LISTOPAD 2010
AR KUSZ PRÓB NEJ MA TU RY Z OPE RO NEM
HI STO RIA
PO ZIOM PODSTAWOWY Czas pra cy 120 mi nut In struk cja dla zda jà ce go
1. Sprawdê, czy ar kusz eg za mi na cyj ny za wie ra 21 stro n (za - da nia 1–34). Ewen tu al ny brak zg∏oÊ prze wod ni czà ce mu ze spo ∏u nad zo ru jà ce go eg za min.
2. Odpowiedzi zapisz w miej scu na to prze zna czo nym przy ka˝dym zadaniu.
3. Pisz czy tel nie. U˝y waj d∏u go pi su/pió ra tyl ko z czar nym tu szem/atra men tem.
4. Nie u˝y waj ko rek to ra, a b∏´d ne za pi sy wy raê nie prze kreÊl.
5. Pa mi´ taj, ˝e za pi sy w brud no pi sie nie pod le ga jà oce nie.
˚y czy my po wo dze nia!
Za rozwiàzanie wszystkich zadaƒ
mo˝na otrzymaç
∏àcznie 100 punktów.
PESEL ZDAJÑCEGO
Wpisuje zdajàcy przed rozpocz´ciem pracy
KOD ZDAJÑCEGO
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Zadanie 1.(4 pkt)
Przyporządkujopisomkalendarzyzamieszczonymw tabeliwłaściwenazwyz listyA–E.Wpiszdo tabe- liodpowiednielitery,którymioznaczonokalendarze.
A.kalendarzrewolucyjny
B.kalendarzżydowski C.kalendarzjuliański D.kalendarzgregoriański E.kalendarzmuzułmański
Opisy Oznaczenia
1. Funkcjonowałod września 1792do stycznia 1806roku.
2. OpracowanyprzezastronomaegipskiegoSosigenesa,wprowadzonyw życiew 45ro- kup.n.e.
3. OpracowaligobraciaLuigii AntonioLilo.Kiedyzostałwprowadzonyw 1582roku, po 4październikanastąpiłod razu 15października.
4. ZostałwprowadzonyprzezMahometaw 632roku.
Zadanie 2.(1 pkt)
Po przeanalizowaniutekstuźródłowegowyjaśnijswoimisłowami,co,zdaniemHerodota,doprowadzi- łodo rozwojukolonizacjigreckiej.
Herodot,Dzieje
Przezsiedemlatniepadałdeszczna Terze:w ciągunichuschływszystkiedrzewana wyspiepróczjed- nego.[...]WyprawiliTeryjczycyBattosaz dwomapięćdziesięciowiosłowcami.Cipopłynęlido Libii,po- nieważjednakniewiedzieli,comajądalejrobić,powrócilidalejna Terę.LeczTeryjczycyzarzucili pociskamizbliżającychsiędo brzegui niepozwoliliimwylądować,tylkokazaliodpłynąćz powrotem.
Zmuszeniwięcodjechalina okrętachi osiedlilisięna wyspie,którależyna wybrzeżuLibii.
Źródło:S.Sprawski,G.Chomicki,Starożytność.Tekstyźródłowe,komentarzei zagadnieniado historiiw szkoleśredniej, Kraków 1999,s. 77.
......................................................................................
......................................................................................
Zadanie 3.(1 pkt)
Spośródwymienionychwydarzeńzaznaczto,którebyłobezpośrednimnastępstwemprzewrotumajo- wego.
A. PowołanierząduKazimierzaBartla.
B. PowołanierząduWincentegoWitosa.
C. UtworzenieBezpartyjnegoBlokuWspółpracyz Rządem.
D. DelegalizacjaObozuWielkiejPolski.
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Zadanie 4.(2 pkt)
Wśródwymienionychw tabelipostacizwiązanychz życiempolitycznymstarożytnejGrecjiwskażtę,któ- rażyłanajwcześnieji tę,którażyłanajpóźniej.W tabelioboknazwiskapolitykażyjącegonajwcześniej wpiszcyfrę 1,obokżyjącegonajpóźniej–2.
Zadanie 5.(3 pkt)
Po przeanalizowaniutekstuźródłowegopodajimiępostaci,którąopisałPlutarch.Następnieprzedstaw dwaargumentyuzasadniającetwójwybór.
Plutarch,Żywotysławnychmężów
Obserwująccharakterchłopca,nieugiętyi opornywobecwszelkiegoprzymusu,Filipspostrzegł,żełatwiej z nimdojśćdo celuprzezrozumnesłowo,niżprzemocą.[...]Zaprosiłwięcdo siebienajsławniejszego i najuczeńszegofilozofa,Arystotelesa,wypłacającmuz góryhonorariumnauczycielskie,prawdziwiewiel- kiei godnewielkościtegoczłowieka.[...]Z wrodzonegozamiłowanialubiłstudiowaćliteraturęi dużoczy- tał.IliadęHomerauważałpo prostuza codziennypokarmdlaswejdzielnościwojennej.
Źródło:S.Sprawski,G.Chomicki,dz.cyt.,s. 155.
......................................................................................
......................................................................................
......................................................................................
......................................................................................
......................................................................................
......................................................................................
Zadanie 6.(3 pkt)
Uzupełnijlukiw poniższychzdaniachna tematRzymian.
Wojny i podboje w życiu Rzymian były bardzo ważne. Dla upamiętnienia zwycięstw wznosili oni a) . . . .O wysokimpoziomieumiejętnościbudow- lanych rzymskich architektów, a zarazem o ich trosce o higienę świadczą monumentalne b) . . . .doprowadzającewodędo miast.W ramachrozrywkichętnieoglą- daliwyścigikwadrygorganizowanew budowlachzwanychc) . . . .
Postacie Cyfry
A. Perykles B. Drakon C. Solon D. Pizystrat E. Klejstenes
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Zadanie 7.(1 pkt)
Przeanalizujzaprezentowanyplan,a następniepodkreśl nazwęprzeciwnikówRzymianw tejbitwie.
A.Persowie B.Gallowie C.Kartagińczycy D.Germanie
Zadanie 8.(4 pkt)
Wymienionymw tabeliosiągnięciomcywilizacjistarożytnychprzyporządkujwłaściwyludlubpaństwo.
Nazwydobierzz listypodanejpod tabeląi wpiszjewewłaściwerubryki.
Fenicjanie,Babilonia,Sumerowie,Indie,Chiny
Zadanie 9.(3 pkt)
Na podstawieinformacjipodanychw tabelizidentyfikujnazwyurzędnikóww Polsceśredniowiecznej.
Właściwenazwywpiszw odpowiednierubryki.
du˝y obóz Rzymian
ma∏y obóz Rzymian II obóz
Hannibala
I obóz Hannibala
Kanny
Hasdrubal
Hasdrubal
Emiliusz Paulus
Terencjusz Warron
HANNIBAL Celt. i Iber
. Celt. i Iber
.
Lib.
Lib.
Hannon Lib.
Lib.
I faza II faza
Osiągnięcia Ludy/Państwa
1. KodeksHammurabiego
2. Stworzeniepismaalfabetycznego 3. Wytwarzaniepapieru
4. Zastosowaniekołado transportu
Opisy Nazwyurzędników
1. Sprawowaładministracjęgospodarcząi sądownictwow powierzonymmu okręgu.Jednymz zadańbyłościąganiedaninw naturze,a takżeświadczeń od podległejgrodowiludnościsłużebnej.Miałobowiązekwykrywaniai ści- ganiaprzestępców.Miałprawosądzeniai karaniawewszystkichsprawach niezastrzeżonychdlasąduksięcia.
2. Najwyższyurzędnikksiążęcy,którydowodziłwojskiemi sprawowałsądy w imieniu panującego. Początkowo był to urząd nadworny. W XIV i XV wieku, obok kasztelańskiego, zaliczany do najwyższych urzędów ziemskichsprawowanychdożywotnioz nominacjimonarchy.
3. Do jegozadańnależałodowodzeniesiłamizbrojnymii zarządwarownia- mipołożonymina podległymwładcyterytorium.Urządtenna ziemiach polskichwprowadziłWacław II.
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Zadanie 10.(3 pkt)
Do definicjizwiązanychz filozofiąw średniowieczu,którezostałypodanew tabeli,dopasujpojęcia.Do- bierzjez listyzamieszczonejpod tabelą,a następniewpiszwewłaściwerubryki.
Definicje Pojęcia
1. Nazwanurtuw filozofiigłoszącego,żeBógjestprzyczynąi ostatecznym celemwszystkiego,coistnieje.
2. Metodapoznawczapolegającana stosowaniuustalonejproceduryskła- dającejsięz komentowaniaanalizowanegotekstu,dyskusjina jegote- matorazdojściado wniosków(determinatio).
3. Systemfilozoficznyłączącymyślarystotelesowskąz myśląchrześcijańską.
Stworzyłgodominikanin–jedenz największychmyślicieliśredniowiecza.
scholastyka,augustynizm,teocentryzm,tomizm
Zadanie 11.(4 pkt)
Stwierdzeniazamieszczonew tabe- liodnosząsiędo mapyukazującej państwopierwszychPiastów.Roz- strzygnij, które ze stwierdzeń są prawdziwe,a którefałszywe.W ta- beli wpisz odpowiednio znak P
(prawda)lubF(fałsz). Poznaƒ
Kraków P∏ock
¸´czyca Szczecin
Ko∏obrzeg
Wroc∏aw
Opole Grody
Czerwieƒskie Gdaƒsk
O∏omuniec Praga
MiÊnia
Nitra
C z e c h y
M o r a w y
Bug
Wis∏a
Odra Warta
¸aba
San
W iÊ la ni e O p o l a n i e
P o l a n i e
¸u
˝ycza n ie
P omor zani e
P r u s o w i e
Ma z
o ws z a n i e
0 100 km
Stwierdzenia PlubF
1. TrzonpaństwaMieszka I stanowiłaWielkopolskaz naczelnymigrodami:Poznaniem i Gnieznem.
2. Mieszko I niezdołałpodporządkowaćsobieziemWiślani Ślężan.
3. PierwsiPiastowieopanowalii przyłączylido PolskicałePomorze.
4. BolesławChrobryzdobyłMorawy,Łużyce,GrodyCzerwieńskie.
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Na podstawie:HistoriaPolskiw liczbach.Ludność,terytorium,red.A.Jezierski,Warszawa 1994,s. 23.
A. Podajnazwędzielnicy,któraw epocebarokucharakteryzowałasięnajwyższągęstościązaludnienia.
......................................................................................
B.Podajwiek,w którymna ziemiachpolskichnastąpiłnajwiększyprzyrostludnościw stosunkudo okre- supoprzedniego.
......................................................................................
C. Rozstrzygnij,którezestwierdzeńpodanychniżejsąprawdziwe,a którefałszywe.Wpiszprzy nichod- powiednioP(prawda)lubF(fałsz).
Zadanie 12.(4 pkt)
Przeanalizujdanez tabeli,a następniewykonajpolecenia.
GęstośćzaludnieniatrzechcentralnychdzielnicPolskiw X–XVII w.
Lata Wielkopolska Małopolska Mazowsze Ogółem
Ludność
W mln Na 1km2 W mln Na 1km2 W mln Na 1km2 W mln
Przyrost lub spadek
(–)do okresu poprzed-
niego
w %
Na 1km2
1000 0,3 5 0,3 5 0,1 4 0,7 x 5
1340 0,6 10 0,4 8 0,3 8 1,3 86 9
1580 1,2 21 1,2 22 0,7 20 3,1 139 21
1650 1,5 26 1,6 29 0,8 24 3,9 26 26
1660 1 18 1,4 24 0,5 16 2,9 –25 20
Stwierdzenia PlubF
1. Spadekliczbyludnościw1660rokubyłspowodowanywojnamitoczonymiprzez RzeczpospolitązTurcją.
2. WczasachPiastówliczbaludnościWielkopolskiwzrosładwukrotnie.
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Na podstawie:HistoriaPolskiw liczbach...,dz.cyt.,s. 34.
A. Podajodsetekmiastlokowanychprzezduchowieństwow XIII w.
......................................................................................
B. Scharakteryzujtendencjęlokacjimiastdokonywanychprzezmonarchóww Koroniew XIII–XV w.
......................................................................................
C. Podajwiek,w którymdokonanonajwiększejliczbylokacjiw Koronie.
......................................................................................
D. Obliczi podajodseteklokacjidokonanychw Koronieprzezmonarchóww XIII–XV w.
......................................................................................
Zadanie 13.(2 pkt)
Po zapoznaniusięz tekstemźródłowymwykonajpolecenia.
Średniowiecznaregułazakonna
Posłuchaj,synu,pouczeńmistrzai nadstawuchosercatwojego.Przyjmijchętnienapomnieniadobrego ojcai stanowczodo nichsięstosuj,abyśprzezpracowiteposłuszeństwopowróciłdo Tego,od któregoś sięoddaliłprzezopieszałenieposłuszeństwo.Do ciebiewięczwracająsięterazmojesłowa,skorowyrze- kającsięwłasnejwolii zamierzającbyćżołnierzemChrystusaPana,prawdziwegoKróla,przyjmieszbar- dzomocnąi szlachetnąbrońposłuszeństwa.
Źródło:Wiek V–XV w źródłach.Wybórtekstówźródłowychz propozycjamimetodycznymidlanauczycielihistoriii studentów, oprac. M.Sobańska-Bondaruk,S.B.Lenard,Warszawa 1997,s. 116.
A.Podajimiętwórcyregułyzakonnejzacytowanejwefragmencie.
......................................................................................
B. Wymieńjednązasadę,jakiejmusieliprzestrzegaćmnisizakonu,dlaktóregostworzonozacytowaną regułę.
......................................................................................
Zadanie 14.(4 pkt)
Na podstawiedanychz tabelii własnejwiedzywykonajpolecenia.
Lokacjemiastw Koronie(bezRusiCzerwoneji Podola)wedługrodzajuwłasnościw XIII–XV w.
Rodzaj własności
XIIIwiek XIVwiek XVwiek
Liczbalokacji %lokacji Liczbalokacji %lokacji Liczbalokacji %lokacji
Ogółem 230 100 265 100 201 100
Monarsza 160 69,6 145 54,7 58 28,9
Duchowna 55 23,9 47 17,7 22 10,9
Rycerska 15 6,5 73 27,6 121 60,2
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Zadanie 15.(4 pkt)
Na podstawieanalizyfragmentudrzewagenealogicznegoi własnejwiedzyuzupełnijzdania.
Ferdynand I Habsburg (✝1564)
król Czech i W´gier, arcyksià˝´ Austrii, cesarz, mà˝ Anny z dynastii Jagiellonów
Karol (✝1590) arcyks. Austrii i Styrii Maksymilian II Habsburg
(✝1576) król Czech i W´gier, cesarz
Rudolf II Habsburg (✝1612) cesarz, król Czech i W´gier
Maciej (✝1619) cesarz, król Czech i W´gier
Ferdynand III Habsburg (✝1657)
cesarz
Leopold I (✝1705) cesarz, król Czech i W´gier
Józef I (✝1711) cesarz, król Czech i W´gier
Karol VI (✝1740) cesarz, król Czech i W´gier
Maria Amelia
˝ona elektora bawarskiego, cesarza Karola VII
Maria Teresa (✝1780)
cesarzowa, królowa Czech i W´gier,
˝ona cesarza Franciszka I
Leopold II (✝1792) ksià˝´ Toskanii, cesarz Józef II
(✝1790) cesarz
Ferdynand V (✝1875) cesarz Austrii, król W´gier,
abdykowa∏ w 1848 r.
Franciszek Karol (✝1878) arcyks. Austrii
Franciszek II (✝1835) cesarz Austrii Anna Austriaczka
˝ona Zygmunta III Wazy
Ferdynand II Habsburg (✝1637) cesarz, król Czech i W´gier
Karol Ludwik (✝1896) arcyks. Austrii
Franciszek Ferdynand (✝1914) arcyks. Austrii Franciszek Józef I
(✝1916) cesarz Austrii i król W´gier Fryderyk III
(✝1493) ksià˝´ Austrii, cesarz
Maksymilian I Habsburg (✝1519) arcyksià˝´ Austrii, cesarz
Filip I Pi´kny (✝1506)
arcyksià˝´ Austrii, ksià˝´ Niderlandów, król Kastylii
Karol V Habsburg (✝1558) król Hiszpanii, cesarz
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Zadanie 16.(4 pkt)
Na podstawieanalizyilustracjii własnejwiedzypodpiszkażdąz nich.Skorzystajz listyzamieszczonej poniżej.
triera,torpedowiec,drakkar,pancernik,koga,galera,okrętpodwodny,galeon
3. ....................................... 4. .......................................
1. ....................................... 2. .......................................
Zadanie 17.(3 pkt)
Uzupełnijlukiw tekściedotyczącymwojnytrzydziestoletniej.
Wojna trzydziestoletnia zakończyła się w roku a) . . . . podpisaniem pokoju b) . . . .Stronamikonfliktuw wojnietrzydziestoletniejbyły:protestanckie księstwaRzeszyi krajerządzoneprzezdynastięc) . . . . orazinnewspierającejepaństwa.
A. TwórcąhegemoniidynastiiHabsburgówbyłsynFryderyka, ................................ . B. KrólemzjednoczonejHiszpaniii cesarzemzostał ........................................ . C. Koronęcesarskąpo Karolu V Habsburguprzejął ........................................ . D. Twórcąsankcjipragmatycznej,głoszącej,żew przypadkuwygaśnięcialiniimęskiejroduHabsbur- gów,wszystkiekrajedziedziczynajbliższakrewnaostatniegoz rodu,był........................ .
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Zadanie 18.(4 pkt)
Na podstawieanalizyfragmentuopracowaniapopularnonaukowegoi własnejwiedzywykonajpolecenia.
Fortes bellagérant–głosiłaforyzm–tu felixAustrianube (Silniprowadząwojny,a ty,szczęśliwaAustrio, wchodźw mariaże)–Habsburgowieświetniewiedzieli,żezdumiewającąodmianęlosu,którazaszła na początku XVI wieku,zawdzięczająw dużejmierzeswojejpłodności.Mieliświadomość,żebyćmoże nigdyniewyprzedzilibyJagiellonóww wyściguo prymatw EuropieŚrodkowej,gdybyjednaz liniiichkon- kurentówniewygasła.Po bitwiepod Mohaczemmusiałosięwydawać–na krótkąmetę–żejejznacze- niepolegagłówniena tym,iżarmieosmańskiepo razpierwszymogłydotrzećpod bramyWiednia.
Z dłuższejperspektywystałosięoczywiste,żeMohaczstanowiłdlaHabsburgówniepowtarzalnąokazję do ekspansji,z którejmielikorzystaćprzeznastępneczterystalat.Niezależnieod tego,na począt- ku XVI wiekuHabsburgowiespektakularnieposzerzylizakresswojegopanowania.Dziękitransakcjom dynastycznym,roztropnymmariażomi odrobinieszczęściaudałoimsięzdobyćwłościtakodległejak Filipinyi Peru[...].
Źródło:N.Davies,R.Moorhouse,Mikrokosmos.Portretmiastaśrodkowoeuropejskiego.Vratislavia–Breslau–Wrocław,
tłum.A.Pawelec,Kraków 2002,s. 132.
A. Z zacytowanegotekstuwypiszpo jednymzdaniubędącymprzykłademopiniii stwierdzeniafaktu.
Opinia: ...............................................................................
......................................................................................
......................................................................................
......................................................................................
Fakt: .................................................................................
......................................................................................
......................................................................................
......................................................................................
B. Podajdatęrocznąbitwypod Mohaczemwzmiankowanejw tekściei wyjaśnij,jakieznaczeniadlapo- litykidynastycznejJagiellonówmiałatabitwa.
......................................................................................
......................................................................................
......................................................................................
......................................................................................
......................................................................................
......................................................................................
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Zadanie 19.(1 pkt)
Wśródukazanychna fotografiachzabytkówarchitektonicznychrozpoznajbudowlęw stylubarokowym.
Postawprzy niejznak X.
C. .... D. ....
A. .... B. ....
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Zadanie 21.(2 pkt)
Podkreśldwastwierdzeniapoprawniewskazującebezpośrednieskutkidefenestracjipraskiejw 1618roku.
A. Śmierćw walceAlbrechtaWallensteina.
B. Ucieczkaz PragiFryderyka V zwanego„królemzimowym”.
C. Objęciewładzyw Pradzeprzezstronnictwoantyhabsburskie.
D. DetronizacjaFerdynanda II Habsburga.
E. ObjęcietronuczeskiegoprzezMaciejaHabsburga.
Zadanie 22.(5 pkt)
Uzupełnijtabelę,wpisującbrakującedanew rubrykach.
Zadanie 20.(4 pkt)
Dziedzinomwymienionymw tabeliprzyporządkujpo jednejpostaciz wymienionejniżejlisty.Wpisz imionai nazwiskawewłaściwerubryki.
KarolLinneusz,JanHeweliusz,JanKarolChodkiewicz,Maciejz Miechowa,GeorgFriedrichHändel, GiovanniLorenzoBernini
Dziedziny Imionainazwiska
1 rzeźba 2. muzyka 3. wojskowość 4. astronomia
Datyroczne Miejscastoczeniabitew Zwycięskiestrony Pokonanestrony
A.……… Trzciana Polska Szwecja
1627 Oliwa Polska B.………
1620 C.……….……… Turcja Polska
1651 Beresteczko Polska D.………
1610 E.……….………… Polska Moskwa
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Zadanie 23.(3 pkt)
Zidentyfikujpostaciwładców,a następnieuzupełnijtabelę.
Informacjebiograficzne Władcy
1. NastępczyniKarola VI,któraobroniłacałośćimperiumhabsburskiego (utraciłatylkoŚląsk)i utrzymałazwiązekgodnościcesarskiejz jejrodem.
Po poślubieniuFryderyka I lotaryńskiegozapoczątkowaładynastięhabs- bursko-lotaryńską.W politycewewnętrznejzainicjowałareformyw duchu absolutyzmuoświeconego.
2. Od objęciarządówdążyłdo zwiększeniaznaczeniapaństwaorazdo in- tensyfikacjikontaktówz Zachodem.Jednymz elementówjegoplanupo- litycznego było zdobycie dostępu do Morza Bałtyckiego i Morza Czarnego.Swójcelzrealizowałczęściowo,pokonującSzwecjęw wojnie północnej.Za jegopanowaniastolicąpaństwastałsięPetersburg.
3. WładcaFrancjiz dynastiiBurbonów.Za jegopanowaniawybuchłarewo- lucja.W jejwynikunajpierwograniczonowładzękróla,a następniezde- tronizowanogo,uwięzionoi w końcustracono.
Zadanie 24.(1 pkt)
Na podstawieanalizyfotografiii własnejwiedzypodkreślnazwęepoki,którejkanonomodpowiadaza- prezentowanewnętrze.
A. gotyk B. renesans C. rokoko D. klasycyzm
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
......................................................................................
Zadanie 26.(3 pkt)
Przeanalizujtekstźródłowy,a następniewykonajpolecenia.
Mysenatorowie,ministrowieRzczpltej[...],widząc,żejużdlanasniemaszRzczpltej,iżsejmdzisiejszy, na niedzieltylkosześćzwołany,przywłaszczywszysobiewładzęprawodawcząna zawsze,a jużprzeszło przezlatpółczwartaciąglejązewzgardąprawuzurpując,połamałprawakardynalne,zmiótłwszystkie wolnościszlacheckiego,a na dniu 3majar. 1791w rewolucjęi spisekprzemieniwszysię,nowąformęrzą- du,za pomocąmieszczan,ułanów,żołnierzy,narzuconąsukcesjętronupostanowił,królowiod przysię- gi, na pacta conventa wykonanej, uwolnić się dozwolił, władzę królów rozszerzył, rzeczpospolitą w monarchięzamienił,szlachtębezposesjiod równościi wolnościodepchnął,wolęnarodu,w instruk- cjachwojewódzkichdaną,za nicpoczytał,karę,nieprzyjaciołomOjczyznywymierzoną,na tych,coby przeciwtymbezprawiomużalaćsięśmieli,rozciągnął,wojskonarodowedo przysięgina bronienieusta- nowionejniewoliprzymusił,[...]konfederujemysięi [...]przy wierześw.katolickiejrzymskiej,przy rów- nościi dawnościdlawszystkichszlachty,a niedlaosiadłejtylko,przy całościgranicpaństwRzczpltej [...],i tymcelemobraliśmysobieza marszałkaJ.W.Stan.SzczęsnegoPotockiego,[...],a za wodzówwojsk [...]J.W.KsaweregoBranickiego,[...]SewerynaRzewuskiego[...].
Zadanie 25.(1 pkt)
Przeanalizujzamieszczonąmapęi zaproponujdlaniejtytułuwzględniającytemati czas,którychma- padotyczy.
Kraków Poznaƒ
Âwidnica Toruƒ
Warszawa
Czernihów
Kijów Wielkie ¸uki
Wilno
Gdaƒsk
Królewiec
Bukowina (od 1775 austr
.)
R o
s j
a
Pru sy
A u s t r i a
200 km 0
ziemie utracone [...]
ziemie utracone [...]
ziemie utracone [...]
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
B. Przedstawdwaargumentyuzasadniającetwójwybórdokonanyw poleceniuA.
......................................................................................
......................................................................................
......................................................................................
......................................................................................
......................................................................................
Zadanie 27.(3 pkt)
Zapoznajsięz tekstemźródłowymi wykonajpolecenia.
Gdyusiłowania,któreJ. M.Cesarzowazniewolonabyłapodjąć,abyzgnieśći przytłumićrewoltęi po- wstanie,którewybuchłow Polscew celachnajbardziejzgubnychi groźnychdlaspokojumocarstw,są- siadującychz tempaństwem,zostałyuwieńczonenajpomyślniejszymskutkiemi Polskazostałazupełnie zawojowanai podbitaprzezarmięCesarzowej,wtedyJejCes.Mość[...]porozumiałasięzeswoimiobu sprzymierzeńcami,tj.z J. M.CesarzemRzymskimi J. M.KrólemPruskimcodo tego,jakichnajbardziej skutecznychsposobównależyużyć,abyzapobiecponowieniusięzamieszek[...].OwidwajMonarchowie, nabrawszyz doświadczeniaprzeszłościprzekonaniao zupełnejniezdolnościRzczpltejPolskiejdo [...]
spokojnegożyciapod własnemiprawamiprzy zatrzymaniujakiejkolwiekniepodległości,uznaliw swej mądrościi w swejmiłościpokojui dobraswychpoddanych,żejestrzecząkoniecznąuciecsięi przystą- pićdo zupełnegopodziałuowejRzczpltejmiędzytrzysąsiedniemocarstwa.[...]Po dokonaniutychfor- malnościkażdyDwórprzystąpiw takisposób,jakiuznaza najodpowiedniejszy,do wzięciaw posiadanie przyznanychprzezniniejszytraktatpodziałowyobszarów.
Źródło: C.Nanke,Wypisydo naukihistoriinowożytnej,cz. 2,Lwów–Warszawa 1927,s. 57–59.
A. Podkreślpoprawnezakończeniezdania:
Zacytowanyaktzostałwydanyprzez –MarięTeresę.
–Katarzynę II.
–Fryderyka II.
–MarięAntoninę.
B. OceńskutkitegotraktatudlaRzeczypospoliteji uzasadnijswojezdanie.
......................................................................................
......................................................................................
......................................................................................
......................................................................................
......................................................................................
......................................................................................
......................................................................................
A. Podkreślnazwędokumentu,z któregopochodzicytowanyfragment.
–aktkonfederacjityszowieckiej –aktkonfederacjiwarszawskiej
–aktkonfederacjibarskiej –aktkonfederacjitargowickiej
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Zadanie 28.(2 pkt)
Na podstawieilustracjii własnejwiedzywykonajpolecenia.
A. Wyjaśnij,jakiewydarzeniaukazanona ilustracji.
......................................................................................
B. Podajpełnądatę(dzień,miesiąci rok)wydarzeniaukazanegona ilustracji.
......................................................................................
Zadanie 29.(2 pkt)
Wśródwymienionychwydarzeńz okresuwojennapoleońskichwskażto,którechronologiczniejestpierw- sze,i to,którejestostatnie.W tabeliobokwydarzeniapierwszegowpiszcyfrę 1,obokostatniego–2.
Wydarzenia Cyfry
A. Pokójw Tylży B. Pokójw Preszburgu
C. Bitwamorskapod Trafalgarem D. ZwycięstwoNapoleonapod Jeną E. WyprawaNapoleonado Egiptu
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Zadanie 30.(4 pkt)
Na podstawieamerykańskiegorysunkusatyrycznegoz XIX wiekui własnejwiedzywykonajpolecenia.
A. Wyjaśnij,do jakiegowydarzenianawiązujetreśćrysunku.Podajroktegowydarzenia.
......................................................................................
......................................................................................
B. Oceń,po którejstroniesporuulokowałsympatięrysownik.Uzasadnijswojezdanie.
......................................................................................
......................................................................................
......................................................................................
......................................................................................
......................................................................................
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Zadanie 31.(4 pkt)
Urządzeniomukazanymna ilustracjachprzyporządkujichwynalazcówlubkonstruktorów.Pod każdą ilustracjąwpiszimięinazwiskowybranez poniższejlisty.
ThomasNewcomen,AleksanderGrahamBell,SamuelMorse,RobertFulton,AlfredNobel,Thomas AlvaEdison,LudwikPasteur,IzaakNewton,GuglielmoMarconi
3. ....................................... 4. .......................................
1. ....................................... 2. .......................................
Zadanie 32.(6 pkt)
W pierwszejrubrycetabelizestawiononazwy,nazwiskai pojęciazwiązanez polskimipowstaniami.Uzu- pełnijpozostałerubrykitabeli.
Nazwy,nazwiskai pojęcia Nazwypowstań Datyrocznetrwania 1. IgnacyPaderewski,JózefDowbór-Mu-
śnicki,Trewir,NaczelnaRadaLudowa 2. Iganie,DębeWielkie,PiotrWysocki,
TowarzystwoPatriotyczne,WielkaEmi- gracja
3. branka,„biali”,MarianLangiewicz,Ro- mualdTraugutt
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Zadanie 33.(1 pkt)
Przeanalizuj zamieszczone niżej różne formy polskiego godła narodowego, a następnie postaw znak X przy ilustracjiukazującejgodłoobowiązującew Rzeczypospolitejpo zakończeniu I wojnyświatowej.
A. .... B. .... C. .... D. ....
Zadanie 34.(4 pkt)
Na podstawiedanychdemograficznychi własnejwiedzyrozstrzygnij,którestwierdzeniazamieszczone w tabeliponiżejdanychstatystycznychsąprawdziwe,a którefałszywe.WewłaściwerubrykiwpiszP (prawda)lubF(fałsz).
Ludnośćmiejskai wiejskaw Polscew latach 1921–1960
Dataspisu
Ludnośćmiejska Ludnośćwiejska
W tys. W %ogółu
ludności W tys. W %ogółu
ludności
1921 6608 24,6 20 250 75,4
1931 8792 27,5 23 124 72,5
1946 7517 31,8 16 109 68,2
1950 9605 39 15 009 61
1960 14206 48,3 15 200 51,7
Na podstawie:HistoriaPolskiw liczbach...,dz.cyt.,s. 151.
Stwierdzenia PlubF
1. W pierwszychlatachpo zakończeniu I wojnyświatowejwiększośćpolskiegospołeczeń- stwastanowilimieszkańcywsi.
2. W okresiePRL-ubyłzauważalnyprocesprzemieszczaniasięludnościzewsido miasta.
3. Na przestrzenilat 1921–1960liczbaludnościwiejskiejw Polscewykazywałatendencję spadkową.
4. Głównymiprzyczynamizmniejszenialiczbyludnościw 1946rokuw stosunkudo okre- supoprzedniegobyłystratyspowodowane II wojnąświatowąorazzmianygranic.