Iwona Borla
Polska bibliografia Romano
Guardiniego
Studia Theologica Varsaviensia 28/1, 280-290
S tu d i a T h e o l. V a rs. 28 (1990) n r 1
IW O N A B O R L A
POLSKA BIBLIOGRAFIA ROMANO GUARDINIEGO
T r e ś ć : W p ro w a d z e n ie ; I. P o ls k ie p r z e k ła d y d z ie ł R o m a n o G u a r d i- n ieg o ; II . P o ls k ie o p ra c o w a n ia d o ty c z ą c e R o m a n o G u a rd in ie g o , jeg o p o g lą d ó w i tw ó rc z o śc i.W P R O W A D Z E N IE
R o m a n o G u ard iin i (1885— 1968) je d e n z w y b itn y c h p r z e d s ta w ic ie li k a to lic y z m u n a s z y c h czasó w , m y ś lic ie l, filo z o f re lig ii i k u lt u r y , teofog z a jm u ją c y się a n tr o p o lo g ią c h r z e ś c ija ń s k ą i ś w ia to p o g lą d e m r e lig ijn y m , w y k ła d o w c a , m ó w c a i k a z n o d z ie ja z y s k a ł so b ie s ła w ę i u z n a n ie ja k o je d e n z n ie lic z n y c h a u to r ó w p o tr a f ią c y c h u c h w y c ić ż y w y k o n ta k t m ię d zy w ia r ą , te o lo g ią a u m y s ło w o ś c ią w sp ó łc z e s n ą .
W p ro w a d z ił m e to d ę fe n o m e n o lo g ic z n ą do teo lo g ii. W d z ie d z in ie p o z n a n ia b y ł tw ó r c ą filo z o fii „żyw ego k o n k r e t u ”. B y ł ta k ż e w s p ó łtw ó r c ą fe n o m e n o lo g ii re lig ii. P o ło ż y ł d u ż y w k ła d w o d n o w ę litu r g ic z n ą . U z n a n y je s t z a je d n e g o z p r e k u r s o r ó w id e i S o b o ru W a ty k a ń s k ie g o II.
W n in ie js z e j b ib lio g r a fii p o d a je m y p o ls k ie p r z e k ła d y d z ie ł G u a r d i n ieg o i p o ls k ie p r a c e p o św ię c o n e je m u i jeg o p o g lą d o m . W c e lu s k o m p le to w a n ia m o ż liw ie p e łn e j b ib lio g r a f ii z o s ta ły p r z e jr z a n e k a ta lo g i sy ste m a ty c z n e , b ib lio g r a f ii o so b o w e j o ra z m a s z y n o p is ó w i rę k o p is ó w b i b lio te k u n iw e rs y te c k ic h : A T K , K U L , P A T - u , B o b o la n u m , U n iw e r s y te tu W a rs z a w s k ie g o o ra z B ib lio te k i N a ro d o w e j, P u b lic z n e j n a u l. K o sz y k o w e j, o jc ó w J e z u itó w p rz y u l. R a k o w ie c k ie j i s ió s tr F r a n c is z k a n e k z u l. P iw n e j w W a rs z a w ie . B ib lio g ra f ia o b e jm u je z a ró w n o p o z y c je p u b lik o w a n e , ja k i p o z o s ta ją c e n a p r a w a c h rę k o p is u — d o ty c z y to z w ła sz c z a p r a c d y p lo m o w y c h d o ty c z ą c y c h G u a rd in ie g o . W p o s z u k iw a n iu ty c h p ra c z o s ta ły u w z g lę d n io n e w y d z ia ły filo z o fic z n e i te o lo g ic z n e d z ia ła ją c y c h o b e c n ie u c z e ln i k a to lic k ic h a m ia n o w ic ie : A k a d e m ii T e o lo g ii K a to lic k ie j w W a rs z a w ie , K a to lic k ie g o U n iw e r s y te tu L u b e ls k ie g o w L u b lin ie , A k a d e m ic k ie g o S tu d iu m T e o lo g ii K a to lic k ie j w W a rs z a w ie , P a p ie s k ie j A k a d e m ii T eo lo g icz n e j w K ra k o w ie , P a p ie s k ic h W y d z ia łó w T e o lo g ic z n y c h w P o z n a n iu i
[ 2 ] B IB L I O G R A F I A R . G U A R D I N I 2 8 1
W ro c ła w iu , W y d z ia łu F ilo z o fic z n e g o T o w a r z y s tw a J e z u s o w e g o B o b o - l a n u m w W a rs z a w ie .
D a n e b ib lio g r a fic z n e n ie z aw sze są p e łn e . C zęsto n ie m o ż n a b y ło d o trz e ć d o in f o r m a c ji n a te m a t t y t u łu o ry g in a łu , m ie js c a i r o k u w y d a n ia .
C zasem , sz c zeg ó ln ie w p r z y p a d k u p rz e k ła d ó w fr a g m e n tó w d z ie ł z a m ie sz c z o n y c h w c z a so p ism a c h , p r z e k ła d y b y ły d o k o n y w a n e a n o n im o w o b ą d ź te ż tłu m a c z p o d p is y w a ł się ty lk o in ic ja ła m i. W k ilk u p r z y p a d k a c h w y d a ń k sią ż k o w y c h n ie je s t p o d a n y n a k ła d .
B ib lio g ra f ia p o d a n a je s t w p o r ź ą d k u c h ro n o lo g ic z n y m d o b e jm u je la t a 1930— 1987. D a n e b ib lio g r a fic z n e są a d n o to w a n e : p rz y k a ż d e j p o zy c ji s t a r a n o się o k re ś lić je j c h a r a k t e r .
I. P O L S K IE P R Z E K Ł A D Y D Z IE Ł R O M A N O G U A R D IN IE G O
Z n a k i Ś w i ę t e (tyt. oryg. V on heiligen Zeic hen) tł. z n ie m . J ó z e f B i r k e n m a j e r, K s ię g a r n ia św . W o jc ie c h a , P o z n a ń 1937, s. 97; P r a c a s k ł a d a się z d w ó c h części p o d z ie lo n y c h n a ro z d z ia ły . P ie r w s z a część o m a w ia z n a k i n a jb a r d z ie j p o d s ta w o w e d la ż y c ia re lig ijn e g o , d o ty c z ą c e też. p o b o żn o ści in d y w id u a ln e j. D ru g a część d o ty c z y z n a k ó w z w ią z a n y c h z litu r g ią e u c h a ry s ty c z n ą .
R e c e n z j e : „ M is te r iu m C h r is ti” 9(1937— 38) n r 3, s. 93— 94. iW ydanie d ru g ie : W y d a w n ic tw o W ro c ła w s k ie j K s ię g a r n i A rc h id ie c e z ja ln e j, W ro c ła w 1982, n a k ła d 50 000. W p r o w a d z e n i e ks. J ó z e f M a j k a .
O B ogu Ż y w y m (tyt. o ry g . U b e r d e n le b e n d ig e n G o tt, M a in z 1930),. tł. z n ie m . B e r n a r d T u r o w i c z O SB , K a to w ic e 1957, s. 73; P r a c a s k ła d a się z w s tę p u „O d tłu m a c z a ”, tr z y n a s tu ro z d z ia łó w i z a k o ń c z e n ia . T łu m a c z p r z e d s ta w ia okolicznoścd w y d a n ia o ry g in a łu n ie m ie c k ie g o i in f o r m u je o p rz e k ła d z ie p o ls k im .
R . G u a r d in i o g ło sił p r a c ę O B o g u Ż y w y m n a jp ie r w w m o g u n c k im m ie s ię c z n ik u „D ie S c h ild g e n o s s e n ” w 1930 r., i w ty m s a m y m roK u ta k ż e w M o g u n c ji w y s z ła t a p r a c a ja k o d z ie ło s a m o is tn e . G u a r d in i o p u ś c ił w n ie j d w a ro z d z ia ły z z a m ie sz c z o n y c h w c z a so p iśm ie , a u z u p e łn ił je d w o m a in n y m i. B. T u ro w ic z d o k o n a ł p r z e k ła d u n a p o d s ta w ie te k s tu z c z a so p ism a . P o z a k o ń c z e n iu p r a c y o tr z y m a ł n ie m ie c k ie w y d a n ie k s ią ż k o w e. U z u p e łn ił tłu m a c z e n ie b r a k u ją c y m i ro z d z ia ła m i z k s ią ż k i, n ie z m ie n ia ją c n ic w tłu m a c z e n iu w c z e ś n ie js z y c h p a r tii. P o ls k ie w y d a n ie O B o g u Ż y w y m z a w ie ra w ięc w sz y stk ie ro z w a ż a n ia zam ie sz c z o n e w »Die S c h ild g e n o s s e n ” i cało ść n ie m ie c k ie g o w y d a n ia k sią ż k o w e g o .
R e c e n z j e : A. M a d e j , K u ź r ó d ł o m p r a w d y , „ T y g o d n ik W a rs z a w s k i” 4(1948) n r 34, s. 9—10; W . C z., P i s a r z - d u s z p a s t e r z , „T y g o d n ik P o w s z e c h n y ” 4(1948) n r 34, s. 9— 10.
D ro g a K r z y ż o w a P a n a N a szeg o i Z b a w ic ie la (ty t. o ry g . D er K r e u z w e g u n se r e s H errn u n d H eila n d es, M a in z 1919), M o g iła 1948, s. 31; P r a c a
t a s k ła d a się z p r o p o r c jo n a ln ie d o sw y c h r o z m ia r ó w o b s z e rn e j p r z e d m ow y., w s tę p u , w ła ś c iw y c h ro z w a ż a ń i z a k o ń c z e n ia .
D uch Ś w ię ty i W ia ra ( f ra g m e n t z k s ią ż k i D e r H err), tł. J . K . „G łos
K a r m e lu ” 18(1949) n r 6, s. 1— 6; W o p a rc iu o te k s ty n o w o te s ta m e n ta ln e G u a r d in i p o d e jm u je p ró b ę u k a z a n ia c z y m je s t w i a r a o ra z o k re ś le n ia z a le ż n o śc i m ię d z y w ia r ą c z ło w ie k a a d z ia ła n ie m D u c h a Ś w ię te g o .
S y n C z ło w ie c z y ( f r a g m e n t z k s ią ż k i D er H err), tł. M a r ia M o r s t i n -
G ó r s k a , „ Z n a k ” 5(1950), s. 234— 239; S ą to ro z w a ż a n ia o C h ry s tu s ie ja k o Z b a w ic ie lu lu d z k o ś c i w o p a rc iu o te k s t w g św . J a n a m ó w ią c y 0 D o b ry m P a s te r z u .
M a tk a ( f ra g m e n t z k s ią ż k i D er H err), tł. M a r ia M o r s t i n - G ó r s k a,
„ T y g o d n ik P o w s z e c h n y ” 6(1950), n r 20; P u b li k a c ja t a d o ty c z y o soby M a tk i C h r y s tu s a . W y a k c e n to w a n a je s t je j o b ecn o ść w c a ły m życiu J e z u s a C h ry s tu s a .
P ro M em o ria P a sca la (f ra g m e n t sz k ic u o P a s c a lu zam ie sz c z o n e g o w : W ir k lic h k e it. E in b lik in d ie A r b e it d e s V e rla g e s J a k o b H egn er, L e ip z ig 1937, s. 46— 53 (tł. H . P., „D ziś i J u t r o ” 8(1952) n r 19.
O b ra z B o ży w c zło w ie k u , tł. A n d rz e j O d n o w a , „D ziś i J u t r o ” 8(1952)
n r 39; G u a r d in i d a je tu p ró b ę sw e j te o lo g ii b ib lijn e j. A n a liz u ją c te k s t z K się g i R o d z a ju 1, 26— 27 s t a r a się o d p o w ie d z ie ć n a p y ta n ie , ja k to je s t m o ż liw e , a b y c zło w ie k , b y ł im m a n e n tn y i stw o rz o n y b y ł o b ra z e m tr a n s c e n d e n tn e g o B oga.
M ilczen ie, tł. U. L., „ T y g o d n ik P o w s z e c h n y ” 9(1953) n r 17. A n a liz u ją c
g łę b ię m ilc z e n ia , k tó r e je s t c z y m ś in n y m n iż ty lk o n ie -m ó w ie n ie m , G u a r d in i z a u w a ż a w z w ią z k u ja k i is tn ie je m ię d z y m ilc z e n ie m a m o w ą ta je m n ic ę , k tó r a je g o z d a n ie m o d s ła n ia is to tę c z ło w ie c z e ń stw a . R o zw a ża n ia n ad Ś ro d ą P o p ie lc o w ą , tł. M . M ., „ T y g o d n ik P o w s z e c h n y ” 10(1954) n r 10. M o d litw a R ó ża ń co w a , tł. A ., „ T y g o d n ik P o w s z e c h n y ” 10(1954) n r 41— 44. S ą to ro z w a ż a n ia m a ją c e n a c e lu w p ro w a d z e n ie w sen s, is to tę 1 ro z u m ie n ie s p e c y f ik i M o d litw y R ó ż a ń c o w e j.
[ 4 ] B IB L I O G R A F IA R. G U A R D I N I 2 8 3
Wesen und ihre Formen, Würzburg 1940), „Życie i M yśl” 6(1956) nr 3, s. 11—38; Po roku od ukazania się niniejszego fragm entu w „Życiu i M yśli” cała praca została przetłumaczona i w ydana nakładem In sty tutu W ydawniczego PAX.
Objawienie. Natura i form a objawienia (tyt. oryg. Die Offenbarung. Ihre Wesen und ihre Formen, wyd. I, Würzburg 1940). tł. Adam P a y -
g e r t, PA X W arszawa 1957, nakład 3000 egz., przedm owa ks. W incen ty K wiatkow ski; Guardini om awia trzy zasadnicze form y objawienia się Boga: sym boliczne zaw arte w istn ien iu świata, w yraźne w Starym Testam encie i W cielone w Jezusie Chrystusie.
R e c e n z j a : B. K u p i s , Boże wezw an ie, „Kierunki” 3(1958) nr 6.
Ciało Uwielbione (fragment z książki Der Herr), „Kierunki” 3(1958), nr
14— 15. Fragm ent ten rozważa k w estię Chrystusa sprzed i po zm artw ych w staniu.,
Skupienie w uczestniczeniu liturgicznym (rozdział z książki La Messe,
Paryż 1957) tł. M. A. B a ń k o w s k a , „Homo Ded” 29 (1960) nr 5—6, s. 745—747.
Odpowiedzialność coraz większa, „Tygodnik Pow szechny” 15(1961) nr
25. Jest to przedruk z n iew ielkim i skrótami z „L’O sservatore Romano”. Treścią artykułu jest próba uśw iadom ienia coraz w iększej odpowie dzialności człow ieka za świat.
Etapy życia (fragment artykułu zam ieszczonego w zbiorze J. J. H e
a n e y (red.), Faith, Reason and the Gospels, The N ewm an Press, W es tminster, Maryland 1963, „Znak” 18(1966) s. 65—71.
Człowiek i św iat w średniowieczu (fragment Das Ende der Neuzeit. Ein Versuch zu r Orientierung, 1950 wyd. 1) tł. Zofia W ł o d k o w a ,
«Tygodnik Pow szechny” 23(1969) nr 6; Fragm ent pracy, której całe tłum aczenie ukazało się niebaw em (1969) pod tytułem Koniec czasów
n owożytnych. Zamieszczony w tygodniku fragm ent odpowiada drugiej
i trzeciej części rozdziału „Postawa człowieka i obraz św iata w śred niow ieczu”.
Koniec czasów nowoży tnych. Ś w iat i osoba. Wolność, Łaska, Los.
Znak, Kraków 1969, nakład 10 000 egz.; Każda z części książki posiada odautorskie uw agi wstępne. Całość poprzedzona w prow adzeniem ks. Mariana J a w o r s k i e g o zatytułow anym O te j książce i je j autorze. Do wprowadzenia załączony jest w ykaz prac Gaurdiniego tłum aczonych
na język polski oraz w ażniejszych publikacji o autorze w ydanych do 1967 r. Całość zbioru tworzy trzy prace:
Koniec czasów n ow oży tn y ch (tyt. oryg. Das Ende der Neuzeit. Ein Versuch zur Orientierung, Würzburg, wyd. 8, tł. Zofia W ł o d k o w a ,
s. 19—86. Praca ta jest streszczeniem w ykładów akademickich w ygło szonych w sem estrze zim owym 1947—48 na uniw ersytecie w Tübingen oraz w lecie 1949 na uniw ersytecie w Monachium;
Ś w ia t i osoba (tyt. oryg. W e lt und Person. Versuche zu r christlichen Lehre vo n Menschen, Würzburg 1962, w yd. 5. tł. Maria T u r o w i c z ,
s. 89—2il9;
Wolność, łaska, los (tyt. oryg. Freiheit, Gnade, Schicksal. Drei K a p i te l zu r Deutung des Daseins, M ünchen 1956, wyd. 4, tł. Janusz B r o -
n o w i c z, s. 223—435.
J est to najw iększa objętościowo praca Guardiniego jaka ukazała się w języku polskim.
P rzyjąć starość (na podstaw ie m agnetofonowego zapisu przem ówie
nia, wygłoszonego z okazji osiem dziesiątych jego urodzin w dniu 17. II. 1968 r„ „W Drodze” 5(1977) z. 11, s. 26—29.
S ym bolisty ka liturgiczna (bez tyt. oryg.) tł. Marian W o l i c k i , „W
Drodze” 9(1981) z. 9, s. 53—58. Guardini poprzez refleksję nad rze czywistością cielesno-duchow ą człowieka, nad stosunkiem ducha do cia ła przechodzi do refleksji nad sym boliką liturgiczną wykazując kon kretność życia duchowego.
Wspólnota liturgiczna (fragment: Vom Geist der Liturgie w yd. I,
1918) tł. M arian W o l i c k i , „W Drodze” 9(1981) z. 10, s. 39—44. Guardi ni próbuje odpowiedzieć na pytanie jak nie być obcym, zagubionym i nieobecnym duchowo uczestnikiem niedzielnej ms’zy.
Wprowadzenie w m odlitw ę oraz Kościół Pana zam ieszczone w zbio rze sześciu prac pod w spólnym tytułem : Droga do nowego życia, red. S. R u s z c z y c k i , w ydaw nictw o Ojców Karm elitów, Kraków 1982, nakład 15 000 egz.
W prow adzenie w m o d litw ę (tyt. oryg. Vorschule des Betens), tł. z niem.
M. J., Karm el Narodzenia Pańskiego, Tryszczyn, s. 443—586.
Kościół Pana. Rozmyślania nad istotą i zadan iem Kościoła (tyt. oryg. Die Kirche des Herrn. M editationem über Wesen und Auftrag der Kirche) tł. z niem. Stefan C z a p l i ń s k i , s. 589—669.
[ 6 ] B IB L IO G R A F IA R . G U A R D I N I 2 8 5
II. POLSKIE OPRACOWANIA DOTYCZĄCE ROMANO GUARDINIEGO, JEGO POGLĄDÓW I TWÓRCZOŚCI
S. M. R. Wiosna liturgiczna w Niemczech pow ojen nych w g J. Grześ
kow iaka, „Mysterium C hristi” 21(1930—31) nr 7, s. 311—319. Autor
artykułu kreśląc sytuację religijną w K ościele katolickim w Niem czech, w skazuje na podłoże, na k tórym 1 rozwinął się ruch liturgiczny określo ny tam m ianem „wiosny liturgicznej”, by następnie prześledzić po krótce historię tego ruchu ze w spółczesnym w yakcentow aniem wkładu R. Guardiniego.
Michał K o r d ę 1—R. G u a r d i n i—F. M e s s e r s c h m i d t , D eutchen
Kantual. Hilfsbuch fur den gemeinschaftlichen Gottesdienst, Mainz 1931,
„M ysterium Christi” 3(1931—32) nr 6—7, s. 332—333. Recenzja ta za m ieszczona została w części poświęconej om ówieniom dzieł liturgicz nych „Z literatury liturgicznej” Ks. dr M. Kordel redaktor naczelny „Mysterium Christi” i częsty recenzent dzieł liturgicznych przedstawił tę książkę jako dzieło w yrosłe z idei ruchu liturgicznego, przeznaczone przez jej pioniera dla m łodzieży akadem ickiej.
BK., R. G u a r d i n i , Znaki św ięte, Poznań 1937, „Mysterium Chri sti” 9(1937—38) nr 3, s. 93—94. Recenzja ta świadczy o wręcz entuzja stycznym przyjęciu książki. Konstatuje, że realizuje ona założenia ru chu odnowy liturgicznej.
Andrzej M a d e j , K u źródłom praw dy. R. Guardini, O Bogu Ż y w y m , K atow ice 1947, „Tygodnik W arszawski” 4(1948) nr 4; A rtykuł zawiera recenzję trzech nowo w ydanych książek. Jedną z nich jest O Bogu
Ż y w y m R. Guardiniego. Autor recenzji określa tę książkę jako przykład
w łaściw ie pojętego w ychow ania religijnego, realizow anego przez rów no w agę argum entacji logicznej na ludzkie uczucia i wzruszenia.
E. Cz., Pisarz-duszpasterz. R. Guardini, O Bogu Ż y w y m , K atowice 1947, „Tygodnik Pow szechny” 4(1948) nr 34. Autor prezentuje czytel nikom osobę i twórczość Guardiniego uznając go za jednego z czoło w ych katolickich pisarzy. Guardini wyróżnia się um iejętnością nowego, św ieżego spojrzenia na prawdy wiary.
Ks. Edward K o p e ć , Objawienie, „Ruch biblijny i liturgiczny” 2(1949) nr 3, s. 158—165. W pracy tej po raz pierwszy polski czytelnik spotkał się z poglądam i Guardiniego na tem at objawienia, wyrażonym i w dzie le Die Offenbarung. Ihre Wesen und Formen. Było to siedem lat przed "ukazaniem się w języku polskim pierwszego fragm entu tej pracy w ,,Życiu i M yśli”, a osiem lat przed polskim w ydaniem całości.
Jan W i e r u s z - K o w a l s k i , Nowe kierunki w teologii, cz. II, R. Gu-
ardini, „Znak” 5(1950) s. 194—206. Autor uważa, że próbując przedsta
w ić głów ne kierunki współczesnej m yśli katolickiej nie można pominąć autora Der Herr i Vom Geist der Liturgie — dzieł już niem al k la sycznych. A rtykuł ten był w ażnym w kładem w przybliżenie polskim czytelnikom ■ twórczości Guardiniego. Autor om ówił dzieła: Der Gegen
satz, V o m Geist der Liturgie, Unterscheindung das Christlichen, Vom Sinn der Kirche jako pierw szy w języku polskim.
Józef R a d z i e j o w s k i , Romano Guardini i jego „Duch liturgii , „Homo D ei” 21(,1952) nr 1, s. 58—67. Jest to streszczenie w ydanej w 1918 r. pracy Guardiniego Vom Geist der Liturgie.
Ks. Czesław B a r t n i k . Romano Guardini — próba n o w ej m e to d y
fenomenologicznej, Lublin 1954 (mps.) Jest to praca licencjacka —
pierwsza z prac dyplom owych dotyczących Guardiniego, które pow sta ły na polskich w yższych uczelniach katolickich. Praca ta dotyczy m e tody stosow anej przez Guardiniego w apologetyce. Składa s ię . z dwóch części. Pierw sza z nich przedstawia „System guardinowskiej filozofii żyw ego konkretu”, druga nosi nazwę „Naukowe- horyzonty i wartości m etodyczne filozofii żywego konkretu”. Zawiera uczyniona przez ks. Bartnika próbę spojrzenia na życie z punktu widzenia guardinowskiej teorii żyw ego konkretu oraz spojrzenia pod kątem metody Guardinie go na tworzenie się indyw idualnego św iatopoglądu i poznania nauko w ego. W rozdziale tym autor ocenia też oryginalność i wartość tej m e tody dla apologetyki. W opracowaniu m etody pracy autor oparł się głów nie na dziele Guardiniego Der Gegensatz, które przedstawia za łożenia filozoficzne oraz opartą na nich m etodę Guardiniego. Pracę tę uważa rów nież za klucz do zrozumienia całej twórczości Guardiniego. W skazuje na zasługi Guardiniego, szczególnie w teorii poznania, gdzie dowartościow uje obydw ie funkcje poznawcze — intuicyjną i racjonal ną. Nazyw a go twórcą „scholastyki konkretu”.
Ks. Czesław B a r t n i k , Romano Guardini ja ko apologeta katolickiego
życia w swoich pismach dla niemieckiego ruchu mło dzieżow ego (1911—
—1926). „Roczniki Teologiczno-K anoniczne” 4(1957) z. 5, s. 93— 115. Jest to streszczenie rozprawy doktorskiej tego autora pisanej pod k ie runkiem ks. prof, R. Radomskiego i ks. prof. W. Granata. .Autor uka zuje twórczość Gaurd-iniego jako jedną z ciekawszych spośród czynio nych obecnie w apologetyce prób opracowania naukowej m etody sto sow ania środków apologetycznych w obec konkretnego człow ieka. Zda niem autora pracy, zasadnicze stanowisko Guardiniego dotyczące apo logetyki iż w inna ona „uwzględniać życiowy stosunek całego człowieka
[ 8 ] B I B L I O G R A F I A R . G U A R D I N I 2 8 7
do całej rzeczyw istości chrześcijańskiej” jest konsekwencją w yzna w aną przez niego „filozofii żyw ego konkretu”. W tym ujęciu wiara uwarunkowana byłaby nie tylko poznaniem intelektualnym i wolą, lecz rów nież całą przeżyciową sferę człowieka. Aby je w szystkie uw zględ nić, należy w yjść w łaśn ie od żyw ego konkretnego człow ieka i histo rycznie obecnego chrześcijaństw a. Według ks. Bartnika, Guardini jest oryginalnym teologiem przedstawiającym now y w łasny system teolo giczny. Uczynił duży krok naprzód w łączeniu apologetyki intelektual nej z woluntarystyczną i obiektyw ną z subiektyw ną. Udało mu się zin tegrować w sw ych pism ach rów nież sam przedmiot apologetyki — tezy chrystocentryczne i eklezjologiczne z konkretną rzeczywistością em piryczną. Osiągnął to dzięki stosow aniu metody fenom enologicznej. Za największą jego zasługę uważa autor artykuł podkreślenie uw arun kowań aktu w iary przez czynniki pozaintelektualne.
(praca posiada krótkie streszczenie w języku niemieckim).
O. P aw eł S z c z a n i e c k i OSB, V iventis et videntis, „Ruch B iblij ny i Liturgiczny”, 1,1,(1958) nr 6, s. 507—515. Artykuł jest pośw ięcony trzem w ielkim postaciom ruchu liturgicznego: Romano Guardiniemu, Odo Caselowi i Piusow i Parschowi. A rtykuł prezentuje oraz porównu je ich poglądy. Teologia liturgii Guardiniego została om ówiona głów n ie na podstaw ie jednego z rozdziałów książki Vom Geist der Liturgie. Autor przedstawia pogląd Guardiniego w g którego żyć liturgicznie to być przez Bogiem żyw ym dziełem sztuki, być ponad roztropność świata, na wzór Dawida śpiew ającego i tańczącego przez Bogiem w tym je dynie celu by w ypow iedzieć swój byt przed Bogiem.
Bogdan K u p i s , Boże w e zw an ie R. Guardini, Objawienie. Natura i fo rm y objawienia, Warszawa 1957, „Kierunki” 3(1958) nr 6; W recenzji
tej Guardini jaw i się jako ten, którego teologia- odegrała czołową rolę w nawiązaniu żywego kontaktu w iary i teologii z um ysłowością w spół czesną.
Cz. B a r t n i k , Filozofia p rze c iw ie ń stw e m Romana Guardiniego. „Ze szyty N aukow e K U L” 2(1959) nr 2, s. 97— 104. Jest to próba usytuow a nia m yśli Guardiniego w tle całokształtu poglądów filozoficznych,- pre zentacji jego system u oraz jego oceny. A rtykuł posiada w . przypisie bogatą biografię Guardiniego oraz streszczenie w językach francuskim, i angielskim .
Ks. Janusz P a s i e r b , Romano Guardini, „Tygodnik Pow szechny” 14(1960) nr 16. Jest to biografia Guardiniego zam ieszczona w związku z jego jubileuszem siedem dziesięciolecia.
M arian J a w o r s k i , Poznanie sy mboliczne Boga u Romano Guardi
niego, „Roczniki Filozoficzne” 8(1961) z. 1, s. 89—124. Autor dokonuje
opracowania poglądów Guardiniego na zagadnienie poznania Boga i w skazania ich filozoficznych podstaw.
Marian J a w o r s k i , Religijne poznanie Boga. Próba ch a ra k te rys ty
ki na tle poglą dów R. Guardiniego, „Zeszyty N aukow e KUL” 4(1961)
nr 3, s. 39—59. Artykuł ten jest w stępnym opracowaniem tematu, który został w p ełni przedstaw iony w obszerniejszej publikacji w y danej w 1967 Religijne poznanie Boga w e d łu g Romana Guardiniego.
Romuald Ł u k a s z y k , R. Guardini, Gebet und Wahrheit. M edita
tionen über das Vaterunser, Würzburg 1960, „Zeszyty N aukow e KUL”
5(1962) nr 3, s. 95—96. Recenzja książki Guardiniego referującej rozmy ślania autora nad fundam entalnym i problem ami katolickiego św iato poglądu w oparciu o M odlitwę Pańską.
Tadeusz M i e c z k o w s k i , Refleksje na te m a t życia wiary, R. Guar
dini, The Life of Faith, W estm inster 1961, „Kierunki” 8(1963) nr 42.
R ecenzja ta zapoznaje z treścią n ie znanej u nas w polskim przekła dzie książki Guardiniego dotyczącej reflek sji nad stosunkiem do spraw w iary, jej istoty, relacją pomiędzy wiarą a życiem.
Ks. Rudolf Z i e l a s k o , Personalistyczna koncepcja w ia r y u Romano
Guardiniego, Lublin 1963 (mps). Jest to praca licencjacka przygotowa
na na seminarium teologii fundam entalnej ks. prof. Edwarda Kopcia na KUL w Lublinie. Autor uważa sw ą pracę za pierwsze w iększe i bar dziej całościowe opracowanie problemu w iary u Guardiniego. W swej pracy w ykorzystał szczególnie następujące dzieła Guardiniego: Vom
Leben des Glaubens, Der Gerr, Die Offenbarung, Glaubenserkannfnie.
P odkreślił też w agę niektórych artykułów zam ieszczonych w czasopiś m ie „Die Schildegenossen” o których w yraził opinie, iż odznaczają się one naw et w iększą prezycją przem yśleń i w ykładu niż opracowania książkowe.
B. P r z e p i ó r k a , Personalistyczny aspekt objawienia w apologety-
ce współczesnej, „Roczniki Teologiczno-K anoniczne” 11(1964) z. 2, s.
19—31. Autor za Guardinim w skazuje na analogię sam oobjaw ienia się osobowego zachodzącego w sferze stosunków m iędzyludzkich z obja w ieniem Bożym.
Marian J a w o r s k i , Ś w ię te i dośw iadczenie jego rzeczyw istości przez
[ 1 0 ] B IB L I O G R A F IA R . G U A R D I N I 2 8 9
1(1965) nr 2, s. 117—134. Autor przedstaw ia poglądy Guardiniego na tem at „św iętości” Boga oraz przeprowadza ich krytykę.
Józef Me l i s el , Personalistyczna koncepcja objawienia nadprzyrodzo
nego u Romano Guardiniego, Lublin 1966 (mps.) Jest to jeszcze jedna
praca licencjacka napisana na KUL pod kierunkiem ks. prof. E. Kop cia. Jest to praca pisana ze stanowiska teologii fundam entalnej.
Marian J a w o r s k i , Religijne poznanie Boga w edłu g Romano Guar
diniego. (Studia analityczno-krytyczn e), Warszawa 1967, nakład 260 egz.
Przedstawia problem poznania istoty i istnienia Boga będący podstawą aktu religijnego, jako kluczowe zagadnienie filozofii religii. Koncepcję Guardiniego zaprezentował na tle głów nych kierunków teologiczno-filo zoficznych.
Jerzy G r z e ś k o w i a k , Romano Guardini. Zycie i w k ła d w odnową
liturgii, „Homo D ei” 38(1969) nr 2, s. 123—128. Artykuł ukazał się w
rok po śm ierci Guardiniego. Autor opracowania zaopatrzonego w notę biograficzną zaznacza, że nie jest jego zam ierzeniem wyczerpujące przestaw ienie zasług Guardiniego. Ma być jedynie „skromnym hołdem oddanym w ybitnem u człow iekow i”.
Marian J a w o r s k i , Człowiek a Bóg, Zagadnienie relacji znaczenio
w e j p o m ię dzy osobą ludzką i Bogiem a problem ateizmu, w: K. K ł ó-
s e k (red.), Logos i Ethos. R oz p ra w y filozoficzne, Kraków 1971, s. 115— —128, nakład 2 000 egz. Autor artykułu mając świadomość m ożliwości rozpatrywania tego zagadnienia pod różnymi aspektami, podejm uje analizę bazującą na poglądach Guardiniego wyłożonych przede w szy stkim w pracy W elt und Person (Versuche zu r christlichen Lehre vom
Menschen). Jednakże zamiarem autora nie jest referow anie poglądów
Guardiniego ale „merytoryczne rozważanie problem u”. W stosunku do Guardiniego zajmuje tu stanowisko zm odyfikowane.
Teresa M i n a ł k o, Tedogiczn o-m oraln e pojęcie Logosu u Romano
Guardiniego, Warszawa 1979 (mps.). Jest to praca m agisterska napisa
na pod kierunkiem ks. doc. dr. hab. Helm uta Jurosa, z punktu w i dzenia teologii m oralnej. Posługując się analizą jego pism autorka pre zentuje jego koncepcję losu w ko.nteście innych — pokrewnych lub przeciwstawnych poglądów na ten temat. Jak zaznacza s. Minałko pra ca posiada cel praktyczny — ukazuje rozum ienie losu jakie w inno funk cjonować w świadom ości chrześcijan.
Ks. Marian W o l i c k i , Twórczość teologiczna Romana Guardiniego,
„Homo D ei” 50(1981) nr 4, s. 294—300. Marian W olicki charakteryzuje postać Guardiniego w yakcentow ując szczególnie jego egzystencjalną po trzebę poznania prawdy, znalezienie odpowiedzi na fundam entalne py tania teologiczne.
Ziem owit M i e d z i ń s k i , Stulecie urodzin ks. Romano Guardiniego, „Zycie i M yśl” 34(1985) nr 6, s. 107—110. Autor powyższego artykułu, zaopatrzonego w biografię Guardiniego skupia swą uw agę zwłaszcza na liturgicznym nurcie jego zainteresowań. Szczególnie w tym w zglę dzie zalicza go do prekursorów odnowy soborowej, podkreślając jedno cześnie jego w pływ na życie religijne naszego wieku.
Tomasz C z a r n a w s k i , Wspólczesny w y m ia r dzieła Romano Guardi
niego, „Kierunki” 31(1985) nr 12. Autor podkreśla znaczenie w prow a
dzenia przez Guardiniego m etody fenom enologicznej do m eto d y k i' ba dań metodologicznych.
Ks. M irosław J a g i e l s k i , Obraz liturgii w pismach Romano Guar
diniego, Lublin 1985 (mps.). Praca magisterska napisana pod kierun
kiem ks. doc. dra hab. Bogusław a Nadolskiego. Praca składa się z trzech rozdziałów traktujących kolejno o m iejscu liturgii w Kościele, istocie i cechach fenomenu liturgicznego, oraz o w ychow aniu do liturgii.
