Władysław Jankowski
List Niemcewicza
Pamiętnik Literacki : czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce
literatury polskiej 11/1/4, 454-455
M A T E R Y A Ł Y .
List Niemcewicza.
W „Tekach po Dzierzkowskim“ w zbiorach Unizkich, znajduje się list Niemcewicza z 3. maja 18 1 8 r. z W arszawy. Uprzejmości p. Kazi mierza P r z y b y s ł a w s k i e g o z U n i ż a zawdzięczam możność ogło szenia tego listu.
Owym Dzierzkowskim, do którego list pisany, jest, bez w ątpienia, Józef Dzierzkowski, znakom ity adw okat lwowski i literat. Kajetan Ko- źm ian w spom ina (Pam iętniki. W arszaw a 1907. III, 13.), że wzorem owego Dzierzkowskiego i W ęgleńskiego „arystokratyczna potęga adw o kató w “ i w W arszawie „zorganizow ała między sobą dyktatoryalne bióra pieniactw a i przekupstw a sądów, z czego w dostatki, przewagę i zn a czenia róść zaczęła“ .
Cetner, o którym w zm ianka w
post scriptum,
to zapew ne A n drzej Cetner, synow iec A ntoniego, starosty żytom ierskiego, twórcy Cetnerówki.Zapowiada Niemcewicz przyjazd swój do Lwowa. I był, ale d o piero w r. 1820.; zwiedził Pohulankę a zapew ne i Cetnerówkę. (F r. J a- w o r s k i : Lwów stary i wczorajszy. Lwów 1910. s. 39 4 ).
W liście tym zapow iada też autor „ J a n a z T enczyna“ druk „Dzie jów panow ania Z ygm unta III.“ I rzeczywiście w net zaczęto je drukow ać, skoro z początkiem stycznia 1819 r. pierw szy tom tego dzieła ofiaro wał au to r Tow. Przyj. Nauk.
Zresztą list objaśnień nie potrzebuje a słowa czcigodnego autora m ają w artość i dzisiaj.
List jest doskonale zachowany, papier żółtawy, znakomity, bez znaku, złożony w dwie ćw iartki po 1 8 X 2 2 1j2 cm.; atram ent pożółkły.
Śniatyn.
W ładysław Jankowski,
Ja śn ie W ielmożny Mci Dobrodzieju
Dzięk.uię Jw m Panu Dobrodziejowi za Jeg o odezwę przez Wgo Pana W asilewskiego, równie dziękuię żeś mi tego grzecznego kawalera dał poznać, nie stracił ontu(!) czasu swego, i owszem starał się widzieć dobre społeczeństwa, i to niewiele co pow staiąca z gruzów Stolica n a
M ateryafy. 4 5 5
sza ciekawego zawiera. Opowie on JW m u Panu Dobr, lepiey niżbym la napisać mógł i o Seymie, i o Swiecie tuteyszym. Król nasz prawdziwie wchodzi w życzenia i potrzeby nasze, raczył być z nas kontent, i my z niego, i to wszystko czego potrzeba. Zaklinam Was w szystkich za chowujcie przynaym niey mowę Oyczystą, bota(!) iest cechą rozróżnia jącą Naród od Narodu. Niestety! w styd powiedzieć bolesno wymieniać, nastem pcy(!) naymożnieyszych Rodow naszych iuż nieumieią Oyczystego Języka: niech się przynaym niey zostanie między Szlachtą, między tem pospólstw em , [go]*) ktorego nierozum ieią iak ci Panowie, których on żywi, broni, i na zbytki Ich dostarcza.
Posyłam JW m u Panu Dobrodziejowi Orzechów am erykańskich różnego rodzaiu. Są to drzewa ogromnieysze od dębów naszych. 18 mie sięcy iak zbierane, rok więc i połtora trzeba będzie czekać nim zniydą. Posyłam także nasienie melonow z ogrodu mego w Ameryce, tak wy borne jakich tu nie kosztowałem.
Zacznę wkrótce drukować dzieło moie we 3. Tomach, toiest Dzieie Panow ania Zygm unta IH-go Ośem(!) lat pracowałem nad nim. wydanie więcey praw ie mozołow, niż praca sam a sprawi, osobliwie z koperszty- chami portretam i Wielkich Ludzi naszych, iednego bowiem tylko mamy Sztycharza. 23.000 zł.(?) będzie to dzieło kosztować. Prenum erata lizie(!) powoli. W przypadku gdyby kto u Państwa chciał na nie prenum erow ać, posyłam JW m u Panu Dobr 25. biletów po 16 zł,(?) za T om : wolałbym iednak gdyby na trzy tom y prenum erow ano. Daruy JW m Pan Dobr. że go śmiem fatygować. Jeśli Bóg życia pozwoli, myślę wprzyszłym(l) roku odwiedzić Lwow. Jeden znaypierwszych tey podróży celów iest nadzieia oglądania JW m n Pana Dobrodzieja, ktorego i wielkich i mi łych duszy przymiotów, nicht(!) nadem nie wyżey cenić i poważać nieumie. Mam h o n o r zostaw ać J\V-Mci(?) Pana Dobrodzieja przywiązanem(!) i nayniszym (!) sługą
Julian Ursin Niemcewicz.
D. 3 Maia 1818. z W arszawy.Raczysz JW m Pan Dobr. przyiac Sam Exemplarz dzieła mego. Inszych Prenum eratorów Imiona (ńeźli się znaydą:) chciey na biletach, i na przyłączoney tu Liście zapisywać jak Prospekt opiewa. Jezlibyś JW MDb znalazł cociekawego(i) w swoich lub innych rękopisach do Zygm: III czasów, racz mi komunikować. Pamiętnik Lwowski wyborne rzeczy zawiera. Proszę Pu(!) Cetnerowi kłaniać odemnie, zapom niał o nas.
Dwa listy Mickiewicza do Sadyka-Paszy.
(Zagadka w ydaw nicza).
P od ał JAN CZUBEK.
Mamy przed sobą dwa listy Mickiewicza do Sadyka-Paszy:
