Archiwum Postulacji : (propozycje w sprawie zorganizowania archiwum)

Gabriel Bartoszewski

Archiwum Postulacji : (propozycje w

sprawie zorganizowania archiwum)

Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 24/1-2, 271-280

m

R ec.: S. B., P rzeg lą d P o w szech n y 228 (1949) 338.

55. O b lu b ie n ic a J e zu sa , M ariów ka 1948 8° s. 7 n lb., 190, 2 nlb. 66. R a tu jm y d u sz e d zieci!, H om o D e i 17 (1948) 605—617.

1950

57. P o b o żn o ść o jca , W sp ółczesn a A m b on a 5 (1950) 260— 2(62.

H a lin a Iren a S z u m ił

A rch iw u m P o stu la cji

(P r o p o z y c je w s p r a w ie zo r g a n izo w a n ia a rc h iw u m )

T r e ś ć : W p row ad zen ie. P o rzą d k o w a n ie i u k ład a rch iw u m P o stu — la c ji, A. A rch iw u m P o stu la c ji arcyb isk u p a F e liń sk ie g o . B. A rch iw u m zb iorów d otyczących Sł. B. O. H on orata K o źm iń sk iego. P rop ozycje. Z ak oń czen ie.

W p row ad zen ie

P roced u ra w sz y stk ic h p ro cesó w b e a ty fik a c y jn y c h czy k a n o n iza cy j­ n y c h w y m a g a u d o k u m en to w a n ia życia i d z ia ła ln o śc i S łu g i B ożego lu b B ło g o sła w io n eg o . Istn ie je te ż śc isły ob o w ią zek w to k u trw a n ia p rocesu p rzed łożenia p ism k a n d y d a ta na o łt a r z e 1 i ich o cen y te o lo ­ g iczn ej.

K od ek s dla p o stu la to ró w tra k tu je d ok u m en ty w p ro cesie o h ero icz- n o śc i cnót lu b m ę c z e ń stw ie jako adm indcula (podpora, pom oc). W ięk ­ szą w a g ę nad aje k o d ek s d ok u m en tom w p ro cesie h is to r y c z n y m 2.

N a le ż y jed n ak p a m ięta ć, że K od ek s z o sta ł o p u b lik o w a n y w 1939 r . . a w ię c n iem a l przed 50 la ty . Od teg o czasu zn aczn ie r o zw in ęły się n a u k i h istoryczn e. D ziś K on gregacja dla S p raw Ś w ię ty c h przy pro­ w a d zen iu p rocesu p rzy p isu je zn aczn ie w ięk szą w a g ę do d o k u m en tó w i to n ie ty lk o w p ro cesie h isto ry czn y m , ale ró w n ież w p rocesie p ro ­ w a d zo n y m drogą zw y cza jn ą .

M a teria ły , k tóre p rzed łoży się T r y b u n a ło w i i S w . K o n g reg a cji, n a ­ le ż y n a jp ie r w zgrom adzić, często p rzez długą i żm udną pracę. P o 1 (A. S a n t a r e 11 i), C o d ez pro p o s tu la to r ib u s c a u sa ru m b e a tific a - tio n is et ca n o n isa tio n is, Roma'*, s. 59— 61, 65—66, 153—155, 157, 177_

272 M ateriały ido historii _[81 zeb ran iu n a le ż y te m a teria ły gd zieś zlo k a lizo w a ć, u p orząd k ow ać, a p o tem opracow ać. Z te g o zebranego m a teria łu p o w sta je a rch iw u m po- situlacji. D la teg o te ż m ożna p o w ied zieć, że początk i a rch iw u m p o stu ­ la c ji łączą się z w y k le z p o d jęciem przez p ow od a d ecy zji W szczęcia p rocesu b e a ty fik a c y jn e g o . W ów czas zbiera się w s z y s tk ie m a teria ły jak d o k u m en ty, p ism a i p a m ią tk i p o zo sta łe po S łu d ze Bożym .

W celu o k reślen ia , czym jest a rch iw u m p ostu lacji, n a leży za sta n o ­ w ić się nad p o j ę c i e m a rch iw u m w ogóle.

N au k a o a rch iw a ch (a rch iw isty k a ) p o d a je k ilk a zn aczeń i ok reśleń arch iw u m :

a) m iejsce, w k tó ry m p rzech o w u je się a rch iw a lia czy li te w sz y stk ie a k ta, k tóre k w a lifik u ją się do p rzech o w y w a n ia w różnorakich ce­ lach,

b) in sty tu cja , k tóra ow o m ie jsc e p rzech o w y w a n ia o rg a n izu je, grom a- idzi, zab ezp iecza a k ta oraz k w a lifik u je je do p rzech o w y w a n ia , a n a stę p n ie u d o stęp n ia (rvv ty m zn aczen iu p o słu g u je się ty m te r m i­ n em areh iw o zn a w stw o ),

•c) zasób akt p o w sta ły c h w w y n ik u d zia ła ln o ści u rzędu albo też s y ­ stem u u rzęd ów ze sobą zw ią za n y ch lu b też ze'spół o k reślo n y ch akt z w ią z a n y c h z d zia ła ln o ścią osoby p raw n ej lu b fizy czn ej (w tym zn a czen iu p o słu g u je się ty m term in em a r c h iw is ty k a )3.

Jak w id a ć z p o w y ższy ch o k reśleń , n ie ob ejm u ją o n e sw y m zakre­ sem ta k ich zb iorów ręk o p isó w , jak im i d ysp on u ją np. b ib lio te k i ozy m u zea, g d zie w s z e lk ie g o ty p u ak ta tr a fia ją p rzyp ad k ow o, n ie sta n o ­ w ią c zesp o łó w akt, p rzy czym zbiory o w e zak ład ają przede w sz y stk im g rom ad zen ie m a te r ia łó w r ę k o p iśm ien n y ch n ie m a ją cy ch zw iązk u z d z ia ła ln o śc ią k a n cela ry jn ą , bo ty lk o ta k — jak w ia d o m o z d y p lo m a ­ ty k i — k a n cela ria tw o rzy akta.

A rch iw u m rozu m ian e jako in sty tu cja n ie tw o rzy zb io ró w akt jed n o­ lity c h k a n cela ry jn ie. A rch iw u m grom ad zi szereg zesp o łó w a r c h iw a l­ n y c h 4.

P o w y ż sz y c h o k reśleń n ie da się za sto so w a ć w ca łej ro zcią g ło ści do a rch iw u m p o stu la cji.

A rch iw u m p o stu la c ji m u si odpow iadać w y m a g a n io m p rocesu b e a ty ­ fik a c y jn e g o , a jako ta k ie p ow in n o m ieć coś z p o jęcia a rch iw u m (przez to , że p rzech o w u je d o k u m en ty), coś z b ib lio te k i (przez to, że p rzech o­ w u je p o zy cje k sią żk o w e w y d a n e przez S ł. B ożego lu b o nim ), w r e sz ­ c ie coś z pojęcia m u zeu m (gdyż p rzech o w u je re a ln e p a m ią tk i po S łu ­ d z e B ożym ).

Z atem na w ła sn y u ż y te k sp rób u jm y o k r e ś l i ć a rch iw u m p o stu ­ la c ji w n a stę p u ją c y sposób: J e st to in s ty tu c ja zorgan izow an a przez pow oda p rocesu b e a ty fik a c y jn e g o , która grom ad zi i p rzech ow u je do­

3 J. S z y m a ńis k i, N a u k i p o m o c n ic ze do h is to rii, W arszaw a 1976, s. 425— 426.

19

]

A rch iw u m p o stu la cji jest zb iorem sztu czn ie stw o rzo n y m w okTe- sie rozpoczęcia procesu i p otem w tra k cie jego b iegu sy s te m a ty c z ­ n ie p o w ięk sza n y m . A rch iw u m to często sta n o w i ty lk o w y d z ie lo n ą czę ść lu b se k c ję jed n o stk i n ad rzęd n ej jak np. w zakonie arch iw u m g en e r a ln e g o lu b p ro w in cja ln eg o . N ie k ie d y m oże też b yć jed n ostk ą sa ­ m o d zieln ą . W każd ym w y p a d k u p ow in n o p osiad ać potrzeb n ą a u to n o ­ m ię.

Z k o le i n a leży p o sta w ić p y ta n ie, c o n a l e ż y g r o m a d z i ć w a r c h iw u m p ostu lacji?

K w eren d a m a teria łó w p ow in n a zm ierzać do zebrania d o k u m en tó w c z y in n y ch m a teria łó w o ry g in a ln y ch , a le trzeba te ż za d o w o lić się u w ie r z y te ln io n y m i odpisam i, jeżeli dok u m en t sta n o w i czy ją ś w ła s ­ ność.

W a r ch iw isty ce is tn ie je p o ję c ie b r a k o w a n i a akt, k tóre oznacza s e le k c ję czy dobór ak t n a } w aż niejts z y c h , kitóre m ogą m ieć w a rto ść h i­ sto ry czn ą 5. Z atem w a rch iw a ch w ię k sz y c h n ie p rzech o w u je się np. ż y c z e ń im ien in o w y ch , la u rek itp.

W n a szy m w y p a d k u n ie m ożn a sto so w a ć się do te j zasad y. M oim zd a n iem n a leży p rzyjąć w p ro st p rzeciw n ą zasad ę, m ia n o w ic ie , że zb iera m y w s z y s t k o , co m a b ezp ośred n i, a n a w et p o śred n i z w i ą ­ z e k ze S łu g ą B ożym . W ty m w y p a d k u lep iej p rzesad zić n iż n ied o - c ią g n ą ć. O czy w iście n iek o n ieczn ie w sz y stk o b ęd zie p otrzeb n e do pro­ c e su , m oże się jed n ak przydać do p o p u la ry za cji S łu g i B ożego. N ie ­ k ie d y b y w a ją n iesp o d zia n k i w p rocesie czy w o g ó le w p racy nad p o ­ sta c ią , d la teg o d obrze jest m ieć w ię c e j m ateriału w m y śl p o lsk ieg o p rzy sło w ia : „od p rzyb ytk u g ło w a n ie b o li”.

A rch iw u m p ow in n o d y sp o n o w a ć w ła sn y m , ch ociażb y m ałym , l o k a ­ l e m . J e ż e li zeb ran y zasób m a teria łó w n ie b ęd zie u m ieszczo n y w je d ­ n y m m iejscu i za b ezp ieczon y, n ie m a szans p rzetrw an ia. P rzy ty m p ożąd an e b y ło b y m ie jsc e na p r a c o w n i ę . W n iek tó ry ch w y p a d ­ k a c h sp u ścizn a po S łu d ze B ożym , jak rów n ież zeb ran e m a teria ły , m o g ą słu żyć do p racy n a u k o w ej. W ta k im w y p a d k u k o n ieczn y jest d o stę p do a rch iw u m i m o żliw o ść k orzystan ia z zasobów .

N a jw a ż n ie jsz e d o k u m en ty p ow in n y b yć p rzech o w y w a n e w m eta lo ­ w e j szafie.

P o rzą d k o w a n ie i u k ład arch iw u m p o stu la cji

Z n agrom ad zon ego zasobu a rch iw a ln eg o m ożna korzysitać zarów no d la procesu, jak i do prac n a u k o w y ch dopiero w ó w cza s, gd y z o sta n ie uporzjydkow any, u ję ty w d zia ły i opracow any.

5 A. B a c h u l s k i , B r a k o w a n ie a k t, A rch eion , t. X IX —X X (1951) s. 24tl— 253.

274 M ateriały do historii

_iioi

A. A r c h iw u m p o s tu la c ji a r c y b is k u p a F e l i ń s k i e g o

In w en ta rz teg o a rch iw u m o p racow ał i o p u b lik o w a ł o. prof. H ieron im W yczaw sk i pt. Z b ió r m a te r ia łó w do ż y c ia i d zia ła ln o śc i a rc y b is k u p a

Z y g m u n ta S zc zę sn e g o F eliń sk ieg o 6.

O. W y cza w sk i w p ro w a d ził 10 d ziałów . P o n ie w a ż A rch iw u m sta n o ­ w i część a rch iw u m zak on n ego g en era ln eg o , d la teg o k ażdy dział z a ­ czyn a się od lite r y „F”. P o szczeg ó ln e d zia ły są o zn aczon e m a ły m i li­ teram i: a, b, c, itd.

K o lejn o ść d zia łó w jest następ u jąca: 1. F -a — D ok u m en ty.

2. F -b — A k ta d zia ła ln o ści i u rzęd ow a k oresp on d en cja F e liń sk ie g o . 3. F -c — P ry w a tn a k o resp on d en cja F eliń sk ieg o ; o b ejm u je zarówno-

lisity o ry g in a ln e, jak ich odpisy.

4. F -d — O dpisy k oresp on d en cji d y p lo m a ty czn ej d otyczącej F e liń ­ sk iego.

5. F - e — O dpisy k o resp o n d en cji osób p ry w a tn y ch ze w zm ia n k a m i o F eliń sk im . D o obydw u grup dołączono od p isy k o resp o n d en cji d ru k ow an ej. ,

6. E -f — P a m ię tn ik i i w sp o m n ien ia S ió str F ra n ciszk a n ek R od żin y M arii. W ięksizość z n ich zaw iera dużo w ia d o m o śc i o F eliń sk im . 7. F -g — W sp om n ien ia osób św ieck ich , n o tu ją cy ch m n iej lu b w ię c e j

w ia d o m o ści o F eliń sk im .

8. F -h — D zia ł te n ob ejm u je ręk o p iśm ien n e p race k o n stru k cy jn e o F eliń sk im .

9. F - i — P race d o ty czą ce Z grom adzenia F ra n ciszk a n ek R od zin y M a­ rii.

10. F -j — O dpisy d ru k ow an ych a rty k u łó w i z a p isek k ron ik arsk ich o a rcy b isk u p ie F eliń sk im .

W 1966 r., k ie d y o. W y cza w sk i p u b lik o w a ł sw o je op ra co w a n ie, c a ­ łość zbioru liczy ła 1.66 p o z y c j i7.

P o w y d a n iu p u b lik a c ji zasób zb iorów p o w ię k sz y ł się o p ew n ą ilość- fo to k o p ii i o d p isó w d ok u m en tó w z A rch iw u m W atyk ań sk iego.

O. W yczaw sk i w sw o im op racow an iu p od k reśla, że do o p isy w a n y ch m a teria łó w źró d ło w y ch n ie w eszła sp u ścizn a p isarsk a F eliń sk ieg o .- W szy stk ie te d zieła — ja;k tw ie r d z i autor — z o sta ły ogłoszon e dru~

6 H. W y c z a w s k i , Z b ió r m a te r ia łó w d o ż y c ia i d z ia ła ln o śc i a r c y ­

b is k u p a Z y g m u n ta S zc z ę sn e g o F e liń sk ieg o , S tu d ia T heol. V arsav. 4

(1966) nr 1 s. 167— 249. 7 T am że, s. 176— 177.

[11] M ateriały do historii 275 k ie m bądź za ży cia , bąidź po śm ierci F eliń sk ieg o . W ty m sta n ie rze­ czy n ie w łą cza się do zb iorów a rch iw a ln y ch w e d łu g o b o w ią zu ją cy ch zasad nie ty lk o eg zem p la rzy d zieł o p u b lik o w a n y ch , ale n a w et ich ręk o p isó w , dla k tórych w ła śc iw y m m iejscem n ie jest a rch iw u m , le c z b ib lio te k a e.

D o ta k ieg o u k ład u z p u n k tu w id zen ia n a u k o w eg o n ie m ożna m ieć n a jm n ie jsz e g o za strzeżen ia. J ed n a k podchodząc do sp ra w y od stro ­ n y utyldtarifej, co n as chyba bard ziej in teresu je, w łą c z e n ie s p u ś c i z ­ n y p i s a r s k i e j do a rch iw u m p o stu la ć ji w y d a je się k on ieczn e. Te w ła ś n ie w z g lę d y u ty lita r n e z a w a ży ły na ty m , że n a początku a rty ­ k u łu p od ałem szersze o k r e śle n ie a rch iw u m postu,lacji. Z resztą o. W y- cza w sk i p on iek ąd w y c z u w a i aprobuje te potrzeb y zam ieszcza ją c w sw o im op racow an iu na s. 178-—180 w y k a z sp u ścizn y p isa rsk iej a rcy ­ b iskupa.

M oim zd an iem a rch iw u m p o stu la cji, n a zw a n e ta k u m o w n ie, p o w in ­ no, o ile to m o żliw e, d y sp o n o w a ć całą sp u ścizn ą S łu g i B ożego i w s z y s t­ k im , co d otyczy jego osoby.

B. A r c h iw u m z b io r ó w d o ty c z ą c y c h SI, B. O. H o n o ra ta

Ma ono 11 p o d sta w o w y ch d ziałów . O p racow an ie ich n ie jest z a ­ k o ń czo n e i z ty m n ie sp ieszę się z teg o w zg lęd u , ż e jeszcze d ocho­ d zą różne m a teria ły , p rzy czym m oże u lec p rzy n a jm n iej c z ę śę io w e j zm ia n ie k on cep cja u k ład u . P o szczeg ó ln e d ziały m ają n u m era cję rzy m ­ ską.

D zia ł p ierw szy ozn aczon y „I” o b ejm u je o so b iste d o k u m en ty O. H o­ norata.

D zia ł drugi ozn aczon y „ II” ob ejm u je p ism a O. H onorata. D zia ł t e n ■podzielony jest na 7 p o d d zia łó w ozn aczon ych k o lejn o d u ży m i lit e ­ r a m i a lfa b etu . W ra m a ch p o d d zia łó w za sto so w a n o jeszcze dalszą n u ­ m era cję to m ó w i części.

D zia ł tr z e c i ob ejm u je k o resp o n d en cję do O. H onorata; ozn aczon y z a sta ł „III”, p o d d zia ły ozn aczon e ró w n ież d u żym i lite r a m i a lfa b etu . T e n u k ład sto su je się k o n se k w e n tn ie w e w sz y stk ic h d ziałach . W za­ le ż n o śc i od zasobu p o szczeg ó ln eg o działu sto so w a n o d alszą n u m era ­ c ję , jak się to okaże n iżej p rzy sz czeg ó ło w y m om aw ian iu .

N aprzód krótko sch a ra k tery zu ję p o s z c z e g ó l n e d z i a ł y A rch i­ w u m O. H onorata.

I. D o k u m e n t y

Zebrano 52 d o k u m en ty O. H onorata, k tóre są już sk a ta lo g o w a n e. O statn io doszło jeszcze k ilk a.

D o k u m e n ty ze w zg lęd u na ich d on iosłość n a le ż y sta ra n n ie p rze­ c h o w y w a ć w o so b n y ch teczk a ch lu b kop ertach , p o u p rzed n im zak on

276 M a teria ły do h isto rii [12] serw o w a n iu , je ż e li zach od ziła potrzeba. N a le ż y się starać, b y d ok u ­ m en tom za p ew n ić jak n a jw ię k sz ą trw ałość.

II. P i s m a O. H o n o r a t a Jak w ie m y p ism a S ł* B ożego m uszą być sk rzętn ie zeb ran e i przed ­ łożon e do cen zu ry teo lo g iczn ej. P raca naid n im i zależeć b ęd zie od ilości, stanu za ch o w a n ia itp.

P ism a O. H on orata z o sta ły p od zielon e na 7 p o d d zia łó w z sy g n a tu ­ rą zaczyn ającą się litera m i: A , B, C itd.

II A . L is ty

L isty m ają n u m era cję rzym ską to m ó w i arabską p o szczeg ó ln y ch listó w . N iek tó re to m y d zielą się n a części.

L isty z o sta ły u sz e r e g o w a n e w e d łu g a d resa tó w in d y w id u a ln y c h lu b gru p o w y ch , np.

II A. t. I. L isty d o R zym u, cz. 1 i cz. 2.

II A. t. II. L isty do b isk u p ó w i w ła d z d ie c e z ja ln y c h II A. t. III. L isty do k ap u cyn ów .

N a stęp n e to m y (od V do X V III) to listy do k ilk u n a stu zgrom a­ dzeń. P o n ich

lis ty do rod zin y G órskich lis ty do różnytóh osób

lis ty o k ó ln e do zg rom ad zeń w trzech częściach ; R azem 21 to m ó w w 42 w olu m in ach .

II B. K a za n ia

O. H on orat saim u ło ż y ł kazan ia w p o szczeg ó ln e zbiory w liczb ie 33 w raz z in d ek sem . Z tej ra cji za ch ow an o ta k i u k ład . P o n iew a ż jed ­ n a k nielktóre zb iory za g in ęły i n ie m ożna b yło ich odn aleźć, za ch o w a ­ n ie n u m era cji zb iorów au tora okazało się n ieco n iep ra k ty czn e, g d y ż w p ro cesie trzeiba b yło o p isy w a ć, dlaczego n iek tó ry ch zb iorów brak. N a jle p ie j b y ło b y n ad ać im n u m era cję k olejn ą.

P r zy k ła d o w o sy g n a tu ra II B. zb. X X II. cz. 2. W ty m d zia le ozn a­ cza: II — p ism a O. H onorata, B — k azan ia, zbiór X X II, cz. 2. W ew ­ n ą trz tom u lu b cz ę śc i p o szczeg ó ln e k azan ia m ają k o lejn ą n u m erację.

II C. D zie łk a

W ty m d ziale zebrane zo sta ły d ziełk a n ieó p u b lik o w a h e oraz d ru ­ k o w a n e. Z tej r a cji m am y tu dw a p oddziały. O dróżnione z o sta ły lit e ­ ra m i a, b. D aieł r ę k o p iśm ien n y ch jest 40. M ają sy g n a tu ry : II C. a. 1, 2, 3 itd.

D z ie ła drulkowane, k tóre ściśle n ie n ależą do zbiorów a r c h iw a l­ n y c h , jed n ak w A rch iw u m O. H onorata są w łą czo n e do całego zaso­ bu i m ają sy g n a tu ry : II C. b. 1, 2, 3 itd .

II D. T e k s ty p r a w o d a w c z e

W ty m d zia le zeb ran e są w sz y stk ie te k s ty u sta w o d a w cze, jak: k o n ­ sty tu c je , d yrek toria, k o m en ta rze a scety czn e, a n a w e t god ła zgrom a­ d zeń, ich hasła itp . P o szczeg ó ln e p o zy cje m ają — jak w szęd zie — n u m e­ ra c ję arabską. S y g n a tu ra w ię c jest n astęp u jąca:

[13] M ateriały do historii ₂₇₇ II D. 1, 2, 3 itd. D zia ł lic z y ponad 31 pozycji. D la w y ja śn ie n ia do­ dam , że dla każd ego zgrom ad zen ia p rzed staw ion o do cen zu ry te o lo ­ g ic z n e j d w ie w e r sje k o n sty tu c ji ze w zg lęd u n a zm ian ę w p ra w o d a w ­ s t w ie w r. 1(900/1901.

N ie k tó r e te k s ty u sta w o d a w cze b y ły w c z e śn ie j w y d ru k o w a n e. D la ­ te g o z o sta ły one za szereg o w a n e do d ru k ów cizyli do d ziału II C. b. Z teg o w y n ik a p ew n a k o m p lik a cja , którą chyba w p rzy szło ści trzeba b ęd zie usu n ąć.

II E. M o d litw y

J e st to n ie w ie lk i dział. Z ebrano tu ta j w sz y stk ie m o d litw y , a k ty p o ­ ś w ię c e n ia itp., jak ie O. H on orat u k ła d a ł zgrom ad zen iom . S y g n a tu ra II E. 1, 2 itd.

11 F. F ra g m e n ty i n o ty

J e st to dział stw o rzo n y w k o ń co w y m eta p ie p rzy g o to w y w a n ia p is m do procesu. W szy stk ie ręk o p isy , od n a lezio n e w c za sie, gdy n ie ­ k tó r e d zia ły p ism b y ły już od d an e do censzury te o lo g iczn ej, zebrano i sca lo n o w dw a o so b n e to m ik i pod p o w y ższą n azw ą. J e st to w za­ sa d z ie dział v a rió w . K o lejn e pozyicje m ają n u m era cję arabską.

II C . R y s u n k i i p la n y

O. H on orat z w y k sz ta łc e n ia b y ł arch itek tem . P o z o sta w ił po sobie różn e szk ice, k tó r e z a sta ły u jęte w te n d zia ł. N ie m a teg o w ie le , ale to , co jest, za słu g u je na zach ow an ie. N u m eracja p oszczególn ych p o zy ­ c j i jest arabska.

T a k w y g lą d a p od ział sp u ścizn y p isa rsk iej O. H on orata. O praco­ w a n y został w czasie p rzy g o to w y w a n ia p ism do procesu . N ie jest w y k lu c z o n e , że m ogą za istn ie ć m a łe zm iany, a le w zasad zie ta k i już p ozostan ie.

III. L i s t y d o O. H o n o r a t a

D z ia ł ten ob ejm u je ob szern ą k o resp o n d en cję liczą cą ty s ią c e listó w . Z ebrano je w to m y za le ż n ie od ilo śc i listó w danego n a d a w cy . M am y mp. po jed n ym , a n a w et po k ilk a lu b k ilk a n a śc ie to m ó w listó w od jed n ej osob y, a le są i tom y, w k tórych połączono listy n a d a w có w np. z jed n ego zgrom ad zen ia. Z a stosow an o ozn a czen ie (w ed łu g n ad aw ców ) d u ży m i lite r a m i a lfa b etu , a w m iarę p otrzeby p od ział na to m y op a­ trzo n e liczb a m i arab sk im i. I ta k p rzyk ład ow o m am y n a stęp u ją ce gru ­ p y listó w :

III A — listy od rod zin y

III B — lis ty od g en era ła zakonu

278 M ateriały do historii •[14] K oresp on d en cja ta n ie jest jeszcze ca łk o w ic ie op racow an a, ale z p ew n o ścią o sią g n ie liczb ę k ilk u d ziesięciu tom ów .

IV . K o r e s p o n d e n c j a m i ę d z y o s o b a m i z w i ą z a n y m i z O. H o n o r a t e m

C hodzi tu o k o resp o n d en cję w y m ien ia n ą m ięd zy różn ym i osobam i, k tóre b y ły zw ią za n e bądź z O. H on oratem , bądź ze zgrom ad zen iam i. W lista c h ty c h zn a jd u ją się w z m ia n k i o O. H on oracie, w zg lęd n ie do­ ty czą sp ra w zgrom ad zen ia. J est k ilk a to m ó w ty c h listó w . Z a stoso­ w a n o ró w n ież sy g n a tu rę z d u żym i lite r a m i i w m iarę p otrzeb y p o­ d zia ł na to m y z n u m era cją arabską.

V. M a t e r i a ł y d o h i s t o r i z g r o m a d z e ń

Ze w zg lęd u n a bardzo ro zw in iętą d ziałaln ość zak on otw órczą O. H o­ n orata zn a jd u ją się w n a szy m A rch iw u m m a teria ły d oty czą ce h isto ­ r ii Zgrom adzeń. S poro też p o zy cji od p isan o z m a te r ia łó w a rch iw ó w ró żn y ch zgrom adzeń ze w z g lę d u n a w sp ó ln ą p ro b lem a ty k ę. W d ziale ty m jest w ie le , o c z y w iśc ie w od pisach, w sp o m n ień m atek w sp ó łz a ło ­ ży c ie le k lu b h isto rii zgrom ad zeń p isa n y ch p rzez m atk i. O. H onorat n a k a z y w a ł p ie r w sz y m m atk om , by s p isy w a ły p o czą tk o w e d zieje zgro­ m ad zeń . W n iek tó ry ch w y p a d k a ch n a w et sam te r ęk o p isy p rzeg lą d a ł i u zu p ełn iał.

V I. M a t e r i a ł y d o h i s t o r i i k a p u c y n ó w

J e st to n ie w ie lk i dział o b ejm u ją cy m a teria ły do h isto rii k a p u ­ c y n ó w , w k tórych są w zm ia n k i o O. H onoracie.

V II. M a t e r i a ł y d o ż y c i o r y s u

D zia ł te n ob ejm u je różnego rodzaju op isy i op ra co w a n ia o życiu O. H on orata, jak ró w n ież od p isy a rty k u łó w , w y p isy z listó w , g a zet itp.

V III. P r o c e s b e a t y f i k a c y j n y

W d zia le ty m p rzech o w u je się k op ie p ism p ro ceso w y ch , o c zy w iście te , k tóre m ożna, jak ró w n ież m a teria ły , k tóre z o sta ły dołączone do p rocesu w tra k cie jeg o trw a n ia .

IX . K o r e s p o n d e n c j a p o s t u l a t o r a ( w i c e p o s t u l a t o r a )

Od początku p rocesu O. H onorata, tj. od 1949 r., zebrano już 7 se ­ greg a to ró w k o resp o n d en cji w y sy ła n e j i n ad ch od zącej. P rzy ty m tr z e ­ ba dodać, że n ie od sam ego początku tę k o resp o n d en cję sk rzętn ie zbierano.

[15] M ateriały do historii 279 a le rów n ież dla p ro w a d zen ia procesu na b ieżąco. K oresp on d en cja b a r­ dzo u ła tw ia o d tw o rzen ie fa k tó w z p rzeszłości, jak ró w n ież m oże p rzy ­ słu ż y ć się do u n ik n ięcia w ie lu b łęd ó w , np. p ow ta rza n ia k w eren d y już p rzep row ad zon ej itp.

D o d ziału k o resp o n d en cji m ożna za liczy ć p o w ia d o m ien ia o ła sk a ch o trzy m a n y ch za p o śred n ictw em S łu g i B ożego. P od ob n ie w arto za­ p ro w a d zić segregator z lisitam i p isa n y m i do osób, które otrzy m a ły łaski.

X . D o k u m e n t a c j a z d j ę c i o w a

M n iej jest ona p otrzeb n a do sam ego procesu, ch ociaż m oże ok a­ zać się ró w n ie ż przydatna. N a to m ia st dla c e ló w p o p u la ry za to rsk ich zd jęcia n a leży bardzo p ie c z o ło w ic ie zbierać i p rzech o w y w a ć. S łu żą o n e do ilu str a c ji k sią żk o w y ch , w y s ta w itp. N a le ż y rów n ież grom a­ d zić zd jęcia na b ieżąco z p rzebiegu procesu , różn ych u ro czy sto ści. B ę ­ dą one słu ż y ły celo m p op u laryzatorsk im , jak ró w n ież będą d o w o ­ d em sta łeg o za in tereso w a n ia sp raw ą b ea ty fik a cji.

X I. P a m i ą t k i p o S ł u d z e B o ż y m

Z daję so b ie sp raw ę, że jest to ra czej diział m u zealn y. J ed n a k rzad ­ k o k ied y istn ie je o sob n y zbiór m u zea ln y przy p o stu la cji. J e ż e li go n ie m a, to p rzed m ioty p o w in n y być w posiad an iu A rch iw u m .

T ak w skróoie p rzed sta w ia się organ izacja A rch iw u m O. H onorata. O gółem lic z y ono k ilk a se t pozycji. W tej c h w ili tru d n o jest m i p o­ dać d okładną liczb ę.

W racając do sp raw o g ó ln y ch , n a leży p o w ied zieć, ż e pożądaną rze­ czą b y ło b y o p ra co w a n ie i n w e n t a r z a , ta k jak to u c z y n ił o. W y- cz a w sk i d la a rch iw u m p o stu la c ji arcyb isk u p a F e liń sk ieg o . N ie w k aż­ d ym w yp ad k u m u si się go d rukow ać.- P o sia d a n ie go jed n a k bardzo u ła t w i pracę.

O p racow an y in w en ta rz p o w in ie n za w ierać w e w stę p ie w ia d o m o ści o d ziejach i zasad zie u p orząd k ow an ia zespołu. W c z ę śc i szczeg ó ło w ej in w en ta rza n a leży zap isać n a stęp u ją ce dane: sy g n a tu rę, k tó rą op a­ tr u j e się p o szczeg ó ln e jed n o stk i a rch iw a ln e, treść lu b ty tu ł p o szczeg ó l­ n y ch jed n o stek , d a tę p o w sta n ia jed n o stk i oraz opis z e w n ętrzn y (w y ­ m ia ry , m a teria ł p isarsk i, stan za ch o w a n ia itp.).

S p o śró d in w en ta rzy o p ra co w y w a n y ch w a rch iw a ch n a leża ło b y za­ le c ić in w en ta rz k a rtk o w y , zw ła szcza dla zesp o łó w o tw a rty ch . J est on o ty le w y g o d n y , że p o zo sta w ia m o żliw o ść sta łeg o u zu p ełn ia ­ n ia ».

P ro p o zy cje

N a m arginesie ch cę jeszicze poTuszyć k ilk a spraw — m oim zda­ niem — pożytecznych czy w ręcz koniecznych.

280 M ateriały do historii [161 a) M i k r o f i l m y

D ziś m am y w ie lk ą ła tw o ść w y k o n y w a n ia m ik r o film ó w w z g lę d n ie k serok op ii ręk op isów . J e st rzeczą bardzo god n ą za lecen ia , b y w m ia ­ r ę m o żliw o ści w sz y stk ie , a p rzyn ajm n iej n a jw a ż n ie jsz e m a n u sk ry p ­ ty S łu g i B ożego sk o p io w a ć i zabezp ieczyć. P o n ie w a ż m a teria ły zeb ra n e w jed n y m m iejscu w w yp ad k u k a ta k lizm u są n arażon e na z a g in ięcie, d latego te ż n a leża ła b y m ik ro film y i w s z e lk ie g o rodzaju k o p ie p rzy n a jm n iej w jed n ym egzem p larzu za b ezp iec zy ć w in n y m m iejscu . J est to k o n ieczn e ta k ze w z g ljd u na p roces b e a ty fik a c y j­ ny, który trw a p rzez d łu g ie lata, jak też o b iek ty w n ą w a rto ść sa ­ m y ch m a n u sk ry p tó w .

b) B i b l i o t e k a

A rch iw u m p a stu la c ji p ow in n o m ieć, o ile to m o żliw e, p od sta w o w ą biblioiteikę k siążek , k tó re u ła tw ia ją prace nad p rocesem , jak też w o g ó le b ad an ia nad ep ok ą, w k tórej ż y ł i d zia ła ł S łu g a B oży. M ożli­ w o ś c i w ty m zak resie- są różne, a le sam o d ążen ie do zorgan izow an ia b ib lio te k i jest g od n e za lec en ia .

c) K r o n i k a p o s t u la c j i

W ydaje się te ż rzeczą w ła śc iw ą , by p row ad zić i to dość szcze­ góło w o k ron ik ę postuilacji. M ożna w n iej n otow ać n ie ty lk o w a ż n ie j­ sze w y d a r z e n ia z a istn ia łe w p ro cesie b ea ty fik a c y jn y m , a le ró w n ie ż W szystkie n a jd ro b n iejsze p race nad procesem , ich przeb ieg, w y n ik i, łą czn ie z p od an iem osób, a n a w et ich a d resów . P o w ie lu la ta ch ok a­ że się to bardzo p ra k ty czn e i p rzydatne, zw ła szcza gd y przy p ro w a ­ d zen iu procesu zm ien ia ją się p ostu la to rzy lu b w icep o stu la to rzy . A n a ­ w e t dla teg o sam ego p astu latora, k tóry p racu je przez k ilk a n a śc ie la t ok aże się to bardzo p rzyd atn e, jeżeli b ęd zie m u sia ł w ra ca ć do po­ przed n ich in icja ty w . U ła tw i to bardzo ciągłość i e fe k ty w n o ść pracy, jak ró w n ież p o zo sta w i b o g a ty m a teria ł dla p rzyszłości.

Z ak oń czen ie

N in iejszy a rty k u ł jest próbą u k azan ia na k o n k retn y ch p rzyk ład ach zorgan izow an ia zap lecza p racy p ostu latora, którą u m o w n ie n a zy w a m arch iw u m . B yć m oże u w a g i te okażą się p om ocne. Z b ieran ie i p orząd k ow an ie sp u ścizn y każdego k an d yd ata na o łta rze tr a k tu je m y in d y w id u a ln ie , a jeg o a rch iw u m organ izu jem y w e d łu g fa k ty czn eg o sta n u rzeczy. N ie m ożna lite r a ln ie k o p io w a ć czy jejś m eto d y organ izo­ w a n ia p ostu laton skiego w a rszta tu pracy. P o n ie w a ż w ie le p ro b lem ó w w organ izow an iu p racy p o stu la to ra jest w sp ó ln y ch , d latego te ż p o­ d a n e p rzy k ła d y m o g ą okazać sdę pom ocne. Trud w ło ż o n y w zorgan izo­ w a n ie zaplecza, jak im jest arch iw u m , w n ied łu g im cza sie ok aże się bardzo p ożyteczn y i p rzyn oszący sk u teczn ą pom oc w p row ad zen iu p ro cesó w b e a ty fik a c y jn y c h i k a n o n iza cy jn y ch .