserwują, co dzieje się ze świeczkami i komentują zachowanie świec:
- najszybciej zgasła świeczka w małym słoiku,
- świeczka w większym słoiku paliła się dłużej, ale po chwili też zgasła, - świeczka, której nie przykryliśmy słoikiem pali się nadal,
- wniosek: Płomień w procesie palenia zużywa tlen. Płomień gasł, kiedy w słoiku zabrakło tlenu.
W kolejnym etapie zajęć nauczyciel proponuje dzieciom wysłuchanie kolejnego nagrania z zasobu multimedialnego („Ostrzeżenie od mamy”). Prosi, by uczniowie zanotowali niebezpieczne sytuacje, o których wspomina mama dzwoniąca do syna i jej porady dotyczące odpowiedniego zachowywania się w przypadku zagrożeń. Po emisji materiału uczestnicy zajęć krótko wymieniają swoje spostrzeżenia. Następnie nauczyciel wiesza na tablicy cztery arkusze szarego papieru zatytułowane: „O tym pamiętaj w czasie burzy (huraganu, pożaru, powodzi)”. Klasa dzieli się na 4 grupy. Każda grupa otrzymuje zestaw zdań. Z pociętych fragmentów zdań układa rady, o których należy pamiętać w danej sytuacji zagrożenia i przykleja je na swoim arkuszu szarego papieru. Lider grupy odczytuje zestaw rad.
Propozycje zdań do wykorzystania:
„O tym pamiętaj w czasie burzy”
Nie przebywaj w wodzie.
Nie ukrywaj się pod drzewem.
Nie kładź się na ziemi – kucnij ze skrzyżowanymi nogami.
Nie używaj telefonu komórkowego, parasola z metalową rączką, roweru.
Idąc w grupie, zachowaj trzy metry odległości pomiędzy osobami.
Wyłącz urządzenia elektryczne, jeśli dom nie ma piorunochronu.
Nie zbliżaj się do słupów i linii elektrycznych.
„O tym pamiętaj w czasie huraganu”
Pozostań w domu przy zamkniętych oknach i drzwiach.
Zabierz z balkonu doniczki i skrzynki z kwiatami.
Nie zbliżaj się do okien i szklanych drzwi.
Przebywaj w najniższych częściach budynku.
Poproś dorosłych o wyłączenie prądu i gazu.
W razie potrzeby wezwij pomoc.
„O tym pamiętaj w czasie pożaru”
4
Jeśli zauważyłeś pożar – poinformuj o tym kogoś dorosłego.
Zadbaj o swoje bezpieczeństwo i nie zbliżaj się do miejsca pożaru.
Opuść zadymione pomieszczenie, osłaniając usta i nos wilgotnym ręcznikiem.
Wezwij pomoc, dzwoniąc pod numer 998 lub 112.
Jeśli nie możesz opuścić górnego piętra budynku, otwórz okno i wołaj o pomoc.
„O tym pamiętaj w czasie powodzi”
Nie wchodź na obszar zalany wodą.
W przypadku niebezpieczeństwa natychmiast przemieszczaj się na wyżej położone miejsca.
Nie dotykaj urządzeń elektrycznych, gdy są wilgotne lub stoją w wodzie.
Jeśli jesteś odcięty w domu, a potrzebujesz pomocy, wywieś flagę o następującym kolorze:
BIAŁA – potrzeba ewakuacji
CZERWONA – potrzeba żywności i wody NIEBIESKA – potrzeba pomocy medycznej.
Etap końcowy
W ramach podsumowania lekcji uczniowie ustalają, jakie informacje należy podać dyspozytorowi, kiedy chcemy wezwać pomoc. Nauczyciel wypisuje na tablicy w punktach najważniejsze elementy takiego zgłoszenia, np.
Musisz podać:
- swoje imię i nazwisko - wiek
- jakie zdarzenie zgłaszasz (pożar, wypadek, zasłabnięcie…).
- dokładny adres miejsca zdarzenia.
Uważnie wysłuchaj pytań osoby przyjmującej zgłoszenie.
Zadaniem uczniów jest przygotowanie (w parach) dialogów, w których jedna osoba zgłasza zdarzenie, zaś druga jest dyspozytorem.
Dodatkowo:
Scenariusz może być wykorzystany w cyklu zajęć związanych z tematem „pogoda”, jak również w trakcie realizacji tematyki dotyczącej bezpieczeństwa.
Wykorzystując zasoby opisane w scenariuszu, nauczyciel może zauważyć:
- Jak dziecko radzi sobie w sytuacjach zadaniowych, - Jaka jest jego wytrwałość w działaniu,
- Czy rozumie polecenia,
- Jaką posiada wiedzę ogólną o otaczającym świecie, - Czy potrafi zgodnie współpracować w grupie.
Słowa kluczowe:
powódź, pożar, burza, telefony alarmowe, zjawiska przyrodnicze, służby medyczne, policja, klęski żywiołowe, straż pożarna
