Arkadiusz Domaszk
Ogólnopolska Konferencja Naukowa :
"Zadania nauczycielskie Kościoła
wobec wyzwań XXI wieku”" : (Radom
3-5 września 2007)
Seminare. Poszukiwania naukowe 25, 522-524
522
S P R A W O Z D A N IAOGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA NAUKOWA
Z A D A N I A N A U C Z Y C I E L S K I E K O Ś C I O Ł A W O B E C W Y Z W A Ń X X I W I E K U
(Radom, 3-5 września 2007)
Stowarzyszenie Kanonistów Polskich, Wydział Nauk Prawnych KUL, Wyższe Seminarium Duchowne w Radomiu oraz Katedra Kościelnego Prawa Publicznego i Konstytucyjnego KUL zor ganizowały w dniach 3-5 września 2007 r. konferencję naukową pt. Z a d a n i a n a u c z y c i e l s k i e K o ś c i o ł a w o b e c w y z w a ń X X I w ie k u . W sympozjum wzięli udział pracownicy naukowi Wydziału Prawa
Kanonicznego i Administracji KUL, Wydziału Prawa Kanonicznego UKSW, Papieskiej Akademii Katolickiej w Krakowie, gospodarze z Radomskiego Seminarium Duchownego, przedstawiciele innych ośrodków kanonistycznych w Polsce oraz reprezentanci studentów różnych uczelni.
Przyjazd uczestników i ich zakwaterowanie na terenie miejscowego seminarium zaplanowano na wieczór 3 września. Właściwe obrady rozpoczęły się następnego dnia o godz. 9.00. W otwarciu konferencji głos zabrali m.in. ks. bp dr Zygmunt Zimowski (biskup radomski) oraz ks. prof, dr hab. Józef Krukowski (prezes Stowarzyszenia Kanonistów Polskich).
Pierwszej sesji przewodniczył ks. bp Antoni Dziemianko, który jest Administratorem Apostol skim Archidiecezji Mińsko-Mohylowskiej na Białorusi. Pierwszy referat wygłosił ks. bp dr Zyg munt Zimowski nt. M a g i s t e r i u m K o ś c i o ł a w o b e c n o w y c h w y z w a ń . Stwierdził on w swoim wystą
pieniu, że głoszenie Ewangelii we współczesnej Europie jest nowym wyzwaniem. Innymi zadania mi są: dążenie do jedności chrześcijaństwa, watka o stosowanie stałych zasad moralnych oraz dialog z innymi, niż chrześcijaństwo, kulturami. Po przerwie, następne prelekcje wygłosili: ks. prof, dr hab. Józef Krzywda nt. K o m p e t e n c j e b i s k u p ó w d i e c e z j a l n y c h w r e a l i z a c j i z a d a n i a n a u c z y c i e l s k i e g o K o ś c i o ł a oraz ks. prof, dr hab. Józef Krukowski nt. K o m p e t e n c j e k o n f e r e n c j i b i s k u p ó w w z a k r e s i e z a d a n i a n a u c z y c i e l s k i e g o K o ś c i o ł a . Pierwszy z prelegentów wskazał na zależność pomiędzy przyję
tymi święceniami a władzą głoszenia Ewangelii przez biskupów. Następnie omówił zadania jurys dykcyjne biskupa (zadania nauczycielskie), odnosząc je do duchownych, świeckich oraz synodu diecezjalnego. Kolejny mówca ks. Józef Krukowski wykazał możliwość stanowienia przez konfe rencje biskupów deklaracji doktrynalnych. Biskupi, będąc autentycznymi nauczycielami wiary, mogą ustanawiać dekrety generalne, przy zastrzeżeniu, że jest to prawo partykularne.
Drugą popołudniową sesję poprowadził ks. bp prof, dr hab. Andrzej Dzięga (biskup sando mierski). Sesje rozpoczęło wystąpienie ks. prof, dra hab. Henryka Stawniaka nt. K o n t r o l a p u b l i k a c j i z p u n k t u w i d z e n i a n a u k i K o ś c i o ł a . Stwierdził on, że kontrola, której Kościół się domaga dla niektó
rych publikacji książkowych, chroni dobro duchowe, tak autora, jak i odbiorcy (czytelnika). W swoim wystąpieniu ks. Henryk Stawniak dokonał rozróżnienia pomiędzy aprobatą a licencją, choć obie formy są zezwoleniem na publikację. Zwrócił również uwagę, że w materii kontroli uprzedniej przed drukiem pozycji dotyczących wiary i moralności potrzeba większego respektowa nia norm prawa kanonicznego. Kolejny prelegent dr Piotr Wiśniewski przybliżył temat: D o s t ę p K o ś c i o ł a d o r a d i o f o n i i i t e l e w i z j i w u s t a w o d a w s t w i e I I I R z e c z y p o s p o l i t e j P o l s k i e j . Omówił on pro
cedurę udzielania koncesji nadawcom kościelnym oraz faktyczne pokrycie kraju zasięgiem ich stacji radiowych i telewizyjnych. W radio i telewizji publicznej bowiem czas antenowy „katolicki” jest procentowo niewielki i ma miejsce najczęściej poza najlepszymi porami oglądalności. Ostatnie wystąpienie w tej sesji ks. dra hab. Sławomira Fundowicza dotyczyło O b o w i ą z k ó w i u p r a w n ie ń w i e r n y c h ś w i e c k i c h w r e a l i z a c j i m i s j i n a u c z y c i e l s k i e j K o ś c i o ł a . Autor wystąpienia omówił obo wiązki i prawa świeckich w tej materii na podstawie szerokiego spektrum dokumentów kościelnych, od czasu Soboru Watykańskiego II do okresu współczesnego.
W dyskusji ks. Józef Krukowski zwrócił uwagę m.in. na problem selektywnego przygotowy wania, a następnie emitowania reportaży i wywiadów. Po zakończeniu obrad uczestnicy konferencji udali się do kościoła katedralnego, gdzie pod przewodnictwem ks. bpa Zygmunta Zimowskiego
S P R A W O Z D A N IA
523
uczestniczyli we Mszy św. Homilię wygłosił ks. bp dr Edward Materski. W godzinach wieczoro wych odbyło się walne, coroczne zebranie członków Stowarzyszenia Kanonistów Polskich.
Ostatni dzień konferencji rozpoczęła Eucharystia w kościele seminaryjnym, pod przewodnic twem ks. bpa dr Stefana Siczka. Sesję przedpołudniową poprowadził ks. bp dr Artur Miziński. Pierwszą prelekcję wygłosił ks. prof, dr hab. Krzysztof Warchałowski nt. K o m p e t e n c j e w ł a d z k o ś c i e l n y c h i p a ń s t w o w y c h w z g l ę d e m n a u c z y c i e l i a k a d e m i c k i c h n a w y d z i a ł a c h n a u k k o ś c i e l n y c h .
Podkreślił on w swoim wystąpieniu, że wydziały kościelne są zwrócone ku Objawieniu chrześcijań skiemu i realizują zadania kościelne, dlatego władza kościelna stawia osobne wymagania dla na uczycieli akademickich, zatrudnionych na tych wydziałach. Oprócz wymagań naukowych (stopni akademickich) i pedagogicznych oczekuje się od nich również walorów moralnych. Autor referatu przypomniał też, że nauczyciele przedmiotów teologicznych muszą otrzymać mandat od władzy kościelnej, a pozostań wykładowcy zwykłe zezwolenie nauczania. Następny mówca ks. dr Jarosław Wojtkun przybliżył temat: Z a d a n i a r o d z i n y w w y c h o w a n i u k a to lic k im . Odnosząc się do nauczania kościelnego, omówił on prawo rodziny do wychowania dzieci, w tym i religijnego ich ukształtowa nia. Wskazał także niektóre zagrożenia procesu wychowawczego, jak rozluźnienie wpływu rodzi ców na dzieci oraz negatywne oddziaływanie mass-mediów.
Po przerwie, referat wygłosił ks. dr Adam Maj nt. Z a d a n i a s z k ó ł k a t o l i c k i c h w P o ls c e . Wska zując na prawo oświatowe i kanoniczne (powszechne i partykularne), autor omówił zadania szkoły katolickiej: nauczania, wychowania i ewangelizacji. Program edukacyjny szkoły, a także jej chrze ścijańska tożsamość pozwalają przejść od koncepcji instytucji do „szkoły wspólnoty”, do eklezjal nego mikrosystemu. Potrzebna jest również integracja wszystkich zadań szkoły, a także całościowe formowanie wspólnoty szkolnej (uczniów i nauczycieli). Następną prelekcję wygłosił ks. prof, dr hab. Artur Mezglewski. Rozwinął on temat: Z a s a d a r ó w n o u p r a w n i e n i a r e l i g i i j a k o p r z e d m i o t u n a u c z a n i a . Rozważył on status religii jako jednego z przedmiotów szkolnych. Zdaniem autora po
winna być ona traktowana na równi z innymi przedmiotami, czego wyrazem jest ostatnie rozporzą dzenie ministerialne o włączeniu oceny z religii do średniej oceny całościowej. Konsekwencją ta kiego równouprawnienia winno być zrównanie praw i obowiązków katechety z innymi nauczycie lami, co obecnie jest zróżnicowane w niektórych zakresach (np. zakaz przyjmowania obowiązków wychowawcy klasy).
W dyskusji nad referatami pojawił się problem znaczenia prawnego porozumień między stroną kościelną a rządową, co z kolei wpływa na stan prawny szkół katolickich, a także uczelni wyższych (katolickich i kościelnych). Podniesiono także potrzebę współpracy rodziców ze środowiskiem szkolnym, w wypracowaniu programów edukacyjnych i wychowawczych. Zauważono również, że nauczanie religii łączy się z oceną, ale nie można oceniać dziecka za postawy religijne.
Po krótkiej przerwie, kolejne wystąpienie wygłosił ks. prof, dr hab. Edward Górecki nt. S y t u a c j a p r a w n a k a t o l i c k i c h s z k ó ł w y ż s z y c h w P o l s c e , w którym stwierdził, że katolickie i kościelne
uczelnie wyższe pełnią m.in. zadanie ewangelizacyjne. Ich stan prawny reguluje ustawa o stosunku państwa do Kościoła Katolickiego z 1989 r. oraz umowa między stroną kościelną a rządową z 1999 r. Wydziały teologiczne włączone w struktury uczelni państwowych, oprócz prawa państwowego, stosują się także do prawa kanonicznego. Ostatni referat pt. M e d i a w s ł u ż b i e K o ś c i o ł a wygłosił ks.
bp dr Adam Lepa. Autor podkreślił, że media pełnią ważną rolę informacyjną i pedagogiczną. Ko ściół może roztropnie korzystać ze środków społecznego przekazu we wskazanych funkcjach, jak również w zadaniach ewangelizacyjnych. Jednocześnie, Kościół musi się przeciwstawiać negatyw nemu oddziaływaniu mediów. Ważną rolę w tym zakresie pełnią rzecznicy w Kościołach partyku larnych, docenić trzeba także organizowanie konferencji prasowych w poszczególnych diecezjach.
W zakończeniu konferencji głos zabrali: ks. Józef Krukowski, jako prezes Stowarzyszenia Ka nonistów Polskich i ks. Jarosław Wojtkun - rektor seminarium w Radomiu. W posumowaniu, nale ży stwierdzić, że całe zebranie podjęło ważne tematy z zakresu prorockiej misji Kościoła, którą pełni on na różnych płaszczyznach. Są nimi: stanowienie prawa, szkolnictwo katolickie, nauczanie
524
S P R A W O Z D A N IAreligii oraz wychowanie religijne, zwłaszcza w obrębie rodziny. Podkreślono także nowe wyzwanie ewangelizacyjne dla Kościoła, również w świecie mass-mediów.
Ks. Arkadiusz Domaszk SDB U K S W W a r sza w a
OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA NAUKOWA M E D IA A W A R T O Ś C I
(Olsztyn-Kortowo, Wydział Prawa i Administracji UWM, 9 maja 2007)
Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego oraz Studenckie Koło Naukowe Prawników Kanonistów tego Wydziału zorganizowały dnia 9 maja 2007 r. konferencję naukową pt. M e d ia a w a r to ś c i. Współorganizatorami konferencji było także Koło Prawników Ka nonistów Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego oraz The European Law Students’ Association Olsztyn. Cechą charakterystyczną tego wydarzenia naukowego, w dużej mierze przygotowanego przez koła studenckie, były m.in. referaty opracowane i zaprezentowane przez samych studentów. Przeplatały się one z wystąpieniami pracowników naukowych UWM i innych ośrodków. W sympo zjum wzięli udział pracownicy Wydziału Prawa i Administracji oraz Wydziału Teologii UWM, a także liczni studenci tejże uczelni i przedstawiciele lokalnych olsztyńskich mediów.
Przed rozpoczęciem obrad została odprawiona Msza św. w kościele akademickim pw. św. Franciszka z Asyżu pod przewodnictwem ks. bpa Jacka Jezierskiego. W otwarciu konferencji głos zabrali: prof, dr hab. Janusz Piechocki - prorektor UWM, Czesław Małkowski - prezydent Olszty na, ks. dr Jacek Jezierski - bp pomocniczy archidiecezji warmińskiej, prof, dr hab. Bronisław Sitek - prodziekan Wydziału Prawa i Administracji UWM, oraz ks. prof, dr hab. Ryszard Sztychmiler. Tematyka konferencji obejmowała cztery przestrzenie poszukiwań: media a wartości religijne, media a wartości moralne, media a wartości patriotyczne, wartości chrześcijańskie a ogólnoludzkie. Tak wyodrębnionym czterem sesjom przewodniczyli kolejno: prof, dr hab. Tadeusz Jasudowicz (UWM), ks. dr bp Tadeusz Płoski (UWM), ks. prof, dr hab. Ryszard Sztychmiler (UWM), ks. dr Arkadiusz Domaszk (UKSW).
Pierwszą część, poświęconą relacjom pomiędzy mediami a wartościami religijnymi, rozpoczął referat dr Katarzyny Parzych pt. M e d ia a w a r to ś c i r e lig ijn e w o b e c p y ta n ia o d ia lo g ic z n o ś ć m e d ió w i w ia r y re lig ijn e j. Główna myśl referatu dotyczyła treści związanych ze środkami przekazu jako przestrzenią dialogu, w którym uczestniczą: nadawca, producent i odbiorca. A ponieważ wiara także jest dialogiczna, zarówno w wymiarze indywidualnym, jak i społecznym, dlatego oba te wymiary reprezentują i niosą z sobą wartości. Drugim prelegentem był ks. dr Arkadiusz Domaszk, który podjął temat: M e d ia - n o w e d r o g i e w a n g e liz a c ji w n a u c za n iu K o ś c io ła i w p r a w ie k a n o n ic zn y m . W swoim wystąpieniu zauważył, że nowa ewangelizacja wymaga wykorzystania nowych środków; to oznacza, że w misji Kościoła należy zastosować różnorakie media: obok tradycyjnych publikacji drukowanych, także radio, telewizję i internet. Podkreślił następnie, że kwestia użyteczności me diów w ewangelizacji jest szeroko podejmowana w nauczaniu Kościoła oraz w prawie kanonicz nym. Kolejne prelekcje wygłosili: Anna Słowikowska - O c h ro n a p r z e k a z u w ia r y w m e d ia c h , Mar lena Rozkosz - M e d ia z a g r o ż e n ie m d la w a r to ś c i re lig ijn y c h ? , Monika Sarnowska - M e d ia p o m o c ą w k s z ta łto w a n iu d o jr z a ło ś c i r e lig ijn e j?
Drugą sesję rozpoczął wykład ks. prof. Mariana Machinka pt. P r a w d a i p r a w d o m ó w n o ś ć w m e d ia c h . Prelegent stwierdził, że media, nazywane czwartą władzą, ze względu na swój realny wpływ na społeczeństwo demokratyczne, kształtują opinię publiczną i są katalizatorem różnych procesów społecznych. Dziennikarz ma prawo do prezentowania własnego zdania, winien on jednak
