Innowacyjność w branżach farmaceutycznej i wyrobów medycznych w Polsce

(1)

EconomicResearchWo rkingPaperNo.45

Innowacyjnośćwbranżach farmaceutycznejiwyrobówm edycznychwPolsce

RafałWisłaTomasz Sierotowicz

UniwersytetJagiellońskiwKrakowie

Wrzesień201

8

(2)

Streszczenie

Opracowanieprezentujewynikianaliznajnowszychtrendówekonomicznych,wtymzmianwzakresieinnow acyjności,sektoraochronyzdrowiaw branżach:farmaceutyczneji wyrobówmedycznychw Polsce.Oda kcesjiPolskidoUniiEuropejskiejw2004rokuobserwowanyjestznaczącyrozwójtychbranży.Podczasg dybranżafarmaceutycznawykazujeod2011rokuniewielkiespowolnienie,b r a n ż a wyrobówmedyczn ych,mimoiżjeststosunkowoniewielka,wykazujesilnądynamikęwzrostu.Pozostajejeszczebardzodużodo zrobieniawbranżachfarmaceutycznejimedycznejwPolscebytem ogływejśćwobiegglobalnejkonkurencji .Obserwowanetrendyrozwojuinnowacjiwtychbranżachpozwalająn a umiarkowanyo p t y m i z m . P o l s k i e f i r m y przemysłówfarmaceutycznegoi wyrobówmedycznychcorazczęściejwprowadzająinnow acjeosiągającwymiernerezultatyekonomiczne.

(3)

00 | WPROWADZENIE 4

02 | NAJNOWSZE TRENDY EKONOMICZNE BRANŻY FARMACEUTYCZNEJ

I WYROBÓW MEDYCZNYCH 8

04 | UWAGI KOŃCOWE 36

06 | ZAŁĄCZNIK 1. LISTA PROJEKTÓW STRATEGMED 40

Spist reści

01|ŹRÓDŁADANYCHORAZKONCEPCJAANALIZYIOCENY 5

03|INNOWACYJNOŚĆPRZEDSIĘBIORSTWPRZEMYSŁOWYCHSEKTORA

OCHRONYZD ROW IA 24

05|BIBLIOGRAFIA 38

(4)

W ostatnim dziesięcioleciu wydatki na ochronę zdrowia w Polsce podążały za tempem wzrostu ca- łej gospodarki (Eurostat, 2018). Wydatki ogółem na ochronę zdrowia, tj. wydatki bieżące i inwestycyjne, wyniosły w 2006 roku 65,7 mld zł i stanowiły 6,2% Produktu Krajowego Brutto (PKB), w tym 70% stano- wiły wydatki publiczne. W 2015 roku wydatki ogó- łem na ochronę zdrowia wyniosły 114,1 mld zł. Na- kłady te stanowiły 6,34% PKB (6,25% w 2014 roku). Wzrost wydatków nastąpił zarówno w przypadku wydatków publicznych, jak i wydatków prywatnych. Bieżące wydatki publiczne poniesione na ochronę zdrowia wynosiły w 2015 roku 79,9 mld zł i stano- wiły 4,44% PKB, natomiast bieżące wydatki pry- watne wyniosły 34,2 mld zł i stanowiły 1,90% PKB (Główny Urząd Statystyczny, 2017b). Udział wydat- ków na ochronę zdrowia w PKB w Polsce jest jed- nym z najniższych wśród krajów Unii Europejskiej (UE) i jednocześnie najniższy w grupie krajów wschodniej części UE.

Wprowadzenie

BranżaproducentówwyrobówmedycznychwPolsceobej mujegłówniemałeiśredniefirmy.Ichpotencjałt e c h n o l o g i c z n y iprodukcyjnyjestzróżnicow any,choćwwiększościusytuowanywniższychtechn ologicz-

nychsegmentachprodukcjiurządzeń,instrumentów orazinnychwyrobówmedycznych.

Branżef a r m a c e u t y c z n a i w y r o b ó w medyczny chw Polscemająwciążwieledozrobienia,abypopra- w i ć swójstatusinnowacyjny.W s k a ź n i k i innowacyj -

n o ś c i tychbranżnależądonajniższychwUE.Jednakf ir m y należącedotychbranżcorazczęściejwprowa-

dzająinnowacje,osiągająckorzystnerezultatyeko- nomiczne.Firmytetworząirozwijająnoweprodukty,usłu giinoweprocesyprodukcyjne.Topo zwa la narozszerz enieasortymentuproduktówobubranż,wej-

ś c i e nanowerynki,poprawieniejakościoferowanych produktów,zastąpienieprzestarzałych produktówi procesóworazpoprawienieelastycznościprodukcji.

Zmianastrukturywiekowejpolskiegospołeczeń- stwarodzipoważnewyzwaniaekonomiczneispo- ł ecznedlaochronyzdrowia.Oznaczatowiększewy- d a t k i nazapewnienieodpowiedniegokomfortużyciai wydajnościpracy.Wrazzprofilaktykąileczeniemc h o r ó b cywilizacyjnychmająonec h a r a k t e r s t r a t e - giczny.InnowacjemedycznestająsięwPolsceklu- c z o w y m obszaremwsparciafinansowegoii nstytu-

c j o n a l n e g o p r ze z administracjępaństwową.

Celemprezentowanegoopracowaniaj estidentyfi- kacjanajnowszycht re n dó we kon o miczn ych, wt y mz m i a n w zakresieinnowacyjności,s e k t o r a o c h r o -

nyzdrowiawbranżachfarmaceutycznejiwyrobó wmedy c zny ch. Wopracowaniuprzedstawiono wynikia n a l i z działalnościgospodarczejiinnowacyjnej pod-miotówzaliczanychdotychbranż.

Branżęf a r m a c e u t y c z n ą w P o l s c e t w orząg ł ó w n i e f i r m y produkującelekiipozostałewyrobyfar maceu-t y c z n e (98%sprzedaży

ogółemcałejbranży).Ogra-

n i c z o n a liczbaprzedsiębiorstwdostarczawiększo śćprodukcjikrajowej,g ł ó w n i e lekówg e n e r y c z n y c h . W branżytejodnotowanoznaczącywzrostsprzeda- żyogółemorazeksportupoprzystąpieniuPolskidoUE .Jednakwiększośćekonomicznychwskaźnikówwsk

azuje,żeod2010rokubranżafarmaceutycz napozostajewstagnacji.W2014rokuPolskana dalim-

p o r t o w a ł a więcejlekówn i ż eksporto wała.

(5)

Niniejszeopracowanieskładas i ę z t r z e c h części.W rozdziale 1 omawias i ę z a g a d n i e n i a m e t o d o l o -

giczne,terminologiczneorazźródładanychprowa-

dzonycha n a l i z . W rozdziale2 s c h a r a k t e r y z o w a n o go spodarczykontekstb ranż fa rma ce ut yczne j iwy-

robówmedycznych.Wrozdziale3dokonanoanalizyi ocenyinnowa cyjnychzachowańpodmiotówt y c h branż.Opracowaniekończyp odsumowaniezawiera-j ą ce g ł ó w n e w n i o s k i .

(6)

ro zd zi ał

ŹRÓDŁADANYCHORA ZKONCEPCJAANALIZY IOCENY

1

(7)

Głównymiźródłamidanych, którezostaływykorz y-

s t a n e wrozdziale2doopisudziałalnościgospodar -

czejbranżfarmaceutycznejiwyrobówmedycznych są:RocznikiStatystycznePrzemysłu(GłównyUrządStaty styczny,2007-2018),Raportys p e c j a l i s t y c z - n e dlaobszarutechnologicznego:technologi eme-

d y c z n e (ObserwatoriumMedyczne,2015,2016) orazr o c z n e statystykidotycząceprzedsiębiorstw ( Euro-

stat,2017a).Wrozdziale2poddanoanalizieioceniepods tawowewskaźnikiekonomicznezokresu2000-

2015,zgłównymnaciskiemnalata2005-2014.

Dlawszystkichprzedstawionychźródełdanychbran- żefarmaceutycznąiwyrobówmedycznychokreślo- n o jakosumęprzedsiębiorstwwytwarzającychpro -

duktyfarmaceutyczneimedyczne.Koncentrującsięw ył ącznienafirmachprodukcyjnych,niniejszebada- n i e pomijazzakresuanalizyiocenysegmentyusłu- goweobubranż.

Prezentowanea n a l i z y i ocenydotycząpodmiotówg o s p o d a r c z y c h prowadzącychd z i a ł a l n o ś ć w za-kresie:

(1)produkcjiwyrobówfarmaceutycznych, tj.produ kcjipodstawowychsubstancjifarmaceutycz-

nychorazlekówi pozostałychw y r o b ó w f a r m a c e u - tycznych(NACERev.2,2008,kody:21.10i21.20)oraz (2)produkcjiurządzeń,instrumentóworazwyrobówm e d y c z n y c h , w ł ą c z a j ą c dentystyczne,j a k rów nieżurządzeńnapromieniowujących,elektromedycznyc hi elektroterapeutycznych(NACERev.2,2008,kody:32 .50i26.60).

Publiczniedostępnedanestatystycznedlab r a n - żyw y r o b ó w medycznychsąd u ż o bardziejubogie w porównaniuzdanymidlabranżyfarmaceutycznej.G ł ó w n y m , obiektywnym,powodemtakiegostanuj estto,żebr anżaf a r m a c e u t y c z n a j estj ednorodnai wcałości widocznanapoziomiedrugim(działgo-

s p o d a r k i ) klasyfikacjis t a t y s t y c z n y c h (NAC ERev.2,2 0 0 8 ) . Branżawyrobówmedycznychobejm ujeniż-

szepoziomystatystycznychklasyfikacjidziałalnośc ig o s p o d a r c z e j (tzw.grupy,trzycyfrowyklasyfika cyjnykodnumeryczny).Poziomtenjestrelatywniesła boprezentowanyprzezstatystykępubliczną.

Kolejnymw yzwaniemdotyczącymp o m i a r u branżypr oducentówwyrobówmedycznychjestwielkośćfirm.Wb azieEurostatudlakryteriówprzeszukiwa-

n i a : Manufactureofmedicalanddentalinstrumentsan dsuppliesorazNumberofenterprisesdlaPolskimamy:

(8)

5475podmiotówgospodarczychdlaroku2012,któred e f i n i u j ą siebienatrzecimpoziomieklasyfikacjidzia- ł a l n o ś c i gospodarczejzkodem32.50,5683z arok

2013oraz6076zarok2014.Wskazaneliczbypro- ducentówsprzętumedycznegowPolscesąmocno z a w y ż o n e . D o k ł a d n a a n a l i z a w ykazała, żej esttow ynikbazowanianaPolskiejKlasyfikacjiD ziałalno-

ś c i (PKD)uwzględniającejfirmyjednoosobowe, np.w y t w ó r c ó w prostegowyposażeniaortopedyczne go.Liczbytepozostająwjaskrawejdysproporcjiwzglę- demp r z e d s i ę b i o r s t w w y r o b ó w medycznyc hwyka-

zywanychnp.wtabeli4(zob.rozdział2)orazliczbyp r z e d s i ę b i o r s t w zrzeszonychwOgólnopolskiejIz bieG o s p o d a r c z e j WyrobówM e d y c z n y c h , kt óraskupiaok.90producentówi d y s t r y b u t o r ó w w y r o b ó w m e-dycznychwPolsce.

Podstawowymźródłemdanychpierwotnychw y- k o r z y s t y w a n y c h w rozdziale3 sąm i k r o d a n e g r o -

madzoneprzezGłównyUrządStatystyczny(2017b) w ramachcyklicznegobadanianaddziałalnościąin- nowacyjnąp r z e d s i ę b i o r s t w p r z e m y s ł o w y c h . W ba-

d a n i u t ymw y k o r z y s t u j e s i ę metodykęoprac owanąp r z e z EurostatiOrganizacjęWspółpracyGos podar-

czejiRozwoju(OECD)zaproponowanąwOsloManual:Gui delinesforCollectingandInterpretingInnovationData(O ECD,2005).BadaniatesąintegralnączęściąCom-

m u n i t y InnovationSurvey(CIS)

(Eurostat,2017b).Celempodstawowymbadaniajestu zyskaniewiedzyokie-

runkachidynamicedziałalnościinnowacyjnejprzed- siębiorstwprzemysłowych,wtymkrajówiregionówU E.

Wprogramiebadańnaddziałalnościąinnowacyj nąp r z e d s i ę b i o r s t w ( b a d a n i a CIS,GUS)p r z e z działal-n o ś ć innowacyjnąrozumiesię:

„wszystkiedziałaniao charakterzenaukowym,tech nicznym,organizacyj-

n y m , finansowymikomercyjnym,którer z e c z y w i ś c i e prowadząlubmająwzamierzeniuprowadzićdo w d r a ż a n i a innowacji.Niektóreztychdziałańm ogąm i e ć s a m e z s i e b i e c h a r a k t e r innowa cyjny,nato-m i astinneniesąnowością,alestanowią niezbędnykroknadrodzekuwdrożeniu.

ZgodniezOsloManual(OECD,2005)istniejączterypo dstawowetyp yinnowacji:innowacjezwiązanez prod uktami,procesami,organizacjąpracyimarke-

t i ngiem.Biorącpodu w a g ę c h a r a k t e r produkcyj nejc z ę ś c i branżymedycznej,skoncentrowanosięg

łów-

n i e nainnowacjachproduktowychi procesowych.

(9)

Ted w a t y p y innowacjisąnazywaneinnowacjamit e c h n o l o g i c z n y m i . Z g o d n i e z OsloManualinnow a-cjeproduktowedefiniujesięjakonowelubznaczą- coudoskonaloneproduktywprowadzonenarynek,n a t o m i a s t innowacjeprocesowejakonoweprocesywdroż one(wykorzystane)w d z i a ł a l n o ś c i firmy.

BadaniaankietoweCISsąwPolsceczęściąkrajo- w e g o p r o g r a m u b a d a ń s t a t y s t y c z n y c h „ I n n o w a c j e w p r z e m y ś l e ” , któreo b e j m u j ą w s z y s t k i e p r z e d s i ę -

biorstwaz a t r u d n i a j ą c e 50i więcejo s ó b . D o d a t k o -

wosąuzupełnioneo r e p r e z e n t a t y w n ą p r ó b ę 2 5%firmzatrudniającychod10do49osób.Wtymopra- cowaniuwykorzystanodanezebraneprzezGUSdlac z t e r e c h cykliCIS:2006-2008,2008-2010,2010-2012 i2012-2014.

Powyżejzdefiniowanyzbiórdanychzostałrozszerzo- nyopolskiepodmiotygospodarcze,którewlatach20 06-

2014składaływnioskipatentowedoUrzęduPatentowe goR z e c z y p o s p o l i t e j P o l s k i e j (UPRP)nat e c h n o l o g i e farmaceutycznelubmedyczne,którychko dyPKDbyłyinneniż:21.10,21.20,26.60oraz32.50.Zakwalif ikowanofirmy,którezłożyływniosekpaten-

towyoochronęrozwiązaniazobszarufarmacjii/lubt e c h n o l o g i i medycznychw o b r ę b i e n a s t ę p u j ą c y c h kodówMiędzynarodowejKlasyfikacjiPatentow ej(MKP):A61B-C,A61F-H,A61J-N,A61P,C07H21,C12Q1/68, C12N15/11,G01N33/50(zzależnymigrupamiipodgru- pami),H05G,C12Q1/68,C07H21iC12N15/11.

Próbabadawczafirmzwiązanychzbranżamifarma- c e u t y c z n ą iwyrobówmedycznychobjętychcztere mar undamibadańCIS,poszerzonaoinnefirmytworzącenower ozwiązaniadlaprzemysłufarmaceutycznegoi wyrob ówmedycznych,jestwysocereprezentatyw-

nadlatychbranżjakocałości.Jednakzewzględu nastosunkowoniewielkąliczbębadanychprzezGUSfirm,a nalizagłównychcechdziałalnościinnowacyj-

nejwPolscejestprezentowanawspólniedlabranżf a r m a c e u t y c z n e j iwyrobówmedycznych.

(10)

ro zd zi ał

2

NAJNOWSZETRENDY

EKONOMICZNEBRANŻF

ARMACEUTYCZNEJ

IWYROBÓWMEDY

CZNYCH

(11)

2.1 Branżafarmaceutyczna

Przemysłfarmaceutycznyw Polsceprzeszedłwielegrunt ownychzmianwciąguostatnichdwudziestupię-

ciulat.Zmianomuległy:strukturawłasnościpodmio- tówsektora,zasadyobrotulekamiorazsystemadmini- stracyjnyzarządzaniapublicznąsłużbązdrowia.

RynekfarmaceutycznywPolscenaczterylataprzedakcesją doUEcharakteryzowałsięstabilnądynamikąrozwojuzarówno wsegmencieaptecznym,jakiszpi-

talnym(tabela1).W2003rokuwartośćrynkupro- duktówfarmaceutycznychwynosiłaponad13mldzł.W st osunkudowartościz2000rokunastąpiłblisko3 1 % wzr ostnominalny.Wujęciurealnym(tj.mierzonyw cenachz20 00roku)byłto20,5%wzrost.

Segmentaptecznyjestdominujący,reprezentujeok.

88%wartościcałegorynku.Strukturaprodukcjis p r z e d a n e j analizowanejbranżyprezentowałas i ę nast ępując o: lekiipozostałewyrobyfarmaceutyczne

–

98,6%sprzedażyogółem,podstawowesubstancjef a r m a c e u t y c z n e –1,4%.Najważniejszymigrupamito- warowymisą:s u l f o n a m i d y orazziołapaczkowanef armaceutyczne.

Tabela1.RynekfarmaceutycznywPolsce(cenyprodu- centa*,mlnzł)

wyszczególnienie 2000 2001 2002 2003 całyrynekleków 10020 11088 11566 13086 rynekapteczny 8853 9745 10135 11557 ryn

e k s z p i t a l n y 1 1 6 7 1 343 1 43 1 1 529

*Cenaproducentadefiniowanajestjakokwotapieniędzyotrzymy- w a n a przezproducentaodnabywcyzajednostkęproduktu(wyrobul u b usługi),pomniejszonaonależnypodatekodtowarówiusługipo- większonaopodatekakcyzowywprzypadkupłatnikatychpodat- kóworazpomniejszonaoewentualnerabatyiopusty.

Źródło:PZPPF,2004,Polskiprzemysłfarmaceutycznyw2003roku,B i u l e t y n PolskiegoZwiązkuPracodawcówPrzemysłuFarmaceutycz- n e g o , nr7,s.7.

PoakcesjidoUE,branżafarmaceutycznawPolsceo d n o t o w a ł a ogólnyw z r o s t większościwskaźnikówe k o n o m i c z n y c h . Głównywzrostmiałmiejscedo201 0roku.Od2011rokuobserwowanesątendencjespad- kowe.

Produkcjawyrobówfarmaceutycznychstanowi1,1%pr odukcjig l o b a l n e j całegos e k t o r a przetwórstwap r z e m y s ł o w e g o w Polsce.Dynamikaprodukcjica ł- kowitejw y r o b ó w farmaceutycznychw e d ł u g c e n roku2005wyniosła:w2014roku–

32%;awedługc e n 2010rokubyłaujemna(spadeko4,5

%).Pojawie-

n i e sięnowychpodmiotówwbranżyczęściowowy- j aśnia

ogólnywzrostprodukcjiod2005roku.Liczbafirmfarmac eutycznychw2014rokubyłao62%wyż-

s z a niżw2005roku.W2014rokudziałały343fir- mywytwarzająceproduktyfarmaceutyczne,zczego58

%tofirmyzatrudniającemniejniż10osób.

Powstaniemniejszychf i r m i pogorszeniekoniunktu- r y gospodarczejbyłoskorelowanezn i żs zy m zatrud- nieniemwbranżyfarmaceutycznej.Wewszystkichpo dmiotachwytwarzającychwyrobyfarmaceutyczne(łączn iez podmiotamizatrudniającymimniejn i ż 1 0 osób)pra cowałow2014roku21,9tys.osób,o2tys.mniejniżwroku20 10.Średniemiesięcznewynagrodze-

n i e bruttowzrosłow tymokresieo 8,3%istanowiłook.

156%wartościśredniegowynagrodzeniawpolskimprzet wórstwieprzemysłowym.Wskaźnikpoziomukosztówmi ędzy2010a2014rokiemutrzymywałsięnastabilnympozi omie89,3-89,9.

Od2010rokuwydajnośćpracy,rentownośćobrotubrut- toi nakładyinwestycyjnew branżyn i e wykazywałyten dencjiwzrostowych.W2014rokuwartośćdodanabrutton apracownikabyłao6%niższaniżw2010roku,natomiastwa rtośćsprzedażyproduktówn a pracow-

nikabyłaniższao1,4%.Wskaźnikirentownościobrotubru tto,jaki nettobyłynajniższeo d 2005rokui w y -

nosiłyodpowiednio:10%i8,5%.Nakładyinwestycyjnew c enachbieżących(wmlnz ł ) w 2005rokuw y n i o -

s ł y 511,6,w2010roku–464,3,awroku2014–

448,5.Wartośćnakładówinwestycyjnychw2014rokuwc e-

nachroku2005(2005=100)wyniosłazaledwie84,3%w artościz2005roku;66%stanowiłynakładyzwiązanez zak upemmaszyniurządzeń,33%inwestycjeinfra-

strukturalne.Nakładyinwestycyjnewcenachbieżący chw przedsiębiorstwachozatrudnieniupowyżej49osób w latach2006-2011rosłyprzeciętniewtempieniewie- leprzekraczającym2 % rocznie;w latach2012-

2014nastąpiłogwałtownezałamaniedynamikiinwestycji w branży.

(12)

2014 kraje rozwinięte⁽¹⁾

Sektor 2010 2013

ogółem

razem w tym Unia Europejska

kraje Europykraje

Środkowo-rozwijające się Wschodniej(2)gospodarczo(3)

Mniejniż1/4branży,tj.35największychfirmfarma- c e u t y c z n y c h , generowała92%wartościpro dukcjis p r z e d a n e j i z a t r u d n i a ł a 76%ogółuz a t r u d n i o n y c h w branży( t a b e l a 2).W spółczynnikk oncentracjiprodukcjis p r z e d a n e j w y k a z u j e t e n d e n c j ę r osnącą.W 2005oraz2010rokuwyniósł0,66.

W2014rokuw z r ó s ł do0,71,kiedyto17podmiotówwy twarzało80%w a r t o ś c i s p r z e d a n e j całejb r a n ż y . Polskam aujemnyb i l a n s h a n d l o w y produktówfar- maceutycznych( t a b e l a 3).Handelz UEw y j a ś n i a

większośćnierównowagi,n a t o m i a s t n a d w y ż k a w h a n d l u z i n n y m i krajamiw r e g i o n i e j estg ł ó w n ą siłąrównoważącąsaldo.Deficyttenzmniejs zyłsięo ok.15%wokresieod2010do2014roku.W201 0rokuw a r t o ś ć u j e m n e g o s a l d a handlowego wyniosła12,2m l d zł,podczasgdyw2014rokudeficytte nuległzre-

dukowaniudo10,5mldzł.Wtymokresiedynamikawzr ostueksportuwyrobówfarmaceutycznychprze- w yższaładynamikęimportu,cowyjaśniatęredukcję.W t ymokresieeksportwzrósło72%,aimporttylkoo 16%.

Tabela2.Podstawowedanedotyczącepodmiotówgosp odarczychprowadzącychdziałalnośćwzakresieprodu kcjiwyrobówfarmaceutycznychw2014roku.

Wyszczególnienie Ogółem

Podmioty 2,00< 2,01-

5,00 Liczbapodmiotówprowadzącychdziałalność

wciąguroku 144

26 30

19 18

16 35

Produkcjasprzedana(wmlnzł,wcenach

bieżących) 121,512

26,3 98,9

136,7 241,1

470,7

11147,8

Przeciętnezatrudnienie(wtys.) 20,7

0,5 0,6

0,7 1,1

2,0 15,8

Źródło:GUS,(2016),Rocznikstatystycznyprzemysłu–

Polska,2015,Warszawa,s.45.

(Danedotycząpodmiotówgospodarczych,wktórychliczbapracującychprzekra cza9osób).

Tabela3.Saldobilansuhandlowegobranżyfarmaceutyc znejwedługgrupkrajówidziałów(cenybieżące,mlnzł)

Eksport 6704,9 9872,8 11510,8 9180,4

Import 18936,4 20563,9 21967,1 19223,7

Saldo -12231,5 -10691,1 -10456,3 -10043,3 Źródło:GUS,(2016),Rocznikstatystycznyprzemysłu–

Polska,2015,Warszawa,s.414.

(13)

1

(1) –

AmerykaPółnocna(Kanada,USA),Europa(zwyjątkiem:Bośniai Hercegowina,Macedonia,SerbiaiCzarnogóraorazkrajecentral nejiwschodniejEuropy),AustraliaandOceania(AustraliaiNowa Zelandia),Azja(Cypr,IzraeliJaponia),Afryka(RepublikaPołud niowejAfryki)+UE28.

(2)–Albania,Białoruś,Mołdawia,Rosja,Ukraina.

(3)–

KrajeAfryki(zwyjątkiemRepublikiPołudniowejAfryki),AmerykaC entralnaiPołudniowa,Azja(zwyjątkiemCypru,Izraelai Jap onii),Europa(BośniaiHercegowina,Macedonia–

byłaJugosławia,SerbiaiCzarnogóra),Oceania(zwyjątkiemAu straliiiNowejZelandii).

UEj estn i e t y l k o główn ymźródłemimportulekó w,alerównieżgłównymo d b io rcą polskiegoeksp ortu.W 2014roku7 1 , 6 % polskiegoeksportuf a r m a ce u -

t ycznegotrafiłodoUE,pod czasgdyeksportdopozo- s t a ł y c h krajówroz winiętychs t a n o w i ł j e d y n i e 8,2%.N a t o m i a s t e ksportdokrajówEuropyŚ rodkowo-

Wschodniejwyniósł11, 7%;adopozostałych krajówświata8,5%.

Lekigenerycznestanowi

ą znacznączęść

polskiegor y n k u leków.

Stanowiąpołowęwszy stkichlekównaliścielek ówrefundowanych.M i n i s t e r s t w o Zdrowiaw ydajenalekigeneryczne ok.30%budżetuprzezna- czonego

narefundacjęleków.W 2014rokulekipro- dukowanewkraju–

główniegeneryczneim arkowegeneryczne–

s t a n o w i ł y p o n a d p o ł o w ę w s z y s t k i c h o b e c n y c h nalistachref undacyjnychf a r m a c e u t y -

ków(wykres1).Niemn iejjednak,udziałtensp adał

(14)

%63 %60 %60 %57 %55

%55 %55 %54 %53

%34 %33 %33 %30 %29 %29 %30 %30 %30

WARTOŚĆ 65

%

35

%

ILOŚĆ

Wykres1.UdziałlekówprodukowanychwkrajuwrynkufarmaceutycznymPolski(cenynettoproducentów)

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0% 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Źródło:PZPPF,2015,Krajowyprzemysłfarmaceutyczny,BiuletynZwiązkuPracodawcówPrzemysłuFarmaceutycznego,nr54,s.2.

wciągudekadyz65%(w2005roku)do53%

(w2014roku).Cenajednostkowawyprodukowaneg owkra-

j u lekuspadawstosunkudocenyjednostkowejlekui m p o r t o w a n e g o . LekiwPolscenależądonajtańszychw Eu ropie.Średniacenalekugenerycznegowynosiok.3 euro(PZP PF,2015).

PorównaniebranżyfarmaceutycznejwPol- scez krajamiśrodkowo-

wschodniejc z ę ś c i U n i i Europejskiej

Wtejczęściopracowaniapolskabranżafarmaceu- t ycznazostanieporównanazwynikami innychkra- jówśrodkowo-

wschodniejc z ę ś c i UniiEuropejskiej(dalej:EŚW).

Ogólnąprawidłowościąw grupieanalizowanychkrajówj estwzrostliczbyfirmfarmaceutycznychw okresie2012- 2014(wykres2).Wyjątekwtymwzglę-

d zi e stanowiąBułgariaiCzechy.Wewszystkichkrajac hobjętychanaliządominująfirmyprodukująceleki.Udział f i r m produkującychpodstawowesubstancjefarma-

Wykres2.DynamikaindeksuzmianliczbyfirmbranżyfarmaceutycznejwwybranychkrajachEŚW(2012=100)

130

120

110

100

102

100 100 100101 100

98

10 8

10 0

11011

0 109

100 11 3

100 96

11 7

119 119

109 109

100 100

100 12 1 119

91 92

90 88

80 76

70

BUŁGARIA CZECHY ESTONIA WĘGRY RUMUNIA POLSKA LITWA ŁOTWA SŁOWENIACHORWACJA

2012 201 3 2014

Źródło:Eurostat,2017a,Annualenterprisestatisticsbysizeclassforspecialaggregatesofactivities,Eurostatdatabase[dostęp:30.10.2017].

(15)

Innowacyjnośćwbranżachfarmaceutycznejiwyrobów medycznychwPolsce

30,8%

28,2%

22,8%

21,2%

20,7%

12,0%

8,3%

69,2%

71,8%

77,2%

78,8%

79,3%

88,0%

91,7%

ceutycznejestrelatywniemały(wykres3).Polskamanaj większyodsetekfirmwytwarzającychpodstawowesubst ancjefarmaceutycznewgrupiekrajówEŚW(bli-

sko31%).NatomiastBułgariaiEstoniamajątenodseteknaj niższy(po8,3%).

Wykres3.Zróżnicowanieprofiluprodukcjifirmfarmaceutyczny chwwybranychkrajachEŚW,w2014roku

P O L S K A W Ę G R Y R U M U N I A C Z E C H Y Ł O T W A S Ł O W E N I A

(16)

E S T O N I A B U Ł G A R I A

Podstawoweproduktyfarmaceutyczne Preparatyf a r m a ceutyczne

Źródło:Eurostat,2017a,Annualenterprisestatisticsbysizeclassfo rspecialaggregatesofactivities,Eurostatdatabase[dostęp:30.10.201

7].

Wykres4.Liczbafirmfarmaceutycznychna1mlnmieszkań cówwwybranychkrajachEŚW.

(a) Podstawowesubstancjefarmaceutyczne (b)L e k i i pozostałewyrobyfarmaceutyczne

ŁO TW A

3 , 0 3 , 0

Ł O T W A

1 0 , 3 1 0 , 4 1 1, 5

PO LS KA

2,7 2,8

C H O R W A CJ A

11,0 10,

8

WĘ GR Y

RUM UNI

A

2, 0 2,

1

2,2

1,9 2 ,

ES T O N I A

L IT W A

P O L SK A

6 , 7

7 , 6 8 , 3 8 , 4

8 , 2

10 ,7

1,6 6,2

SŁ O W E N I A

E S T O N I A

B U Ł G A R I A

1 ,

W

B U

C Z

R U

6 , 0 6 , 2

6 , 1 6 , 2 6 , 2 6 , 0

7 , 1

7,9

0 1

2 3 0 2 4

6 8

10 12

0,8 0,8 0,8

0,8 0,5 0,6

(17)

Innowacyjnośćwbranżachfarmaceutycznejiwyrobów medycznychwPolsce 2012 2

01 3

2014

Źródło:Eurostat,2017a,Annualenterprisestatisticsbysizeclassforspeciala ggregatesofactivities,Eurostatdatabase[dostęp:30.10.2017].

Uwzględniającliczbę mieszkańcówdanego kraju,Ło-

t w acharakteryzowa ła

sięnajwiększąliczbąfi rmfar-

maceutycznych( w y t w a r z a j ą c y c h z arównop o d s t a -

wowesubstancjef a r m a c e u t y c z n e , j a k równieżlekii pozostałewyrobyf armaceutyczne)pr zypadającychna1m lnmieszkańcóww2 014roku(wykres4) .

Wykres5.Liczbazatrudnionychwbranżyfarm aceutycznejna10000pracownikówwcałejgos podarcewwybra-nychkrajachEŚW.

(a) Podstawowesubstancjefarmaceutyczne (b)L e k i i pozostałewyrobyfarmaceutyczne

R U

W Ę

C Z E C H Y

W Ę G R Y

P O L S K A

ŁO T W A

1 , 2 1 , 2

1 , 2 1 , 4

1,8 1,8

1, 7

2,5 3, 0

3, 0 3, 0

C H O R W A C J A

ŁO T W A

CZ EC HY

P O LS K A

R U M U NI A

5,0 7, 9

8 , 2

1 3 , 1 1 2 , 9 1 2, 7

1 7 , 3 1 7 , 0

2 2 , 0 2 2 , 5 2 2 , 8

2 8 , 4

31,2 31,5

1,0 LITWA 5,5

5,4

0 1 2 3

0 10

20 30 40

2012 2 0 1 3

2014

Źródło:Eurostat,2017a,Annualenterprisestatisticsbysizeclassforspecialag gregatesofactivities,Eurostatdatabase[dostęp:30.10.2017].

Wgrupieproducentówp odstawowychsubstancj ifarmaceutycznychP o l ska p la so w a ła się na drugimmiejscuzestawi eniaoraznaszóstymmiej scuwgru-

p i e producentówlekówi p ozostałychw y r o b ó w far- maceutycznych(w2014ro ku).

Mimodośćwyraźnejtenden cjiwzrostuliczbyprzed-

(18)

15

56,3 64,4

64,9

69,3

siębiorstwfarmaceut ycznychwewschodnich krajachUEwlatach20 12-

2014,liczbaosóbza trudnionychw se kt o rze w relacjidoogółu z a t r u d n i o n y c h poz o-

stajer e l a t y w n i e be zw i ę k s z y c h z m i a n . Branżafar- m a c e u t y c z n a w P o l s c e z a t r u d n i a ok.22t ys.o s ó b ( najwięcejspośródkraj ówregionu).Stanowit o0,1%pracującychog ółemoraz0,2%pracuj ącychw fir-

machzatrudniających powyżej9osób;10%pr acow-

nikówse kto ra fa rm a ce u t yczn e go w P o lscepracujeprzypro dukcjisubstancjifarm aceutycznych,a90

%

przyprodukcjilekó wi innychw y r o b ó w f a r m a c e u - t y c z n y c h . In nekrajeregionu–

takiejakWęgry,Ch or-wacjai Łotwa–

o d n o t o w a ł y w y ższeproporcje,ale n a d a l poniżej0,5

%siłyroboczej.

Podwzględemkryt eriumzatrudnieni aśredniawiel- kośćfirmyulegasp adkowi.Pomimowy raźnegotren- duwzrostowegow latach2012- 2014wzakresielicz bynowopowstając ychfirmfarmaceut ycznychw r e g i o - n i e , li czbaprac ownikóww branżyf a r m a c e u t y c z n e j pozostawaławz ględnieniezmienion awstosunkudocał kowitegoz a t r u d n i e n i a (wykres5) .Towskazuje,żefirm yfarmaceutyczne,któ redopierorozpoczyna jąd z i a ł a l n o ś ć wk rajachEŚWzatrudni ająśredniomniejpra cowników,cojestp owtórzeniemtend encjizaob- serwowanejwPol sce.

Wartośćdodanabruttou zyskiwan a w produkcji le-

kówipozostałychwyro bówfarmaceutycznych byłaz n a c z ą c o wyż szaodwartościdodane juzyskiwanejw produkcj ipodstawowychsubstan cjif a r m a c e u -

tycznychwew s z y s t k i c h krajachE Ś W (wyk res6).W okresie2012- 2014,podwzględemwart ościdoda-

nejwkosztachczynnik

ówprodukcji,branżefar ma-

c e u t y c z n e działają cewPolsceinaWęgrze chbyłynajwiększew r e g i o n i e . Węgry,pomimo mniejszejl i c z b y firmni żPolska,wytwarzaływ201 4rokunaj-

wyższąwartośćdodanąw produkcjilekówipozosta- ł y c h w y r o b ó w f a r m a c e u t y c z n y c h . Polskaodznaczasięwysoki mpoziomemwydajnościpr

acywobszarzeprodukcjipo dstawowychsubstancjifar maceutycznych,natomiast relatywnieniskimpo- ziomemwydajnościpracy w zakresieprodukcjilekówi pozostałychwyrobówfarm aceutycznych.W2014rokus tosunekwartościdodanejw kosztachczynników

produkcjidoliczbypracow nikówbranży,wprzypadk uf i r m wytwarzającychp odstawowesubstancjefa rma-

ceutyczne,wahałsięwre gionieod10000do40000 euron a zatrudnionego(€/

prac.).Czechy( 4 0 0 0 0 € / prac.)iPolska(35000€/p rac.)przewodziłyregiono wi,następnewkolejności byłyRumunia(26000€/p rac.)i Węgry(10000€/pr ac.).Stosująctensamwsk aźnik,w 2014rokuLitwa(

89000€/prac.)iWęgry(71 000€/prac.)osiągnęłynaj wyższypoziomprodukty wnościw zakresieproduk cjilekówipozostałychwyr obówfar-

maceutycznych.Kolej nemiejscazajmowały:Ch orwa-

cja(57000€/prac.),Pols ka(48000€/prac.),Czec hy

(45000€/prac.)iRumunia(34 000€/prac.).

LideremregionuEŚWpo dwzględemwartościeks portusąWęgry(wykres7).

DalejznajdująsięPolska, Słowe-

n i a iCzechy.Wszystkie tekrajeodnotowaływyso kądy-

namikęwzrostueksport u.Wlatach2004- 2014wartośćpolskiegoe ksportuproduktówfarma ceutycznychrosła

Wykres6.Wartośćdodanabruttowkosztachczynnikówprod ukcji(mlneuro)wbranżyfarmaceutycznejwwybra- nychkrajachEŚW.

(a)Podstawowesubstancjefarmaceutyczne (b)L e k i i pozostałewyrobyfarmaceutyczne

R U

W Ę

1297,2

1192,2

POLSKA

890,1 945,1

(19)

47,1

55,4

49,8

9,6

5,3

7,1

1,3

1225,3

P O

C Z

W Ę

S Ł

SŁ O W E N I A

C ZE C HY

C H O R W A CJ A

R U M U N I A

B U Ł G A R I A

LIT W

368,4 358, 0 372,8

252, 2 258,9 274,6

220 ,4

1 3 2 , 8

22,2 31,7 62 ,4

804,0

0 20 40

6 0 8 0

1 0 0

0 300

600 900 1200 1500

2012 2 01 3

2014

Źródło:Eurostat,2017a,Annualenterprisestatisticsbysizeclassforspecialaggre gatesofactivities,Eurostatdatabase[dostęp:30.10.2017].

wśredniorocznymtempiew wysokościok.27%(DE- LabUW,PZPPF,2015,s.9).

W2004rokueksportbranżyf armaceutycznejwPolsceb yłniższy niżwSłowenii,C zechachinaWęgrzech;nato miastw2014rokupol- skieksportwzrósł,plasując sięnadrugimmiejscuzaWę grami.

Eksportproduktówfarmac eutycznychw P o l s c e os iągnąłwartość2,7mldeu ro,costanowi1%cał- kowitegoeksportu28kraj ówUE.Pomimorosnące-

goeksportu,utrzymujący sięwysokipoziomimportup owoduje,żePolskawraz zPortugaliąiHiszpaniąz najdujesięwgrupiepańst wnajbardziejzależnychod importulekówwgronie28k rajówUE.Natomiastw re gionieWęgryiSłoweni amająnajwyższąnad- w y ż k ę handlową,wyn oszącąok.1mldeuro(DEL abUW,PZPPF,2015,s.9).

Wykres7.Eksportproduktówfarmaceutycznychwwybranych krajachEŚW.

(a) Wartośćeks po rtuw krajachEŚW(mldeuro) 4,5

4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 2004 2

0 0 5

2 0 0 6

2 0 0 7

2 0 0 8

2 0 0 9

2 0 1 0

2 0 1 1

2 0 1 2

2013 2014

W Ę G R Y

P O L S K A

S Ł O W E N I A

C Z E C H Y

R U M U N I A

BUŁGARIA SŁOWACJA

(b) UdziałweksporciekrajówEŚW 100%

80%

(20)

17

10,1

9,4

8,9

7,7

6,3

60%

40%

20%

0%

2004 2 0 0 5

2 0 0 6

2 0 0 7

2 0 0 8

2 0 0 9

2 0 1 0

2 0 1 1

2 0 1 2

2013 2014

W Ę G R Y

P O L S K A

S Ł O W E N I A

C Z E C H Y

R U M U N I A

BUŁGARIA SŁOWACJA

Źródło:DELabUW,PZPPF,2015,Makroekonomiczneaspektyznaczeniasektora farmaceutycznegodlapolskiejgospodarki.

LekiwPolscenależądona jtańszychwEuropie(wy- kres8).Średniacenal ekugenerycznegowyno si3euro,niższawystęp ujetylkowBułgarii–

2,6euro.S ł o w e n i a (4,9 euro),Czechy(4euro)i W ęgry(3,8euro)topozostał ekrajeEuropyŚrodkowo- Wschod-

niej,wktórychodnotow anocenyznaczniepowy żejc e n zPolski.Przecię tniecenylekówwkrajach EŚWsąznacząconiższe odcenwzachodniejczęś ciEu-

ropy:wSzwajcariitośredn io13,4euro,wNiemczech10 ,1euro,awFinlandii9,4euro .

Udziałwydatkówp u b l i c z n y c h w wydatkach nazakuplekówj estw P o l s c e j e d n y m z n a j n i ż s z y c h w krajach OECDistanowijedynie32

%kosztuzakupu.Ś r e d n i a dlakrajówOECD(liczon adlagrupy26kra- jów)wynosi57%.Wkraj achzregionuEuropyŚro d-kowo-

Wschodniejdopłatytew ynosząprzykładowo:W ęgry(43%),Słowenia(48

%),Estonia(54%),Czech y(62%).Wynikatom.in.zk onstrukcjigrupterapeutycz- nychlimitowych,któres tanowiąpodstawęwylic zeńt y c h dopłat.

Wykres8.Średniacenalekówgenerycznych(weuro)w201 4roku

S Z W A J C A

N IEMCY FINLA NDIA SZWE CJAN ORW EGIAA USTRI ALUK SEMB URGP ORTU GALIA

G R E C J A S Ł O W E N I A W Ł O C H Y H I

S ZH OL AN DI A CZ E C H Y W Ę G RY FR A N CJ AP OL SK AB UŁ G A RI A

(21)

5,2

5,0

4,9

4,7

4,3

4,2

4,0

3,8 3,4

3,0

2,6 1

3

0 2 4

6 8

10 12 14

Źródło:PZPPF,2015,Krajowyprzemysłfarmaceutyczny,BiuletynPolskiegoZ wiązkuPracodawcówPrzemysłuFarmaceutycznego,nr54,s.2.

(22)

Przeciętne RokPodmioty zatrudnienie gospodarcze(w tys.)

Przeciętne

miesięcz- ne wyna- grodzenie brutto (w zł)

Wartość brutto środków trwałych

(w mln zł)

2.2 Nowaiprężnabranżawyrobówmedycznych

Branżawyrobówmedycznychrozwijasięszczególnies z y b k o wwysokouprzemysłowionychkrajachokon-

kurencyjnejgospodarceiwysokichwartościachPKBnam ieszkańca.Wykorzystanie,aleteżwytwarzanienajnowoc ześniejszycht e c h n o l o g i i s t a n o w i c e c h ę c h a r a k t e r y s t y c z n ą tejb r a n ż y . W t ympodrozdziale zaprezentowanonajnowsząocenętendencjirozwo- jowychpolskiejbranżywyrobówmedycznych.

Polskabranżawyrobówmedycznychobejmujeok.90

Tabela4.Podstawowedaneobranżywyrobówme- dycznych(wgrupie:produkcjaurządzeń,instrument óworazwyrobówmedycznych,włączającdentystyczne

).

2011 40 8,6 3429,8 886,9

dużychimałychpodmiotówgospodarczychwytwa- rzającychw y r o b y m e d y c z n e i m a t e r i a ł y niezbędn

edoichfunkcjonowania,takiejakelektrody,cewniki,zes tawyinfuzyjneitp.Wpolskiejgospodarceprze- mysłw y r o b ó w medycznychn ie odgrywaj a k dotądi s t o t n e g o znaczenia.Firmyprodukcyjnetegosektora

tonaogółmałeiśrednieprzedsiębiorstwa.Rocznawa r t o ś ć produkcjiwtych firmachwynosi średniook.5 mlnzł.Potencjałtechnologiczno-

produkcyjny

tychfirmj estzróżnicowany,aleś r e d n i o n i e j estw y s o k i (ObserwatoriumMedyczne,2015).Podobniejestzpo- z i o m e m konkurencyjności.

Wpolskiejbranżywyrobówmedycznychdziałan i e - wielefirm,którezatrudniająwięcejniż9pracowników(t abela4).Firmytejednakrozwijająsięwstałymtem- pie.Wokresie2011-

2014odnotowanowzrost:liczbyf i r m tejbranżyo15%;zat rudnieniao27%;wynagrodzeńo 13%;kapitalizacjio76%o razwartościprodukcjisprze-

danejo65%.Kapitalizacjabranżyorazwielkośćproduk- cjiwykazywałyszybkiwzrost,cokontrastujezmale- jącymiwartościamitychparametrówobserwowanymiw branżyfarmaceutycznej(zob.podrozdział2.1).Do2014 rokuistniało4 6 f i r m branżywyrobówmedycz-

nych,którezatrudniałyłącznie11tysięcypracowników, posiadającychmaterialnąbazęprocesuprodukcyjnego

Źródło:GłównyUrządStatystyczny,od2013do2016,Rocznikstaty- stycznyprzemysłu2015,s.546;Rocznikstatystycznyprzemysłu2014,s.496;R ocznikstatystycznyprzemysłu2013,s.540;Rocznikstatystycz-

nyprzemysłu2012,s.497.

(Danedotycząpodmiotówgospodarczych,w którychliczbapracującychprz ekracza9osób).

Podw zględemwielkościr y n k u głównymsegmen- temtejbranżyjestprodukcjaurządzeń,instrumentóworaz wyrobówmedycznych,włączającdentystyczne.Firmyproduk ująceurządzenian a p r o m i e n i o w u j ą c e , sprzęte l e k t r o m e d y c z n y i e l e k t r o t e r a p e u t y c z n y ge- nerowałymniejniż4%całkowitejwartościprodukcjis p r z e d a n e j całejbranżyw2014roku(tabela5).

Tabela5.Wartośćsprzedażybranżywyrobówmedycz- nych(wcenachproducenta,mlnzł).

Wyszczególnie-

nie 2011 2012 2013 2014

Produkcjaurzą- dzeń,instrume n-

(środkitrwałe)o wartości1 , 6 mldz ł , produkujących wyrobyowartościrynkowej3,1mldzł.Łączniezmi- kroprzedsiębiorstwamiwartośćproduktówmedycz- nychsprzedawanychwPolsceprzekroczyła6,5mldzłw 2013roku,costanowiłoznaczącywzrostwporów- naniudo3,9mldzłosiągniętychw2010roku.

tóworazwyro- b ó w medycznyc h,włączającdent ystyczne Produkcjaurzą- dzeńnapromie- niowujących,sprz ętuelektro- m edycznego ielektroterapeu- tycznego

1783,5 2323,3 2546,7 2957,1

76,6 88,8 94,9 117,5

Ogółem 1860,12 412,12641,63 074,6

Źródło:GłównyUrządStatystyczny,od2013do2016,Rocznikstaty- stycznyprzemysłu2015,s.135,137;Rocznikstatystycznyprzemysłu

2012 42 9,3 3634,6 993,7

2013 45 10,6 3741,2 1398,3

2014 46 10,9 3889,9 1563,8

(23)

2014,s.135,137;Rocznikstatystycznyprzemysłu2013,s.136,137;Rocznikstatysty cznyprzemysłu2012,s.139,141.(Danedotycząpodmiotówgo-

spodarczych,wktórychliczbapracującychprzekracza9osób).

Jednymzgłównychczynnikównapędzającychwyż- sząsprzedażw branżyw y r o b ó w medycznychj este ksport,k t ó r y w 2014rokuosiągnąłw a r t o ś ć 2,5m l d zł.KrajeUEsągłównymiodbiorcamipolskiegoekspo rtutejbranży,którywzrósłponad trzykrotniew ci ąguostatnichkilkulat(ObserwatoriumMedycz- ne,2015).DoNiemiec,DaniiorazFrancjitrafia60%całe goeksportu.Głównymip r o d u k t a m i eksporto- wanymisą:m e b l e s z p i t a l n e , p r e c y z y j n e n a r z ę d z i a c h i r u r g i c z n e , m e d y c z n e m a t e r i a ł y z używalnei i m -

p l a n t y . Potwierdzajątoobserwacjeiinformacjezt ar-

gówMEDICA2014wDüsseldorfie,naktórychswojąofer tęsamodzielnielubprzywsparciuMinisterstwaGosp odarkiprzedstawiałowielupolskichproducen-

tówwyrobówmedycznychiwyposażenia(Obserwa- t o r i u m Medyczne,2015).

DostępnośćśrodkówwramachEuropejskiejPolity- kiSpójnościi krajowychprogramówoperacyjnychwpły wazjednejstronynarosnącezapotrzebowanienanarzędzia medyczne,urządzenia,sprzęt,oprogra-

mowanieimateriałyeksploatacyjne;zdrugiejstro -

nydajemożliwośćfirmomzbranżynafinansowaniewła snychpracbadawczo-rozwojowych(zob.Za-

ł ącznik1.ListaprojektówSTRATEGMED).

Porównaniebranżywyrobówmedycznychw P olscezkrajamiśrodkowo-

wschodniejc z ę ś c i U n i i Europejskiej Wtympodrozdzialeporównanopolskąbranżęwy- robówmedycznychzwynikamiinnychkrajówEŚW.Głó wnymikryteriamiporównaniabyły:liczbaprzed- s i ę b i o r s t w , liczbaosóbzatrudnionychwbranży orazw a r t o ś ć dodanawkosztachczynnikówprodukcji.

Wzrostliczbyfirmbranżywyrobówmedycznychjestobs erwowanywwiększościkrajówEŚW(wykres9).W y j ą t e k w t ymw z g l ę d z i e s t a n o w i ą C h o r w a c j a , W ęg ryiSłowacja.WPolsceliczbaprzedsiębiorstwzwięks zyłasięo11%wlatach2012-

2014.WzrosttenbyłwiększyjedynienaŁotwie(18%),wRumu nii(17%)oraznaLitwie(14%).

Prawidłowościąśrodkowo-

wschodniejc z ę ś c i UniiEuropejskiejjestdominując aliczbaproducentówurządzeń,instrumentóworazwyrob ówmedycznych,w ł ą c z a j ą c dentystyczne(wykres10,

„Instrumentym e d y c z n e i m a t e r i a ł y eksploatac yjne”),w s t o s u n -

kudoproducentówurządzeńnapromieniowujących,s p r z ę t u elektromedycznegoielektroterapeutyczne- go(wykres10,„Wyposażeniemedyczne”).W2014

Wykres9.DynamikaindeksuzmianliczbyfirmbranżywyrobówmedycznychwwybranychkrajachEŚW(2012=100).

130

120 118 117

114

110 102

10

7 106 10

4 11 1

103 11 0

10 3

10

8 10

4 10

7 10

3 107

100

90

80

100 10

0 10

0 100

100

9797 100

9493 100

94 90

70

ŁOTWA RUMUNIA LITWA POLSKA ESTONIA SŁOWENIA CZECHY BUŁGARIACHORWACJAWĘGRYSŁOWACJA

2012 201 3 2014

(24)

5,8% 94,2%

4,8% 95,2%

4,7% 95,3%

4,6% 95,4%

1,5% 98,5%

rokunajwiększyodsetek firmprodukującychsprzętn apromieniowujący,e l e k t r o m e d y c z n y i elektrote ra-p e u t y c z n y odnotowanonaWęgrzech–

5,8%,pod-

czasgdywPolscebyłotozaledwie1,5%

(najniższapozycjawśródkrajówEŚW).

Wykres10.ZróżnicowanieprofiluprodukcjifirmbranżywyrobówmedycznychwwybranychkrajachEŚWw2014roku.

WĘGRY

CHORWACJA

ESTONIA

RUMUNIA

LITWA1,6% 98,4%

BUŁGARIA

POLSKA

Wyposażeniem e dyczne Instrumentymedyczneimateriałyeksploatacyjne

Wo d n i e s i e n i u dol i c z b y mieszkańców,s p o ś r ó d w s z y s t k i c h krajówEŚWnajwięcejfirmzbranżyw y-robówmedycznych

produkowałourządzenia,instru-

m entyorazinnewyrobymedyczne,włączającdenty- styczne,wCzechach(wykres11).W2014rokuPolska

zajęłaczwartąp o z y c j ę , bardzobliskotrzeciejSło- w e n i i . Wprzeliczeniuna1mlnmieszkańcówWęgry zajmowałyp i e r w s z e miejscew zakresiel i c z b y firm produkującychsprzętnapromieniowujący,e l e k t r o - m edycznyielektroterapeutyczny.

(25)

20

Wykres11.Liczbafirmbranżywyrobówmedycznychna1mlnmieszkańcówwwybranychkrajachEŚW.

(a) Produkcjaurządzeń,instrumentówo r a z wyrobów

(b)Produkcjaurządzeńnapromieniowujących,medycznych,włączającdentystyczne sprzętuelektromedycznegoi elektroterapeutycznego

CZECHY

218 226

233 WĘGRY ^8,8

9,9

9,2

SŁOWACJA

SŁOWENIA

POLSKA

149 153

161

144 149

202 189

180 CZECHY

ESTONIA

2,2 3,0

3,8 4,2

4,6 5,0

4,5

WĘGRY

160

162 153 150

POLSKA

2,1 2,4 2,4

LITWA

BUŁGARIA

93 98

106 82

85

CHORWACJA

RUMUNIA

2,3 2,4

2,2 2,2 2,2 88

55

ESTONIA ⁵⁸

62

48

CHORWACJA ⁴⁶

47 38

RUMUNIA ⁴¹

45

35

ŁOTWA ³⁶

41

LITWA

SŁOWACJA

SŁOWENIA

BUŁGARIA

2,0 2,0 1,7

1,3 1,7 1,7

1,0 1,5 1,5

1,1 1,1 1,4

0 50 100 150 200 250 0 2 4 6 8 10

2012 201 3 2014

(26)

26.2 25.0 26.0

17.4 16.7 17.1

12.9 14.2 15.0

9.8 9.2 8.4

7.6 7.7 7.8

7.2 6.7 7.3

5.1 5.4 6.3

Wykres12.Liczbazatrudnionychwbranżymedycznejna10000pracownikówzatrudnionychwcałejgospodarcew wy branychkrajachEŚW.

(a)Produkcjaurządzeń,instrumentówo r az wyrobów

(b)Produkcjaurządzeńnapromieniowujących,medycznych,włączającdentystyczne

sprzętuelektromedycznegoi elektroterapeutycznego

CZECHY

WĘGRY

SŁOWENIA

SŁOWACJA

POLSKA

CHORWACJA

BUŁGARIA

30.7 30.8 31.5

31.3 31.6 31.1

WĘGRY

BUŁGARIA

CZECHY

CHORWACJA

POLSKA ^0,30,3 0,4

0,7 0,7 0,7

0,9 1,0

1,1

0,9 0,9 1,0

1,8 2,0

2,2

ŁOTWA

RUMUNIA

SŁOWACJA

0,3

0,2 0,2 0,3

0,5 0,5

0 5 10 15 20 25 30 35 0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5

2012 201 3 2014

(27)

Liczbaosóbzatrudnionychwbranżywyrobówme- dycznychw relacjidoogółuz a t r u d n i o n y c h w go -

s p o d a r c e p o s z c z e g ó l n y c h krajówr e g i o n u pozosta-

j e relatywniebezwiększychzmian.Najwięcejosó bz a t r u d n i o n y c h jestwCzechach,naWęgrzecho razS ł o w e n i i . WprzypadkuPolski,jakiinnychkrajówre- gionu,odsetekosóbpracującychwtejgrupieprzed- siębiorstwt e c h n o l o g i c z n y c h j estniski(wykres12 ).

NajwiększywzrostodnotowanowPolsceiRumunii,a na jbardziejzauważalnyspadekwChorwacji.We- długdanychza2014rok,wPolsce0,15%zatrudnio- nychwew s z y s t k i c h sektorachgospodarkipracuj ew omawianejbranży,wCzechachjestto0,32%,naW ę g r z e c h 0,31%,awSłowenii0,26%.

Wykres13.Wartośćdodanabruttowkosztachczynnikó wprodukcji(mlneuro)wbranżywyrobówmedycznychw wybranychkrajachEŚW.

(a)Produkcjaurządzeń,instrumentówo r az wyrobów (b)Produkcjaurządzeńnapromieniowujących,medyczn ych,włączającdentystyczne

sprzętuelektromedycznegoi elektroterapeutycznego

POL SKA

CZE CHY

WĘG RY

3 0 2 , 1 2 9 7 , 4 2 9 1, 1

276 ,6

28 9,1 33 5,8

39 1, 0

BUŁ G A R I A

W Ę G R Y

9, 6

15,9 16,3 14,7

1 9,

4 2

3 , 8 22, 8

SŁ O W A CJ A

6 7, 3 71, 6

26 P

O L S K A

12,6

11,1

SŁ O W E NI A

R U M U NI A

5 45 35 7

3 03 6

2,8 6, 8

7 , 1

9,8 9,8

C

H ESTONIA

(28)

Ł O T W A

2 5 , 6 2 0 , 9 2 0 , 4

2 0 , 2

7 , 0 8 , 4 5 5

C

2, 4 2, 3

1 , 1 0 , 9 1 , 9 3,1

0 50 100 1 5 0 2 0 0

2 5 0

3 0 0

35 04 0 0

0 5

10 15 20 25

2012 2 01 3

2014

Źródło:Eurostat,2017a,Annualenterprisestatisticsbysizeclassforspeciala ggregatesofactivities,Eurostatdatabase[dostęp:30.10.2017].